«دولان ٴبيى»
مادەنيەت بويىنشا تۋىسشىلاۋ بارعان سايىن ەتەنە ەتتى. 6 ـ ايدىڭ 13 ـ كۇنى تۇستەن كەيىن، باي اۋدانىنىڭ قالا ورتالىعىنا ورنالاسقان فۋلى الەۋمەتتىك اۋماعىنىڭ الاڭى شاتتىققا شومدى، توڭىرەكتەگى اۋىلداستار ەرتە كەلدى، جاس بويجەتكەندەر قۇربىلارىمەن بىرگە كەلدى، بالالار وقۋدان تاراعاننان كەيىن دە توپ ـ توپ بولىپ جەتىپ، وسىنشا ۇلكەن الاڭ كولەمدى بازارعا اينالدى. كوپشىلىكتىڭ ماقساتى بىرەۋ عانا، ياعني ”ۋىنجوۋ − باي سۇيىسپەنشىلىگى، قول ۇستاسا العا باسۋ“ مادەنيەت بويىنشا تۋىسشىلاۋ قيمىلىنا قاتىناسىپ، ۋىنجوۋ مەن باي ەكى جەردىڭ ادەبيەت ـ كوركەمونەر قىزمەتكەرلەرى بىرلەسىپ ورىنداعان تارتىمدى مادەنيەت نومىرلەرىن تاماشالاۋ.
وسى رەتكى قيمىلدىڭ نەگىزگى تاقىرىبى ”پارتيانىڭ 20 ـ قۇرىلتايىن شات مەرەيمەن قارسى الىپ، مەملەكەتتى قۇدىرەتتەندىرۋگە، گۇلدەندىرۋگە ات سالىسامىن“، جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى باي اۋداندىق كوميتەتى، باي اۋداندىق حالىق ۇكىمەتى، ۋىنجوۋ قالالىق شينجياڭعا كومەكتەسۋ قولباسشىلىق شتابى ۇيىمداستىرعان. قيمىل باي اۋدانىنىڭ قىزىل ٴان ـ ٴبي ۇيىرمەسى الا كەلگەن «دولان بيىمەن» شىمىلدىعىن اشتى، ارىندى بيگە ىلەسە، 2022 ـ جىلعى ”ۋىنجوۋ مەن بايدىڭ سۇيىسپەنشىلىگى، قول ۇستاسا العا باسۋ“ اتىنداعى مادەنيەت بويىنشا تۋىسشىلاۋ جەلىلەس قيمىلى رەسمي باستالدى.
ۋىنجوۋدىڭ پيڭياڭ اعاش قۋىرشاق تەاترىنىڭ ورىنداۋ فورماسى ەرەكشە، قويۋ جەرگىلىكتى ٴتۇس العان، 2008 - جىلى تۇڭعىش توپتاعى مەملەكەت دارەجەلى بەيزاتتىق مادەنيەت مۇرالارى تىزىمدىگىنىڭ كەڭەيتۋ نىسانىنا ەنگىزىلگەن. پيڭياڭ اعاش قۋىرشاق تەاترى ٴجىپتى اعاش قۋىرشاق، شۇپەرەك دوربا اعاش قۋىرشاق، تاياق ۇشى اعاش قۋىرشاعى، قۋىرشاق ادامدى قوسىمشا ەتەدى، ءتورتتى ءبىر تۇلعالاندىرعان ۋنيۆەرسال اعاش قۋىرشاق ونەرى. پيڭياڭ اعاش قۋىرشاق تەاترىن قورعاۋ، جالعاستىرۋ ورتالىعىنىڭ ارتيستەرى دە ۇسىنىس بويىنشا باي اۋدانىنا كەلىپ، پيڭياڭ اعاش قۋىرشاق تەاترى «كىشى حانىمنىڭ ماس بولۋى»، «ۆەلوسيپەد ونەرى»، «جي گۇڭ» سياقتى نومىرلەردى ورىندادى.
پيڭياڭ اعاش قۋىرشاق تەاترى
ۋىنجوۋ تەاترى جۇڭگونىڭ تەاتر تاريحىنداعى ەڭ ەرتە جەتىلگەن تەاتر فورماسى، ۋىنجوۋ سىندى تار جەرگە ورنالاسقان، تاۋ مەن تەڭىز توعىسقان شاعىن قالا جۇڭگو تەاترىنىڭ وشاعى بولۋداي تاريحي ورىنعا نەگىز قالادى. ۋىنجوۋ قالالىق تەاترشىلار قوعامىنىڭ ارتيستەرى وۋجۇي تەاترىنىڭ ايگىلى ٴۇزىندىسى «گاۋ جي مەن ۋ سانچۇن − وزەن ورتاسىندا سەرتتەسۋ» تەاترىن ورىندادى.
