□ انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى جىڭ جو
قاشقار بايىرعى قالا كورىنىس ءوڭىرىن ارالاپ جۇرسەڭىز، قويۋ وڭتۇستىك شينجياڭ سالت - ساناسىنا يە كوشەلەر مەن قۇرىلىستار الدىندا ءساندى ۇلتتىق كيىم كيىپ، سۋرەتكە ءتۇسىپ ەستەلىك قالدىرىپ جاتقان ساياحاتشىلارعا اۋىق - اۋىق كەزدەسەسىز.
ساياحاتشىلارعا ساياحات سۋرەتىن ءتۇسىرۋ جين ۋىنجۋاننىڭ قىزمەتى. 6 - ايدىڭ 13 - كۇنى كەشتە ەڭ سوڭعى قوناعىن اتتاندىرىپ سالعان ول ءوزىنىڭ ساياحاتتىق سۋرەتكە ءتۇسىرۋ دۇكەنىندەگى سۋرەتكە تۇسىرۋگە پايدالانعان كيىمدەرىن رەتتەدى. ءار كۇنى ول 10 نەشە ساياحاتشىنى سۋرەتكە تۇسىرەدى، ”مەرەكە - مەيرامداردا ادام ءتىپتى كوپ، 4 تە 5 فوتو سۋرەتشى نەگىزىنەن كۇنى بويى سىرتتا سۋرەتكە تۇسىرۋمەن بولامىز“.
ساياحاتتىق سۋرەتكە ءتۇسىرۋ دەگەندە ساياحاتتاۋ بارىسىندا سۋرەتكە ءتۇسىرۋ مەڭزەلەدى، ساياحاتشىلاردىڭ دۇكەننەن ۇلتتىق كيىمدەردى تاڭداۋىنا بولادى، ارناۋلى فوتو سۋرەتشى ولارعا ىلەسىپ سۋرەتكە تۇسىرەدى. ءبىر جەلىلى ساياحاتتىق سۋرەتكە ءتۇسىرۋدىڭ باعاسى نەشە 100 يۋاننان نەشە 1000 يۋانعا دەيىن بولادى.
2012 - جىلى 20 جاستان ەندى اسقان جين ۋىنجۋان حىناننان قاشقارعا كەلگەن. 10 جىلدا ول بايىرعى قالانىڭ كۇن سايىن جاڭارعان وزگەرىسىنە كۋا بولدى.
حالىق تۇرمىسىن جاقسارتۋداعى ەلەۋلى ينجەنەريا بولعان قاشقار كونە قالا رايونى جاڭالانۋ ارقىلى شت جاڭا ومىرشەڭدىككە يە بولدى، ورنىقتىلىق پايداسىنىڭ ۇزدىكسىز جارىققا شىعۋىنا ىلەسىپ، قاشقار بايىرعى قالا كورىنىس ءوڭىرىنىڭ ساياحاتشىلاردى قابىلداۋ مولشەرى جىل سايىن ارتتى. بۇل جەردىڭ دامۋ بولاشاعىنا ءۇمىت ارتقان جين ۋىنجۋان بيىل 3 - ايدا بايىرعى قالاداعى عاسىرلىق شايحانانىڭ الدىنان ”شييۇي ساياحاتتىق سۋرەتكە ءتۇسىرۋ“ اتتى دۇكەن اشتى، ونان 50 مەتر قاشىقتىقتا جاڭادان قۇرىلعان ”تاعار كوشەسى ساياحاتتىق سۋرەتكە ءتۇسىرۋ“ كوشەسى بار.
جاڭا كورىنىس تۇيىندەرى تولاسسىز جارىققا شىعىپ، ساياحاتشىلار بارعان سايىن كوبەيىپ، جين ۋىنجۋاننىڭ ساۋداسى دا كۇن سايىن كۇسەت بولا ءتۇستى.
تاياۋداعى جىلداردان بەرى، قاشقار بايىرعى قالا كورىنىس ءوڭىرى ”جاڭا ويىن تۇرلەرىن“ ۇزدىكسىز اشتى، كوپتەگەن ”90 - جىلداردىڭ“ ،”95 - جىلداردىڭ تۇلەكتەرى“ ساناتىنداعى جاستار وسى اراعا كەلىپ شارۋاشىلىق قۇردى، ساياحاتتىق سۋرەتكە ءتۇسىرۋ دۇكەنى، مادەنيەتتىك جاڭالىق اشۋ دۇكەنى، ەرەكشەلىككە يە حالىقتىق تۇسەلحانا جاڭبىردان كەيىنگى جاۋقازىنداي جايناپ، بايىرعى قالاعا تىڭ ومىرشەڭدىك الا كەلدى.
29 جاستاعى ءماۋلان تۇراق قاشقار قالاسىنىڭ تۋماسى، بايىرعى قالادان مادەنيەتتىك جاڭالىق اشۋ دۇكەنىن اشقان، وندا ساتىلاتىن ونىمدەردىڭ ءبارىن ءوزى جوبالاعان. وڭتۇستىك شينجياڭنىڭ فاكتورى توعىسقان كەنەپ سومكە، وسى زامان ستيلىندەگى ءداستۇرلى ۇلتتىق كيىم - كەشەك دۇكەننىڭ جارقىن ءتۇيىنى.
