حالىق گازەتىنىڭ اۆتورلى ماقالاسى
”ءبىزدىڭ جۇڭگو ەكونوميكاسىنىڭ دامۋىنا سەنىمىمىز كامىل“
□ حالىق گازەتىنىڭ تىلشىلەرى لۋ يانان، ديڭ ي - تيڭ
جۇڭگو ەكونوميكاسىنىڭ ”جارتى جىلدىق مالىمەتى“ جاريالاندى. العاشقى جارتى جىلدا ىشكى ءوندىرىس جالپى ءونىم قۇنى سايكەس مەزگىلدەگىدەن ％2.5 ارتىپ، ەكىنشى ماۋسىمداعى ەكونوميكا وڭ ارتۋدى جۇزەگە اسىردى.
بۇل وڭاي - وسپاق قولعا كەلمەگەن وڭ ارتۋ. بيىل جىل باسىنان بەرى 100 جىلدىق وزگەرىس جاعدايى عاسىرلىق ىندەتپەن قاباتتاسىپ، جۇڭگونىڭ ەكونوميكاسى ءدوپ كەلگەن ”ءۇش قىسىم“ اناعۇرلىم كورنەكتىلەنىپ، مەجەدەن تىس فاكتورلاردىڭ سوققىسى كۇتپەگەن جەردەن ارتتى.
دامۋدىڭ شەشۋشى ساتىندە باس شۋجي شي جينپيڭ تۋ كوتەرىپ، باعدار بەلگىلەپ، رول ۇستاپ، جول باستادى: ”بيىل جىل باسىنان بەرى كۇردەلى دە قاتاڭ ەل ءىشى - سىرتى دامۋ ورتاسى الدىندا جۇڭگو ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋ مەن ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋدى ءبىر تۇتاس جوسپارلاۋعا تاباندى بولىپ، حالىقتى بارىنەن جوعارى قويۋعا، ءومىردى بارىنەن جوعارى قويۋعا تاباندى بولىپ، حالىقتىڭ ءومىرىن، سالاماتتىعىن ەڭ جوعارى دەڭگەيدە قورعادى، سونداي - اق ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋدىڭ نەگىزگى جاعدايىن دا ەڭ جوعارى دەڭگەيدە ورنىقتىردى“.
كەڭ - بايتاق ەگىنجايلاردا جازعى استىقتان مول ءونىم الىندى، تاريحتاعى ەڭ جوعارى دەڭگەيدە ءونىم تاعى دا ارتىپ، جۇڭگونىڭ اس كەسەسى ورنىقتى، مىقتى ۇستالدى؛ ۇشى - قيىرسىز الەم كەڭىستىگىنە ىزدەنىس جاساعان شىنجوۋ 13 - ءنومىرلى ساتىمەن قايتا ورالدى، شىنجوۋ 14 - ءنومىرلى ءساتتى ۇشىرىلىپ، جوعارى ورەلى عىلىم - تەحنيكادا ءوز كۇشىنە سۇيەنۋ، ءوزىن الەۋەتتەندىرۋ قۋانىشتى حابارلارى ارت - ارتىنان تارالدى؛ بايتاق وتانىمىزعا كوز جىبەرەر بولساق، ”14 - بەسجىلدىق“ جوبا باعدارلاماسىنداعى 102 ءتۇرلى كەلەلى ينجەنەريا نىساندارى جەدەل ىلگەرىلەتىلىپ، جاڭا دامۋ ارناسىن قالىپتاستىرۋعا پارمەندى تىرەك ازىرلەدى...
شي جينپيڭ جولداستى ۇيتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ پارمەندى باسشىلىعىندا، شي جينپيڭ جاڭا ءداۋىر جۇڭگوشا سوتسياليزم يدەياسىن جەتەكشى ەتۋگە تاباندى بولا وتىرىپ، وڭىرلەر، تاراۋلار ورنىقتىلىقتى ماڭداي الدى ورىنعا قويۋعا، ورنىقتىلىق بارىسىندا ىلگەرىلەۋگە تاباندى بولىپ، ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋ مەن ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋدى جوعارى ءونىمدى ءبىر تۇتاس جوسپارلادى. جۇڭگو ەكونوميكاسى سىندى وسى الىپ مۇحيت تەرەڭ دە ايبىندى، سيىسىمدى دا اشىق بولىپ، نوسەردىڭ شايۋى مەن داۋىلدىڭ سوققىسىنان جاسقانبادى.
