□ انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى ليۋ شياڭ
6 - ايداعى وڭتۇستىك شينجياڭنىڭ كەڭ - بايتاق دالاسىنان تىرشىلىك تىنىسى قاۋلايدى. كونەءشار اۋدانى توققۇزاق قالاشىعىنىڭ اياققى مانگان قىستاعىنداعى رەتتى قىزىل داۋالدى تۇرعىن ۇيلەر جاسىل جەلەكپەن ايشىقتالىپ تابيعاتپەن كوركەم جاراسىم تاۋىپ تۇر.
8 جىلدىڭ الدىندا، شينجياڭدا قىزمەت تەكسەرگەن باس شۋجي شي جينپيڭ وسى اراعا كەلىپ كادرلار مەن بۇقاراعا امانداسىپ، قىستاق تۇرعىنى ابدۇقيۇم روزىنىڭ ۇيىنە كىرىپ، اۋىلداستارمەن بىرگە پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ حالىققا تيىمدىلىك جەتكىزۋ ساياساتىنىڭ دايەكتىلەنۋىن، تياناقتانۋىن تىلگە العان ەدى.
”باس شۋجيدىڭ قامقورلىعى ءبىزدى بارىنشا جەلپىندىرىپ، جۇرتتى بىلەك سىبانا قايراتتانا ىستەۋگە قاي - قاشان دا شابىتتاندىرىپ كەلەدى“، - دەدى ابدۇقيۇم.
بۇگىنگى اياققى مانگان قىستاعى كەزىندەگى كەدەي قىستاقتان قوعامى ورنىقتى، ەكونوميكاسى دامىعان، ۇلتتارى ىنتىماقتى، اۋىل سالتى وركەنيەتتى ”جۇلدىز قىستاققا“ اينالدى.
شىنايى تاپسىرمانى ەستە بەرىك ساقتاپ، تاۋداي ءۇمىتتى اقتاعان شينجياڭداعى ءار ۇلت كادر - بۇقاراسى باس شۋجي شي جينپيڭ نۇسقاعان بەتالىسپەن ارشىنداي العا باسىپ، اسقاق كۇرەس جاساۋ بەينەسىمەن اناعۇرلىم كوركەم بولاشاققا بەت الدى.
شەكارا ءوڭىردى كوكەيدەن شىعارماي، قويۋ سۇيىسپەنشىلىگىن تيانشانعا ارنادى
ول وزگەشە ءبىر كوكتەم ەدى. 2014 - جىلى 4 - ايدا باس شۋجي شي جينپيڭ شينجياڭعا كەلىپ قىزمەت تەكسەردى.
4 كۇن ۋاقىتتا اسا قاربالاس ءجۇردى. اۋىل - قىستاق، كاسىپورىن، اسكەري ءبولىم، مەكتەپ، ساقشى بولىمشەسى، مەشىت، بيڭتۋان ەگىس الاڭى، ءاربىر جەردە باس شۋجيدىڭ قويۋ سۇيىسپەنشىلىكتى ىزدەرى، شىنايى تاپسىرماسى قالدى.
باس شۋجي شي جينپيڭ شينجياڭعا قويۋ سۇيىسپەنشىلىگىن ارناپ، ءار ۇلت بۇقاراسىن كوڭىلىنە تەرەڭ ۇيالاتىپ كەلەدى. 20 - عاسىردىڭ 80 - جىلدارىنىڭ باسىندا - اق ول شينجياڭعا كەلگەن بولاتىن. جىجياڭدا قىزمەت باسقارعان كەزىندە جانە ورتالىققا بارىپ قىزمەت ىستەگەننەن كەيىن دە ول شينجياڭعا كەلىپ قىزمەت تەكسەرىپ، بارلىق جەردە قاجىرلى بەينەسىن كورسەتتى.
