كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ جەتىستىگىن بەكەمدەگەن، كەڭەيتكەن ءبىر جىلدا −
كەدەيلىكتەن ارىلعان بۇقارانىڭ تۇرمىسى تاعى ءبىر تىڭ ساتىعا كوتەرىلدى
حالىق گازەتىنىڭ تىلشىلەرى گۋ جۇڭياڭ، ۋاڭ حاۋ، چاڭ چين
”بۇل − جۇڭگو حالقىنىڭ ۇلى داڭقى، جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ ۇلى داڭقى، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى داڭقى!“
2021 - جىلى 2 - ايدىڭ 25 - كۇنى باس شۋجي شي جينپيڭ كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ جونىندەگى مەملەكەتتىك قورىتىندىلاۋ، ماداقتاۋ - سيلاۋ جينالىسىندا سالتاناتتى تۇردە بىلاي دەپ جاريالادى: ”بۇكىل پارتيانىڭ، بۇكىل ەلدەگى ءار ۇلت حالقىنىڭ بىرگە قۇلشىنۋىندا، جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى قۇرىلعاندىعىنىڭ 100 جىلدىعىن قارسى الۋ ماڭىزدى ساتىندە، ەلىمىز كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ شايقاسىندا جالپى بەتتىك جەڭىسكە قول جەتكىزدى“.
تاريح بەتىندە ايشىقتالعان دۇنيە كەرەمەتىن جۇڭگونىڭ بايتاق دالاسىنا جازىپ، كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋدىڭ شۇعىلاسى ءاربىر جەردى نۇرلاندىردى.
”كەدەيلىكتەن ارىلىپ، كەدەيلىك قالپاعىن الىپ تاستاۋ سوڭعى كومبە ەمەس، قايتا جاڭا تۇرمىستىڭ، جاڭا كۇرەستىڭ باستاماسى“.
”كەدەيلىكتەن ارىلعاننان كەيىن، اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋدى جالعاستىرا ىلگەرىلەتىپ، اۋىل شارۋاشىلىعىن، اۋىل - قىستاقتى وسىزامانداندىرۋدى جەدەل ىلگەرىلەتۋ كەرەك“.
”وسىزاماندانعان مەملەكەت قۇرۋ اۋىل شارۋاشىلىعىن، اۋىل - قىستاقتى وسىزامانداندىرۋدان ايىرىلا المايدى، كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ جەتىستىكتەرىن ۇزدىكسىز بەكەمدەپ، اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋدى تىڭعىلىقتى ىلگەرىلەتىپ، بۇقارانىڭ تۇرمىسىن تاعى ءبىر تىڭ ساتىعا كوتەرىپ، اۋىل شارۋاشىلىعىن، اۋىل - قىستاقتى وسىزامانداندىرۋدى ىلگەرىلەتۋ بارىسىندا بولاشاققا ۇمتىلا ءتۇسۋ كەرەك“.
باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ىقىلاستى تاپسىرماسى شىنايى حالىق سۇيىسپەنشىلىگىن قامتىپ، زامانىمىزداعى جۇڭگو كوممۋنيستەرىنىڭ بەرىك سەنىمىن ايگىلەدى.
ۇتىمدى ساتتەن پايدالانىپ، جالعاستىرا كۇرەس جاسادى. ءبىر جىلدان بەرى، سولتۇستىك جۇڭگو جازىعىنان باتىس وڭتۇستىك شەكاراعا، دابيەشان تاۋلى رايونىنان چينبا قويناۋىنا دەيىن، كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ جەتىستىگىن بەكەمدەۋدىڭ، كەڭەيتۋدىڭ دابىلى تاۋلى اۋىل - قىستاقتاردا جاڭعىردى. قايتا كەدەيلەسۋدەن ساقتانىپ، كومەكتەسىپ - سۇيەمەلدەۋدى كۇشەيتىپ، كەدەيلىكتەن ارىلتۋدىڭ نەگىزى ءتىپتى دە ورنىقتى، كەدەيلىكتەن ارىلتۋ ونىمدىلىگى ءتىپتى دە باياندى بولىپ، كولەمدى تۇردە قايتا كەدەيلەسۋ تۋىلماۋدىڭ تومەنگى شەگىن ساقتادى. كاسىپ سالاسىن گۇلدەندىرىپ، جۇمىستانۋدى جەبەپ، اتقارعان شارالار ناقتى بولىپ، اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋدى جاپپاي ىلگەرىلەتۋدە تاماشا باستاما اشۋدى جۇزەگە اسىرىپ، كەدەيلىكتەن ارىلعان بۇقارانىڭ تۇرمىسى بارعان سايىن كوركەيە ءتۇستى.
كەدەيلىكتەن ارىلتۋدىڭ نەگىزىن بەكەمدەپ، كولەمدى تۇردە قايتا كەدەيلەسۋ تۋىلماۋدىڭ تومەنگى شەگىن مىقتاپ ساقتادى
جەڭىسكە جەتۋ قيىن ەمەس، جەڭىستى قولدان جىبەرمەۋ ەڭ قيىن.