وڭ ارتۋ وڭاي - وسپاق قولعا كەلگەن جوق
ستراتەگيالىق تۇراقتىلىقتى ساقتاپ، ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋ مەن ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋدى جوعارى ءونىمدى ءبىر تۇتاس جوسپارلادى
بيىل جىل باسىنان بەرى ەلىمىزدىڭ ەكونوميكالىق دامۋىنىڭ ىشكى - سىرتقى ورتاسى اناعۇرلىم كۇردەلى دە قاتاڭ بولىپ، سۇرانىس ازايۋ، قامداۋ سوققىعا ۇشىراۋ، مەجە السىرەۋ سىندى ”ءۇش قىسىم“ ءۇرتىس كورنەكتىلەنىپ، ەل ىشىندە ىندەت قايتادان بەلەڭ بەرۋ، ۋكراينا داعدارىسى سياقتى مەجەدەن تىس فاكتورلار سوققىسى توسىننان كوبەيدى. ورنىقتى باستاما جۇزەگە اسقان كۇننىڭ وزىندە الايدا 3 - ايدىڭ سوڭعى شەنىندە ەكونوميكالىق اينالىمدا تولقۋ جارىققا شىقتى، 4 - ايدا باستى ەكونوميكالىق كورسەتكىشتەر جاپپاي تومەندەپ، جۇڭگونىڭ ەكونوميكاسىنىڭ ورنىقتى قالپىنا كەلۋى سوققىعا ۇشىرادى.
اۋىر سىناق الدىندا، باس شۋجي شي جينپيڭ ءجون سىلتەپ، سەنىمدى تۇردە قولباسشىلىق ەتتى، ”ستراتەگيالىق تۇراقتىلىقتى ساقتاپ، ورنىقتىلىق بارىسىندا ىلگەرىلەۋگە تاباندى بولىپ، ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋ مەن ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋدى ويداعىداي ءبىر تۇتاس جوسپارلاپ، اناعۇرلىم ءونىمدى شارالار قولدانىپ، ەڭ از بوداۋ بەرۋ ارقىلى ەڭ زور ساقتانۋ - تىزگىندەۋ ونىمدىلىگىنە جەتۋگە قۇلشىنىپ، ىندەتتىڭ ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋعا جاسايتىن ىقپالىن ەڭ جوعارى شەكتە ازايتۋ كەرەك“.
”بەس، ءسوزسىز، باسىپ وتەتىن جولدى“ ورتاعا قويۋدان ”بەس ستراتەگيالىق تيىمدى شارت - جاعدايدى“ شەشىپ تۇسىندىرۋگە دەيىن؛ ”استىق حاۋىپسىزدىگى ’مەملەكەتتىڭ زور ءىسى‘“ دەگەندى ايقىنداۋدان ”ەل ءىشى ەنەرگيا ءوندىرىسى نەگىزىن بەكەمدەپ، كومىرمەن قامداۋ حاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋدى“ تالاپ ەتۋگە دەيىن؛ ”كەزەكتەگى ەكونوميكالىق دامۋ ءدوپ كەلگەن ءىشىنارا قيىندىقتاردى باتىل جەڭىپ، جۇمىستاندىرۋ، قوعامدىق قامتاماسىزداندىرۋ، كەدەي بۇقاراعا كومەكتەسۋ - سۇيەمەلدەۋ سياقتى قىزمەتتەردى ويداعىداي ىستەۋدەن“ ”بولاشاقتى بەتكە الىپ دامۋدى كوزدەپ، دامۋ ارقىلى ىنتىماقتى ونان ارى نىعايتىپ، جۇرت تىلەگىن توعىستىرۋدى“ تاپسىرۋعا دەيىن... باس شۋجي شي جينپيڭ بيىكتە تۇرىپ، الىسقا كوز جىبەرىپ، ءداۋىردى، اۋقىمدى باعامداپ، بۇكىل پارتيانى، بۇكىل ەلدەگى ءار ۇلت حالقىن ءبىر جاعادان باس، ءبىر جەڭنەن قول شىعارۋعا، قامال الىپ، قيىندىقتى جەڭۋگە جەتەكتەدى.