”شينجياڭ قىزمەتىنىڭ كوزدەۋ ءتۇيىنى مەن كۇش سالۋ ءتۇيىنىن قوعام ورنىقتىلىعى مەن باياندى تىنىشتىققا قويۋ كەرەك“.
”حالىق بۇقاراسىنىڭ تىلەگىنە ۇيلەسەتىن ىستەر − پارتيامىزدىڭ كۇرەس نىساناسى“.
”ۇلتتار ىنتىماعى − دامۋدىڭ، العا باسۋدىڭ ىرگە تاسى“.
...
شىنايى سوزدەر، كەلەلى تاپسىرمالار، ۋاقىت وتسە دە، قويۋ سۇيىسپەنشىلىك ءباز - باياعىسىنداي بولىپ، 25 ميلليون تيانشان ۇلاندارىنىڭ سۇيىسپەنشىلىك ۇندەستىگىن قاۋلاتتى.
”ءدال باس شۋجيدىڭ دانىشپاندىق شەشىمى، جاڭا داۋىردەگى پارتيانىڭ شينجياڭدى جونگە سالۋ جالپى جوباسىنىڭ جەتەكشىلىگى بولعاندىقتان عانا شينجياڭنىڭ بۇگىنگى تىنىش تا جاراسىمدى قوعامدىق جاعدايى بولىپ، تىنىش ءومىر، شات - شادىمان تىرشىلىك كەشىرىپ وتىرمىز“. 6 - ايدىڭ 24 - كۇنى كەشتە، شامدارى جارقىراعان حوتاننىڭ كەشكى بازارىندا شار تاراپتان كەلگەن قوناقتار جازعى كۇنگى دۋماندى ورتانىڭ قۇشاعىندا جادىراپ وتىر. كاۋاپ جايماسىنىڭ يەسى قۇربان وبۇل كەلگەندەردى قابىلداپ، كەتكەندەردى اتتاندىرىپ قاتتى قاربالاس ءجۇر.
”باس شۋجي كوپشىلىكپەن اڭگىمەلەسكەندە مەن قاسىندا وتىرعان ەدىم. ول مەنەن بەيقۇت ۇيگە كوشىپ كىردىڭىز بە؟ بيىل دەنساۋلىعىڭىزدى تەكسەرتتىڭىز بە؟ قوسىمشا قاراجات الدىڭىز با؟ - دەپ سۇرادى“، - دەدى اياققى مانگان قىستاعىنىڭ تۇرعىنى مامەت وسمان ەسكە الىپ، - ”مەن باس شۋجيدىڭ جۇرەگىنىڭ بىزبەن بىتە قايناسىپ جاتقاندىعىن سەزىندىم“.
”باس شۋجي شينجياڭنىڭ ۇلتتار ىنتىماعىنا توتەنشە كوڭىل ءبولدى، ادەبيەت - كوركەمونەر قىزمەتكەرى رەتىندە، وسى ”شينجياڭداعى ءار ۇلت حالقىنىڭ ’جان تامىرىن‘ قورعاۋ − مەنىڭ بورىشىم“. باس شۋجي شي جينپيڭ شينجياڭدا قىزمەت تەكسەرگەن كەزدە، ءبيشى ءدىلنار ابىلا باس شۋجيدىڭ قابىلداۋىندا بولدى. سوڭعى جىلدارى ول قۇلشىنىپ حالىقتىڭ تاماشا تۇرمىسىن بەينەلەيتىن، باقىتتى جۇرەك ءۇنىن جەتكىزەتىن ءبىرسىپىرا ءبي تۋىندىلارىن ۇسىنىپ، شينجياڭدى مادەنيەتپەن نارلەندىرۋگە ۇلەس قوستى.
بۇگىنگى ارقىلى كەشەگىنى ەسكە ءتۇسىرىپ، سۋ ىشكەندە قاينارىن ۇمىتپاۋ كەرەك. شينجياڭداعى ءاربىر شەشۋشى ساتتەردە، باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ مەيىرىمدى ءتالىمى، شىنايى تىلەگى ىلعي دا وسى توپىراقتىڭ شەكسىز تىڭ تىنىسى مەن ومىرشەڭ كۇشىن قاۋلاتتى.