باس شۋجي شي جينپيڭ بىلاي دەپ تەرەڭ اتاپ كورسەتتى: ”اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋدىڭ العى شارتى − كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ جەتىستىكتەرىن بەكەمدەۋ. ونى ۇزدىكسىز مىقتى، ويداعىداي يگەرىپ، كەدەيلىكتەن ارىلعان بۇقارانىڭ تۇرمىسىن تاعى ءبىر تىڭ ساتىعا كوتەرۋ كەرەك. اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋ ستراتەگياسىمەن ورگانيكالى ۇشتاستىرۋدى ۇزدىكسىز ىلگەرىلەتىپ، كولەمدى تۇردە قايتا كەدەيلەسۋدىڭ تۋىلماۋىنا شىنايى كەپىلدىك ەتىپ، كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ شايقاسىنىڭ ۇلى تابىستارىن شىنايى قورعاۋ جانە بەكەمدەۋ كەرەك“.
جەر - جەر، تاراۋلار باتىل ارەكەتتەنىپ، كەدەيلىكتەن ارىلتۋدىڭ نەگىزىن كۇش سالا بەكەمدەپ، كولەمدى تۇردە قايتا كەدەيلەسۋ تۋىلماۋدىڭ تومەنگى شەگىن باتىل ساقتادى.
− كەدەيلەسۋدەن ساقتانۋدىڭ قورعانىن مىقتاپ ورناتىپ، قايتا كەدەيلەسۋدەن دالمە - ءدال ساقتاندى.
”ابزال ساياسات مەنى الاڭسىز ەتتى“. تاياۋدا، چۇڭچيڭ قالاسى چىڭكوۋ اۋدانى شۋاڭحى اۋىلى يۇڭحۇڭ قىستاعىنداعى كەدەيلىكتەن ارىلعان ليۋ يۋەيۇن وتباسى ءبىراز قيىنشىلىققا جولىقتى. باقىلاۋ - ساراپتاۋ جۇيەسى دەر كەزىندە ساقتاندىرىپ، جوعارىعا مالىمدەپ، ونى قايتا كەدەيلەسۋدىڭ جيەگىنەن قايتارىپ الىپ كەلدى، ”ايەلىم ناۋقاستانىپ، كوپ اقشا جۇمساۋ كەرەك بولدى. ەرەكشە ەمدەۋ، قۇتقارۋ - كومەكتەسۋ بولعاندىقتان، ەڭ تومەنگى تۇرمىسىمىز قامتاماسىز ەتىلىپ، قىستاق تاعى الەۋمەتتىك يگىلىك سيپاتىنداعى قىزمەت ورنىنا ورنالاستىرىپ، تۇرمىسىمىز قايتا جاقساردى“.
ءبىر جىلدان بەرى، جەر - جەر قايتا كەدەيلەسۋدەن ساقتانۋدى يكەمدى باقىلاۋ - ساراپتاۋ جانە كومەكتەسۋ - سۇيەمەلدەۋ مەحانيزمىن اقاۋسىزداندىرىپ، وڭاي قايتا كەدەيلەسەتىن، كەدەيلەسەتىن جانە تۇتقيىل اۋىر قيىنشىلىق تۋىلعان وتباسىلاردى ەرتە بايقاۋعا، ەرتە الدىن الۋعا، ەرتە كومەكتەسىپ - سۇيەمەلدەۋگە قۇلشىندى. تاسقىن اپاتى سەبەبىنەن باقىلاۋ - ساراپتاۋعا الىنعان وبيەكتىلەردى الدىمەن قۇتقارىپ، كومەكتەسىپ، سۇيەمەلدەپ، قاتىستى راسمياتتارىن ارتىنان ءبىتىرىپ، اپات سەبەبىنەن قايتا كەدەيلەسۋ، كەدەيلەسۋ حاۋىپ - قاتەرىن دەر كەزىندە ءونىمدى جويدى.
− كومەكتەسۋ - سۇيەمەلدەۋدى ۇزبەدى، ۇسىنىلىم تەبىنىن ازايتپادى.
”جاڭا ۇيگە كوشىپ كىرىپ، تاماشا تۇرمىس كەشىردىك“. جياڭشي ولكەسى رۇيجين قالاسى رىدۇڭ اۋىلى چىنيە قىستاعىنداعى كەدەيلىكتەن ارىلعان وتباسى ليۋ شياۋچيڭ جاڭا عانا ءوزىنىڭ ەڭبەكاقىسىن الىپ، ىشتەي ايرىقشا قۋاندى، ”جۇمىستانۋعا كومەكتەسەتىن ادام بار، تەحنيكا ۇيرەتەتىن ادام بار، مەن قىزىل بۇرىش بازاسىندا جۇمىس ىستەدىم، كىرىس قاينارىم ورنىقتى بولدى“.
