انار بۇلت / شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى ليۋ دۇڭلاي
2 - ايدىڭ 24 - كۇنى قۇلجا اۋدانى يىڭتام قالاشىعى شاقىلىق قىستاعىنداعى قۇلجا اۋدانى اققۋ بۇلاعى سازدىق قورىعىندا اپپاق سىبىرلاق اققۋلار قيقۋلاپ اسەم بيگە باستى. بىلتىر قىس كىرگەننەن بەرى قۇلجا اۋدانىنداعى 2 اققۋ سازدىعى قورىعىنا 500دەن استام سىبىرلاق اققۋ جانە قىرۋار جابايى ۇيرەك، بارىلداۋىق ۇيرەك سياقتى جابايى قۇستار دامىلداپ، قىستان وتۋگە كەلدى.
□ سۋرەتتى انار بۇلت / شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى بارشا تەگىس تۇسىرگەن
بۇل ارا تىرشىلىك تىنىسى شالقىعان شينجياڭ، سامعاعان قىران بيىك كوكتى جارىپ، شالقىعان تۇنىق سۋدا ءجۇزىپ بالىق، كۇزدە ەركىن جان - جانۋار باسەكەدە. وزەندەر كۇركىرەي جوڭكىلىپ، ءشول - جازيرا اراسىنداعى جاسىل القاپتاردى ۇلاستىرىپ جاتىر، شىرشالار ۇزىننان - ۇزاققا جالعاسىپ، اسقار تاۋلار مەن قۇزار شىڭداردان ساحاراعا كوز تىگۋدە.
بۇل ارا 25 ميلليوننان استام ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ مەكەنى، وسىناۋ اسپانى اشىق، جەرى مانات، سۋى تۇنىق كەڭ - بايتاق الاپتا ولار شاتتىققا شومىپ، بولاشاق جونىندە ويعا باتىپ، قۇلشىنا كۇرەس جاساپ، ءار كۇنگى عۇمىرلارىندا ادام مەن تابيعاتتىڭ جاراسىمدى بىرگە ءومىر ءسۇرۋ ءتاسىلى جونىندە ىزدەنىس جاساۋدا.
پارتيا 18 - قۇرىلتايىنان بەرى شينجياڭ جاسىل ۇستانىمدى تابيعي تۇردە جۇرت كوڭىلىنە ۇيالاتىپ، تۇنىق سۋ، مانات تاۋداعى شاتتىق شالقاردىڭ كوركەم كارتيناسىن كەستەلەدى.
جۇيەلى جونگە سالىپ، كۇللى تىرشىلىكتى قۇشاعىنا الدى
جەل تۇرىپ، ەبىنۇر كولىنەن ىزعارلى لەپ كەلدى، ىزدەرى جاسىرىلا باستاعان اناداي جەردەن ءبىر قىزىل تۇلكى بۇتا - بۇرگەن اراسىنا زىتىپ جوعالدى. ەبىنۇر كولىن سەنتر ەتكەن 3082.18 شارشى كيلومەترلىك اۋماقتا 900 نەشە ءتۇرلى جابايى جانۋارلار مەن وسىمدىكتەر عاسىرلار بويى ەمىن - ەركىن ءوسىپ - ونۋدە.
ەبىنۇر كولى جىم - جىرت قالعالى تالاي جىل بولدى، كەزىندەگى كول بويىندا شۋ - شۇرقان بولىپ جاتاتىن ارتەميا اۋلاۋشىلار الدەقاشان كوزدەن عايىپ بولعان، ءتۇرلى قۇرىلىستار دا شاعىلدى. وسى ساتتە بۇل اراداعى بىردەن - ءبىر ادام شوعىرى − شينجياڭ ەبىنۇر كولى سازدىعى مەملەكەت دارەجەلى جاراتىلىستىق قورىعىن باسقارۋ مەكەمەسىنىڭ قىزمەتكەرلەرى عانا. ”قورىقتا ادامزات قيمىلى ەڭ تومەنگى دارەجەگە ازايتىلدى“، - دەدى باسقارۋ مەكەمەسىنىڭ باستىعى ياۋ شۋيىن.
