− ءار سالا قايراتكەرلەرى اۆتونوميالى رايوننىڭ ەكونوميكانىڭ ورنىقتى ارتۋىن ىلگەرىلەتۋ جونىندەگى ءبىر قىدىرۋ ساياسات - شارالارىن تىلگە تيەك ەتتى
انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ تىلشىلەرى
6 - ايدىڭ 7 - كۇنى «اۆتونوميالى رايوننىڭ مەملەكەتتىك كەڭەس تاراتقان [2022 ] 12 - ءنومىرلى حۇجاتىنىڭ رۋحىن دايەكتىلەندىرىپ، تياناقتاندىرىپ، ەكونوميكانىڭ ورنىقتى ارتۋىن ىلگەرىلەتۋ جونىندەگى ءبىر قىدىرۋ ساياسات - شارالارى» جاريالانىپ، 9 جاقتان 46 ءتۇرلى ساياسات - شارا العا قويىلىپ، ەكونوميكانىڭ ورنىقتى ارتۋىن ىلگەرىلەتتى. اۆتونوميالى رايوننىڭ قاتىستى تاراۋلارىنىڭ جاۋاپتىلارى مىنالاردى ءبىلدىردى: ساياساتتىڭ تياناقتانىپ ونىمدىلىك كورسەتۋى جەدەل ىلگەرىلەتىلىپ، بازار تۇلعالارى ناقتى ساياسات پايداسىنان يگىلىكتەندىرىلەدى. ال كاسىپورىندار مەن تۇتىنۋشىلار دا ءبىر قىدىرۋ ساياسات - شارالارعا مول ءۇمىت ارتۋدا.
سالىق جيناۋ فۋنكتسيالىق رولىن تولىق ساۋلەلەندىرۋ − ەكونوميكانىڭ ورنىقتى ارتۋىن ىلگەرىلەتۋدەگى ماڭىزدى شارا. ”ءبىز ساياساتتىڭ تياناقتانۋىن جەدەلدەتىپ، سالىق قاراجاتىندا تيىمدىلىك جاساۋ ساياساتىن تىكە جەتكىزۋ، تەز يگىلىكتەندىرۋ قىزمەت مەحانيزمىن ۇزدىكسىز كەمەلدەندىرىپ، تۇتاس رايوندى قامتىعان سالىق قاراجاتى بويىنشا قىزمەت وتەۋ جۇيەسىنە سۇيەنىپ، زەردەلىلەنگەن، تارتىپكە تۇسىرىلگەن، دارالىق ەرەكشەلىككە يە، دالمە - ءدال حالىققا ءتيىمدى، كاسىپورىنعا پايدالى بولعان ساپالى، جوعارى ءونىمدى قىزمەت وتەۋ شارالارىن ۇزدىكسىز شىعارىپ، سالىقتى ىركىپ دولايلاستىرۋعا قالدىرۋ قىزمەتىن تىڭعىلىقتى ورىستەتىپ، سالىقتى ازايتۋ، اقىنى تومەندەتۋ ساياساتتارىن قاز - قالپىندا ناقتى، ەگجەي - تەگجەيلى، ويداعىداي تياناقتاندىرىپ، ساياسات پايداسىنىڭ بۇكىل شينجياڭداعى بازار تۇلعالارىنا تەز، تىكە جەتۋىنە شىنايى كەپىلدىك ەتىپ، كاسىپورىنداردىڭ اۋىرتپالىعىن ونان ارى جەڭىلدەتىپ، بازار تۇلعالارىنىڭ ومىرشەڭدىگىن قاۋلاتامىز“، - دەدى اۆتونوميالى رايوندىق سالىق مەكەمەسى پارتكومىنىڭ مۇشەسى، باس قازىنالىق باقىلاۋشى لەي جيان.