بايىرعى قالاداعى باقچي كوشەسى حالىقتىق تۇسەلحانا كوشەسىنە بۇكىل ەلدىڭ جەر - جەرىنەن كەلگەن شارۋاشىلىق قۇرۋشىلار شوعىرلانعان، جالپى ۇزىندىعى 1100 مەتر كەلەتىن كوشەدە 32 حالىقتىق تۇسەلحانا، مەيمانحانا ىسكە قوسىلعان، وندا ينتەرنەتتە تانىمالى حالىقتىق تۇسەلحانالار دا از ەمەس.
بيىل ”1 - مامىر“ دەمالىسىندا انار گۇلى حالىقتىق تۇسەلحاناسىنىڭ الدى مىندەتتى تۇردە بارعان ساياحاتشىلارعا تولدى. ۇيعۇر تۇرعىن جاڭالاپ اشقان ەرەكشەلىككە يە وسى حالىقتىق تۇسەلحانانىڭ قۇرىلىس ستيلى قاراپايىم، بولمە ءىشى ايىرىم تازالىق ءۇيى، مەيمانحانا دارەجەلى توسەك سياقتى قۇرىلعىلارمەن تولىق جابدىقتالعان.
تيجاراتشى لي حاۋچىن 25 جاستاعى بويجەتكەن ەدى، ول 7 تۇرعىن ءۇيدى بىرىكتىرىپ، تۇرلىشە ۇلگىدەگى قوناق بولمەسى ەتىپ وزگەرتىپ، ايقىش - ۇيقىش باسپالداقپەن ۇلاستىرعان. وزگەشە ۇلگىدە بولعاندىقتان، حالىقتىق تۇسەلحانانىڭ ساۋداسى ەرەكشە جاقسى جۇرىلگەن.
جاڭا بۋىندار بايىرعى قالاعا تامىر تارتىپ، بايىرعى قالامەن توعىسىپ، بايىرعى قالا تۇرعىندارىمەن ءوزارا كومەكتەسىپ، سۇيەمەلدەپ، بەرەكەلى ءوتتى.
”بايىرعى قالا مەنىڭ وتباسىم، كورشىلەردىڭ ءبارى مەنىڭ جان اشىرلارىم“. مۋسى حالىقتىق تۇسەلحاناسىنىڭ قوجايىنى ۋاڭ ۋي ”90 - جىلداردىڭ تۇلەگى“، بايىرعى قالانى قىزۋ سۇيگەندىكتەن، ول ”وزگە جەرلىك قوناقتان“ ”ساياحات وڭىرىندەگى ادامعا“ اينالدى. جايشىلىقتا ۋاڭ ۋي ۇنەمى ماڭىنداعى ۇيعۇر بالالارعا ساباق پىسىقتاتادى، كورشى اجەي وعان ءوز قولىمەن تىككەن ارقالىقتى، داستارقانىن ۇسىندى، كوپشىلىك ءبىر وتباسىنىڭ ادامدارىنداي تاتۋ - ءتاتتى وتەدى.
دۇڭبەيدەن كەلگەن رىن حاڭ ”حىمۋ يىڭحۋا“ اتتى ساياحاتتىق سۋرەتكە ءتۇسىرۋ دۇكەنىن اشقان، بايىرعى قالاداعى كوپتەگەن دۇكەن بار - جوعىن ءوزارا ايىرباستاسىپ وتىراتىندىقتان، كيىم - كەشەكتى قالاعان ۋاقىتتارىندا ءوزارا پايدالانا تۇراتىن. وسىنداي ادامگەرشىلىككە يە تۇرمىس ءتاسىلى ونى وسىناۋ بايىرعى الاپقا تامىر تارتۋ سەنىمىنە يە ەتتى.
ءبىر جاڭا وي جەلىسى ءبىر جەردى نۇرلاندىردى، ءبىر توپ جاس جاڭا جول اشتى، ءبىر كاسىپ سالاسى ءبىر جاقتىڭ دامۋىن جەتەكتەدى، بۇگىنگى كۇنى قاشقار بايىرعى قالاسىنان تاسقىنداعان ومىرشەڭدىك كۇش قاۋلاۋدا.
تۇستەن كەيىن ساعات 30: 6دا ءجۇز جىلدىق بايىرعى شايحانانىڭ الدىندا تاقىرىپتىق ارالاپ ويىن قويۋ باستالدى، كوشەدە ساياحاتشىلار ءيىن تىرەستى. ءتىلشى جين ۋىنجۋاننان: بولاشاقتاعى جوسپارىڭ نە؟ - دەپ سۇراعاندا، ول ەش ويلانباستان: ”كەلەر 10 جىلدا، ءسوز جوق، تاعى وسى جەردە بولامىن“! - دەدى.