قورعاۋعا ەبىنۇر كولى عانا الىنىپ قالعان جوق، 2018 - جىلدىڭ الدىڭعى جارتىسىندا شينجياڭ وزەن، كول باستىعى ءتۇزىمىن جاپپاي ورناتىپ، اۆتونوميالى رايونداعى 3355 وزەندى، 121 كولدى تۇگەلدەي دارەجەگە، بولىككە ايىرىپ وزەن، كول باستىقتارىن، وزەن، كول بولىكتەرى باستىقتارىن ايقىندادى. 2022 - جىلدىڭ باسىندا شينجياڭداعى ادامسىز وڭىرلەردەن باسقا ورىندارداعى وزەندەردى، كولدەردى باسقارۋ كولەمى تۇگەلدەي بەلگىلەندى.
”بۇرىنعى وزەن، كول باسقارۋمەن سالىستىرعاندا وزەن، كول باستىعى ءتۇزىمىنىڭ ءبىر ماڭىزدى وزگەرىسى ءاربىر وزەن بولىگىنە، ءاربىر كولگە دەيىن ناقتىلاندى“، - دەي كەلىپ اۆتونوميالى رايوندىق سۋ يگىلىگى مەڭگەرمەسى وزەن، كول باسقارۋ باسقارماسىنىڭ باستىعى ليۋ حۇڭشياڭ، - ”قازىر ءبىز بۇكىل رايونداعى وزەن، كولدەردىڭ جاعدايىن تاريحتاعى ءارقانداي مەزگىلدەگىدەن دە ناقتى يەلەدىك“، - دەدى.
شينجياڭ وزەندەردى، كولدەردى تەكسەرىپ، سالىستىرىپ، وزەن، كول تىزىمدىگىن، وزەن، كول باستىقتارى ەسىمدىگىن كەمەلدەندىرىپ، جاي - جاپسارىن قانىق يەلەۋدى، جاعدايدى ايقىن ءبىلۋدى جۇزەگە اسىرىپ قانا قالماستان، ”ءبىر وزەنگە ءبىر شارا“، ”ءبىر كولگە ءبىر شارا“ جوباسىن جاساپ، وزەندەردىڭ، كولدەردىڭ كۇي - جايىن جالپى بەتتىك تەكسەرىپ، ماسەلەلەردى ىشكەرىلەي قاراستىرىپ، رەتتەۋ - جونگە سالۋ شارالارىن ورتاعا قويدى. جۇيەلى قورعاۋ، جونگە سالۋ شينجياڭداعى ءار وزەندە، ءار كولدە بەلسەندى وزگەرىستەردى جارىققا شىعاردى.
2018 - جىلى بۇرىنعى اۆتونوميالى رايوندىق ورمان شارۋاشىلىعى مەڭگەرمەسى ورمان وتىرعىزۋ باسقارماسىنىڭ اتى اۆتونوميالى رايوندىق ورمان شارۋاشىلىعى جانە جايلىم مەكەمەسى ەكولوگيانى قورعاۋ، قالپىنا كەلتىرۋ باسقارماسى بولىپ وزگەردى. ”بۇل شينجياڭنىڭ ەكپە ورمان وتىرعىزۋ نەگىزگى جۇمىسى مەن بەتالىسىندا وزگەرىس تۋىلعاندىعىن بىلدىرەدى“، - دەدى ەكولوگيانى قورعاۋ، قالپىنا كەلتىرۋ باسقارماسىنىڭ ورىنباسار باستىعى پەي يۇيلياڭ. ”قازىر جەر - جەر ورمان وتىرعىزۋ اۋدانىن ارتتىرۋعا سىڭار جاقتىلىقپەن قۇلشىنۋدىڭ ورنىنا ورمان وتىرعىزۋ ساپاسىن جوعارىلاتۋ مەن شەگىنگەن ورمان الابىن قالپىنا كەلتىرۋگە اناعۇرلىم ءمان بەرەتىن بولدى“، - دەدى ول.
