مادەنيەت مۇرالارىن ”جانداندىردى“
”مادەنيەت جانە جاراتىلىستىق مۇرالار كۇنى“ شينجياڭ نەگىزگى الاڭ قيمىلى باستالدى
انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى ليۋ مىڭمىڭ 6 - ايدىڭ 11 - كۇنى شونجىدان حابارلايدى. 6 - ايدىڭ 11 - كۇنى 2022 - جىلعى ”مادەنيەت جانە جاراتىلىستىق مۇرالار كۇنى“ شينجياڭ نەگىزگى الاڭ قيمىلى شونجى اۋدانىنىڭ جانبۇلاق كورىنىس وڭىرىندە باستالدى.
وسى رەتكى قيمىل ”مادەني ەسكەرتكىشتەردى قورعاۋ: داۋىرمەن بىرگە ىلگەرىلەۋ، حالىق تەڭ يگىلىكتەنۋ“، ”وسى زامانعى تۇرمىسپەن جالعاسىپ، جاندى باۋراپ، قۇلپىرتا تۇسەيىك“ دەگەندى نەگىزگى تاقىرىپ ەتىپ، تۇتاس شينجياڭداعى ءارقايسى ايماق، وبلىس، قالا كوپ ءتۇرلى فورماداعى، باي مازمۇندى ۇگىت كورمە قيمىلىن بىردەي ورىستەتتى.
قيمىل الاڭىندا اۆتونوميالى رايوندىق مادەنيەت جانە ساياحات مەڭگەرمەسى 2021 - جىلعى ”مەملەكەتتىك ارحەولوگيالىق 10 ءىرى جاڭا بايقاۋ“ قياققۇدىق بەلگى وت ەسكى جۇرتىنداعى ارحەولوگيالىق بايقاۋ نىسانىنا سيلىق كۋالىگىن تاراتتى، مەملەكەت دارەجەلى بەيزاتتىق مادەنيەت مۇرالارىنىڭ ۋاكىلدىك مۇراگەرلەرىن ەستەلىككە العان تاڭداۋلى 3 نىسانعا كۋالىك بەردى، 20 ”شينجياڭداعى ەڭ ارداقتى مادەني ەسكەرتكىش حاۋىپسىزدىگىن قورعاۋشىنى“ ماداقتاپ - سيلادى، 5 - توپتاعى مەملەكەت دارەجەلى بەيزاتتىق مادەنيەت مۇرالارى ۋاكىلدىك نىسانىن قورعاعان 13 ورىنعا ماڭدايشالىق بەردى ءارى «مۇراجايدى ارالاڭىز − تارباعاتاي ايماقتىق مۇراجاي» كىتابىن تاراتتى.
بۇدان سىرت، سول جەردە ”مەملەكەت بايلىعى − شينجياڭ كەلەلى ارحەولوگيالىق بايقاۋلارى تاڭدامالىلارى“ كورمەسى، ”شينجياڭ ءتورت تاريحى“ سۋرەتتەر كورمەسى، بەيزاتتىق مادەنيەت مۇرالار سۋرەتتەر كورمەسى، مادەنيەت شىعارماشىلىق ونىمدەرىن تانىستىرۋ، بەيزاتتىق مادەنيەت مۇرالارى بازارى سياقتىلار دا كورسەتىلدى.
ساناققا قاراعاندا، شينجياڭدا جيىنى جىلجىمايتىن مادەني ەسكەرتكىشىنەن 9542سى بار ەكەن، مۇنىڭ ىشىندە الەمدىك مادەنيەت مۇرالارى ورنىنان 6سى، مەملەكەتتىك ءتۇيىندى مادەني ەسكەرتكىشىن قورعاۋ ورنىنان 133ى، اۆتونوميالى رايون دارەجەلى مادەني ەسكەرتىشىن قورعاۋ ورننان 620سى بار. بۇدان سىرت، 92 مۇراجاي (مۇنىڭ ىشىندە مەملەكەتتىك ءبىرىنشى دارەجەلى 2 مۇراجاي بار) بار، مۇراجايلاردا 450 مىڭ مادەني ەسكەرتكىش ساقتالعان، مەملەكەتتىك ءبىرىنشى دارەجەلى 707 مادەني ەسكەرتكىشتى، ەكىنشى دارەجەلى 1348 مادەني ەسكەرتكىشتى، ءۇشىنشى دارەجەلى 4104 مادەني ەسكەرتكىشتى قامتيدى. مەملەكەت دارەجەلى 5 تاريحي مادەنيەت ايگىلى قالاسى جانە 3 تاريحي مادەنيەت ايگىلى قالاشىعى، 4 تاريحي مادەنيەت ايگىلى قىستاعى جانە 2 تاريحي مادەنيەت كوشەسى، 17 تاريحي مادەنيەت ءداستۇرلى قىستاعى بار.