”بيىل قۇلشىنا ىستەسەم، كىرىسىم تاعى دا ارتادى“. حىنان ولكەسى چيشيان اۋدانى چىڭجياۋ اۋىلى بەيحۋايۋان قىستاعىنداعى كەدەيلىكتەن ارىلعان وتباسى جاڭ فۋشيانىڭ سەنىمى بەرىك، ”تاڭعى تازالىقتى بىتىرگەن سوڭ، تەسەمدى الىپ جۇمىسقا جونەلەمىن، مەن قىستاقتىڭ تازالىقشىسىمىن ءارى جىلىجاي بازاسىنىڭ جۇمىسشىسىمىن، تۇرمىستان ءۇمىتتىمىن“. بەيحۋايۋان قىستاعى الەۋمەتتىك يگىلىك سيپاتىنداعى قىزمەت ورنىن، قىستاقتىڭ ەكونوميكالىق سەلبەستىك كووپەراتيۆ قىزمەت ورنىن بىرىكتىرىپ، كەدەيلىكتەن ارىلعان ەڭبەككۇشتەرگە ءتۇيىندى تۇردە كومەكتەسىپ، سۇيەمەلدەدى.
ساياسات جاعىنان دەم بەرىپ، كومەك كورسەتتى. ورتالىق 5 جىلدىق وتپەلى كەزەڭدى ايقىن بەلگىلەپ، باستى كومەكتەسۋ - سۇيەمەلدەۋ ساياساتىنىڭ جالپى تۇلعالىق جاقتان ورنىقتىلىعىن ساقتادى. ورتالىق قازىنا كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ بويىنشا بۇرىنعى ارناۋلى قارجىنى اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋدى ىلگەرىلەتۋمەن ۇشتاستىرۋ قوسىمشا كومەك قاراجاتىنا اينالدىرىپ، بىلتىر قارجى كولەمى 2020 - جىلداعىدان 10 ميلليارد يۋان ارتتى. قونىس جاڭالاپ كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ بويىنشا كوشىرىلگەن بۇقاراعا سوڭعى سۇيەمەلدەۋدى ويداعىداي جۇرگىزدى، ”10 مىڭ كاسىپورىن 10 مىڭ قىستاققا كومەكتەسۋ“ ”10 مىڭ كاسىپورىن 10 مىڭ قىستاقتى گۇلدەندىرۋ“ بولىپ دارەجەسى ءوسىرىلدى... ءبىر قىدىرۋ پارمەندى شارا كەدەيلىكتەن ارىلعان بۇقاراعا ۇزدىكسىز كومەكتەستى - سۇيەمەلدەدى.
− قىزمەتتە اقتاڭداق قالدىرماي، جاۋاپكەرشىلىكتى ناقتىلاندىردى.
”كوپشىلىك، شياڭيۋان جەپ كورىپ پە ەدىڭىزدەر؟ ءوزى حوش ءيىستى ءارى كىرتىلدەك“. اپپارات كوزى الدىندا، يۇننان ولكەسى لۋشۇي قالاسى گۋدىڭ اۋىلى گانبىن قىستاعىنىڭ تۇرعىنى ساڭ بو - ي تىكە تاراتىپ زات ساتۋدا، ”قىستاقتا تۇراتىن قىزمەت اترەتىنىڭ مۇشەلەرى تىكە تاراتۋدى قولما - قول ۇيرەتىپ، ساتۋ جولىن ءبىرجولاتا اشتى“. كاسىپ سالاسى باقشاسىن قۇرىپ، مانەرلەۋ جەلىسىن ەنگىزىپ، كورىنىس تاماشالاۋ تەكشەسىن تۇلعالاپ، قىزمەت اترەتىنىڭ جەتەكشىلىگىندە گانبىن قىستاعىنىڭ شياڭيۋان، بانان سياقتى ىستىق بەلدەۋلىك جەمىس كاسىپ سالاسى تىزبەگى ۇزدىكسىز ۇزاردى.
”دەنساۋلىعىم جاقسى بولسىن دەسەڭ، ەرتە باستان ساقتان“. شانشي ولكەسى شيانياڭ قالاسى شۇن - ي اۋدانى جاڭحۇڭ قالاشىعى شيتوۋ قىستاعىندا تۇراتىن ءبىرىنشى شۋجي فىڭ نيڭبو قىستاق تۇرعىندارىنىڭ دەنساۋلىعىنا كوڭىل ءبولدى، ”ءبىز مامانداردى ءار ۋاقىت كەدەيلىكتەن ارىلعان بۇقارانىڭ دەنساۋلىعىن تەكسەرۋگە ۇسىنىس ەتىپ، ناۋقاس سەبەبىنەن قايتالاي كەدەيلەسۋ، كەدەيلەسۋ حاۋىپ - قاتەرىن تومەندەتۋگە قۇلشىندىق“.
كەدەيلىكتەن ارىلتۋدىڭ ۇتىلامالى تاياقشاسىن الىپ، جەتىستىكتى بەكەمدەپ، قايراتتانا ىستەدى. كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ شايقاسىنىڭ جەڭىسىنە جەتكەننەن كەيىن، جەر - جەر، تاراۋلار تاڭداۋلى كادرلاردى شەپكە اتتاندىرىپ، قىستاقتا تۇراتىن 563 مىڭ كادردى تاڭداپ جىبەرىپ، اۋىستىرىپ، كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ جەتىستىگىن بەكەمدەۋدىڭ جانە اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋدىڭ جاڭا ساپارىندا جالعاستى كۇرەس جاسادى.