ورمان وتىرعىزۋدا سۋ شەشۋشى فاكتور. سۋ بايلىعىنان جالپى تۇلعالىق پايدالانۋ جاعدايى مەن كوتەرىمدىلىك قۋاتى سياقتى كوپتەگەن فاكتورلاردى ويلاستىرۋدان كەيىن، شينجياڭنىڭ ورمان وتىرعىزۋ ءتۇيىنى ”ساننان“ ”ساپاعا“ بۇرىلىس جاسادى. قاتىستى جاقتار ورمان وتىرعىزۋ تەحنيكالىق ەرەجەسىنە وزگەرىس ەنگىزىپ، تومەن تىعىزدىقتا ورمان وتىرعىزۋدى اتقارىپ، ءار مۋ جەردەگى ءتۇپ سانىن زور مولشەردە تومەندەتتى. شينجياڭ تەرەگىنىڭ ءار مۋ جەردەگى ءتۇپ سانى 200 تۇپتەن 44 تۇپكە تومەندەتىلىپ، باسقا اعاشتاردى ەگۋدە دە وسىلاي ىستەلدى.
سۋدان پايدالانۋ، ەڭبەك زور مولشەردە ازايۋمەن بىرگە، ورمان بەلدەۋىن قورعاۋ، باپتاۋ وزىندىك قۇنى دا بىرتىندەپ تومەندەدى. لوپنۇر اۋدانى ءدوڭقوتان اۋىلى ايگىلى كورىنىس ءوڭىرى لوپنۇرلىقتار قىستاعىنا بارۋدا، ءسوزسىز، باسىپ وتەتىن جولدا، مۇندا تومەن تىعىزدىقتاعى ورمان بەلدەۋى قاۋلاي وسۋدە. ەكپە ورمان وتىرعىزۋعا ۇيلەسپەيتىن وڭىرلەردە ”ورماندى تابيعاتقا تاياۋ تاسىلمەن وتىرعىزۋ“ ۇعىمى كەڭىنەن قولدانىلدى. تارىم وزەنىنىڭ بويىنداعى جەرلەردەگى ۇزدىكسىز جۇرگىزىلگەن تاسقىن سۋىن باستاپ سۋارۋدىڭ ارقاسىندا ەل ىشىندەگى ەڭ ۇلكەن توراڭعى ورمانى وسىندا جالىندى تىرشىلىك لەبىن قاۋلاتتى.
كەڭ - بايتاق جايلىمداردان مالشىلاردىڭ، قوي - سيىردىڭ كوشىپ كەتۋىمەن جەر استى سۋىنىڭ دەڭگەيى جوعارىلاپ، جايلىمدار شۇرايلاندى؛ شەكسىز ءشول دالالاردىڭ جيەگىنە قورشاۋ سالىنىپ، جىڭعىل، سەكسەۋىل بارعان سايىن قاۋلاي ءوستى؛ ۇزىننان - ۇزاق سوزىلعان تابيعى ورمان اۋماقتارىندا اعاش كەسۋشىلەر ورمان قورعاۋشىلارعا اينالىپ، اسقار تاۋلار مەن قۇزار شىڭداردا شىرشالار كوككە بوي سوزىپ، جابايى جانۋارلار قايشالىستى؛ ءشوپ قاۋلاپ، قۇس جاپىرلاعان سازدىقتاردا، سۋ بايلىعى قامداۋى ۇزدىكسىز كۇشەيىپ، اققۋلار قيقۋلاپ، سۋ بۋى جەر بەتىن بۇركەدى. شينجياڭنىڭ ەكولوگيالىق ورتانى جونگە سالۋداعى جۇيەلى ءتاسىلى وسىناۋ ولكەدەگى كۇللى تىرشىلىكتى مەيىرلى قۇشاعىنا الۋدا.
ەكولوگيالىق وركەنيەت ادامدار جۇرەگىنە جاسىل ۇستانىم جەلەگىن جاپتى
2 - ايدىڭ 21 - كۇنى ءتۇن، سانجى قالاسى توۋتۇنحى وزەنىنىڭ بويىنداعى قار - مۇز الەمىندە مۇز شىراقتار كوزدىڭ جاۋىن الا جارقىرايدى. ”تۇنىق سۋ، جاسىل تاۋ − باعالى بايلىق“ دەگەن سوزدەر جازىلعان مۇز شىراقتىڭ الدىندا بىرگە ەستەلىك سۋرەتكە تۇسكەن ادامداردىڭ اياعى ۇزىلەر ەمەس. دابىرلاعان جۇرت اراسىندا 36 جاستاعى مامۇت قالي 5 جاستاعى قىزى قۇنانى ەرتىپ 60 نەشە مەتر جەردەگى قوقسىق ساندىعىنىڭ الدىنا اكەلدى. قۇنا قولىنداعى ءشي كامپيتتىڭ قوراپ قالتاسىن قوقسىق ساندىعىنا تاستادى.
