تيانشان تورى
تيانشان تورى   ›   جاڭالىقتار   ›   ماڭىزدى حابارلار

جۇڭگونىڭ وركەنيەت تاريحىن زەرتتەۋدى تەرەڭدەتىپ، تاريحي سانالىلىقتى كۇشەيتۋدى، مادەنيەت سەنىمىن نىعايتۋدى ىلگەرىلەتۋ كەرەك

شي جينپيڭ جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى ورتالىق كوميتەتى ساياسي بيۋروسىنىڭ 39 - رەتكى توپتىق ۇيرەنۋىندە بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى

جۇڭگونىڭ وركەنيەت تاريحىن زەرتتەۋدى تەرەڭدەتىپ، تاريحي سانالىلىقتى كۇشەيتۋدى، مادەنيەت سەنىمىن نىعايتۋدى ىلگەرىلەتۋ كەرەك

  شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 5 - ايدىڭ 28 - كۇنى بەيجيڭنەن بەرگەن حابارى. جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى ورتالىق كوميتەتى ساياسي بيۋروسى 5 - ايدىڭ 27 - كۇنى تۇستەن كەيىن، جۇڭحۋا وركەنيەتىنىڭ توركىنىن ىزدەۋ ينجەنەرياسىن تەرەڭدەتۋ جونىندە 39 - رەتكى توپتىق ۇيرەنۋىن وتكىزدى. جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى ورتالىق كوميتەتىنىڭ باس شۋجيى شي جينپيڭ ۇيرەنۋدى باسقارعان كەزدە بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: جۇڭحۋا وركەنيەتى ارىدان جالعاسقان، كەنىشتى دە شۇرايلى وركەنيەت، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ وزىندىك رۋحاني بوگەنايى، زامانىمىزداعى جۇڭگو مادەنيەتىنىڭ ىرگە تاسى، بۇكىل دۇنيە جۇزىندەگى جۇڭگولىقتاردى بايلانىستىراتىن رۋحاني دانەكەر، سونداي - اق جۇڭگو مادەنيەتىندە جاڭالىق اشۋدىڭ اسىل قازىناسى. تاريحتىڭ ۇزاق كوشىندە، جۇڭحۋا ۇلتى ءوزىن تىنباي الەۋەتتەندىرەتىن بەكىممەن جانە ەرىك - جىگەرمەن، ماشاقات - قيىندىقتا قاجىرلىلىقپەن ءىز اشىپ، تاۋ اسىپ، تاس باسىپ، دۇنيە جۇزىندەگى باسقا وركەنيەتتەرگە ۇقسامايتىن دامۋ بارىسىن باسىپ ءوتتى. جۇڭحۋا وركەنيەتىنىڭ 5000 جىلدان اساتىن دامۋ تاريحىن ىشكەرىلەي تانىپ، جۇڭگو وركەنيەتىنىڭ تاريحىن زەرتتەۋدى تەرەڭدەتىپ، بۇكىل پارتيانىڭ، بۇكىل قوعامنىڭ تاريحي سانالىلىقتى كۇشەيتۋىن، مادەنيەت سەنىمىن نىعايتۋىن ىلگەرىلەتىپ، جۇڭگوشا سوتسياليزم جولىمەن بۇلجىماي ءجۇرىپ، جاپپاي سوتسياليستىك وسىزاماندانعان مەملەكەت قۇرۋ، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋىن جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن ىنتىماقتاسا كۇرەس جۇرگىزۋ كەرەك.

  جۇڭگو قوعامدىق عىلىمدار اكادەمياسى تاريح عىلىمى ءبولىمىنىڭ مەڭگەرۋشىسى، اعا زەرتتەۋشى ۋاڭ ۋي وسى ماسەلە جونىندە تۇسىندىرمە جاساپ، قىزمەت ۇسىنىسىن ورتاعا قويدى. ورتالىق كوميتەت ساياسي بيۋروسىنداعى جولداستار تۇسىندىرمەنى مۇقيات تىڭدادى ءارى تالقى جۇرگىزدى.