مەملەكەتتىك اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋ مەكەمەسىنىڭ ساندى مالىمەتىنە قاراعاندا، كەزەكتە باقىلاۋ - ساراپتاۋ وبيەكتىلەرىنىڭ ％70كە جۋىعى حاۋىپ - قاتەردەن ارىلىپ، قالعان ادامدارعا تۇگەلدەي كومەكتەسۋ - سۇيەمەلدەۋ شاراسىن تياناقتاندىرىپ، ءبىر مەزگىل قۇلشىنىس جاساۋ ارقىلى حاۋىپ - قاتەردى جويۋعا بولادى ەكەن. جالپى جاقتان قاراعاندا، 2021 - جىلى كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ جەتىستىكتەرى بەكەمدەلىپ، كەڭەيتىلىپ، كولەمدى تۇردە قايتا كەدەيلەسۋ تۋىلماۋدىڭ تومەنگى شەگى ساقتاپ قالىنعان.
كاسىپ سالاسىن گۇلدەندىرىپ، جۇمىستانۋدى جەبەپ، كەدەيلىكتەن ارىلعان بۇقارانىڭ تابىس سەزىمى، باقىت سەزىمى، حاۋىپسىزدىك سەزىمى ۇزدىكسىز كۇشەيدى
كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ جەتىستىكتەرىن بەكەمدەۋدىڭ، كەڭەيتۋدىڭ تەتىگى − ورنىقتى كىرىس كىرگىزۋ.
باس شۋجي شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: ”حالىقتىڭ تۇرمىسىن باقىتتى ەتۋ ’مەملەكەتتىڭ ءىرى ءىسى‘“، ”شارۋالاردىڭ كىرىسىنىڭ ءۇرتىس، ءبىرشاما تەز ارتۋىن جەبەيتىن باياندى ساياساتتىق مەحانيزمدى جەدەل قۇرىپ، شارۋالاردىڭ تەز اۋقاتتانۋىنا مۇمكىندىك جاساۋ كەرەك“، ”جۇمىستاندىرۋ كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ جەتىستىكتەرىن بەكەمدەۋدىڭ نەگىزگى شاراسى. اۋىل - قىستاق كاسىپ سالالارىن بەلسەنە دامىتىپ، بۇقارانىڭ ەسىك الدىندا جۇمىستانۋىنا قولايلىلىق جاساپ، بۇقارانىڭ تابىسى بولۋمەن قوسا، وتباسىنا دا قارايلاسا الۋىنا، بالالارىن جاقسى تاربيەلەۋىنە مۇمكىندىك جاساۋ كەرەك“.
ءبىر جىلدان بەرى، جەر - جەر، تاراۋلار كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ جەتىستىكتەرىن بەكەمدەۋگە، كەڭەيتۋگە كۇش سالىپ، كاسىپ سالاسىن كۇشەيتىپ، جۇمىستانۋدى جەبەپ، قىزمەت وتەۋدى ساپالىلاندىردى، 2021 - جىلى تۇتاس مەملەكەتتەگى كەدەيلىكتەن ارىلعان حالىق ساننىڭ جان باسىندىق تازا كىرىسى 12 مىڭ 550 يۋانعا جەتىپ، وتكەن جىلداعىدان ％16.9 ارتىپ، كەدەيلىكتەن ارىلعان بۇقارانىڭ تابىس سەزىمى، باقىت سەزىمى، حاۋىپسىزدىك سەزىمى ۇزدىكسىز كۇشەيدى.
− كەدەيلىكتەن ارىلتۋ كاسىپ سالاسىنىڭ دەڭگەيى جوعارىلاپ، دارەجەسى ءوسىپ، كەدەيلىكتەن ارىلعان بۇقارانىڭ كىرىس ارتتىرۋى ءتىپتى دە باياندى بولدى.
”كوپ ەككەن جاقسى ەككەنگە جەتپەيدى. ورگانيكالى تىڭايتقىش پايدالانىپ، ولشەم بويىنشا ءوندىرىپ، بىلتىر ءار مۋىنان 500 يۋاننان ارتىق كىرىس تاپتىم“. حۋبەي ولكەسى حىفىڭ اۋدانى دۇڭجوۋ قىستاعىنداعى كەدەيلىكتەن ارىلعان وتباسى شى كۇنميڭ جاڭا جىلدان جاڭا ءۇمىت كۇتتى، ”تەحنيكالىق جاقتان جەتەكشىلىك ەتىپ، ساتىپ الۋ - ساتۋ توقتامىنا قول قويدىق، بيىل كىرىسىم، ءسوز جوق، تاعى ارتادى“.
كاسىپ سالاسىن دامىتۋ كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ جەتىستىكتەرىن بەكەمدەۋدىڭ، كەڭەيتۋدىڭ ءتۇبىرلى شاراسى. ۇساق شاي ”ۇلكەن شاي كاسىبىنە“، ۇساق كارتوپ ”التىن كارتوپقا“، اعاش ساڭىراۋقۇلاق ”التىن ساڭىراۋقۇلاققا“ اينالدى... كەدەيلىكتەن ارىلتۋ كاسىپ سالالارىنىڭ دەڭگەيى جوعارىلاپ، دارەجەسى ءوسىپ، شارۋالاردى كىرىستەرىن ارتتىرىپ، اۋقاتتانۋعا پارمەندى جەبەدى.
