انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى جاڭ يانفاڭ
كوك اسپان، كەڭ - بايتاق دالا، قۇلپىرعان الاپ، ءيىسى اڭقىعان جەمىس - جيدەك، مىنە بۇل 6 - ايداعى شينجياڭ.
جاقىندا عانا اۆتوكولىك قاتىناسى قالپىنا كەلگەن مايتاۋ − كورلا تاس جولى بۇكىل ەلدىڭ جەر - جەرىندەگى ساياحاتشىلاردى باۋرادى. ”بۇل ارانىڭ كورىنىسى ەرەكشە كوركەم، وتە - موتە، جول بويىنداعى كەمەلدى ساياحات نەگىزدىك قۇرىلعىلارى مەن قاتىناس ساقشىلارىنىڭ قىزمەت وتەۋىنە ءتانتى بولماي تۇرا المايسىڭ“. حىناندىق ساياحاتشى ليۋ شيجىن: ”جول بويى توتەنشە كوڭىلدى بولدىق، ’شينجياڭ جاقسى جەر‘ دەگەن ايتسا ايتقانداي ەكەن“! - دەدى تەبىرەنىپ.
”شينجياڭ قىزمەتىندە كوزدەۋ ءتۇيىنى مەن كۇش سالۋ ءتۇيىنىن قوعام ورنىقتىلىعى مەن باياندى تىنىشتىققا قويۋ كەرەك“. 2014 - جىلى 4 - ايدا باس شۋجي شي جينپيڭ شينجياڭداعى ءار ۇلت حالقىنا دەگەن تەرەڭ سۇيىسپەنشىلىكپەن شينجياڭعا كەلىپ قىزمەت تەكسەرىپ، شينجياڭ قىزمەتىنىڭ جاعدايىن مەڭگەرىپ، باعىتىن كورسەتىپ، بولاشاعىن كەسكىندەدى. وسى ءبىر مەيىر ءالى ەسىمىزدە، كوز الدىمىزدا.
شينجياڭداعى ءار ۇلت كادر - بۇقاراسى باس شۋجيدىڭ تاپسىرماسىن ەستە بەرىك ساقتاپ، جاڭا داۋىردەگى پارتيانىڭ شينجياڭدى جونگە سالۋ جالپى جوباسىن دايەكتىلەندىرىپ، تياناقتاندىرىپ، نازاردى شينجياڭ قىزمەتى باس نىساناسىنا شوعىرلاندىرىپ، جۇدىرىقتاي جۇمىلىپ، قايراتتانا العا ىلگەرىلەپ، قوعام ورنىقتىلىعى مەن باياندى تىنىشتىقتىڭ نەگىزىن اناعۇرلىم بەكەمدەدى، ءار ۇلت بۇقاراسى ءتىپتى دە جايلى، باقىتتى تۇرمىسقا كەنەلدى.
زاڭمەن باسقارۋ ارقىلى جاراسىمدىلىقتى، تىنىشتىقتى قورعادى
2014 - جىلى 4 - ايدىڭ 28 - كۇنى شينجياڭدا قىزمەت تەكسەرگەن باس شۋجي شي جينپيڭ قاشقار قالالىق قوعام حاۋىپسىزدىگى مەكەمەسى نازارباق ساقشى بولىمشەسىنە كەلىپ، جابدىقتار مەن جاتتىعۋدى كوزدەن كەشىرىپ، نەگىزگى ساتى قوعام حاۋىپسىزدىگى حالىق ساقشىلارىنىڭ قىزمەت، تۇرمىس جاعدايىن ۇعىستى.
نازارباق ساقشى بولىمشەسىنىڭ باستىعى تاۋ يۇڭشىڭ سول ءساتتى ەسىنە السا بولدى، تەبىرەنگەن سەزىمىن جاسىرا المايدى. ”باس شۋجي بىزدەن حالىق ءۇشىن قىزمەت ىستەۋ، اماندىقتى ساقتاۋ، ورنىقتىلىقتى قورعاۋ جاعىندا ۇزدىك ناتيجە جاراتۋىمىزدى ءۇمىت ەتتى. 8 جىلدان بەرى، ءبىز باس شۋجيدىڭ تاپسىرماسىن كوكەيدە بەرىك ساقتاپ، شامامىزدىڭ جەتىسىنشە بۇقارا ءۇشىن قىزمەت وتەپ، تىنىشتىقتى قورعاپ كەلدىك“، - دەدى ول.