تاپسىرمانى ەستە بەرىك ساقتاپ، العىس ايتىپ ەكپىندەي ىلگەرىلەدى
”ەگەر باس شۋجيمەن تاعى كەزىگە السام، مەن، ءسوزسىز، ول كىسىگە، باس شۋجي الاڭسىز بولىڭىز، قازىر قىستاقتاعى بۇقارانىڭ ىستەيتىن جۇمىسى بار، قالتالارىندا اقشاسى بار، كۇندەرى بارعان سايىن جاقسارىپ كەلەدى دەر ەدىم“، - دەدى شەريا اۋدانى شەريا اۋىلى باش ءۇجىما قىستاعى پارتيا ياچەيكاسىنىڭ شۋجيى مامەترەيىم ءمامتىمىن شىن پەيىلمەن.
مامەترەيىم ءمامتىمىن 12 - كەزەكتى مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ ۋاكىلى. 2017 - جىلى 3 - ايدىڭ 10 - كۇنى باس شۋجي شي جينپيڭ 12 - كەزەكتى مەملەكەتتىك حالىق قۇرىلتايىنىڭ 5 - ماجىلىسىنە قاتىناسىپ جاتقان شينجياڭ ۋاكىلدەر ۇيىرمەسىنىڭ باياندامانى قاراۋىنا قاتىناسقاندا، ودان اۋىل - قىستاقتىڭ ەگىستىك جەرى، ەگىمشىلىك جاعدايى سياقتىلاردى سۇراستىرعان بولاتىن.
”اسەرلەندىم، مەيىرگە بولەندىم، تاعى سالماقتى جاۋاپكەرشىلىگىم بار ەكەندىگىن دە سەزىندىم“. مامەترەيىم باس شۋجيدىڭ قامقورلىعى مەن سالەمىن الىپ اۋىلعا قايتىپ، قىستاق تۇرعىندارىنىڭ كەدەيلىكتەن ارىلىپ، بايىپ، دوڭگەلەك داۋلەتتىلىككە ۇمتىلۋ سەنىمى مەن جىگەرىن قاۋلاتتى.
سول ۋاقىتتا كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋدىڭ قيان - كەسكى شايقاسى ءجۇرىلىپ جاتقان ەدى. پارتيا ورتالىق كوميتەتى وڭتۇستىك شينجياڭداعى 4 ايماق - وبلىستى ”ءۇش ءوڭىر، ءۇش وبلىس“ كولەمىنە ەنگىزىپ، قارجى، نىسان، ساياسات سياقتى جاقتاردان قولداۋ سەرپىنىن ارتتىردى.
باس شۋجي شي جينپيڭ ءوزى جوسپارلاپ، ءوزى ورنالاستىرىپ، بۇكىل پارتيانىڭ پاراساتىن شوعىرلاندىرىپ، بۇكىل ەلدىڭ كۇشىن جۇمىلدىرىپ شينجياڭعا باعىتتامالى كومەكتەسۋدى ىشكەرىلەي ورىستەتىپ، حالىق تۇرمىسىن قامتاماسىزداندىرۋ مەن جاقسارتۋدى، كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋعا دەم بەرۋدى ماڭداي الدى ورىنعا قويۋعا تاباندى بولىپ، ％80تەن استام شينجياڭعا كومەكتەسۋ قاراجاتىن نەگىزگى ساتى مەن حالىق تۇرمىسى سالاسىنا قوستى.