ءبىر جىلدان بەرى، جەر - جەر، تاراۋلار كەدەيلىكتەن ارىلتۋ كاسىپ سالاسىنىڭ تەحنيكا، قۇرىلعى، ساتۋ سياقتى جاقتارداعى ولقىلىقتارىن ۇزدىكسىز تولىقتادى. كەدەيلىكتەن ارىلعان وڭىرلەردىڭ ەرەكشە، باستاماشى كاسىپ سالاسىنىڭ بىلتىرعى ءوندىرىس قۇنى ءبىر تريلليون 500 ميلليارد يۋاننان اسىپ، 300دەن استام كەدەيلىكتەن ارىلعان اۋدانداردىڭ جالاڭ باستاماشى كاسىپ سالاسى ءوندىرىس قۇنى ءبىر ميلليارد يۋاننان استى. كەدەيلىكتەن ارىلعان وڭىرلەردەگى ءتۇرلى جاڭاشا شارۋاشىلىق نەگىزگى تۇلعالارى كەدەيلىكتەن ارىلعان 30 ميلليونعا جۋىق حالىقتى جەتەكتەپ، جان باسىندىق كاسىپ سالاسىنىڭ ارتقان كىرىسىن 2200 يۋاننان اسىردى.
− جۇمىستانۋ ”كەسەسىن“ ورنىقتى ۇستاپ، كەدەيلىكتەن ارىلعان بۇقارا ۇمىتپەن ءومىر كەشتى.
”ون ساۋساعىڭىزدان ونەر تامسا اقشا تابۋدىڭ جولى داڭعىل“. سىچۋان ولكەسى باجۇڭ قالاسى باجوۋ رايونى جينزى قىستاعىنداعى كەدەيلىكتەن ارىلعان گاۋ جىلان وتباسىنىڭ تۇرمىسى بارعان سايىن ءماندى دە ءساندى بولا ءتۇستى، ”مەن اسپازدىققا باۋلۋ كۋرسىنا قاتىناسىپ، جاقىن ماڭداعى رەستوراندا جۇمىس ىستەدىم، اي سايىنعى ەڭبەكاقىم 2000 يۋاننان اسادى، وتباسىما دا قارايلاسا الامىن“. باۋلۋعا ۇيىمداستىرۋ، ەڭبەككۇشتەردى سىرتقا شىعارۋ، جۇمىس ورنىن ورنىقتىرۋ، جۇمىس ورنىن كەڭەيتۋ... ءبىر بەكەتتىك قىزمەت وتەۋ، باستان - اياق كومەكتەسۋ - سۇيەمەلدەۋ قىستاقتاعى كەدەيلىكتەن ارىلعان وتباسىلاردىڭ ىستەيتىن جۇمىسى، تاباتىن اقشاسى بولۋىنا مۇمكىندىك جاسادى.
”جۇمىس اۋىر ەمەس، تەز يگەرىپ الۋعا بولادى، ءبىر كۇننىڭ وزىندە 150 يۋان اقشا تابا الاسىز، كوپشىلىك بار كۇشپەن ىستەۋدە“. گانسۋ ولكەسى كاڭشيان اۋدانى سانحىبا قالاشىعى ياڭتيانبا قىستاعىنداعى كەدەيلىكتەن ارىلعان وتباسى شى سايمەي قاعىلەزدىكپەن جۇمىس ىستەۋدە، تازالاپ جۋۋ، بۋعا پىسىرۋ، قۇرعاتۋ... ءبىر - بىرلەگەن قىزىل كەندىردى جاپىراقتاپ تۋراپ، بۇكىل ەلدىڭ ءارقايسى جەرلەرىنە ساتادى.
”تاماق كەسەسى“ كوبەيىپ، قالتالارى قامپايدى. اتىز باسىندا، كومەكتەسۋ - سۇيەمەلدەۋ سەحىندا، ءوندىرىس جەلىسىندە.... كەدەيلىكتەن ارىلعان بۇقارانىڭ قايراتى تاسقىندادى. كەدەيلىكتەن ارىلعان بۇقارانىڭ تۇرمىسىن تاعى ءبىر تىڭ ساتىعا كوتەرۋدىڭ كىلتى − جۇمىس ورنىن ورنىقتىرۋ، جۇمىستاندىرۋ. ءبىر جىلدان بەرى، جەر - جەر، تاراۋلار جاقىن ماڭدا، سول جەردىڭ وزىندە جۇمىستاندىرۋدى، شارۋاشىلىق قۇرۋدى جەبەپ، شىعىس، باتىس بولىكتەگى ەڭبەككۇشتەر سەلبەستىگىن تەرەڭدەتىپ، باۋلۋدى دالمە - ءدال بەلگىلەپ، تۇتاس بارىستا كومەكتەستى - سۇيەمەلدەدى. بىلتىر جىل سوڭىنا دەيىن، تۇتاس ەلدەگى كەدەيلىكتەن ارىلعان ەڭبەككۇشتەردەن ەڭبەك بويىنشا جۇمىستانعاندار 31 ميلليون 450 مىڭ ادامعا جەتىپ، 2020 - جىلدىڭ سوڭىمەن سالىستىرعاندا ءبىر ميلليون 260 مىڭ ادام كوبەيىپ، ％4.2 ارتتى. بۇكىل ەلدەگى كەدەيلىكتەن ارىلعان حالىق سانىنىڭ بىلتىرعى جان باسىندىق ەڭبەكاقى سيپاتىندىق كىرىسى 8527 يۋانعا جەتىپ، سايكەس مەزگىلدەگىدەن ％22.6 ارتقان.