ءجۇرىس - تۇرىسى قولايسىز قارتتاردىڭ نوپوس جۇمىسىن وتباسىنا بارىپ ءبىتىرىپ بەردىك؛ ءتۇرلى قايشىلىقتار مەن داۋ - دامايلاردى زەيىن سالا، ىقىلاس قويا شەشىپ، زاڭ بىلىمدەرىن تۇسىندىردىك؛ قوعامداعى كۇشتەردەن 5 ”ادىلەتشىل ساقشى“ قوسىنىن ۇيىمداستىرىپ، اماندىقتى ساقتاۋ بويىنشا شارلاۋ جۇرگىزىپ ساقتاندىق، بۇقارانىڭ ءبيداي ورۋىنا كومەكتەستىك... وسى سياقتى كىشى - گىرىم ىستەر ارقىلى حالىققا مەيىر جەتكىزدىك، قازىر قاراستى رايونىمىزدا اماندىققا قاتىستى دەلولاردىڭ تۋىلۋى زور دارەجەدە تومەندەدى، قايشىلىقتار مەن داۋ - دامايلار دا ءبىر - بىردەن شەشىلىپ، بۇقارانىڭ زاڭمەن باسقارۋ جونىندەگى تانىمى ۇزدىكسىز كۇشەيدى.
بىلتىر نازارباق ساقشى بولىمشەسىنە اۆتونوميالى رايون دارەجەلى ”فىڭچياۋ ۇلگىسىندەگى قوعام حاۋىپسىزدىگى ساقشى بولىمشەسى“ اتاعى بەرىلدى، تاياۋدا تاعى ”مەملەكەتتىك تاڭداۋلى قوعام حاۋىپسىزدىگى نەگىزگى ساتى ورنى“ بولىپ باعالاندى.
تەكسەرۋدە كورسەتىلۋىنشە، 2021 - جىلى تۇتاس رايونداعى بۇقارانىڭ حاۋىپسىزدىك سەزىمى ％99.14كە جەتىپ، تاريحتاعى تىڭ ورە تاعى دا جاڭالانعان. بۇعان تۇتاس رايونىمىزدا جوعارىدان تومەنگە دەيىن تاپسىرمانى ەستە بەرىك ساقتاپ تالىقپاي تالپىنۋدىڭ جەمىسى ارقاۋ بولعان. اۆتونوميالى رايوندىق پارتكوم شينجياڭدى جاپپاي زاڭمەن باسقارۋدى اناعۇرلىم كورنەكتى ورىنعا قويىپ، سوتسياليستىك زاڭمەن باسقارۋ تۋىن بيىك ۇستاپ، زاڭمەن باسقارۋ رۋحىن اسقاقتاتىپ، زاڭمەن باسقارىلاتىن شينجياڭدى، زاڭمەن باسقارىلاتىن ۇكىمەتتى، زاڭمەن باسقارىلاتىن قوعامدى ءبىر تۇلعالاندىرۋ قۇرىلىسىنا تاباندى بولعان.
بيىل 5 - ايدىڭ 9 - كۇنى اۆتونوميالى رايون ”زاڭمەن باسقارۋ ساباقحاناسى. 9 ساعاتتا، ءسوزسىز، ءوتىپ بولۋ“ ءبىرىنشى ساباعىن باستادى. تۇتاس رايونداعى ءار دارەجەلى پارتيا، ۇكىمەت ورىندارىنداعى باسشى كادرلاردان، مەملەكەت قىزمەتكەرلەرىنەن، زاڭدىق قىزمەت وتەيتىن قىزمەتكەرلەردەن جالپى 112 مىڭنان استام ادام بىردەي زاڭمەن باسقارۋ ساباعىن وقىدى.