”قازىر كوزقاراس وزگەردى، بۇرىنعىدان مۇلدە وزگەشە. جەرگە تاستالعان قوراپ قالتاسىن كورسەڭىز، كوڭىلىڭىز جايسىزدانادى، بالانى بۇلاي ىستەۋگە داعدىلاندىرۋ دەگەندى ايتپاي - اق قويىڭىز“، - دەدى مامۇت وزەن جاعاسىن نۇسقاپ: ”مىنا ارا كەزىندە سەمەنت زاۆودى بولاتىن، توۋتۇنحى وزەنى ول كەزدە قازىرگىدەن مۇلدە باسقاشا، قانداي لاس دەسەڭىزشى“، - دەدى ول.
پارتيا 18 - قۇرىلتايىنان بەرى تۇتاس جۇڭگوداعى سياقتى شينجياڭنىڭ ەكولوگيالىق ورتانى قورعاۋداعى كورنەكتى جەتىستىكتەرىنىڭ ءبىرى ەكولوگيالىق وركەنيەت كوزقاراسىنىڭ جۇرت جۇرەگىنە تەرەڭ ۇيالاۋى بولدى.
زاڭ جانە باعالاۋ ءتۇزىمى قاتاڭ شەكتەۋدى ۇزدىكسىز كۇشەيتۋمەن بىرگە، ”كورىكتى جۇڭگو“ كوزقاراسى جۇرت جۇرەگىنە تەرەڭ ۇيالاپ، شي جينپيڭنىڭ ەكولوگيالىق وركەنيەت يدەياسى بيلىك جۇرگىزۋدىڭ سانالىلىعىنا اينالدى. ەكولوگيانى وڭاۋدىڭ عىلمي، ءونىمدى تاجىريبەلەرى سىننان وتىسىمەن - اق اقپارات قۇرالدارى، كاسىپ سالاسى سياقتى ءتۇرلى كۇشتەردىڭ دەمەۋىندە دەرەۋ تارالادى.
ۇلىقشات اۋدانى قىزىلوي اۋىلى كەڭشۋەر قىستاعىندا ماتاي قادىر مەن بۇكىل قىستاقتاعى 152 مالشى وتباسى تازا تابيعي گازدان پايدالانۋدى ادەتكە اينالدىردى. بۇراتالا قالاسى دالىتى قالاشىعىندا ەلەكتر پار پايدالانعان تۇرعىندار كومىر ىسىنىڭ قاتەرىنەن ەندىگارى الاڭدامايتىن بولدى.
تازا ەنەرگيا تيانشان الابىندا ۇزدىكسىز قولدانىلدى. تاكلاماكان ءشولىن جيەكتەي جۇرسەڭىز، كۇن ەنەرگياسىمەن ەلەكتر شىعارۋ قۇرىلعىلارىنىڭ رەتىمەن قاز - قاتار ءتىزىلىپ تۇرعانىن كورەسىز. سولتۇستىك شينجياڭدا باتىستان شىعىسىقا دەيىنگى كەڭ - بايتاق الاپتا الىپ جەل ەلەكتر گەنەراتورلارى جايلىم مەن ءشول دالا اراسىندا قاسقايىپ، جەل كۇشىن ۇزدىكسىز ەلەكتر قۋاتىنا اينالدىرۋدا.
ادامدار تابيعاتتى قۇرمەتتەۋدى ۇيرەنسە، ونىڭ پايداسىن اقىرىندا تۇتاس تىرشىلىك كورەدى، مۇنىڭ ىشىندە ارينە، ءبىز دە بارمىز.
سۋ تۇنىپ، اسپان اشىلىپ، جاسىل تاۋ مولشىلىققا كەنەلتتى
2 - ايدىڭ 23 - كۇنى ءتۇن، ءۇرىمجى نانشان جىبەك جولى حالىقارالىق ساياجاي اۋماعىنىڭ شاڭعى الاڭىنداعى اتى الىسقا ايگىلى اي - ۋىن داڭعىلىندا حۋ پىڭ سىرعاناپ 3 - ساتىعا بارعاندا توقتاي قالدى. ”بۇل ارانى شاڭعىشى دوستار ادامنىڭ ءومىر جايلى تولعاناتىن جەرى دەيدى، ويتكەنى بۇل ارا تىم تىگىل، سوندىقتان ءبىراز رەتتەلۋىڭە تۋرا كەلەدى. مەن وسى ارادا تۇرىپ كوركەم كورىنىسكە كوز مەيىرىن قاندىرىپ الىپ تومەن تۇسكەندى ۇناتامىن، قاراشى، قانداي كوركەم“، - دەدى حۋ پىڭ.