− ساپالى بايلىق قاينارى ورىستەپ، زورايىپ، كەدەيلىكتەن ارىلعان بۇقارا ءتىپتى دە الاڭسىز تۇرمىس كەشىردى.
”بالالار جاقىن ماڭنان وقيدى، ەمدەلەتىن شيپاحانامىز دا الىس ەمەس. تاۋ باۋرايىنان كوشىپ شىعىپ، تۇرمىسىمىزعا كوپتەگەن قولايلىلىق الا كەلدى، قونىسىمىز دا جانعا جايلى“. گۋاڭشي جۋاڭزۋ اۆتونوميالى رايونى ماشان اۋدانى چياۋلي اۋىلى حۇڭچيحۋ الەۋمەتتىك اۋماعىنداعى كەدەيلىكتەن ارىلعان وتباسى تان فىڭجيننىڭ جۇزىنەن قۋانىش كۇلكىسى ەستى، الەۋمەتتىك اۋماقتا قولايلى ەرەن بازار، دەنە شىنىقتىرۋ الاڭى سياقتى قۇرىلعىلاردىڭ ءبارى بار.
كەدەيلىكتەن ارىلعان بۇقارانىڭ حالىق تۇرمىسى تىلەگىن كوزدە ۇستاپ، ءبىر جىلدان بەرى، جەر - جەر، تاراۋلار وقۋ - اعارتۋ، ەمدەۋ، قارتتاردى كۇتىمدەۋ، قوعامدىق قامتاماسىزداندىرۋ سياقتى الەۋمەتتىك قىزمەت وتەۋدى ساپالىلاندىرۋدى، ورنالاستىرۋدى بار كۇشپەن ىلگەرىلەتتى. ەمدەۋ بىرىككەن تۇلعاسى، ”بۇلتتا“ ناۋقاس كورۋ سىندى ساپالى ەمدەۋ بايلىقتارى ۇزدىكسىز تومەنگە ءتۇسىرىلىپ، الىس ارالىقتى ەمدەۋ بارلىق كەدەيلىكتەن ارىلعان اۋدانداردى تۇتاس قامتىدى. مىندەتتى وقۋ - اعارتۋدى نەگىزىنەن بىركەلكىلەندىرۋ جاپپاي ىسكە استى، 2021 - جىلى كەدەيلىكتەن ارىلعان وتباسىلارداعى وقۋدان قول ۇزگەن وقۋشىلار سانى ۇزدىكسىز تۇردە يكەمدى جويىلدى.
قابىلەتتى كۇشەيتىپ، ولقىلىقتاردى تولىقتاپ، اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋدىڭ اسەم كارتيناسىن سالدى
دامۋ − كەدەيلىك ماسەلەسىن شەشۋدىڭ ءتۇبىرلى جولى. كەدەيلىكتەن ارىلعان وڭىرلەر، وتە - موتە، اۋەلگى اۋىر كەدەي وڭىرلەر قايتكەندە تەزدەن جەتىسە الادى؟
باس شۋجي شي جينپيڭ بىلاي دەپ ايقىن بەتالىس كورسەتتى: ”كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋدا جەڭىسكە جەتكەننەن كەيىن، اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋدى جاپپاي ىلگەرىلەتۋ كەرەك، بۇل اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل - قىستاق، شارۋالار قىزمەتى ءتۇيىنىنىڭ تاريحي بۇرىلىسى سانالادى“. ”اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋدى جاپپاي ىلگەرىلەتۋدىڭ تەرەڭدىگى، كەڭدىگى، قيىندىعى كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋدان كەم تۇسپەيدى، استە ەشقانداي تىنىستاپ، دامىلداپ الايىن دەگەن ويدا بولماي، جاڭا باستامادا ۇزدىكسىز كۇرەس جۇرگىزىپ، تۇتاس حالىقتىڭ بىرگە بايۋىنىڭ ءتىپتى دە ايقىن ماڭىز الاتىن اياق الىسىن ىلگەرىلەتۋ كەرەك“.
ءبىر جىلدان بەرى، جەر - جەر، تاراۋلار كۇش ۇستىنە كۇش قوسىپ، كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋدىڭ ”التىن كىلتى“ ارقىلى اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋدىڭ ”بايۋ ەسىگىن“ اشىپ، اۋىل - قىستاقتى جاپپاي گۇلدەندىرۋدىڭ كوركەم كارتيناسىن قالىڭ كەدەيلىكتەن ارىلعان وڭىرلەردە سالدى.
− سۇيەمەلدەۋ ساياساتىمەن كۇش ۇستەپ، دامۋ قۋاتىن نىعايتتى.
