− مەملەكەتتىك كەڭەستىڭ اقپارات كەڭسەسى اقپار جاريالاۋ ماجىلىسىندە ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋدىڭ قولامتالى ماسەلەلەرىنە جاۋاپ بەردى
□ شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ تىلشىلەرى دۇڭ رۇيفىڭ، گۋ تيانچىڭ
بيىل 2 - ايدىڭ سوڭىنان بەرى ەلىمىزدىڭ وسى رەتكى ىندەت جاعدايىندا ءتۇيىنى كوپ، كولەمى كەڭ، تۋىلۋى ءجيى سىندى ەرەكشەلىك جارىققا شىعىپ، اۋميكروننىڭ وزگەرگەن شتاممىنىڭ تارالۋى تەز، جاسىرىنعىشتىعى كۇشتى بولىپ، ساقتانۋ - تىزگىندەۋ قىزمەتى قاتاڭ سىناقتى وتكەرۋدە.
كەزەكتە بۇكىل مەملەكەتتە ىندەت جاعدايى قالاي؟ قايتكەندە ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋ مەن ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋدى اناعۇرلىم ويداعىداي ءبىر تۇتاس جوسپارلاۋعا بولادى؟ قايتكەندە ىندەتكە قارسى اتتانۋ مەن قالىپتى ەمدەۋگە قىزمەت وتەۋ ”ەكەۋىن دە اقساتپاۋدى“ قامتاماسىز ەتۋگە بولادى؟ مەملەكەتتىك كەڭەستىڭ اقپارات كەڭسەسى 4 - ايدىڭ 29 - كۇنى اقپار جاريالاۋ ءماجىلىسىن وتكىزىپ، قولامتالى ماسەلەلەرگە جاۋاپ بەردى.
بۇكىل مەملەكەتتىڭ ىندەت جاعدايىندا تولقىمالى كۇيدە تومەندەۋ جاعدايى جارىققا شىقتى
”كەزەكتە جيلين جانە وزگە كوپ جەردە شوعىرلانۋ سيپاتتى ىندەت ءونىمدى تىزگىندەلدى، شاڭحايدا نولگە تۇسىرۋدەن قامال الۋ شايقاسى العاشقى ونىمدىلىككە قول جەتكىزدى، بۇكىل مەملەكەتتىڭ ىندەت جاعدايىندا تولقىمالى كۇيدە تومەندەۋ جاعدايى جارىققا شىقتى“، - دەدى مەملەكەتتىك دەنساۋلىق ساقتاۋ، سالاماتتىق كوميتەتىنىڭ ورىنباسار مەڭگەرۋشىسى لي بين.
لي بين مىنالاردى ءبىلدىردى: ءبىرى بايقالسا، ءبىرىن جوياتىن ”يكەمدى نولگە ءتۇسىرۋ“− حالىق بۇقاراسىنىڭ ءومىرىنىڭ حاۋىپسىزدىگى مەن دەنساۋلىعىنىڭ سالاماتتىعىن ەڭ جوعارى شەكتە قورعادى، ىندەتتىڭ مەملەكەتتىڭ جالپى ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋىنا بولعان ىقپالىن ەڭ جوعارى شەكتە ازايتتى، جول دۇرىس، ءونىمى جاقسى بولىپ، ول جۇڭگونىڭ ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋ جەڭىسىنە قول جەتكىزۋىندەگى ”اسىلى“.
ۋحاندى قورعاۋ شايقاسىنان ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋدى ۇدايىلاندىرۋعا دەيىن، ودان دەلتا، اۋميكرونعا سايىس جاريالاۋ سىندى تۇتاس تىزبەكتە دالمە - ءدال ساقتانۋ - تىزگىندەۋگە دەيىنگى اماليات ”يكەمدى نولگە ءتۇسىرۋ“ كەزەكتەگى ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋ مەن ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋدى ءبىر تۇتاس جوسپارلاۋدىڭ ەڭ تاماشا تالعامى ەكەندىگىن، كەزەكتەگى ەلىمىزدىڭ ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋدەگى، ءسوز جوق، ساقتايتىن تومەنگى شەگى ەكەندىگىن دالەلدەدى.