وسىدان باستاپ، سان مىڭ بۇقارا كەدەيلىك تامىرىن كەسىپ، تاۋ قويناۋىنان شىقتى − قاعىلىق اۋدانىنىڭ اقتاش قالاشىعى شينجياڭداعى ەڭ ۇلكەن قونىس جاڭالاپ كەدەيلەردى سۇيەمەلدەۋ بويىنشا ورنالاستىرۋ ءتۇيىنى، امينا عوجى وسى جەردە جاڭا ۇيگە كوشىپ كىرۋمەن بىرگە، تاعى كاسىپ سالاسى جۇمىسشىسىنا اينالدى. ”قىزمەتتى جاقسى ىستەپ، ويداعىداي تۇرمىس كەشىرۋ باس شۋجيدىڭ كوڭىل ءبولۋىن، قامقورلىعىن ەڭ جاقسى اقتاۋ بولىپ تابىلادى“، - دەدى ول.
وسىدان باستاپ، ءپايزاۋات اۋدانىنداعى ءار ۇلت بۇقاراسى ”سور سۋعا“ قوش ايتتى − ءپايزاۋات اۋدانىنىڭ اۋىز سۋ حاۋىپسىزدىگى ينجەنەرياسى جاپپاي سالىنىپ بولىپ، قولدانىسقا بەرىلدى، مۇزتاع شوقىسىنان كەلگەن مۇزدىق قار سۋى نەشە ءجۇز كيلومەترلىك نەگىزگى قۇبىر جەلىسىنەن ءوتىپ، سىلدىراي اعىپ ءپايزاۋات اۋدانى قالاشىعىنا كەلدى، تاعى 1000 نەشە كيلومەترلىك تارماق جەلىسى ارقىلى اۋىل - قىستاقتارعا جەتتى، ءاربىر وتباسىنا جەتتى.
”باس شۋجيدىڭ ەرەكشە قامقورلىعى بولماسا، پارتيانىڭ ابزال ساياساتى بولماسا، مۇنداي ءتاتتى سۋ قايدان كەلسىن“! - اتىز باسىندا، ەگىنجايدا، ءپايزاۋات اۋدانى يەڭىمالى اۋىلى لايلىق قىستاعىنىڭ تۇرعىنى پازىل ءسىلام تەبىرەنىپ: ”قۇلشىنباساق قايتىپ بولادى“! - دەدى. ول كوتەرمەگە الىپ، ونداعان مۋ جەرگە شينمەي جانە قاۋىن ەكتى، بىلتىر تەك شينمەي سىندى ءبىر ءتۇردىڭ وزىنەن 100 مىڭ يۋان كىرىس كىرگىزدى.
ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ كوڭىل تۇكپىرىندە جۇرگەن ءبىر توپ ماسەلە شەشىلدى − جۇمىستاندىرۋ، وقۋ - اعارتۋ، ەمدەۋ، قارتتاردى كۇتىمدەۋ، تۇرعىن ءۇي... 2020 - جىلدىڭ سوڭىندا شينجياڭ مۇلدەم كەدەيلىك تاريحىنا قوش ايتىپ، بۇكىل شينجياڭداعى ءار ۇلت حالقى بۇكىل ەل حالقىمەن بىرگە جاپپاي دوڭگەلەك داۋلەتتى قوعامعا قادام تاستادى.
قاربالاس زاۆود سەحى، مول ءونىم العان التىن ءتۇستى دالا، كورىكتى شارۋالار اۋلاسى، بارلىق جەردە جادىراعان جۇزدەر، اسەرلى سوزدەر، بارلىعىنىڭ ورتاق جۇرەك ءۇنى: باس شۋجيگە العىس ايتامىز! كوممۋنيستىك پارتياعا العىس ايتامىز!
بيىكتە تۇرىپ الىستى بولجاپ، بولاشاقتى كەسكىندەدى
ىسكە شەبەر ادام اۋقىمدى كوزدەيدى، باسقارۋعا شەبەر ادام جالپى جاعدايدى ويلايدى.
