تيانشان تورى
تيانشان تورى   ›   جاڭالىقتار   ›   شينجياڭ حابارلارى

جاڭا تەحنيكا ماقتا ەگىمشىلىگىن ”ۇلاسپالى ءوندىرىس“ داۋىرىنە ەنگىزدى

− شينجياڭ ماقتاسىنىڭ كوكتەمگى ەگىسىنە شولۋ (3)

□ انار بۇلت / شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى شيە حۇيبيان

  اۋا رايى جىلىنىپ، تەمپەراتۋرانىڭ كوتەرىلۋىنە ىلەسە، شينجياڭدا وڭتۇستىكتەن سولتۇستىككە قاراي ىركەس - تىركەس ماقتا تۇقىمى سىڭىرىلە باستادى. كوز جەتكىسىز ماقتا القاپتارىندا زەردەلى اۋىل شارۋاشىلىق ماشينالارى ارلى - بەرلى قايشالىسىپ، ايبىندى كورىنىس ”عىلىم - تەحنيكالىق بەت - بەينەنى“ ايگىلەيدى.

  ءىس جۇزىندە، شينجياڭداعى ماقتا ەگىمشىلىگىندە تاعى كوپتەگەن ءسىز كورمەگەن جاڭا تەحنيكالار بار، وسى جاڭا تەحنيكالاردىڭ قولدانىلۋى ماقتا ەگىمشىلىگىن ”ۇلاسپالى ءوندىرىس“ داۋىرىنە ەنگىزىپ قالماستان، ماقتاشىلاردىڭ ماقتا ەگۋ جۇمىسىن بارعان سايىن جەڭىلدەتتى.

تۇقىم ءسىڭىرۋ تەحنيكاسى جاڭالانىپ، دارەجەسى جوعارىلادى

  4 - ايدىڭ 13 - كۇنى لوپنۇر اۋدانى شيڭپيڭ قالاشىعى توڭچيكە قىستاعىنىڭ ماقتاشى ديقانى جاڭ لين تاڭ اتىسىمەن ماقتا اتىزىنا جونەلدى، اتىزداعى ماشينانىڭ گۇرىلى سوناۋ الىستان ەستىلىپ تۇردى.

  ”بۇرىن ءبىر جىلدا تۇقىم سەپكەندە ەڭ قاربالاس بولۋشى ەدىك، كۇندىز - ءتۇنى جانتالاسساق تا جەتىسپەي جاتاتىنبىز؛ قازىر تەك ءبىر ماشينا بولسا بولعانى شونەك تارتۋ، تۇقىم ءسىڭىرۋ، جارعاق توسەۋ، توپىراقپەن جابۋ ءبارى ءبىر جولدا بىتەدى، ۋاقىتتى دا، كۇشتى دە ۇنەمدەيدى“، - دەدى جاڭ لين تەبىرەنىسپەن، تەك بۇلار عانا ەمەس، ءبىر قىدىرۋ جاڭا تەحنيكالاردىڭ قولدانىلۋى ماقتاشى ديقانداردىڭ ارىنىن دا ارتتىرا ءتۇستى.

  ”بيىل 4000 مۋ جەرگە ماقتا ەگۋدى جوسپارلاپ وتىرمىن. ءدال مولشەرمەن تۇقىم سەبۋ تەحنيكاسىن قولدانۋدان تىس، تاعى ’قۇرعاق ەگىپ، دىمقىل شىعارۋ‘ جاڭا تەحنيكاسىن بايقاپ كوردىم“، - دەدى جاڭ لين.

  ”قۇرعاق ەگىپ، دىمقىل شىعارۋ“ تەحنيكاسى دەگەنىمىز تۇقىم سەپكەندە جەردى تىكەلەي تەگىستەپ، سىڭىرىلگەن تۇقىمعا جارعاقتى جاپقان سوڭ، تەمپەراتۋرا ماقتا مايساسىنىڭ شىعۋىنا ۇيلەسەتىندەي كوتەرىلگەندە تامشىلاتىپ سۋارىپ، ءداستۇرلى تۇقىم سىڭىرۋدەن بۇرىنعى قىسقى، كوكتەمگى سۋارۋ بۋىنىن ازايتۋدى مەڭزەيدى.