قالىڭ كادرلار شي جينپيڭنىڭ زاڭمەن باسقارۋ يدەياسىن ىشكەرىلەي ۇيرەنىپ، زاڭمەن باسقارۋ ويى جانە زاڭمەن باسقارۋ تاسىلىنەن پايدالانىپ رەفورمانى تەرەڭدەتۋ، دامۋدى ىلگەرىلەتۋ، قايشىلىقتاردى شەشۋ، ورنىقتىلىقتى قورعاۋ، حاۋىپ - قاتەرگە توتەپ بەرۋ قابىلەتتەرىن ارتتىردى. سونىمەن بىرگە الۋان ءتۇرلى فورمادا زاڭ جالپىلاستىرۋ ۇگىتىن بەلسەنە ورىستەتىپ، بۇقارانىڭ زاڭعا قۇرمەت ەتۋ، زاڭ ۇيرەنۋ، زاڭعا بويسۇنۋ، زاڭنان پايدالانۋ تانىمى كورنەكتى كۇشەيدى.
اۆتونوميالى رايوننىڭ اكىمشىلىك ىستەر بويىنشا قىزمەت وتەۋدى قولايلىلاندىرۋدى جەبەۋ ەرەجەسى، اۆتونوميالى رايوننىڭ تىنىشتىق قۇرىلىسى ەرەجەسى سياقتى زاڭ ەرەجەلەردى بەلگىلەپ شىعارىپ، تاماشا زاڭ ارقىلى شەبەرلىكپەن باسقارۋدى جەبەدى؛ شارۋاشىلىق - ساۋدا ورتاسىن ۇزدىكسىز ساپالىلاندىرىپ، ادىلدىكتى، تۋراشىلدىقتى جەبەۋدىڭ شارالارىن ۇزدىكسىز كەمەلدەندىردى ءارى ايتارلىقتاي اتقاردى... مەملەكەتتى جاپپاي زاڭمەن باسقارۋ تالابىن شينجياڭ قىزمەتىنىڭ بارلىق سالالارىندا تياناقتاندىردى، قالىڭ كاسىپورىنشىلاردى، شارۋاشىلىق قۇرۋشىلاردى جانە قارجى قوسۋشىلاردى قۋانا قارسى الدى، شينجياڭ قارجى قوسىپ شارۋاشىلىقتى شالقىتۋداعى قۇتتى مەكەنگە اينالدى.
نە ءۇشىن شينجياڭعا كەلىپ قارجى قوسۋدى تاڭدادىڭىزدار؟ جىڭۋي حالىقارالىق توبى القالار مەكەمەسىنىڭ ءتوراعاسى ۋاڭ ۋىنيىن تىلشىلىك سۇحباتتى قابىلداعاندا: ”شينجياڭ بولاشاققا ۋاكىلدىك ەتەتىن جەر، شينجياڭمەن بىرگە بولۋدىڭ بولاشاعى زور. جىڭۋيدىڭ شينجياڭدا قول جەتكىزگەن ناتيجەلەرى سول كەزدەگى تالعامىنىڭ توتەنشە دۇرىس ەكەندىگىن دالەلدەپ بەردى“، - دەدى.
ۇلتتار ىنتىماعىنىڭ سەنترلەس شەڭبەرى بارعان سايىن ۇلكەيدى
2014 - جىلى باس شۋجي شي جينپيڭ شينجياڭدا قىزمەت تەكسەرگەندە ”ۇلتتار ىنتىماعى − دامۋدىڭ، العا باسۋدىڭ ىرگە تاسى“ ەكەندىگىن، ”شينجياڭ ماسەلەسىندەگى ەڭ قيىنى، ەڭ ۇزاققا سوزىلاتىنى، سايىپ كەلگەندە، ۇلتتار ىنتىماعى ماسەلەسى“ ەكەندىگىن قايتا - قايتا باسا دارىپتەگەن بولاتىن. 6 جىلدان كەيىن باس شۋجي شي جينپيڭ 3 - رەتكى ورتالىقتىڭ شينجياڭ قىزمەتى جونىندەگى اڭگىمە ماجىلىسىندە جۇڭحۋا ۇلتى ورتاق تۇلعا تانىمىن بەرىك ورناتۋدى نەگىزگى جەلى ەتىپ، ۇلتتاردىڭ ۇلى ىنتىماعىن ۇزدىكسىز بەكەمدەۋ كەرەكتىگىن باسا دارىپتەدى.