وۋجۇي تەاترىنىڭ ايگىلى ٴۇزىندىسى «گاۋ جي مەن ۋ سانچۇن − وزەن ورتاسىندا سەرتتەسۋ»
قيمىل الاڭىندا ورنالاستىرىلعان ۋىنجوۋ وۋجۇي تەاترى، ٴجىپتى اعاش قۋىرشاق، قانت سۋرەتى، كۇرىش ٴمۇسىنى سياقتى ۋىنجوۋدىڭ بەيزاتتىق مادەنيەت مۇرالارى كورمە تەكشەلەرى ٴار ۇلت بۇقاراسىن وزىنە باۋرادى، شەڭبەرشە لاقتىرۋ، شاۋگىمگە جەبە تاستاۋ سياقتى از ۇلت ەرەكشەلىگىنە يە ويىن قيمىلدارى كارى - جاستىڭ كوڭىلىنەن شىعىپ، بۇقارا بەلسەنە قاتىناستى، قيمىل كورەرمەندەرگە تەرەڭ اسەر قالدىردى.
جاڭا داۋىردەگى پارتيانىڭ شينجياڭدى جونگە سالۋ جالپى جوباسىن، شينجياڭعا باعىتتامالى كومەكتەسۋ قىزمەتى جونىندەگى مەملەكەتتىك ٴماجىلىستىڭ رۋحىن ىشكەرىلەي دايەكتىلەندىرۋ، تياناقتاندىرۋ ٴۇشىن، سوڭعى جىلدارى ۋىنجوۋ، باي ەكى جەر شينجياڭعا باعىتتامالى كومەكتەسۋ قىزمەتىنە وسكەلەڭ ٴمان بەرىپ، كۇش ۇيىمداستىرىپ جۇپ قۇراپ سۇيەمەلدەۋ، مادەنيەت اۋىس ـ كۇيىسى سياقتى تۇتاس سالاداعى باعىتتامالى كومەكتەسۋ قىزمەتىن ورىستەتتى. 2021 ـ جىلى ەكى جەر بىرگە ۇيىمداستىرىپ جوبالاعان ”ۋىنجوۋ − باي سۇيىسپەنشىلىگى، قول ۇستاسا العا باسۋ“ بىرگە ٴبىر ٴان ايتۋ، بىرگە ٴبىر تەاتر ورىنداۋ، بىرگە ٴبىر سۋرەت سالۋ سىندى ”ٴۇش ءبىر“ جەلىلەس قيمىلى ەرەسەكتەردەن بالالارعا، كوركەمونەرشىلەردەن بۇقاراعا، جۇڭگونىڭ ٴداستۇرلى كوركەمونەرىنەن وسى زامانعى وركەنيەت كوركەمونەرگە دەيىن، كوپ تۇرعىدان مادەنيەت ارقىلى ادامداردى اسەرلەندىرىپ، مادەنيەت ارقىلى ادام تاربيەلەپ، ۋىنجوۋ مەن باي ەكى جەردەگى بۇقارانىڭ كەڭ كولەمدە ارالاسۋى، جان ـ جاقتى اۋىس ـ كۇيىس جاساۋى، ىشكەرىلەي توعىسۋى بارىسىندا مادەنيەتتىڭ ٴنارىن سەزىنۋىنە، ەكى جەردىڭ دوستىعىن تەرەڭدەتۋىنە مۇمكىندىك جاسادى.
بيىلعى ”ۋىنجوۋ − باي سۇيىسپەنشىلىگى، قول ۇستاسا العا باسۋ“ اتىنداعى مادەنيەت تۋىسشىلاۋ جەلىلەس قيمىلى ”مادەنيەتتى“ دانەكەر ەتىپ، ”مادەنيەت ويىندارى + ٴوزارا اۋىس ـ كۇيىس + جەتىستىكتەر كورمەسى“ سىندى مادەنيەت بويىنشا تۋىسشىلاۋ ”ٴوزارا ۇعىسۋ“ ۇلگىسى ارقىلى باي اۋدانىنداعى اۋىل ـ قالاشىقتارعا بارىپ، باي اۋدانىنداعى ٴار ۇلت بۇقاراسىنا ”مادەنيەت مول داستارقانىن“ جايدى. الداعى جەردە ”ۋىنجوۋ − باي سۇيىسپەنشىلىگى، قول ۇستاسا العا باسۋ“ اتىنداعى مادەنيەت تۋىسشىلاۋ جەلىلەس قيمىلى باي اۋدانىنىڭ قىزىل اۋىلى، سايرام قالاشىعى سياقتى جەرلەردە ورىستەتىلەدى. (باي اۋداندىق توعىسپالى مەديا ورتالىعىنان ۋي باينيڭ)
اۋدارعان: قادىر ماقان