  شي جينپيڭ ۇيرەنۋدى باسقارعاندا ماڭىزدى ءسوز سويلەدى. ول بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: پارتيامىز جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ تاريحىنا ەجەلدەن تاريحي ماتەرياليستىك تۇرعىمەن، كوزقاراسپەن، ادىسپەن قاراپ، جۇڭحۋانىڭ تاڭداۋلى ءداستۇرلى مادەنيەتىن جالعاستىرىپ جانە اسقاقتاتىپ كەلەدى. بىرنەشە بۋىن وقىمىستىلاردىڭ جالعاستىرا قۇلشىنۋىندا، جۇڭحۋا وركەنيەتىنىڭ توركىنىن ىزدەۋ ينجەنەرياسى سياقتى كەلەلى ينجەنەريالاردىڭ زەرتتەۋ جەتىستىكتەرى ەلىمىزدەگى ميلليون جىلدىق ادامزات تاريحىن، 10 مىڭ جىلدىق مادەنيەت تاريحىن، 5000 جىلدان اساتىن وركەنيەت تاريحىن ناقتى دالەلدەپ بەردى. جۇڭحۋا وركەنيەتىنىڭ توركىنىن ىزدەۋ ينجەنەرياسىنىڭ ناتيجەسى كورنەكتى بولدى، دەسە دە، مىندەت ءالى اۋىر، جول ءالى ۇزاق، ءسوز جوق، جالعاستىرا ىلگەرىلەتۋ، ۇزدىكسىز تەرەڭدەتۋ كەرەك.

  شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: جۇڭحۋا وركەنيەتىنىڭ توركىنىن ىزدەۋ ينجەنەرياسى جۇڭحۋا وركەنيەتىنىڭ شىعۋ تەگىنىڭ، قالىپتاسۋىنىڭ، دامۋىنىڭ تاريحي جۇلگەسى، ول جۇڭحۋا وركەنيەتىنىڭ كوپ نەگىزدى، ءبىر تۇلعالى ارناسىنىڭ قالىپتاسۋ جانە دامۋ بارىسى، جۇڭحۋا وركەنيەتىنىڭ ەرەكشەلىگى جانە ونىڭ قالىپتاسۋ سەبەپتەرى سياقتىلاردىڭ بارىندە ءبىرشاما انىق تانىم قالىپتاستىردى. سونىمەن قاتار، ينجەنەريادا قول جەتكىزىلگەن جەتىستىكتەر ءالى دە باستاپقى جانە كەزەڭدىك جەتىستىكتەر، تاريحتىڭ ءالى تالاي قۇپياسى اشۋدى كۇتىپ تۇر، ءالى تالاي ەلەۋلى ماسەلەلەر ناقتى دالەلمەن جانە زەرتتەۋمەن ورتاق تانىم قالىپتاستىرۋدى قاجەت ەتەدى.

  شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: ءبىز بيولوگيا، مولەكۋلالىق بيولوگيا، حيميا، جەر عىلىمى، فيزيكا سياقتى الدىڭعى قاتارلى پاندەردىڭ ەڭ جاڭا تەحنيكالارىن قولدانىپ ەلىمىزدىڭ ەجەلگى زامان مۇرالارىنا تالداۋ جۇرگىزىپ، جۇڭحۋا وركەنيەتىنىڭ توركىنىن ىزدەۋدى مىعىم عىلىم - تەحنيكالىق تالداۋ دايەگىنە يە ەتىپ، جۇڭگونىڭ 5000 جىلدان اساتىن وركەنيەت تاريحى تۋرالى تانىمىمىزدىڭ كەرەگەسىن كەڭەيتتىك. وركەنيەتتىڭ شىعۋ تەگى مەن قالىپتاسۋىن زەرتتەۋ − كۇردەلى دە ۇزاق جۇيەلى ينجەنەريا، ول ارحەولوگيالىق ىزدەنىس پەن جازبالاردى زەرتتەۋدى جاراتىلىستىق عىلىمنىڭ تەحنيكالىق تاسىلدەرىمەن جاندى ۇشتاستىرىپ، زاتتىق، رۋحاني جانە قوعامدىق قاتىناستار فورماتسياسى سياقتى فاكتورلاردى جالپىلاي يگەرىپ، وركەنيەتتىڭ سىلدىراعان بۇلاقتان وزەن - دارياعا قوسىلۋىنا دەيىنگى دامۋ بارىسىنا بىرتىندەپ كوز جەتكىزۋدى قاجەت ەتەدى. ءبىر تۇتاس جوسپارلاۋدى جانە عىلمي ورنالاستىرۋدى كۇشەيتىپ، كوپ ءپاندى، كوپ تۇرعىلى، كوپ ساتىلى، جان - جاقتى ايادان قاراستىرۋعا تاباندى بولىپ، ارحەولوگيا مەن تاريح عىلىمىن، گۋمانيتارلىق عىلىمدار مەن جاراتىلىستىق عىلىمداردى تىعىز بىرلەستىرە وتىرىپ قامال الىپ، زەرتتەۋدىڭ ۋاقىت - كەڭىستىك اۋماعى مەن قامتۋ سالاسىن كەڭەيتىپ، جۇڭحۋا وركەنيەتىنىڭ شىعۋ تەگىنىڭ، قالىپتاسۋىنىڭ، دامۋىنىڭ نەگىزگى كارتيناسى، ىشكى مەحانيزمى، سونداي - اق ءار وڭىردەگى وركەنيەتتىڭ بىرتىندەي دامۋ جولى سياقتى ماڭىزدى ماسەلەلەرگە ىشكەرىلەگەن تۇردە ويداعىداي جاۋاپ بەرۋ كەرەك.

  شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: جۇڭحۋا وركەنيەتىنىڭ توركىنىن ىزدەۋ ينجەنەرياسى وركەنيەتكە انىقتاما بەرۋدىڭ جانە وركەنيەتتى قوعامعا ءوتۋدى تانۋدىڭ جۇڭگو جوباسىن العا قويىپ، دۇنيە ءجۇزى وركەنيەتىنىڭ شىعۋ تەگىن زەرتتەۋلەرگە ءتول جاسامپازدىق ۇلەس قوستى. ەلىمىزدىڭ ”ەجەلگى زامان وركەنيەتى نازارياسى“ مەن جۇڭحۋا وركەنيەتىنىڭ توركىنىن ىزدەۋ ينجەنەرياسىنىڭ زەرتتەۋ جەتىستىكتەرىن ۇگىتتەۋ، جالپىلاستىرۋ، كادەگە جاراتۋ قىزمەتىن قاتار ويداعىداي ىستەپ، قازىپ الىنعان مادەني ەسكەرتكىشتەر مەن ەسكى جۇرتتاردى زەرتتەۋدى، ءتۇسىندىرۋدى جانە كورسەتۋدى، تاراتۋدى كۇشەيتىپ، جۇڭحۋا وركەنيەتىنىڭ ىقپال كۇشى مەن باۋراۋ قۋاتىن كوتەرۋ كەرەك.

  شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: وركەنيەت دامۋىنىڭ 5000 جىلدان اساتىن ۇزاق تاريحىندا جۇڭگو حالقى كوزدىڭ جاۋىن الاتىن شۇعىلالى جۇڭحۋا وركەنيەتىن ومىرگە اكەلىپ، ادامزات وركەنيەتىنىڭ العا باسۋ ءىسى ءۇشىن ماڭىزدى ۇلەس قوستى. جۇڭحۋا وركەنيەتىنىڭ شىعۋ تەگىن زەرتتەۋدى جۇڭحۋا وركەنيەتىنىڭ ەرەكشە سيپاتى جانە فورماتسياسى سياقتى ەلەۋلى ماسەلەلەردى زەرتتەۋمەن تىعىز ۇشتاستىرىپ، جۇڭحۋا وركەنيەتىنىڭ شىعۋ تەگى كورسەتەتىن جۇڭحۋا ۇلتى ورتاق تۇلعاسىنىڭ دامۋ جول - باعدارىن جانە جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ كوپ نەگىزدى ءبىر تۇلعادا بىرتىندەي دامۋ ارناسىن ىشكەرىلەي زەرتتەپ، ءتۇسىندىرىپ، جۇڭحۋا وركەنيەتىنىڭ مەيىرىمدىلىكتى دارىپتەيتىن، حالىقتى نەگىز ەتۋگە ءمان بەرەتىن، سەنىمگە بەرىك بولاتىن، ادىلەتتى ارداقتايتىن، تاتۋلىق پەن بىرلىكتى قۇرمەت تۇتاتىن، ۇلى بىرلىككە ۇمتىلاتىن رۋحاني ەرەكشە سيپاتى مەن دامۋ فورماتسياسىن زەرتتەپ، ءتۇسىندىرىپ، جۇڭگو جولىنىڭ قىرتىسى قالىڭ مادەنيەت ۇلتانىن ايقىن ءتۇسىندىرۋ كەرەك. جۇڭحۋانىڭ ءداستۇرلى مادەنيەتى جونىندە ەجەلگىنى بۇگىن ءۇشىن پايدالانۋعا، ەسكىنى جاڭالاۋعا تاباندى بولىپ، ونىڭ ىشىندەگى تاڭداۋلى قۇرامدى جالعاستىرۋ جانە اسقاقتاتۋ كەرەك. وركەنيەتتى زەرتتەۋدىڭ جۇڭگوشا ەرەكشەلىككە، جۇڭگوشا ستيلگە، جۇڭگوشا ارىنعا يە پاندەر جۇيەسىن، عىلىم جۇيەسىن، ءسوز جۇيەسىن ورناتىپ، ادامزات وركەنيەتىنىڭ جاڭا فورماتسيا امالياتى ءۇشىن پارمەندى نازاريالىق تىرەك ۇسىنۋ كەرەك.

  شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: جۇڭحۋانىڭ تاڭداۋلى ءداستۇرلى مادەنيەتى جۇڭحۋا وركەنيەتىنىڭ پاراسات قايماعى جانە جاۋھارى، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ تامىرى جانە جانى، ءبىزدىڭ دۇنيە ءجۇزى مادەنيەتىنىڭ اقجال تولقىنىندا تابان تىرەپ تۇرۋىمىزدىڭ ءتۇپ نەگىزى. ءبىز ماركسيزمنىڭ نەگىزگى قاعيدالارىن جۇڭگونىڭ ناقتى امالياتىمەن ۇشتاستىرۋعا، جۇڭحۋانىڭ تاڭداۋلى ءداستۇرلى مادەنيەتىمەن ۇشتاستىرۋعا تاباندى بولىپ، ماركسيزمنىڭ جۇڭگوشالانۋىن، زامانالانۋىن ۇزدىكسىز العا ىلگەرىلەتىپ، جۇڭحۋانىڭ تاڭداۋلى ءداستۇرلى مادەنيەتىنىڭ جاسامپازدىقپەن كادەگە جاراۋىن، جاڭالىق اشا دامۋىن ىلگەرىلەتتىك. تۋرا جولدان تايماي، جاڭالىق اشۋعا تاباندى بولىپ، جۇڭحۋانىڭ تاڭداۋلى ءداستۇرلى مادەنيەتىنىڭ سوتسياليستىك قوعامعا ۇيلەسۋىن ىلگەرىلەتىپ، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ وزىندىك رۋحاني بوگەنايىن كورسەتىپ، جۇڭگو رۋحىن، جۇڭگو قۇندىلىعىن، جۇڭگو كۇشىن اناعۇرلىم ويداعىداي سومداۋ كەرەك. ماركسيزمنىڭ ءتۇبىرلى جەتەكشى يدەياسىنا تاباندى بولىپ، توڭكەرىستىك مادەنيەتتى جالعاستىرىپ، اسقاقتاتىپ، سوتسياليستىك وزىق مادەنيەتتى دامىتىپ، جۇڭحۋانىڭ تاڭداۋلى ءداستۇرلى مادەنيەتىنەن سارقىلماس قاينار بۇلاق قاراستىرۋ كەرەك. جۇڭحۋا وركەنيەتىنىڭ توركىنىن ىزدەۋ ينجەنەرياسى سياقتى زەرتتەۋ جەتىستىكتەرىن تولىق پايدالانىپ، جۇڭگونىڭ ەجەلگى زامان تاريحىن اناعۇرلىم تولىق، دالمە - ءدال بايانداپ، تاريح ارقىلى ادام تاربيەلەۋ رولىن اناعۇرلىم ويداعىداي ساۋلەلەندىرۋ كەرەك.

  شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: جۇڭحۋا وركەنيەتى ەجەلدەن اشىقتىعىمەن، باۋىرمالدىعىمەن الەمگە تانىمال بولىپ، وزگە وركەنيەتتەرمەن اۋىس - كۇيىس جاساسۋ، ءوزارا ۇلگى الىسۋ بارىسىندا تولاسسىز تىڭ ومىرشەڭ كۇش قاۋلاتىپ كەلەدى. تەڭ تۇرعىلى، ءوزارا ۇلگى الاتىن، پىكىرلەسەتىن، سيىسىمدى بولاتىن وركەنيەت كوزقاراسىنا تاباندى بولىپ، تۇرلىشە وركەنيەتتەردىڭ قۇندىلىقتىڭ ىشكى ءمانى تۋرالى تانىمىن دارقان قۇشاقپەن، داڭعىل كوكىرەكپەن ءتۇسىنىپ، تۇرلىشە ەل حالىقتارىنىڭ ءوز دامۋ جولى جونىندەگى ىزدەنىسىنە قۇرمەت ەتىپ، وركەنيەتتەردىڭ اۋىس - كۇيىسى ارقىلى وركەنيەتتەر ارازدىعىنىڭ شەڭبەرىنەن شىعىپ، وركەنيەتتەردىڭ ءوزارا ۇلگى الۋى ارقىلى وركەنيەتتەر قاقتىعىسىنىڭ شەڭبەرىنەن شىعىپ، وركەنيەتتەردىڭ قاتار ءومىر ءسۇرۋى ارقىلى وركەنيەتتەردىڭ ءوزىن ۇستەم ساناۋىنىڭ شەڭبەرىنەن شىعىپ، جۇڭحۋا وركەنيەتىنىڭ بويىنداعى جالپى ادامزاتقا ورتاق قۇندىلىقتاردى اسقاقتاتىپ، ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن ورناتۋدى ىلگەرىلەتۋ كەرەك. جۇڭگونىڭ بايتاق دالاسىن تياناق ەتىپ، جۇڭحۋا وركەنيەتىنىڭ حيكايالارىن جاقسى بايانداپ، دۇنيە جۇزىنە سەنىمدى، سۇيىكتى، ارداقتى جۇڭگو وبرازىن كورسەتۋ كەرەك. جۇڭگونىڭ قانداي وركەنيەت جانە قانداي مەملەكەت ەكەندىگىن انىق بايانداپ، جۇڭگولىقتاردىڭ عالام كوزقاراسىن، جاھان كوزقاراسىن، قوعام كوزقاراسىن، ءمورال كوزقاراسىن انىق بايانداپ، جۇڭحۋا وركەنيەتىنىڭ ۇزاق تاريحى مەن گۋمانيتارلىق قازىناسىن كورسەتىپ، دۇنيە ءجۇزىنىڭ جۇڭگونى وقىپ ءتۇسىنۋىن، جۇڭگو حالقىن وقىپ ءتۇسىنۋىن، جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىن وقىپ ءتۇسىنۋىن، جۇڭحۋا ۇلتىن وقىپ ءتۇسىنۋىن جەبەۋ كەرەك.

  شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: مادەني ەسكەرتكىشتەر مەن مادەنيەت مۇرالارى جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ گەنىن جانە قان تامىرىن جالعاپ جاتىر، ولار قايتا تۋمايتىن، ورنىن ەشتەڭە باسا المايتىن جۇڭحۋانىڭ تاڭداۋلى وركەنيەت بايلىعى. اناعۇرلىم كوپ مادەني ەسكەرتكىشتەر مەن مادەنيەت مۇرالارىن ءتىرىلتىپ، جۇڭحۋا وركەنيەتىن جالعاستىرۋدىڭ كۇشتى قوعامدىق اۋقىمىن قالىپتاستىرۋ كەرەك. مادەني ەسكەرتكىشتەردى قورعاۋدى، پايدالانۋدى جانە مادەنيەت مۇرالارىن قورعاۋدى، جالعاستىرۋدى بەلسەنە ىلگەرىلەتىپ، مادەني ەسكەرتكىشتەر مەن مادەنيەت مۇرالارىنىڭ كوپ قاباتتى قۇنىن اشىپ، جۇڭحۋا مادەنيەتىن، جۇڭگو رۋحىن جالعايتىن اناعۇرلىم كوپ قۇندىلىق نىشاندار مەن مادەنيەت ونىمدەرىن تاراتۋ كەرەك.

  شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: ءار دارەجەلى باسشى كادرلار تۇگەلدەي مادەني ەسكەرتكىشتەر مەن مادەنيەت مۇرالارىن قورعاۋ، جالعاستىرۋ قىزمەتىنە ءمان بەرىپ، تاريح جانە ارحەولوگيا قىزمەتكەرلەرىنىڭ زەرتتەۋمەن شۇعىلدانۋى، ۇيرەنىپ جەتىلە ءتۇسۋى، ءبىلىم اسىرىپ اۋىس - كۇيىس جاساۋى ءۇشىن اناعۇرلىم كوپ ساياساتتىق قولداۋلار ۇسىنۋ كەرەك. جۇڭحۋا وركەنيەتىن جالعاستىرۋدىڭ كۇشتى قوعامدىق اۋقىمىن قالىپتاستىرىپ، جۇڭحۋا وركەنيەتىنىڭ توركىنىن ىزدەۋ ينجەنەرياسى سياقتى زەرتتەۋ جەتىستىكتەرىن كەڭىنەن ۇگىتتەپ، بۇقارانى، اسىرەسە، جاستار مەن ورەندەردى جۇڭحۋا وركەنيەتىن اناعۇرلىم ويداعىداي تانۋعا جانە شىنايى مويىنداۋعا تاربيەلەپ، جەتەكتەپ، جۇڭگولىق بولۋدىڭ جىگەرىن، جالىنىن، سەنىمىن كۇشەيتۋ كەرەك.

جاۋاپتى رەداكتور : سايراش تۇرارجان قىزى

ەسكەرتۋ:

تورابىمىزداعى مازمۇنداردى پايدالانۋعا تۋرا كەلگەندە، ءسوزسىز جازباشا رۇقساتقا يە بولۋ كەرەك. مازمۇنداردى رۇقساتسىز جالعاپ تاراتۋعا، كەسىپ رەداكسيالاۋعا، وزگەرتۋگە، قىسقارتىپ قۇراستىرۋعا، باسقا ورىنعا كوشىرۋگە نەمەسە باسقا تاسىلدەرمەن كوبەيتۋگە ءارى تاراتۋعا بولمايدى، قايشى كەلگەندەردىڭ زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىگى زاڭ بويىنشا قۋزاستىرىلادى.