جۋىردا، گانسۋ ولكەسى جوۋچۇي اۋدانىنداعى كوزىن اق شەل باسقان 26 ناۋقاس جارىق دۇنيەمەن قايتا قاۋىشتى. تيانجين مەديتسينا داشۋەسى كوز اۋرۋلار شيپاحاناسىنىڭ ەمدەۋ اترەتى ءىس جۇزىندىك ارەكەتى ارقىلى جەرگىلىكتى بۇقارانىڭ كوكەي تەستى تالابىنا جاۋاپ قاتتى. تيانجيننەن كەلگەن توپ - توپ اق حالاتتى پەرىشتەلەر ۇيىرمە قۇراپ جوۋچۇي اۋدانىنىڭ ەمدەۋ - دەنساۋلىق ساقتاۋ الدىڭعى شەبىنە اتتاندى، دارىگەرلىك ونەرىنە مايتالمان ماماندار مەن ايگىلى شيپاگەرلەر جوۋچۇي اۋدانىنداعى ءارقايسى شيپاحانالارعا كەلىپ ۇيرەتتى، كومەكتەستى، جەتەكتەدى، شىعىس، باتىس بولىك سەلبەستىك جاساپ، ۇيىرمە قۇراۋ ۇلگىسىندە ەمدەۋ كومەكتەسۋ - سۇيەمەلدەۋىن جۇرگىزىپ، جوۋچۇي اۋدانىنىڭ ەمدەۋ ورەسى مەن قىزمەت وتەۋ قابىلەتىنىڭ ورنىقتى قادامدا جوعارىلاۋىنا ۇزدىكسىز دەم بەردى.
كەدەيلىكتەن ارىلعان وڭىرلەردىڭ دامۋىن جەدەلدەتۋ ءۇشىن، ءبىر جىلدان بەرى، كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ جەتىستىگىن بەكەمدەۋدى، كەڭەيتۋدى اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋمەن ءونىمدى ۇشتاستىرۋدى ىشكەرىلەي ىلگەرىلەتتى. ورتالىق بەلگىلەگەن 33 ءتۇرلى ۇشتاستىرۋ ساياساتى تۇگەلدەي شىعارىلىپ، بايلىقتى شوعىرلاندىرۋ ارقىلى كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋعا قولداۋ كورسەتۋدەن اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋدى جاپپاي ىلگەرىلەتۋگە قاراي ورنىقتى ءوتۋ بىرتىندەپ جۇزەگە استى. شىعىس بولىكتەگى 8 ولكە (قالا) باتىس بولىكتەگى 10 ولكەنى (رايون، قالا) جۇپ قۇراپ كومەكتەسىپ - سۇيەمەلدەدى، قازىنالىق كومەك قارجىسىنان 22 ميلليارد 870 ميلليون يۋان قارجى قوستى. ورتالىقتاعى 305 ورىن تۇيىندە تۇرىپ كومەكتەسىپ - سۇيەمەلدەيتىن اۋداندارعا تىكە 66 ميلليارد 880 ميلليون يۋان قارجى قوستى جانە قارجى ەنگىزدى. مەملەكەت اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋ بويىنشا ءتۇيىندى كومەكتەسىپ - سۇيەمەلدەيتىن 160 اۋداندى تۇراقتاندىرىپ، 14 جاقتان سارا ساياسات شىعارىپ، ۇيىرمە قۇراۋ ۇلگىسىندە كومەكتەسىپ - سۇيەمەلدەدى.
− اۋىل - قىستاق قۇرىلىسىن ىلگەرىلەتىپ، دامۋ ولقىلىقتارىن تولىقتادى.
حۋنان ولكەسى حۋايۋان اۋدانى شىبادۇڭ قىستاعىنا توپ - توپ ساياحاتشىلار ىركەس - تىركەس كەلىپ، بۇلاق سۋلارى كولىكپەن سىرتقا تاسىمالداندى، قىستاق پارتيا ياچەيكاسىنىڭ شۋجيى، قىستاق تۇرعىندار كوميتەتىنىڭ مەڭگەرۋشىسى شى جينتۇڭ تەبىرەنىپ بىلاي دەدى: ”جول جاقسى بولسا سانسىز كاسىپ گۇلدەنەدى. مىناۋ اتى زاتىنا ساي قىستاققا دەيىن جەتكىزىلگەن كەدەيلىكتەن ارىلتۋ جولى، ونان دا ماڭىزدىسى، اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋدى ىلگەرىلەتىپ، تاماشا تۇرمىسقا باستايتىن جول“. بىلتىر حۋنان اۋىل - قىستاق تاس جولىنىڭ ساپاسىن وسىرۋگە، جاڭالاۋعا زور كۇش سالىپ، حاۋىپسىزدىك قۇرىلعىلارىن قۇرىپ، حۋايۋان اۋدانى G319دەن شىبادۇڭ قىستاعىنا دەيىنگى تاس جول ”ون ۇلكەن ەڭ كورىكتى اۋىل - قىستاق تاس جولى“ بولىپ باعالاندى.