”شينجياڭ قىزمەتىن ويداعىداي ىستەۋ − بۇكىل پارتيانىڭ، بۇكىل ەلدىڭ ءىرى ءىسى، ءسوز جوق، ستراتەگيالىق جالپى جاعداي تۇرعىسىنان ۇزاق بولاشاقتىق شارا قاراستىرۋ، نەگىزدى بەكەمدەۋ امالدارىن قولدانۋ، باياندى تىنىشتىق اۋقىمىن ساقتاۋ، باياندى جونگە سالۋ كەرەك“.
باس شۋجي شي جينپيڭ 2 - رەتكى ورتالىقتىڭ شينجياڭ قىزمەتى جونىندەگى اڭگىمە ماجىلىسىندە وسىلاي دەپ باسا دارىپتەدى.
ول شينجياڭنىڭ وتكەنىن بىلەدى، شينجياڭنىڭ قازىرگىسىنە كوڭىل بولەدى، ونان دا ماڭىزدىسى، شينجياڭنىڭ بولاشاعىن كوزدە ۇستايدى.
تەرەڭ سوزدەر، مەيىرلى جاۋاپ حاتتار − باس شۋجيدىڭ ”اناعۇرلىم كوركەم شينجياڭ قۇرۋدى“ كوكەيىنەن شىعارماعاندىعىن ايقىن اڭعارتتى.
− ول شينجياڭنىڭ ۇلتتار ىنتىماعىنا قاي - قاشان دا كوڭىل ءبولىپ، ”شينجياڭ ماسەلەسىندە ەڭ قيىنى، ەڭ ۇزاققا سوزىلاتىنى ءالى دە ۇلتتار ىنتىماعى ماسەلەسى“ دەپ اتاپ كورسەتتى.
2015 - جىلى 9 - ايدا بيڭتۋان جۇمىسشىسى يوۋ لياڭيىڭ نەگىزگى ساتىداعى ۇلتتار ىنتىماعىنىڭ تاڭداۋلى ۋاكىلى رەتىندە باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ىقىلاستى قابىلداۋىندا بولدى.
”جاپپاي دوڭگەلەك داۋلەتتى قوعام قۇرۋدا بىردە - ءبىر ۇلتتىڭ قاعىس قالۋىنا بولمايدى“. كەلەلى تاپسىرما يوۋ لياڭيىڭنىڭ قۇلاعىندا جاڭعىرىپ تۇر، وسىدان كەيىن ول شىلان كاسىپ سالاسىن ۇزدىكسىز كۇشەيتىپ، جەرگىلىكتى ورىنداعى ءار ۇلت جۇمسشى - قىزمەتكەرلەردىڭ، بۇقارانىڭ كىرىستەرىن ارتتىرىپ بايۋ ارناسىن كەڭەيتتى.
2017 - جىلى 1 - ايدا باس شۋجي شي جينپيڭ قۇربان اتايدىڭ ۇرپاقتارىنا جاۋاپ حات قايتاردى. قۇربان اتايدىڭ جيەنشارى، قۇربان تۇلىم ەسكەرتكىش سارايىنىڭ ءتۇسىندىرۋشىسى رۋقيام ءماتسايدى: ”مەن بۇرىنعىداي شامامنىڭ جەتىسىنشە ۇلتتار ىنتىماعىنىڭ ’التىن تۇقىمىن‘ سەۋىپ، اۋىلداستاردىڭ اناعۇرلىم تاماشا تۇرمىس كەشىرۋىنە قۇلشىنا كومەكتەسىپ، باس شۋجيدىڭ تاپسىرماسىن ورىندايمىن“، - دەدى.
− ول نەگىزگى ساتى پارتيا ۇيىمى قۇرىلىسىنا بارىنشا ءمان بەرىپ، ”پارتيا تۋىن ءاربىر نەگىزگى ساتى شەبىندە بيىك جەلبىرەتۋ“ كەرەكتىگىن باسا دارىپتەدى.