  لوپنۇر اۋداندىق اۋىل شارۋاشىلىق تەحنيكالارىن جالپىلاستىرۋ ورتالىعىنىڭ مەڭگەرۋشىسى ۋاڭ شياڭجين بىلاي دەدى: ”’قۇرعاق ەگىپ، دىمقىل شىعارۋ‘ تەحنيكاسى سۋدى ۇنەمدەپ قالماستان، جارعاق استىندا تامشىلاتىپ سۋارۋ، ءدال مولشەرمەن تۇقىم ءسىڭىرۋ تەحنيكالارى ارقىلى وسكىننىڭ كوكتەۋ مولشەرىن جوعارىلاتىپ، ماقتا ارقىلى كىرىستى ارتتىرۋعا نەگىز قالايدى“.

  سورتاڭ جەردىڭ ۇزدىكسىز جاقسارتىلۋى مەن بىرىككەن تۇقىم سەپكىشتىڭ جالپىلاسۋىنا ىلەسىپ، بيىل وڭتۇستىك شينجياڭ ”قۇرعاق ەگىپ، دىمقىل شىعارۋ“ تەحنيكاسىن كەڭ اۋماقتا جالپىلاستىردى، جالپى جەر اۋدانى ءبىر ميلليون مۋعا تايادى. لوپنۇر اۋدانى بيىل 300 مىڭ مۋدان استام ماقتا القابىنا وسى تەحنيكانى جالپىلاستىرۋدى بايقاپ كورمەكشى.

  بۇل عانا ەمەس، بيىل لوپنۇر اۋدانى تاعى شاعىن كولەمدە ”ەگىلگەن قاتاردى توپىراقپەن جابۋدى كەشىكتىرۋ“ تەحنيكاسى بويىنشا ۇلگى كورسەتىپ، جالپىلاستىرادى. شينجياڭ اۋىل شارۋاشىلىعى عىلىم اكادەمياسى ەكونوميكالىق داقىلدار زەرتتەۋ ورنىنىڭ اعا زەرتتەۋشىسى تيان لي - ۋىننىڭ جۇمىس ۇجىمى شينجياڭ ءىشى - سىرتىنداعى 8 عىلمي زەرتتەۋ ورنى، كاسىپورىن سياقتىلارمەن بىرلەسىپ زەرتتەپ - اشقان بۇل تەحنيكا ماقتانىڭ كوكتەۋ كەزىندە جاۋىن اپاتىنا ۇشىراۋىنان بولاتىن وسكىننىڭ قاتارعا قوسىلۋ مولشەرى تومەن بولۋ ماسەلەسىن ءونىمدى تۇردە شەشە الادى.

  ”ماقتا تۇقىمىن ءسىڭىرۋ تەحنيكاسىنىڭ جاڭالانىپ، دارەجەسىن جوعارىلاتۋى ەگۋدىڭ وزىندىك قۇنىن بارىنشا تومەندەتىپ قالماستان، ماقتانىڭ ساپاسى مەن ءتۇسىمىن دە جوعارىلاتىپ، قالىڭ ماقتاشى ديقانداردىڭ ماقتا ەگۋ سەنىمىن بارعان سايىن نىعايتا ءتۇستى“. ۋاڭ شياڭجين بىلاي دەدى: 2021 - جىلى لوپنۇر اۋدانىنداعى ميلليون مۋ ماقتانىڭ تۇقىمىن سىڭىرۋدەن، اتىزىن باپتاۋدان جيناپ الۋعا دەيىنگى تۇتاس بارىسىن ماشينالاندىرۋ جۇزەگە اسىرىلدى.

سۋ ۇنەمدەپ سۋارۋ زەردەلىلەندىرىلدى، وڭايلاستى

  جۋىقتا شينجياڭ تيانيە زەردەلى اۋىل شارۋاشىلىق عىلىم - تەحنيكا شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ باس ديرەكتورى ما جاندۇڭ سەرىكتەستىكتىڭ قازىر بار سۋ ۇنەمدەپ سۋارۋ ونىمدەرىنىڭ دارەجەسىن جوعارىلاتىپ، جاڭالاۋمەن قاربالاس بولدى. قايتكەندە سۋ ۇنەمدەۋدىڭ وزىندىك قۇنىن ۇنەمدەۋمەن بىرگە، سۋارۋدى اناعۇرلىم زەردەلىلەندىرۋگە جانە دالمە - ءدال سۋارۋعا بولادى؟ بۇل ماسەلەگە ول ۇنەمى باس قاتىرىپ كەلە جاتقان ەدى.

  شينجياڭ تيانيە زەردەلى اۋىل شارۋاشىلىق عىلىم - تەحنيكا شەكتى سەرىكتەستىگى سۋ ۇنەمدەپ سۋارۋدى اۆتوماتتاندىرىپ مەڭگەرۋ جۇيەسىن دەربەس زەرتتەۋ - اشۋ، جوبالاۋ، جاساۋ، ورناتۋ جانە ساتۋمەن ارناۋلى اينالىسادى، 26 ءتۇرلى وزەكتى ءبىلىم مەنشىك ۇقىعى بار، اۋىل شارۋاشىلىعىنداعى زەردەلى سۋ مەن تىڭايتقىشتى ءبىر تۇلعالاندىرۋ سالاسىنداعى ناتيجەسى كورنەكتى.