ءتۇن، ءۇرىمجىنىڭ شامدارى سامالاداي جارقىراي باستادى، ارت جاقتا قارلى تاۋداعى شىرشالار جۇلدىزدان كورپە جامىلا باستادى، اياق استىندا ساپالى شاڭعى جولى زىمىرا دەپ شاقىرادى. جاراتىلىستىق كورىنىس پەن ادامزات وركەنيەتىنىڭ جەتىستىگى وسى ارادا نۇر - شۇعىلا شاشقان شاڭعى جولىمەن مۇلتىكسىز جىمداسىپ، ءبىر تۇلعاعا اينالعانداي سەزىلەدى.
شاڭحايدان كەلگەن حۋ پىڭ شاڭعى ويناۋدى ەرەكشە ۇناتادى. ”بۇل − ەل ىشىندەگى وزىق شاڭعى الاڭى، مەن ءار جىلى وسى اراعا كوپ رەت كەلەمىن. التايداعى شيياڭ شاڭعى جولىنا دا وتكەن اپتادا عانا بارىپ كەلدىم“، - دەگەن حۋ پىڭ كۇلە تۇرىپ: ”وسى تاماشا بايلىقتان جانىندا وتىرىپ يگىلىكتەنگەن شينجياڭدىق شاڭعىشىلارعا قىزىعامىن“، - دەدى.
ءمولدىر مۇز، اپپاق قار شينجياڭنىڭ ساياحات بايلىعىنىڭ ستراتەگيالىق قۇرامداس بولىگىنە اينالدى. ال ساياحات كاسىبى بولسا، شينجياڭنىڭ ستراتەگيالىق تىرەكتى كاسىپ سالاسىنا اينالدى. وسىنداي تاماشا ەكولوگيالىق ورتانىڭ ارقاسىندا قاناس قاتارلى كورىنىس اۋماقتارىنا باراتىن ساياحاتشىلاردىڭ اياعى ۇزىلمەيدى. 2021 - جىلى شينجياڭ ەل ءىشى - سىرتىنان جيىنى 191 ميلليون ادام - رەت ساياحاتشى قابىلداپ، ساياحاتتىق كىرىسى 141 ميلليارد 569 ميلليون يۋانعا جەتتى. بيىل 250 ميلليون ادام - رەت ساياحاتشى قابىلداۋعا كۇش سالادى.
ەكولوگيالىق ورتانىڭ جاقسارۋى جاڭا كورىنىس تۋدىردى. تارىم وزەنىنىڭ تومەنگى اعارىندا ءۇرتىس 20 نەشە جىل جەتكىزىلگەن ەكولوگيالىق سۋ بۇل ارانى ەكولوگيانىڭ ەرەكشە ناشارلاۋىنداي اجىرعىدان ازات ەتتى، توراڭعى، داريا، قۇم، ۇلتتىق سالت - سانانى ءوز بويىنا جيناعان لوپنۇرلىقتار قىستاعىنىڭ داڭقى دا وسى سەبەپتەن الىسقا تارادى. قاشقاردا تۇمەن دارياسىن جونگە سالۋ مەن تالاي جىل ۇزدىكسىز جالعاسقان ورمان وتىرعىزىپ جاسىلداندىرۋ قۇمدى بوران دارەجەسىن زور مولشەردە تومەندەتتى، بايىرعى قالا كورىنىس اۋماعىنا وسى سەبەپتەن ساياحاتشىلار مولىنان كەلەتىن بولدى.
پارتيا 18 - قۇرىلتايىنان بەرى ەكولوگيالىق ورتانى وڭاۋ جاعىنداعى ىقىلاستى ەڭبەك شينجياڭداعى ءار ۇلت بۇقاراسىنا باعا جەتپەس بايلىق الا كەلۋدە. تيانشان الابىنداعى 22 ميلليون مۋلىق جەمىس ورمانى شينجياڭ شارۋالارىن ۇشتەن ءبىر، ءتىپتى، ونان جوعارى ۇلەستەگى جان باسىندىق كىرىسپەن قامداۋدا. مۇنىڭ ىشىندە اقسۋ كوكيار ينجەنەرياسى ەڭ ۋاكىلدىك سيپاتقا يە.