”ءبىز قىزمەت شارالارىن ونان ارى ەگجەي - تەگجەيلىلەندىرىپ، ءتۇيىندى ەمدەۋ ماتەريالدارىن وندىرەتىن كاسىپورىنداردىڭ جانە تۇرعىنداردىڭ تۇرمىستىق قاجەتتى بۇيىمدارىن وندىرەتىن كاسىپورىنداردىڭ جوعارى - تومەن جەلىسىنە يكەمدى باقىلاۋ جۇرگىزۋدى كۇشەيتىپ، كاسىپورىنداردىڭ ءوندىرىسىنىڭ ورنىقتى بولۋىنا، زاتتىق ماتەريالدارمەن قامداۋىنىڭ جەتكىلىكتى بولۋىنا شىنايى كەپىلدىك ەتەمىز“، - دەدى اۆتونوميالى رايوندىق ونەركاسىپ جانە ينفورماتسيالاندىرۋ مەڭگەرمەسى جۇمىس اينالىمىن باقىلاۋ، سايكەستىرۋ مەكەمەسىنىڭ باستىعى گو رۇيبين، اۆتونوميالى رايوندىق ونەركاسىپ جانە ينفورماتسيالاندىرۋ مەڭگەرمەسى ”اق تىزىمدىكتەگى“ كاسىپورىنداردىڭ زات اينالىمى تاسىمالىنداعى بوگەت، ءۇزىلىس ماسەلەلەرىن سايكەستىرە شەشىپ، ءتۇيىندى كاسىپورىنداردىڭ ورنىقتى ءوندىرىس جۇرگىزۋىنە جانە ءتۇيىندى كاسىپ سالاسى تىزبەگى اينالىمىنىڭ ىركىلىسسىزدىگىنە كەپىلدىك ەتتى.
بيىل جىل باسىنان بەرى رايونىمىز تۇتىنۋ تۇعىرى قۇرىلىسىن جەدەلدەتۋ، ساتۋدى جەبەۋ قيمىلىن ورىستەتۋ، اۋىل - قىستاقتىڭ اينالىم ونىمدىلىگىن جوعارىلاتۋ، اۋىل - قىستاقتىڭ تۇتىنۋىن جەبەۋ، كەڭەيتۋ سياقتى ءتۇرلى تۇتىنۋدى جەبەۋ ساياساتتارىن اتقارىپ، بەلسەندى ونىمدىلىككە قول جەتكىزدى. اۆتونوميالى رايوندىق ساۋدا ىستەرى مەڭگەرمەسىنىڭ ورىنباسار باستىعى ليۋ بين مىنالاردى ءبىلدىردى: اۆتونوميالى رايوندىق ساۋدا ىستەرى مەڭگەرمەسى 46 ءتۇرلى ساياساتتىق شاراداعى تۇتىنۋدى جەبەۋ مازمۇنىنا بايلانىستىرىپ، ءتۇيىندى كاسىپورىندارمەن جانە فينانس قۇرىلىمدارىمەن بىرلەسىپ، تۇتىنۋدى جەبەۋ جەلىلەس قيمىلدارىن شىعارىپ، تۇتىنۋ كاسىپ كۇيى مەن ۇلگىسىنە جاڭالىق ەنگىزىپ، ينتەرنەت جەلىسىندە، ينتەرنەت جەلىسىنەن تىسقارىدا تۇتىنۋدى ورگانيكالى توعىستىرۋدى جەدەلدەتەدى. تاعى بولشەك ساتۋ، اس سۋ سياقتى قىزمەت وتەۋ سيپاتتى كاسىپتەردىڭ قيىنشىلىعىن شەشىپ، قيىندىقتان ارىلتۋ ساياسات - شارالارىن ونان ارى تياناقتاندىرىپ، بازار تۇلعالارىن امالدىڭ بارىنشا ورنىقتىرىپ، تۇتىنۋ بازارىنىڭ ومىرشەڭدىگىن ۇزدىكسىز قاۋلاتىپ، شينجياڭ تۇتىنۋ بازارىنىڭ ساپاسىن جوعارىلاتىپ، سيىمدىلىعىن ارتتىرۋدى جەبەيدى.