لي بين مىنالاردى ءبىلدىردى: ”يكەمدى نولگە ءتۇسىرۋ“ مۇلدەم ”جۇعىمدالماۋ“ دەگەندىك ەمەس. ساقتانۋ - تىزگىندەۋدىڭ مول امالياتىندا ەلىمىز اسا ءونىمدى ساقتانۋ - تىزگىندەۋ شاراسىن توپتادى ءارى ۆيرۋستىڭ جاڭا وزگەرىسىنە، ىندەتتىڭ جاڭا جاعدايىنا نەگىزدەلە وتىرىپ، ۋاقىت، جاعدايعا قاراي ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋ شاراسىن ۇزدىكسىز ساپالىلاندىرىپ، دارەجەسىن ءوسىرىپ، ەڭ قىسقا ۋاقىت ىشىندە ىندەتتى جويىپ، ەڭ از بوداۋ ارقىلى ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋدىڭ ەڭ زور ونىمدىلىگىنە قول جەتكىزدى.
اۋميكرونعا قارسى اتتانۋ بارلىق ءوڭىردى جابىق مەڭگەرۋ، بارلىق ادامعا حىسۋان ىستەتۋ ەمەس
”يكەمدى نولگە ءتۇسىرۋدى“ ىلگەرىلەتۋدە ونىمدىلىكتى جانە مەيىرىمدىلىكتى قايتكەندە اناعۇرلىم قامتاماسىز ەتۋگە بولادى؟
”ىندەت الدىندا، ءبىز قاتاڭ باسقارىپ، تىزگىندەپ، پارمەندى شارا اتقارامىز، سونىمەن بىرگە جاناسىمدى، مەيىرلى قىزمەت وتەيمىز“، مەملەكەتتىك دەنساۋلىق ساقتاۋ، سالاماتتىق كوميتەتى اۋرۋدان ساقتانۋ جانە تىزگىندەۋ مەكەمەسىنىڭ جاۋاپتىسى لەي جىڭلۇڭ تانىستىرىپ بىلاي دەدى: جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋسىنا بولعان تانىمنىڭ ۇزدىكسىز تەرەڭدەۋىنە ىلەسە، ساقتانۋ - تىزگىندەۋ ساياسات شارالارى دا ۇزدىكسىز رەتتەلىپ، كەمەلدەندىرىلىپ، ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋ مەن ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋ اناعۇرلىم ويداعىداي ءبىر تۇتاس جوسپارلاندى.
وسى بارىستا ءبىرىنشى، ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋدىڭ عىلمي، دالمە - ءدال بولۋ دەڭگەيىن ۇزدىكسىز جوعارىلاتىپ، ورتاشا، جوعارى حاۋىپ - قاتەرلى وڭىرلەردى عىلمي بەلگىلەپ، قۇرساۋلاۋ اۋماعىن، باسقارۋ - تىزگىندەۋ اۋماعىن، ساقتانۋ اۋماعىن دالمە - ءدال ايىردى؛ ەكىنشى، ىندەتتىڭ الەۋمەتكە بولعان ىقپالىن بارىنشا ازايتىپ، ىندەت مەزگىلىندە بۇقارانىڭ تۇرمىستىق ماتەريال جانە قالىپتى ناۋقاس كورسەتۋ، ەمدەلۋ قاجەتىن بار كۇشپەن قامتاماسىز ەتتى؛ ءۇشىنشى، جۇمىستى، ءوندىرىستى جۇيەلى، ءتارتىپتى قالپىنا كەلتىرىپ، قاتىناس، زات اينالىمىنىڭ اشىق، ىركىلىسسىز بولۋىنا كەپىلدىك ەتۋ، حىسۋان تەكسەرۋدە ”دەرەۋ تەكسەرۋ، دەرەۋ جونەلتۋ، دەرەۋ قۋزاۋ سالۋ“ سياقتىلاردى ورىندادى.