− ىندەتتەن ساقتانۋ كەرەك. ءىرى شايقاس، ۇلكەن سىناق الدىندا، بايسالدىلىقپەن توتەپ بەرىپ، ەل بىرلىگىنەن بەرىك قامال ورناتىپ، حالىقتىڭ ءومىرىنىڭ حاۋىپسىزدىگى مەن دەنساۋلىعىن ەڭ جوعارى شەكتە قورعادى.
جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋس وكپە قابىنۋ ىندەتى ۇلكەن سىناق. جۇڭگو ”يكەمدى نولگە ءتۇسىرۋ“ باس باعىتىنا تاباندى بولدى، ”ەكونوميكالىق دامۋ ۋاقىتشا ءبىراز ىقپالعا ۇشىراسا دا، حالىق بۇقاراسىنىڭ ءومىرىنىڭ حاۋىپسىزدىگى مەن دەنساۋلىعىنا زيان جەتكىزۋگە بولمايدى، اسىرەسە، قارتتاردى، بالالاردى ويداعىداي قورعاۋ كەرەك“.
تۇراقتىلىقتى ساقتاپ، عىلمي، دالمە - ءدال، ءونىمدى تۇردە ىندەتتەن ساقتانىپ - تىزگىندەپ، ەكونوميكانىڭ، قوعامنىڭ قالىپتى اينالىمىنا ءتۇبىرلى العى شارت ازىرلەدى. 4 - ايدىڭ 8 - كۇنىنەن باستاپ، ”باياۋ ءجۇرۋ تەتىگىن“ باسقان گۋاڭدۇڭ شىنجىن قالاسى مەكتەپتەردىڭ ساباقتى قالپىنا كەلتىرۋىن ءتارتىپتى ىلگەرىلەتتى؛ 4 - ايدىڭ 14 - كۇنى جيلين ولكەسى ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋدى قوعامدىق جاقتان نولگە ءتۇسىرۋدى جۇزەگە اسىردى؛ 6 - ايدىڭ 1 - كۇنىنەن باستاپ، شاڭحاي قالىپتى ءوندىرىس، تۇرمىس ءتارتىبىن جاپپاي قالپىنا كەلتىرۋ كەزەڭىنە ءوتتى... قازىرگە دەيىن ەلىمىز دۇنيە جۇزىندەگى نەگىزگى ءىرى ەلدەر اراسىندا جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋس وكپە قابىنۋمەن سىرقاتتانۋ مولشەرى ەڭ تومەن، ولگەن ادام سانى ەڭ از ەل بولىپ وتىر.
− ەكونوميكانى ورنىقتىرۋ كەرەك. داۋىل مەن اساۋ تولقىن الدىندا، الدىعا ءوتىپ كۇش سالىپ، دالمە - ءدال، پارمەندى بولىپ، ىندەتتىڭ ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋعا بولعان ىقپالىن ەڭ جوعارى شەكتە ازايتتى.
جاڭا توپتامالى ۇلگىدەگى سالىق - اقى بويىنشا قولداۋ ساياساتى تياناقتاندى، 7 - ايدىڭ 20 - كۇنىنە دەيىن بۇكىل ەلدە سالىقتى ازايتۋ، اقىنى تومەندەتۋ جانە سالىق قايتارۋ، سالىقتى كەشەۋىلدەتۋ، اقىنى كەشەۋىلدەتۋ بويىنشا جالپى 3 تريلليون يۋان جاڭادان ارتتى. ۇيلەسىمدى، جەتكىلىكتى جىلجىمالىلىقتى ساقتادى، الدىڭعى جارتى جىلدا حالىق اقشاسى قارىزىنان 13 تريلليون 680 ميلليارد يۋان جاڭادان ارتىپ، سايكەس مەزگىلدەگىدەن 919 ميلليارد 200 ميلليون يۋان كوبەيدى؛ كاسىپورىندارعا ساياتىن بەلگىلەمەگە قايشى اقى جيۋدى ارناۋلى رەتتەۋ - وڭاۋ ارەكەتى بۇكىل ەلدە شوعىرلى ورىستەتىلدى؛ جوعارى مەكتەپتەردەن وقۋ تاۋىسقان وقۋشىلاردى قالا، اۋىلداردىڭ نەگىزگى ساتىلارىندا جۇمىستاندىرۋ قىزمەت ورنىن جاريالاۋ جاقسى ىستەلدى... 33 ءتۇرلى ساياساتتان نازاردى ەكونوميكانى تىڭعىلىقتى ورنىقتىرۋعا شوعىرلاندىرۋدان بۇكىل ەل بويىنشا ءبىر تۇتاس ۇلكەن بازاردى جەدەل قۇرۋعا دەيىن كەزەڭدىك شارالار تۇزىمدىك ورنالاستىرۋلارمەن ۇشتاسىپ، جالپىعا بىردەيلىك، ادىلدىك دالمە - ءدال قولداۋمەن سايكەسىپ، ماكرولىق ساياسات الدا ءجۇرىپ كۇش سالىپ، سايكەسە كۇش شىعارىپ، بىرىككەن كۇش قالىپتاستىردى.