سىرتقى ساۋدانى ورنىقتىرۋ، شەتەل قارجىسىن ورنىقتىرۋ ساياساتىنىڭ تياناقتانۋىن ويداعىداي ىستەۋ ءۇشىن، ءۇرىمجى كەدەنى سىرتقى ساۋدا كاسىپورىندارىنىڭ قيىنشىلىعىن شەشىپ، قيىندىقتان ارىلۋىنا كومەكتەسۋ، يمپورت - ەكسپورت بويىنشا كەدەننەن وتكىزۋ ونىمدىلىگىن جوعارىلاتۋ، شەكارا اتتاعان ەلەكتروندى ساۋدانىڭ جەدەل دامۋىن قولداۋ سياقتى جاقتارعا مەڭزەس شارالاردى ونان ارى ەگجەي - تەگجەيلىلەندىرىپ، سىرتقى ساۋدانىڭ ورنىقتىلىقتى ساقتاۋىن، ساپاسىن جوعارىلاتۋىن جەبەدى. ءۇرىمجى كەدەنى وزىنە قاراستى كەدەن مەكەمەلەرىنىڭ مىندەت ءبولۋىن ونان ارى جاقسى ىستەۋگە قۋزاۋشىلىق ىستەپ، كەدەننەن وتكىزۋ قىزمەتىنىڭ ىركىلىسسىزدىگىنە شىنايى كەپىلدىك ەتتى؛ جاس، ءتىرى، وڭاي بۇزىلاتىن اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرىن ”جەتكەن زامان تەكسەرىپ، تەكسەرە سالا جولعا شىعاردى“؛ ۇزاق ۋاقىت شەكارا سىرتىندا بوگەلىپ قالعان بوس تيەۋىش قوراپ، بوس تىركەمەلەردى تەز ارادا شەكارادان كىرگىزۋ سياقتى شارالاردى جەدەل تياناقتاندىرىپ، سىرتقى ساۋدا كاسىپورىندارىنا ساياسات مەيىرىن شىنايى سەزىندىردى.
اۆتونوميالى رايوندىق جاراتىلىستىق بايلىق مەڭگەرمەسىنىڭ قاتىستى جاۋاپتىسى مىنالاردى ءبىلدىردى: جەر فاكتورىنىڭ نىسانعا ىلەسە جۇرۋىنە تاباندى بولىپ، قاتىناس، سۋ يگىلىگى، ەنەرگيا، ساياحات كاسىبى جانە جاڭا كاسىپ سالاسى، جاڭا كاسىپ كۇيى سياقتىلاردىڭ جەردەن پايدالانۋىنا كەپىلدىك ەتۋ سەرپىنىن ارتتىرامىز؛ كەلەلى نىسانداردىڭ جەردەن پايدالانۋىنا جەدەل كەپىلدىك ەتۋ بويىنشا بىرلەسىپ ارەكەتتەنۋ مەحانيزمىن اقاۋسىزداندىرىپ، جاڭادان سالىناتىن، قۇرىلىسى جالعاستىرىلاتىن، زاپاس نىسانداردىڭ جەردەن پايدالانۋ قامباسىن قۇرىپ، اۆتونوميالى رايوننىڭ ”التى ءتۇيىندى“ ءتىزىمى بويىنشا نىسانداردىڭ جەردەن پايدالانۋىنا دالمە - ءدال كەپىلدىك ەتەمىز؛ جەردەن ۇنەمدى، شوعىرلى پايدالانۋعا تاباندى بولىپ، ”ارتقان ىركىندىمەن بايلانىستىرۋ“ تالابىن تياناقتاندىرىپ، جەردەن پايدالانۋدىڭ ”قىزىل، سارى، جاسىل“ يكەمدى ساقتاندىرۋ مەحانيزمىنە جاڭالىق ەنگىزىپ، جەرمەن قامداۋ ونىمدىلىگىن جوعارىلاتامىز.