2014 - جىلى 9 - ايدا لوپنۇر اۋدانى شيڭپيڭ قالاشىعىنىڭ داشي قىستاعى باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ جاۋاپ حاتىن تاپسىرىپ الدى، بۇل قىستاقتىڭ ۇزدىكسىز العا باسۋىنىڭ قوزعاۋشى كۇشىن قاۋلاتتى. ”قىستاق پارتيا ۇيىمى ءار ۇلت بۇقاراسىن ۇزدىكسىز ىنتىماقتاستىرىپ، باستاپ، دامۋدى يگەرىپ، ءوندىرىستى يگەرىپ، ۇلتتار ىنتىماعىن يگەرىپ، جاڭا داۋىردە تاعى دا جاڭا ناتيجە جاراتادى“، - دەدى شيڭپيڭ قالاشىعى پارتكومىنىڭ ورىنباسار شۋجيى، داشي قىستاعى پارتكومىنىڭ شۋجيى گۇزالنۇر مامەت.
− ول جارقىن بولاشاق جاراتۋدا مۇنان دا كوپ جاس كۇشتەرگە سۇيەنۋ قاجەت ەكەندىگىنە سەنەدى.
2020 - جىلى 7 - ايدا باس شۋجي شي جينپيڭ جۇڭگو مۇناي داشۋەسىنىڭ (بەيجيڭ) قارامايلى مەكتەپ رايونىنان وقۋ تاۋىسقان وقۋشىلارعا جاۋاپ حات قايتارىپ، ولاردىڭ شەكارا ءوڭىردىڭ نەگىزگى ساتىسىنا بارىپ قىزمەت ىستەۋ تالعامىن تۇراقتاندىردى.
حى بويان سول جىلى وقۋ تاۋىسقان وقۋشىلاردىڭ ءبىرى، قازىر مۇناي الابىندا قىزمەت ىستەگەنىنە 2 جىلدىڭ ءجۇزى بولدى. ”جەكە باسىمنىڭ مۇرات تالپىنىسىن پارتيا مەن مەملەكەت ىستەرىمەن توعىستىرىپ، وتان ەڭ قاجەت ەتكەن جەردە جاستىق ورالىمدى جازامىن!“، - دەدى حى بويان.
قانشالىق ۇلى جورىق بولعان سايىن، سونشالىق جول باستاۋشىنىڭ كۇشىن قاجەت ەتەدى. ”شينجياڭدى زاڭمەن جونگە سالۋعا، شينجياڭدى ىنتىماقتاسا ورنىقتىرۋعا، شينجياڭدى مادەنيەتپەن نارلەندىرۋگە، حالىقتى بايىتىپ شينجياڭدى گۇلدەندىرۋگە، شينجياڭدى باياندى كوركەيتۋگە تاباندى بولىپ، جاڭا داۋىردەگى جۇڭگوشا سوتسياليستىك شينجياڭ قۇرۋعا قۇلشىنايىق“. 3 - رەتكى ورتالىقتىڭ شينجياڭ قىزمەتى جونىندەگى اڭگىمە ماجىلىسىندە باس شۋجي شي جينپيڭ ستراتەگيالىق جانە جالپى جاعداي تۇرعىسىنان قازىر جانە الداعى ءبىر مەزگىلدە شينجياڭ قىزمەتىن ويداعىداي ىستەۋ جونىندە تاعى كەلەلى ورنالاستىرۋلار جاساپ، شينجياڭنىڭ ءتۇرلى ىستەرىنىڭ دامۋىنىڭ ۇلى جوباسىن جاسادى.
زۋلاپ ءجۇزىپ كەمە كەلەدى اعىندا، مانات تاۋلار قالدى ارتتا ساعىمدا. شينجياڭداعى ءار ۇلت كادرلارى مەن بۇقارا العىس سەزىمىن ەكپىندەي ىلگەرىلەۋدىڭ جىگەرىنە اينالدىرىپ، وتانىمىزدىڭ شينجياڭىن ونان ارى تاماشا ەتىپ قۇرۋعا ۋادە بەرەدى!