ءبىر جىلدان بەرى، جەر - جەر ساياساتتى كۇشەيتىپ، سۋ، ەلەكتر جولى تورابى سياقتى نەگىزدىك قۇرىلعىلاردىڭ ولقىلىقتارىن جەدەل تولىقتاپ، اۋىل - قىستاقتاردىڭ نەگىزىنەن وسى زامانعى تۇرمىس شارت - جاعدايىن ازىرلەۋ نىساناسىنا قاراي ۇزدىكسىز قادام تاستاۋىنا مۇمكىندىك جاسادى. ”تورتتە جاقسى اۋىل - قىستاق تاس جولىن“ ۇزدىكسىز ۇزارتىپ، قونىس ورتاسىن رەتتەپ - جونگە سالىپ، دەڭگەيىن ءوسىرىپ، سيفرلى اۋىل - قىستاق قۇرىلىسىن جەدەلدەتىپ، كەدەيلىكتەن ارىلعان وڭىرلەردىڭ دامۋداعى ولقىلىقتارىن تولىقتاپ، دامۋ ورتاسىن جاقسارتتى.
− بەدەلى ارتىپ، قوزعاۋشى كۇشى نىعايا ءتۇستى.
”اۋەلەگەن ءان اۋەنى تاۋ اڭعارىن جاڭعىرتتى، سانشي ولكەسى پيڭشۇن اۋدانى شىنلۇڭۋان قىستاعىنىڭ ديقانى فاڭ لياڭ ءبىر ايعايلاعاندا ءۇي جانۋارلارى دۇركىرەپ، قىردىڭ ەكى قاپتالىنان تومەنگە ءتۇستى. قاسىندا جۇرگەن ايەلى ليۋ جيڭ قول تەلەفونىن الىپ، تىكە تاراتىلىمدا ناقتى جاعدايدى بىلاي دەپ ءتۇسىندىردى: ”كوپشىلىك، وتباسىمىزداعى مال تۇلىكتەردى جەم - شوپپەن ەمەس، اسقاباق، جابايى جاۋ جۇمىر جانە بۇتا شاعانمەن باعىپ وتىرعاندىعىمىزدى كورىپ وتىرسىزدار...“ كوڭىلدى ەلەكتروندى ساۋدا تىكە تاراتىلىمى اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرىنىڭ ينتەرنەت جەلىسىندە ساتىلۋىن جانداندىردى، بىلتىر تۇتاس اۋداننىڭ ينتەرنەتتە ساتۋ سوماسى 276 ميلليون يۋانعا جەتىپ، اۋىل - قىستاق ساياحاتى جاندانىپ، جوعارى ساپالى دامۋ ءۇشىن تىڭ قوزعاۋشى قۋات ۇستەلدى.
ەكولوگيالىق ساياحات، اۋىل - قىستاق ەلەكتروندى ساۋداسى سىندى ءبىر - بىرلەگەن جاڭا كاسىپ كۇيى تەبىندەدى، توپ - توپ كاسىپورىندار، داشۋە تاۋىسقان وقۋشىلار، اۋىلعا قايتقان ديقان - جۇمىسشىلار جاڭالىق اشىپ، شارۋاشىلىق قۇردى، كەدەيلىكتەن ارىلعان وڭىرلەردىڭ دامۋ ومىرشەڭدىك كۇشى كۇننەن - كۇنگە كۇشەيدى، ەكونوميكانىڭ دامۋى تەزدەپ، شارۋالار كىرىسىنىڭ ارتۋ جىلدامدىعى تۇتاس ەلدەگى اۋىل - قىستاقتاردىڭ ورتاشا دەڭگەيىنەن تۇگەلدەي جوعارى بولدى.
جاساندى سەرىك ارقىلى تۇسىرىلگەن سۋرەتتىڭ وزگەشە تۇرعىسىنان مىناداي وزگەرىستەرگە كۋا بولاسىز: كەدەيلىكتەن ارىلعان وڭىرلەر شوعىرلانعان ”حۋ حۋانيۇڭ سىزىعىنىڭ“ باتىس جاق اۋماعىندا ”تۇنگى جارقىراعان اۋماقتىڭ“ ۇزدىكسىز ارتقاندىعىن كورۋگە بولادى. مۇنىڭ استارىندا كەدەيلىكتەن ارىلعان وڭىرلەردىڭ نەگىزدىك قۇرىلعىلارىنىڭ ۇزدىكسىز جاقسارىپ، دامۋ ومىرشەڭدىك كۇشىنىڭ ۇزدىكسىز ارتقاندىعى مەن مۇندالاپ تۇر.
تابىس تاريح بەتىندە ايشىقتالدى، بورىش بولاشاقتى اڭعارتادى. كەدەيلىكتەن ارىلۋدان اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋگە دەيىن، جاپپاي دوڭگەلەك داۋلەتتى قوعام ورناتۋدان جاپپاي سوتسياليستىك وسىزاماندانعان مەملەكەت قۇرۋعا دەيىن، شي جينپيڭ جولداستى ۇيتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ پارمەندى باسشىلىعىندا، شي جينپيڭ جاڭا ءداۋىر جۇڭگوشا سوتسياليزم يدەياسىن جەتەكشى ەتۋگە تاباندى بولىپ، ادامزاتتىڭ كەدەيلىكتى ازايتۋ تاريحىندا ۇلى كەرەمەتتەر جاراتقان سان ميلليونداعان جۇڭگو حالقى جاڭا جورىقتا، ءسوز جوق، ءتىپتى دە ۇلى جەڭىس پەن داڭققا قول جەتكىزەدى!
(2 - ايدىڭ 25 - كۇنى «حالىق گازەتىندە» جاريالانعان)