نەگىزگى حالىق تۇرمىسىن قامتاماسىز ەتۋ ساياسات - شارالارىن تياناقتاندىرۋ − كاسىپورىندار مەن جۇمىستانۋى قيىن توپتار جونىنەن ”قۇت جاڭبىر“، سونداي - اق ”كوڭىلىن ورنىقتىرعىش“ سانالادى. اۆتونوميالى رايوندىق ادام كۇشى بايلىعى جانە قوعامدىق قامتاماسىزداندىرۋ مەڭگەرمەسىنىڭ قاتىستى جاۋاپتىسى مىنالاردى ءبىلدىردى: ساياساتتى ولشەمگە، ۇلگىگە تۋرالاپ ىلگەرىلەتۋدى شىنايى تۇردە ويداعىداي يگەرىپ، قىزمەت وتەۋ ارناۋلى ءبانىن قۇرىپ، كاسىپورىنداردىڭ قيىندىقتان ارىلۋىنا كومەكتەسۋ قىزمەتىن بار كۇشپەن ويداعىداي ىستەپ، ساياساتتان يگىلىكتەنۋگە تيىستىلەرىن تۇگەل يگىلىكتەندىرۋگە شىنايى كەپىلدىك ەتەمىز. اۆتونوميالى رايوندىق ادام كۇشى بايلىعى جانە قوعامدىق قامتاماسىزداندىرۋ مەڭگەرمەسى جوعارى مەكتەپ بىتىرگەن وقۋشىلاردىڭ جۇمىستانۋىن ىلگەرىلەتىپ، شارۋاشىلىق جۇرگىزۋ سيپاتتى ادام كۇشى بايلىعى بويىنشا قىزمەت وتەۋ قۇرىلىمدارىن رايونعا قاراستى جوعارى مەكتەپتەرمەن بىرلەسىپ، ينتەرنەت جەلىسىنەن تىسقارىدا قىزمەتكەر قابىلداۋ قيمىلىن، جۇمىستانۋ بويىنشا پراكتيكا جاساۋ، دايىندىق قيمىلدارىن وتكىزۋگە ۇيىمداستىرىپ، ىنتالاندىرىپ، تولىق جۇمىستانۋلارىن بار كۇشپەن قامتاماسىز ەتەدى؛ 2022 - جىلدان بەرى اۆتونوميالى رايون العا قويعان جۇمىسسىزدىق قامسىزداندىرۋ اقى ولشەمىن رەتتەۋ، ت.ب جونىندەگى ساياسات - شارالاردى مۇقيات تياناقتاندىرىپ، كەدەيلىكتەن ارىلعاندار سياقتى جۇمىستانۋى قيىن توپتاردىڭ جۇمىستانۋىن قولداپ، بۇكىل شينجياڭداعى جۇمىستانۋ اۋقىمىنىڭ جالپى جاقتاعى ورنىقتىلىعىن بار كۇشپەن ساقتايدى.
”ءبىز ساياحاتتىق قىزمەت وتەۋ ساپاسى كەپىلدىك اقشاسىن ۋاقىتشا قايتارۋ ساياساتىن اناعۇرلىم ويداعىداي اتقارامىز. كاسىپتىك قوعاممەن بىرلەسىپ شينجياڭ سىرتىنداعى ساياحات قوعامىن شينجياڭعا كەلىپ تەكسەرۋ جۇرگىزۋگە ۇسىنىس ەتۋ ارقىلى شينجياڭ سىرتىنداعى ساياحاتشىلاردى شينجياڭعا ساياحاتتاۋعا باۋرايمىز. قىزمەت وتەۋ ىستىق لەنياسىن اشىپ، ساياحاتشىلاردىڭ شينجياڭعا ساياحاتتاي كەلۋىنە قاتىستى ماسەلەلەر مەن ارىز - شاعىمدارعا جاۋاپ بەرىپ، قاتىستى تاراۋلارمەن بىرلەسىپ، كورىنىس اۋماقتارى، كورىنىس تۇيىندەرى جونىندە باستان كەشىرۋ ۇلگىسىندە استىرتىن جاعداي ۇعىسىپ، كۇشتى شوعىرلاندىرا وتىرىپ ساياحاتشىلارعا تاماشا ساياحات ورتاسىن ازىرلەيمىز“، - دەدى اۆتونوميالى رايوندىق مادەنيەت جانە ساياحات مەڭگەرمەسى بازار باسقارۋ باسقارماسىنىڭ ورىنباسار باستىعى ساۋ جىحۇي.