”سوڭعى جىلدارى تۇتاس رايونىمىز مادەني ەسكەرتكىشتەردىڭ ءوزىن قورعاۋ، جوندەۋ، حاۋىپسىزدىك، ءورت ءسوندىرۋ، ورتتەن ساقتانۋ قۇرىلىسى، قورعاۋ سيپاتىنداعى قۇرىلعى قۇرىلىسى، كورمەلەپ پايدالانۋ سياقتى 147 نىساندى اتقارىپ، كروران بايىرعى قالاسى، بەيتيڭ بايىرعى قالاسى سياقتى ءبىر توپ مادەني ەسكەرتكىش ءونىمدى قورعالدى، قىزىلقاعا بەلگى وتى، كۇرە جاڭا، كونە بايىرعى قالاسى سياقتى مادەني ەسكەرتكىش ەسكى جۇرتىن كورسەتۋگە پايدالانىلاتىن نەگىزدىك قۇرىلعىلار كەمەلدەندىرىلدى. 1 - رەتكى مەملەكەتتىك جىلجىمالى مادەني ەسكەرتكىشتەردى جاپپاي تەكسەرۋ ورىندالدى. ۇڭگىر بۇتحانا سياقتىلاردى ارناۋلى تەكسەرۋ تەرەڭدەتىلىپ، بۇكىل رايونىمىزداعى 58 ورىنداعى ۇڭگىر بۇتحانا (1291 ۇڭگىر، 57 جارتاس جازۋى تاس ويما ءمۇسىنى)، 708 تاس ويما مادەني ەسكەرتكىش جازبا كوشىرمەسىنىڭ نەگىزى انىقتالىپ، قورعاۋدى، پايدالانۋدى جالپى بەتتىك كۇشەيتۋگە نەگىز قالادى“، - دەدى اۆتونوميالى رايوندىق مادەنيەت جانە ساياحات مەڭگەرمەسى پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسىنىڭ شۋجيى، اۆتونوميالى رايوندىق مادەنيەت - مۇراجاي مەكەمەسى پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسىنىڭ شۋجيى حوۋ حانمين، - ءبىر توپ قىمباتتى مادەني ەسكەرتكىش ويداعىداي قورعالدى، ءبىر توپ ارحەولوگيالىق زەرتتەۋ جەتىستىگى جارىققا شىقتى، مادەني ەسكەرتكىشىنىڭ حاۋىپسىزدىك جاعدايى ۇزدىكسىز جاقسارىپ، مۇراجايدىڭ قىزمەت وتەۋ جۇيەسى ۇزدىكسىز كەمەلدەنىپ، مادەني ەسكەرتكىشتەردى ”جانداندىرۋ“ جولى ۇزدىكسىز كەڭەيىپ، جۇڭحۋا تاڭداۋلى ءداستۇرلى مادەنيەتىنە مۇراگەرلىك ەتىلدى، اسقاقتاتىلدى، قوعامدىق ىقپالى ۇزدىكسىز كۇشەيدى.
ۇعىسۋعا قاراعاندا، وسى كۇنى تۇتاس رايونىمىزداعى ءارقايسى ايماق، وبلىس، قالانىڭ مادەنيەت جانە ساياحات (مادەني ەسكەرتكىش) تاراۋلارى قيمىلدىڭ نەگىزگى تاقىرىبىن ارقاۋ ەتىپ، باي مازمۇندى، كوپ ءتۇرلى فورماداعى 400 نەشە ۇگىت قيمىلىن بىردەي ورىستەتكەن.