كونەءشار اۋدانى توققۇزاق قالاشىعى سەنترلى باستاۋىش مەكتەبىندە باس شۋجيدىڭ وسى مەكتەپتەگى وقىتۋشى - وقۋشىلارمەن بىرگە تۇسكەن سۋرەتى ەڭ كورنەۋ جەرگە ىلىنگەن.
”ءبىز تاپسىرمانى ەستە بەرىك ساقتاپ، جۇڭحۋا ۇلتى ورتاق تۇلعا تانىمىن بەرىك ورناتۋدى باستان - اياق وقۋشىلاردىڭ ۇيرەنۋىنىڭ، ءبىلىم الۋىنىڭ، ەسەيىپ - ەرجەتۋىنىڭ تۇتاس بارىسىمەن ساباقتاستىرامىز“، - دەدى وسى مەكتەپتىڭ باستىعى اينۇر ابدۇقادىر، - ”ءبىز باس شۋجيگە قازىر بالالاردىڭ پۋتۇڭحۋاسىنىڭ ەرەكشە جەتىك ەكەندىگىن، مەكتەبىمىزدىڭ تەاتر، حاتكەرلىك، جۇڭگوشا سۋرەت سياقتى اۋەستىك ساباقتاردى دا اشىپ، ەرەكشە قارسى الىنعاندىعىن ايتۋعا اسىعىپ تۇرمىز.
ءبىز جۇڭحۋانىڭ تاڭداۋلى ءداستۇرلى مادەنيەتىن جالعاستىرىپ جانە ونى اسقاقتاتىپ، جۇڭحۋا ۇلتى ورتاق تۇلعا تانىمىن وقۋشىلاردىڭ جۇرەك تۇكپىرىنە تەرەڭ ۇيالاتامىز“.
ۇلتتار ىنتىماعى − ءار ۇلت حالقىنىڭ جانى. رايونىمىز پارتيانىڭ ۇلت ساياساتىن جالپى بەتتىك دايەكتىلەندىرىپ، جۇڭحۋا ۇلتى ورتاق تۇلعا تانىمىن بەرىك ورناتۋ قىزمەتىن ناقتى، جاندى، ءونىمدى تۇردە ويداعىداي ىستەدى. ءار ۇلت ۇلاندارى ۇلتتار ىنتىماعىن كوزىنىڭ قاراشىعىن قورعاعانداي قورعاپ، ۇلتتار ىنتىماعىن ءومىرىن قاستەرلەگەندەي قاستەرلەپ، اناردىڭ دانىندەي تىعىز ۇيىستى.
بۇل قاراپايىم دا ناعىز وتباسى - وتان سۇيىسپەنشىلىگى − بيىل 1 - ايدا شينجياڭدىق مالشىلار قولدارىنا مەملەكەت تۋىن ۇستاپ، قارلى دالادا اتپەن قۇيعىتىپ، قىسقى وليمپيادا ساڭلاقتارىن جارىس الاڭىنا اتتاندىرىپ سالدى؛ 6 - ايدىڭ 25 - كۇنى بەيجيڭ قىسقى وليمپيادا سپورت جارىسىنىڭ اعا جۇلدەگەرلەرى جەڭىسپەن ورالىپ، مالشى ۋاكىلدەرىنە ”بيڭدۇندۇن“ ۇسىنىپ، العىسىن ءبىلدىردى... ورتاق سۇيىسپەنشىلىك ولاردىڭ جۇرەگىن تىعىز توعىستىردى.
بۇل ىنتىماقتىڭ، قارايلاسىمدىلىقتىڭ مەيىرىمدى حيكاياسى − حوتانداعى بىلەگى ۇزىلگەن بالانى قۇتقارۋ ءۇشىن، ءبىر رەتكى ۇشاقتى قايتارىپ اكەلگەن ءومىر مەن ءولىم ارپالىسىنداعى قۇتقارۋ ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ ۇلى سۇيىسپەنشىلىگىن ۇيىستىرىپ، اقىرى بالاعا جاڭا ءومىر بەردى؛ پارتيا زناگىن كورسەتكەن شينجياڭدىق مالشى اعاي، 5000 كيلومەترگە تاياۋ جول باسىپ، سۇيىسپەنشىلىكپەن ”وكىلەتتى كولىك جۇرگىزگەن“ شينجياڭدىق جۇك اۆتوكولىگى شوفەرلارى... شينجياڭنىڭ جاقسى حيكايالارى شار تاراپقا تارادى.