  ما جاندۇڭ شينجياڭداعى ماقتانى تامشىلاتىپ سۋارۋ تەحنيكاسىنىڭ دامۋ، جاڭالانۋ تاريحىنا كۋا بولدى. ”جارعاقتان تامشىلاتىپ سۋارۋعا، ودان سۋ مەن تىڭايتقىشتى ءبىر تۇلعالاندىرۋ تەحنيكاسىنا دەيىن شينجياڭ ماقتاسىنىڭ مۋ باسىندىق ءونىمى 80 كيلوگرامنان 400 نەشە كيلوگرامعا جوعارىلادى، ءتۇسىم ارتىپ قالماستان، ەڭبەككۇشتى دە بارىنشا ازات ەتتى“، - دەدى ول.

  بۇعان بيڭتۋان 8 - شىسى شىحىزى قالاسى 141 - تۋانى 4 - ليانىنىڭ قىزمەتكەرى چىن ميڭنىڭ اسەرى تەرەڭ. بۇرىن وسى ماۋسىمدا ول اۆتوكولىكپەن زاۆودقا بارىپ تىڭايتقىش اكەلە - تۇعىن، اكەلگەن سوڭ تاعى ءوزى ەرىتەتىن، قازىر نەگىزىنەن قولى بوس قوجايىنعا اينالدى.

     ”سۋ مەن تىڭايتقىشتى ءبىر تۇلعالاندىرۋ جابدىعى توپىراقتا قانداي قورەكتىك قۇرام كەم ەكەندىگىن اۆتوماتتى تەكسەرىپ - ولشەپ، سۋ مەن تىڭايتقىشتىڭ سالىستىرماسىن اۆتوماتتى سايكەستىرەدى، تەك ايىرىپ - قوسقىشتى اقىرىن ءتۇرتىپ قالساق بولعانى، تىڭايتقىش بەرۋگە بولادى“، - دەدى چىن ميڭ، - بۇرىن ءبىر ادام 30 مۋ جەردى باپتاسا قينالىپ قالاتىن، قازىر 200 مۋ جەردى وپ - وڭاي باسقاراتىن بولدى.

  قازىر وسى سەرىكتەستىك زەرتتەپ - اشقان سۋ مەن تىڭايتقىشتى ءبىر تۇلعالاندىرۋ تەحنيكاسى شىحىزى، كۇيتۇن سياقتى جەرلەردە كەڭ كولەمدە جالپىلاستىرىلىپ قولدانىلا باستادى. ما جاندۇڭ بىلاي دەدى: بولاشاقتا سەرىكتەستىك تاعى سۋارۋ تەحنيكاسى مەن سيفرلاندىرۋ تەحنيكاسىن ۇشتاستىرىپ، ماقتا ەگۋدە جالپى بارىستىق اتىز باسقارۋدى جۇزەگە اسىرىپ، ماقتا ەگۋدى اناعۇرلىم وڭايلاستىرادى.

اتىزداردى باسقارۋ دالمە - ءدال، جوعارى ءونىمدى بولدى

  ”سيگنال − سۋارۋ قاجەت“، ”سيگنال − تىڭايتقىش بەرۋ قاجەت“... ماقتاشى ديقانداردىڭ قول تەلەفونى وسىنداي ينفورماتسيا قابىلداعاندا، قول تەلەفوندى اقىرىن ءتۇرتىپ قالسا بولعانى، ماسەلە شەشىمىن تابادى. بۇل جۇڭنۇڭ گوجي (شينجياڭ) عىلىم - تەحنيكا شەكتى سەرىكتەستىگى زەرتتەپ اشقان APP، ول ارقىلى جەر جىرتۋ، ەگۋ، باپتاۋ، جيناپ الۋدىڭ جالپى بارىسىندا زەردەلىلەندىرىپ جۇمىس جۇرگىزۋدى جۇزەگە اسىرۋعا بولادى.

  بيڭتۋان 7 - شىسى 130 - تۋانىنىڭ قىزمەتكەرى ۋاڭ گولين وسى تەحنيكانى ۇعىنعانداردىڭ ءبىرى. ”اناعۇرلىم دالمە - ءدال بولۋ“ − ۋاڭ گوليننىڭ ءتىلشىنى قابىلداعاندا ەڭ كوپ ايتقان ءسوزى بولدى.