”اۋميكرونعا قارسى اتتانۋ بۇكىل قالاعا، بارلىق ادامعا حىسۋان تەكسەرۋ دەگەندىك ەمەس، ءتىپتى، بۇكىل قالانى، بۇكىل ءوڭىردى قۇرساۋلاۋ دەگەندىك تە ەمەس“، - دەدى مەملەكەتتىك دەنساۋلىق ساقتاۋ، سالاماتتىق كوميتەتى ىندەتكە توتەپ بەرۋ، ءبىر جايلى ەتۋ قىزمەتى باسشىلىق گرۋپپاسى ماماندار گرۋپپاسىنىڭ باستىعى لياڭ ۋاننيان، جالپى جاقتان قاراعاندا، ىندەت قانشا ەرتە بايقالسا، تارالۋ تىزبەگى سونشا ايقىن بولادى دا، دالمە - ءدال مەڭگەرۋ كولەمىندە حىسۋان تەكسەرۋدىڭ، ءوزى انتيگەن تەكسەرۋدىڭ جانە قاتىستى باسقارۋ - تىزگىندەۋ شارالارىن ورىستەتۋدىڭ مۇمكىنشىلىگى زور بولادى.
”’يكەمدى نولگە ءتۇسىرۋدىڭ‘ جالپى باعىتى دالمە - ءدال بولۋدى ايرىقشا دارىپتەيدى، ىندەتكە قارسى اتتانۋ مەن ەكونوميكالىق دامۋ، قالىپتى ءوندىرىس، تۇرمىس اراسىنداعى قارىم - قاتىناستى دالمە - ءدال تەڭگەرۋ كەرەك“، - دەدى لياڭ ۋاننيان.
شۇعىل، قاتەرلى، سالماقتى ناۋقاستاردى قۇتقارۋ - ەمدەۋدە قاشقالاقتاماۋدى، كەشىكتىرمەۋدى قامتاماسىز ەتۋ كەرەك
ىندەت تۋىلعان كەيبىر وڭىرلەردە بۇقارا كۇندەلىكتى اۋرۋ كورسەتۋدىڭ ىقپالعا ۇشىراعاندىعىن اڭىس ەتتى. بۇقارانىڭ شۇعىل تۇردە اۋرۋ كورسەتۋىندە ”تەلەفون جالعاۋعا، حابارلاسۋعا، ءتيىستى ادامدى تابۋعا، اۋرۋ كورسەتۋگە قول جەتكىزۋ“ كەزەك كۇتتىرمەيتىن مىندەت سانالادى. بۇل جونىندە لي بين مەملەكەتتىك دەنساۋلىق ساقتاۋ، سالاماتتىق كوميتەتىنىڭ، باستىسى، مىنا 4 جاقتان بۇقارانىڭ اۋرۋ كورسەتۋ قاجەتىن قامتاماسىز ەتۋ تۋرالى ايقىن تالاپ قويىپ وتىرعاندىعىن ايتتى:
ءبىرىنشى، شۇعىل، قاتەرلى، سالماقتى ناۋقاستاردى قۇتقارۋ - ەمدەۋدى قامتاماسىز ەتۋ. جەر - جەردەن ”سارى كودتى“ شيپاحانالار ورنالاستىرىپ، ”بۇلتتىق امبولاتوريا“ اشۋدى، شۇعىل، قاتەرلى، سالماقتى ناۋقاستارعا قاراتا حىسۋان تەكسەرۋ ناتيجەسى انىق بولماعان جاعدايدا، شۇعىل ەمدەۋدە، شۇعىل قۇتقارۋ بولمەسىندە، وپەراتسيا بولمەسىندە، ناۋقاس بولمەسىندە ورنالاستىرىلعان ارالىق اۋماقتاردى دەر كەزىندە ىسكە قوسۋدى جانە جۇيەلى پايدالانۋ كەرەكتىگىن تالاپ ەتتى.