بۇل داعدىعا اينالعان ءبىر ءۇيلى جانداي ەتەنەلىك − 2016 - جىلى شينجياڭ جاڭالىق اشىپ، ”ۇلتتار ىنتىماعىنىڭ بەرەكەلى شاڭىراعى“ جانە ۇلتتار ىنتىماعى بىرلەسكەن دوستىق قيمىلىن ورىستەتىپ، كادرلار، قىزمەتكەرلەر نەگىزگى ساتىداعى بۇقارامەن جۇپ قۇراپ، تۋىس بولىپ، مەرەكە - مەيرامداردى بىرگە وتكىزىپ، قيىنشىلىقتارىنا شىن نيەتىمەن كومەكتەسىپ، ”انا - بالا سۇيىسپەنشىلىگىن“، ”اپەكە - ءسىڭلى سۇيىسپەنشىلىگىن“، ”اعا - باۋىر سۇيىسپەنشىلىگىن“ قالىپتاستىردى... قازىر تيانشان ۇلاندارى تۋىسقانداي ەتەنە بولىپ، ءوزارا قارايلاسقاندىقتان، ۇلتتار ىنتىماعىنىڭ سەنترلەس شەڭبەرى بارعان سايىن ۇلكەيدى.
نەگىزگى ساتى ۇيىمدارى اناعۇرلىم مىعىم دا پارمەندى بولدى
كەدەي قىستاقتان ”جۇلدىز قىستاققا“ اينالىپ، قىستاق كوللەكتيۆ كىرىسى ءبىر ميلليون يۋاننان استى، قىستاق تۇرعىندارىنىڭ تۇرمىسى كۇننەن - كۇنگە جاقساردى. كونەءشار اۋدانى توققۇزاق قالاشىعى اياققى مانگان قىستاعىنىڭ كورىكتەنگەن وزگەرىسى باس شۋجيدىڭ ىقىلاستى قامقورلىعىنان ايرىلا المايدى، ”ۇعىسۋ، تيىمدىلىك جاساۋ، توعىستىرۋ“ بويىنشا قىستاقتا تۇراتىن قىزمەت اترەتىنىڭ دەن قويا كومەكتەسۋىنەن، سۇيەمەلدەۋىنەن، قىستاق پارتيا ياچەيكاسىنىڭ باستاماشىلدىقپەن جەتەكتەۋىنەن ايرىلا المايدى.
”ءبىزدىڭ مىعىم نەگىزگى ساتى بيلىگىمىز بولۋ كەرەك“. شينجياڭدا قىزمەت تەكسەرگەندە، باس شۋجي شي جينپيڭ اياققى مانگان قىستاعىنا كەلىپ، كادرلارمەن، بۇقارامەن امانداسىپ، قىستاق دارەجەلى ۇيىمنىڭ حالىق ءۇشىن قىزمەت ىستەۋ جانە ”ۇعىسۋ، تيىمدىلىك جاساۋ، توعىستىرۋ“ بويىنشا قىستاقتا تۇراتىن قىزمەت اترەتىنىڭ قىزمەت جاعدايىن ەگجەي - تەگجەيلى ۇعىستى. باس شۋجي قاسىنداعى كادرلارعا كادرلاردى ويداعىداي باۋلىپ، قىستاق پارتيا ياچەيكاسىن ويداعىداي قۇرۋدى قاداعالاي تاپسىردى.