بيىل 1 - ايدان 5 - ايعا دەيىن بۇكىل ەلدە بازار تۇلعاسىنان 11 ميلليون 514 مىڭى جاڭادان قۇرىلدى. بازار تۇلعاسىن قامتاماسىز ەتۋ قوعامدىق وندىرگىش كۇشتەردى قامتاماسىز ەتكەندىك، ءبىز بازار تۇلعاسىن امالدىڭ بارىنشا ورنىقتىرىپ، ەكونوميكالىق دامۋعا نەگىزگى كۇش توپتادىق.
− دامۋ حاۋىپسىز بولۋ كەرەك. بارىنشا شارىقتاۋ مەن بارىنشا قۇلدىراۋدان ساقتانىپ، قيىندىققا قارسى اتتانىپ، تومەنگى شەكتەن تۇسىرمەي، ءوز ءىسىمىزدى كۇشتى شوعىرلاندىرا وتىرىپ جاقسى ىستەدىك.
استىق ورنىقتى بولسا، الەم تىنىش بولادى. باس شۋجي شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: ”جۇڭگولىقتار ءوز كەسەسىن قاي - قاشان دا ءوز قولىندا مىقتى ۇستاۋى كەرەك، ءبىزدىڭ كەسەمىزگە، باستىسى، جۇڭگونىڭ استىعىن سالۋىمىز ءتيىس“، كەڭ كوسىلگەن ەگىنجايلاردا شارۋالار ەڭبەكتەنىپ، اۋىل شارۋاشىلىق ماشينالارى زىمىرادى، استىق القاپتارىن قورعاپ، ەگىستىك جەر بايلىعىنان عىلمي، ۇيلەسىمدى پايدالانۋعا تاباندى بولىپ، جازعى استىقتا ءتۇسىمدى ارتتىرىپ، ساپانى ءوسىرۋدى جۇزەگە اسىردى.
ەنەرگيا حاۋىپسىزدىگى مەملەكەتتىڭ ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋىنا قاتىستى جالپى جاعدايلىق، ستراتەگيالىق ماسەلە. بيىل جىل باسىنان بەرى الەمدە ەنەرگيامەن قامداۋ قىسىلتاياڭ، باعا جوعارى بولدى، ەلىمىزدىڭ العاشقى جارتى جىلداعى كولەمنەن جوعارى ونەركاسىپ سۇرىپتاۋسىز كومىرىنىڭ، تابيعي گازىنىڭ ءونىم مولشەرى جەكە - جەكە سايكەس مەزگىلدەگىدەن ％11.0، ％4.9 ارتتى، تۇرعىنداردىڭ ەلەكتر، گاز باعاسى نەگىزگى تۇراقتىلىقتى باستان - اياق ساقتادى.
ناقتى ەكونوميكا ەلىمىزدىڭ ەكونوميكاسىنىڭ جان تامىرى. جوعارى قارقىندى تاس جولدىڭ ۇيلەسىمسىز ىندەتتەن ساقتانۋ تەكسەرۋ تۇيىندەرىن كۇشىنەن قالدىرىپ، اۆتوكولىك، ينتەگرالدى تىزبەك، ەمدەۋ زاتتىق ماتەريالدارى سياقتىلاردى سايكەستىرۋ تۇعىرىن ورناتىپ، نازاردى ءتۇيىندى وڭىرلەردە قىزمەتكەرلەردىڭ قىزمەت ورنىنا ورالۋى، زات اينالىمى تاسىمالى سياقتى ماسەلەلەردى شەشۋگە شوعىرلاندىردىق... ءار جاق بەلسەنە ارەكەتتەنىپ، جوعارى ءونىمدى سەلبەسىپ، كاسىپ سالاسى تىزبەگىنىڭ، قامداۋ تىزبەگىنىڭ حاۋىپسىزدىگىن، ورنىقتىلىعىن پارمەندى قامتاماسىز ەتتى.