ەكىنشى، ەرەكشە شوعىردىڭ اۋرۋ كورسەتۋ قاجەتىن قاناعاتتاندىرۋ. قۇرساۋلانعان اۋماقتاعى قان سۇزدىرەتىن ناۋقاستار، ساۋلەمەن، حيميالىق جولمەن ەمدەلەتىن وسپە اۋرۋىنا شالدىققان ناۋقاستار، سونداي - اق جۇكتى، بوسانعان ايەلدەر مەن جاڭا تۋعان نارەستەلەر سياقتى ەرەكشە شوعىرعا قاراتا جەرگىلىكتى ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋ تاراۋلارى ”مەجە - سانىن انىق، جاعدايدى ايقىن ءبىلۋى“، ءۇزىلىسسىز مەديتسينالىق قىزمەت وتەۋدى، قامتاماسىز ەتۋدى شىنايى، ويداعىداي تياناقتاندىرۋ كەرەك.
ءۇشىنشى، ىندەت تۋىلعان وڭىرلەردەگى مەديتسينالىق قامتاماسىزدىقتى كەمەلدەندىرۋ. ءبىر تۇتاس جوسپارلاۋدىڭ دەڭگەيىن كوتەرىپ، تاراۋلار ارا بىرلەسە قيمىلداۋدى كۇشەيتىپ، 120 سياقتى شۇعىل قۇتقارۋ تەلەفوندارى مەن حالىققا قولايلى قىزمەت وتەۋ ارنالارىن عىلمي ورنالاستىرۋ كەرەك.
ءتورتىنشى، ەمدەۋ قۇرىلىمدارىنىڭ ىشىندەگى ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋ جانە ەمدەۋ قىزمەت وتەۋى قىزمەتىن ءبىر تۇتاس جوسپارلاۋ. ەمدەۋ قۇرىلىمدارىنىڭ ىشىندەگى ىندەت جاعدايىن قاداعالاۋدى جانە الدىن الا ساقتاندىرۋدى ونان ارى كۇشەيتىپ، توسىن تۋىلعان ىندەتتى ءبىر جاقتى ەتۋ ءتارتىبىن كەمەلدەندىرۋ، دياگنوزى تۇراقتاندىرىلعان ناۋقاس بايقالا سالىسىمەن دەرەۋ توتەنشە جاعدايعا توتەپ بەرۋ دايىندىق جوباسىن ىسكە قوسۋ كەرەك.
ىندەت سوققىسى الدىندا، قارتتار سياقتى ”ءالسىز قاۋىمداردى“ ۆاكسينا ەگۋمەن قامتۋ مولشەرىن ونان ارى جوعارىلاتۋ قاجەت. تانىستىرۋعا نەگىزدەلگەندە، 4 - ايدىڭ 28 - كۇنىنە دەيىن بۇكىل ەلدە 60 جاستان جوعارى قارتتاردىڭ ۆاكسينا ەكتىرگەندەر سانى 227 ميلليون 88 مىڭ ادامعا جەتكەن، جالپى بارىستىق ۆاكسينا ەگۋدى 215 ميلليون 155 مىڭ ادام ورىنداعان، بۇلار جەكە - جەكە ％86.01ىن جانە ％81.49ىن ۇستاعان.
”جاقىندا مەملەكەتتىك دەنساۋلىق ساقتاۋ، سالاماتتىق كوميتەتى قارتتارعا ۆاكسينا ەگۋ قىزمەتى جونىندە قايتا اتتانىسقا كەلتىرىپ، قايتا ورنالاستىرۋ جاسادى. كوپشىلىك بىرگە قۇلشىنىپ، ءتۇيىندى قاۋىمداردىڭ، قارتتار قاۋىمىنىڭ جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋس ۆاكسيناسىن ەكتىرۋ مولشەرىن ونان ارى جوعارىلاتىپ، ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋگە دەم بەرۋىمىز كەرەك“، - دەدى لەي جىڭلۇڭ.
(شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 4 - ايدىڭ 29 - كۇنى بەيجيڭنەن بەرگەن حابارى)