”ءبىر قىدىرۋ ساياساتتىق شارالاردا ورتا، شاعىن كاسىپورىنداردى ۇكىمەتتىك ساتىپ الۋدى قولداۋ تەبىنىن ارتتىرۋ، اسىرەسە، ورتا، شاعىن كاسىپورىنداردىڭ ساتىپ الۋ سوماسىنىڭ ىركۋ سالىستىرماسىن ارتتىرۋ، باعادان تارتىپ قالۋ سالىستىرماسىن جوعارىلاتۋ العا قويىلدى، بۇل مەنى قاتتى اسەرلەندىردى. بۇل ءبىزدىڭ كاسىپتى جالعاستىرۋ ورايىمىزدى زور دارەجەدە ارتتىرىپ، كاسىپورىننىڭ ساۋدا وزىندىك قۇنىن تومەندەتىپ، ونىمدىلىكتى جوعارىلاتۋىنا كومەكتەستى“، - دەدى شينجياڭ جۇندۇڭ ەكونوميكالىق - تەحنيكالىق اشۋ رايونى حۇڭشىڭ اۆتوموبيل قىزمەت وتەۋ شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ جاۋاپتىسى لي دۇڭجياڭ.
شينجياڭ قامداۋ - ساتۋ ەلەكتروندى ساۋدا ىستەرى شەكتى سەرىكتەستىگى − اۆتونوميالى رايوندىق قامداۋ - ساتۋ سەلبەستىك كووپەراتيۆىنىڭ ەلەكتروندى ساۋداداعى تىرەكتى كاسىپورنى، ”ينتەرنەت جەلىسىندە + ينتەرنەت جەلىسىنەن تىس“ توعىسا دامۋ ۇلگىسىنەن پايدالانىپ، اۋىل شارۋاشىلىعى، ساۋدا، كاسىپ سالاسى بىرلەستىگىن بەلسەنە قۇردى. ”ەلەكتروندى ساۋدا تۇتىنۋىن زور كۇشپەن جەبەۋ شاراسىن ايقىن العا قويعاندىعىن كورىپ قاتتى قۋاندىق، بۇل ءبىزدىڭ تىكە تاراتۋ ارقىلى زات ساتۋ قيمىلىن ورىستەتۋ سەنىمىمىزدى اناعۇرلىم بەكەمدەي ءتۇستى“، - دەدى وسى سەرىكتەستىكتىڭ جاۋاپتىسى دىڭ جيڭ. بۇل سەرىكتەستىك ەل ىشىندەگى تىكە تاراتاتىن بەلسەندى كۇشتەردى شينجياڭعا كەلىپ اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرىن تىكە تاراتۋعا، زات ساتۋ قيمىلىن ورىستەتۋگە ۇسىنىس ەتىپ، اناعۇرلىم كوپ اۋىل شارۋاشىلىق ەرەكشە ونىمدەرىن سىرتقا شىعارۋعا باستاماشىلدىق ەتۋدى جوسپارلاپ وتىر.
قاتىستى ساياساتتىق شارالاردى مۇقيات وقىعاننان كەيىن، كۇيتۇن قالاسى شيحۋايۋان شاعىن اۋماعىندا تۇراتىن سۇن ليڭ ساياحات جوسپارىن جاساي باستادى. ”بۇرىن ءتۇرلى سەبەپتەرمەن ساياحات جوسپارىمىز قايتا - قايتا كەشەۋىلدەيتىن، قازىر ءتيىمدى ساياسات وتباسىمىزدىڭ وڭتۇستىك شينجياڭدا ءوز اۆتوكولىگىمىزبەن ساياحاتتاۋىمىزعا مۇمكىندىك جاسادى“، - دەدى سۇن ليڭ، ول ءوز اۆتوكولىگىمەن ساياحاتتاۋعا اناعۇرلىم قولايلى اۆتوكولىك اۋىستىرۋدى ويلاپ جۇرگەن، سوندىقتان ”اۆتوكولىك، ءۇي ەلەكتر جابدىقتارى سياقتى كوپ تۇتىنۋدى ورنىقتى ارتتىرۋ“ مازمۇنىنا باسا نازار اۋدارعان، ول وسى ءتيىمدى ساياساتتاردىڭ تەز ارادا تياناقتانۋىن ءۇمىت ەتۋدە.
(ءتىلشى چىن چياڭۋي، قاتىناسقان تىلشىلەر ميھىرگۇل ناسىر، ما ينيڭ، حي حۇڭۋي، ۋاڭ يايۇن، لي لين، ياۋ گاڭ، تويا، جىڭ جو، ەرىكتى ءتىلشى ۋاڭ چيانشي)