”وسى جىلدارى قىزمەت اترەتىنىڭ مۇشەلەرى قىستاق كادرلارىمەن نازاريانى بىرگە ۇيرەنىپ، ولارعا قىزمەت ءادىسىن قولما - قول ۇيرەتىپ، كاسىپ سالاسىنىڭ دامۋ بەتالىسىن بىرگە اقىلداستى، وسى قىستاق كادرلار قوسىنى بىرتىندەپ تولىستى“، - دەدى اۆتونوميالى رايوندىق پارتكوم پارتيا مەكتەبىنىڭ (اكىمشىلىك شۋەيۋان) اياققى مانگان قىستاعىندا تۇراتىن ”ۇعىسۋ، تيىمدىلىك جاساۋ، توعىستىرۋ“ قىزمەت اترەتىنىڭ باستىعى، ءبىرىنشى شۋجي يان شياڭدۇڭ، - قازىر قىستاق ”ەكى كوميتەتى“ القا مۇشەلەرىنىڭ ورتاشا جاسى 30 جاسقا جەتپەيدى، ولاردىڭ باسىم كوپ ساندىسى جوعارى تەحنيكۋمنان جوعارى وقۋ ماعلۇماتىنا يە، قىستاق پارتيا ياچەيكاسىنىڭ ۇيىستىرۋ قۋاتى، باۋراۋ قۋاتى كورنەكتى كۇشەيدى.
”قىستاق پارتيا ياچەيكاسى قىستاق تۇرعىندارىن باستاپ قۇرعان روزا گۇلى جۇڭگوشا ءشوپ ءدارى ەگىمشىلىگى، قىزىل ساياحات سياقتى 4 ۇلكەن بازاسى ەرەكشە دۋماندى، كوپشىلىكتىڭ ىستەيتىن جۇمىسى بار، اقشا تاپتى، ۇمىتكە يە بولدى، تۇرمىستارىنىڭ ءار كۇنى جاڭالىققا تولدى“، - دەدى اياققى مانگان قىستاعىنىڭ ساقا پارتيا مۇشەسى روزى مامەت كۇلىمسىرەپ.
رايونىمىز جاڭا داۋىردەگى پارتيانىڭ شينجياڭدى جونگە سالۋ جالپى جوباسىن تولىق، دالمە - ءدال دايەكتىلەندىرىپ، شينجياڭ قىزمەتى باس نىساناسىن مىقتاپ يگەرىپ، نەگىزگى ساتىنى يگەرۋدى، نەگىز قالاۋدى شينجياڭدى ورنىقتىرۋدىڭ، شينجياڭدى تىنىشتاندىرۋدىڭ ۇزاق بولاشاقتىق جوسپارى جانە نەگىزدى بەكەمدەۋ شاراسى ەتىپ، ”ۇعىسۋ، تيىمدىلىك جاساۋ، توعىستىرۋ“ قىزمەتىن ۇزدىكسىز ورىستەتۋ ارقىلى پارتيانىڭ ۇيىمدىق جۇيەسىنىڭ نەگىزگى بىرلىگىن بەكەمدەپ، ۇلكەن شايقاس، ۇلكەن سىن، حالىققا قىزمەت وتەۋ بارىسىندا كادرلاردىڭ ستيلىن شىڭداپ، نەگىزگى ساتىنىڭ نەگىزىن بەكەمدەپ، نەگىزگى ساتى پارتيا ۇيىمىنىڭ جاۋىنگەر قامالدىق رولى مەن پارتيا مۇشەلەرىنىڭ اۆانگارد ۇلگىلىك رولىن اناعۇرلىم ساۋلەلەندىرىپ، تيانشان الابىنداعى پارتيا ۇيىمدارى اناعۇرلىم مىعىم دا پارمەندى بولدى.
قازىرگى كۇندە لاچين بايەكە، ليۋ حۋ، بۇرماحان مولدو، مامەتجان ءومار، ۋي دىيوۋلاردىڭ جان تەبىرەنتەرلىك ىزگى ىستەرىن بارشا جۇرت تەگىس بىلەدى، بۇل اناعۇرلىم كوپ پارتيالى كادر مەن بۇقارانى ”ەڭبەك ماعان جازىلماسا دا بولادى“ دەيتىن رۋحاني كۇيمەن جانە ”ەڭبەك كورسەتۋدە مەن بولماسام بولمايدى“ دەيتىن ساياسي جاۋاپكەرشىلىكپەن شەكارا وڭىرگە تامىر تارتىپ، شەكارا وڭىرگە ۇلەس قوسىپ، ۇزاق ۋاقىت ەڭبەك كورسەتىپ، جاڭا داۋىردەگى شينجياڭنىڭ ءتۇرلى قىزمەتتەرىن اناعۇرلىم تىڭعىلىقتى دا ءونىمدى ىستەۋگە ىنتالاندىرۋدا.