  ”ءبىر جولى سۋارعاندا تاجىريبەمە سۇيەنىپ، ءبىر مۋ جەرگە 50 تەكشەمەتر سۋ جىبەرسەم بولىپ قالار دەپ ەدىم، جۇيە 40 تەكشەمەتر سۋ جىبەرۋ كەرەكتىگىن كورسەتتى. ەسكەرتۋ بويىنشا ىستەگەننەن كەيىن، وزىندىك قۇندى تومەندەتىپ قالماستان، ءتۇسىم دە جوعارىلادى“، - دەدى ۋاڭ گولين.

  جۇڭنۇڭ گوجي (شينجياڭ) عىلىم - تەحنيكا شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ القا باستىعى گاۋ شينچىڭ بىلاي دەپ قارايدى: سيفرلاندىرۋ تەحنيكاسىنا سۇيەنۋ شينجياڭ ماقتاسىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن جۇزەگە اسىرۋداعى ءونىمدى جولدىڭ ءبىرى. وسى سەرىكتەستىك قۇرعان سيفرلى ماقتا كاسىپ سالاسى عىلىم - تەحنيكا تۇعىرى ءبىر تۇيمەشىك ارقىلى ەگۋ جوباسىنا، دالمە - ءدال ماقتا ەگۋگە، اتىزعا دەيىن، اپات زيانىنان ءدال ساقتانۋعا، اپات زيانىن جويۋعا، سۋ مەن تىڭايتقىشتى ءبىر تۇلعالاندىرۋعا، جەر جىرتۋ، ەگۋ، باپتاۋ، جيناپ الۋعا دەيىنگى جالپى بارىستى زەردەلىلەندىرۋگە قول جەتكىزۋدى جۇزەگە اسىرادى. بيىل وسى سەرىكتەستىك ماناس اۋدانىندا 100 مىڭ مۋ بولاشاقتىق زەردەلى تيپتەگى سيفرلى ماقتا نىسانىن ىسكە قوستى.

  شينجياڭ تيانيە زەردەلى اۋىل شارۋاشىلىعى عىلىم - تەحنيكا شەكتى سەرىكتەستىگى ماقتا ەگۋدى سيفرلاندىرىپ باسقارۋ تۇعىرىن بەلسەنە تۇلعالاپ، ءداستۇرلى ەگىمشىلىك تاجىريبەسىن ساندى مالىمەت قامباسى ارقىلى بارىستىق مەڭگەرۋدىڭ ناقتى جوباسىنا اينالدىرۋعا كۇش سالىپ، ماقتا ەگىمشىلىگىندەگى ”تاجىريبەگە سۇيەنىپ ەگۋدەن“ ”زەردەلى ەگۋگە“ دەيىنگى وزگەرىستى جۇزەگە اسىردى.

  ۋاڭ گولين سيفرلى ماقتا كاسىپ سالاسىنىڭ بولاشاقتاعى دامۋىنا اسا ۇمىتپەن قاراپ وتىر، ول بىلاي دەدى: ”ءبىز قاتارلاستار ماقتا ەگۋدە تاجىريبەگە سۇيەنەدى، جاس ۇرپاق قالاي ەگەدى؟ وسى جوعارى عىلىم - تەحنيكالار ولارعا اناعۇرلىم ەگجەي - تەگجەيلى جەتەكشىلىك ەتەدى“.

  تيان لي - ۋىن بىلاي دەپ قارايدى: سيفرلاندىرۋ − شينجياڭنىڭ ماقتا كاسىپ سالاسىنىڭ بولاشاقتاعى دامۋ بەتالىسى، بۇعان ءمان بەرۋ ءارى ۇسىنىلىمدى ارتتىرۋ كەرەك.

جاۋاپتى رەداكتور : سايراش تۇرارجان قىزى

ەسكەرتۋ:

تورابىمىزداعى مازمۇنداردى پايدالانۋعا تۋرا كەلگەندە، ءسوزسىز جازباشا رۇقساتقا يە بولۋ كەرەك. مازمۇنداردى رۇقساتسىز جالعاپ تاراتۋعا، كەسىپ رەداكسيالاۋعا، وزگەرتۋگە، قىسقارتىپ قۇراستىرۋعا، باسقا ورىنعا كوشىرۋگە نەمەسە باسقا تاسىلدەرمەن كوبەيتۋگە ءارى تاراتۋعا بولمايدى، قايشى كەلگەندەردىڭ زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىگى زاڭ بويىنشا قۋزاستىرىلادى.