ادامدى بايىتقان، اعاشتى قاۋلاي وسىرگەن، ورماندى جارامدى ماتەريال كوزىنە اينالدىرعان بۇل ينجەنەريا ”ەكولوگيالىق ورمان، ەكونوميكالىق ورمان، كورىنىستىك ورمان“ سىندى 3 ءتۇرلى ورماندى بىرگە كوركەيتۋدەي عىلمي ۇلگى ارقىلى ەكولوگيالىق ونىمدىلىكتىڭ، ەكونوميكالىق ونىمدىلىكتىڭ، قوعامدىق ونىمدىلىكتىڭ ورگانيكالى بىرلىگىن جۇزەگە اسىردى. كەزىندەگى قۇمدى بوران كوزىن جۇلدىزداي جامىراعان ەكولوگيالىق قالتقىعا اينالدىرۋمەن بىرگە، ءشول دالا، قۇبا ءتۇزدى جەمىسى سامسىعان جاسىل جەمىس باعىنا، ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ كىرىس ارتتىرىپ، بايۋىنىڭ ”جاسىل بانكەسىنە“ اينالدىردى.
قورعاۋعا الىنعان ءتىپتى دە كوپ جاراتىلىستىق بايلىق كۇن سايىن كورنەكتىلەنگەن ەكولوگيالىق قۇن كورسەتە باستادى. تابيعي ورماندى قورعاۋ ينجەنەرياسى اتقارىلعان 20 نەشە جىلدا شينجياڭنىڭ ورمان ەكولوگياسى بويىنشا قىزمەت وتەۋ قۇنى 100 ميلليارد يۋاننان استى؛ ورمان ۇقىعى، سۋ ۇقىعى رەفورماسى بايلىق پەن ىرىستىڭ ۇيلەسىمدى جايعاسۋىن ۇزدىكسىز ىلگەرىلەتۋدە؛ جاسىل كەن تاۋ قۇرىلىسى كەن كاسىپ سالاسىنىڭ ولشەم جوعارىلاتۋىن، جوعارى ساپالى دامۋ جولىنا قاراي تيپ وزگەرتىپ، دارەجە جوعارىلاتۋىن ۇزدىكسىز جەبەۋدە. ال شينجياڭنىڭ قالا، اۋىل - قىستاق ەكولوگيالىق ورتاسىنىڭ كورنەكتى جاقسارۋى بۇقارانىڭ باقىت سەزىمىن ارتتىرۋمەن بىرگە، جەرگىلىكتى ەكونوميكانىڭ، قوعامنىڭ ۇتىمدى دامۋىن جان - جاقتى جەبەۋدە.
”تۇنىق سۋ، جاسىل تاۋ − باعالى بايلىق ۇستانىمىنا تاباندى بولىپ، ەكولوگيانى قورعاۋدىڭ قىزىل سىزىعىن باتىل ساقتاپ، قۇمدى تىزگىندەۋ، سۋدى تىزگىندەۋ جانە ورماندى، جايلىمدى قورعاۋ قىزمەتىن ءبىر تۇتاس جوسپارلاپ ورىستەتىپ، بايتاق، كورىكتى شينجياڭنىڭ اسپانىنىڭ اناعۇرلىم اشىق، تاۋىنىڭ اناعۇرلىم جاسىل، سۋىنىڭ اناعۇرلىم تۇنىق بولۋىنا مۇمكىندىك جاساۋ كەرەك“. بۇل باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ 3 - رەتكى ورتالىقتىڭ شينجياڭ قىزمەتى جونىندەگى اڭگىمە ماجىلىسىندەگى ىقىلاستى تاپسىرماسى. 2022 - جىلدىڭ كوكتەمى كەلە جاتىر، شينجياڭداعى ءار ۇلت كادر - بۇقاراسى اناعۇرلىم عىلمي، جان - جاقتى كوز ايامەن تابيعاتپەن تىلدەسىپ، تۇنىق سۋ، مانات تاۋداعى شاتتىق شالقارىندا جاراسىم تابۋدا.