دامۋ مەن حاۋىپسىزدىكتى ءبىر تۇتاس جوسپارلاي وتىرىپ، ءبىز دامۋدىڭ ىرىقتىلىق ۇقىعىن مىقتاپ يگەردىك. ەكونوميكانى تىڭعىلىقتى ورنىقتىراتىن ءبىر قىدىرۋ ساياسات - شارالاردىڭ تياناقتانىپ، ونىمدىلىگىن ايگىلەۋىنە ىلەسە، ەكىنشى ماۋسىمدا ەلىمىزدىڭ ەكونوميكاسى قىسىمعا توتەپ بەرىپ، وڭ ارتۋدى جۇزەگە اسىردى.
”الدىڭعى جارتى جىلدا ىشكى ءوندىرىس جالپى ءونىم قۇنى سايكەس مەزگىلدەگىدەن ％2.5 ارتتى. مۇنىڭ ىشىندە ەكىنشى ماۋسىمدا ％0.4 ارتتى، بۇعان 4 -، 5 - ايلاردا نەگىزگى ءوندىرىس سۇرانىسى كورسەتكىشى قۇلدىراعان جاعدايدا قول جەتكىزىلدى، وڭاي بولعانى جوق، بۇل ەلىمىز ەكونوميكاسىنىڭ قۋاتتى سەرپىمدىلىگىن ايگىلەدى“، - دەدى مەملەكەتتىك ساناق مەكەمەسىنىڭ اقپارات مالىمدەمەشىسى فۋ ليڭحۇي.
ناتيجە ورنىقتىلىق بارىسىندا جوعارىلادى
ورنىقتىلىق بارىسىندا ىلگەرىلەۋگە تاباندى بولدى، ”ورنىقتىلىق“ نەگىزى ۇزدىكسىز بەكەمدەلىپ، ”ىلگەرىلەۋدىڭ“ قوزعاۋشى قۋاتىن جەدەل شوعىرلاندىردى
”جارتى جىلدىق مالىمەتتە“ ”ورنىقتىلىق بارىسىندا ىلگەرىلەۋدىڭ“ ەڭ ايشىقتى بوياۋ ەكەندىگى بايقالادى.
− ”جاعدايىن“ بارلاساق، ەكونوميكانى ورنىقتىرۋعا قاتىستى ءبىرسىپىرا ساياسات - شارالار جەدەل تياناقتانىپ، ونىمدىلىك كورسەتىپ، ”ورنىقتىلىق“ نەگىزى ۇزدىكسىز بەكەمدەلگەندىگىن بايقاۋعا بولادى.
كاسىپ سالاسى اينالىمى ورنىقتى ارتتى. ونەركاسىپ اينالىمى 4 - ايدا قىسقا مەرزىمدىك قۇلدىراۋدى باستان كەشىرگەننەن كەيىن 5 - ايدا قايتادان وڭ ارتتى، 6 - ايداعى ارتۋ قارقىنى 5 - ايداعىدان 3.2 پايىز تەزدەدى؛ 6 - ايدا قىزمەت وتەۋ كاسىبىندە ساۋدا قيمىل كورسەتكىشى الدىڭعى ايداعىدان 7.2 پايىز ارتتى، قىزمەت وتەۋ كاسىبىندە كاسىپتىك قيمىل كورسەتكىشى 5.8 پايىزدان ％61كە دەيىن ارتاتىندىعى مەجەلەندى.
بازار سۇرانىسى ۇزدىكسىز جاقساردى. قارجى قوسۋدان قاراعاندا، الدىڭعى جارتى جىلدا جالپى 100 ميلليون يۋان، سونداي - اق ودان جوعارى قارجى قوسىلادى دەپ جوسپارلانعان نىساندارعا قوسىلعان قارجى سايكەس مەزگىلدەگىدەن ％10.6 ارتىپ، ارتۋ قارقىنى 1 - ايدان 5 - ايعا دەيىنگى مەزگىلدەگىدەن 0.4 پايىز تەزدەدى. ەكسپورتتان الىپ قاراعاندا، بيىل جىل باسىنان بەرى دۇنيە جۇزىندە ساۋدانىڭ ارتۋ قوزعاۋشى قۋاتى السىرەگەن، ال ەلىمىزدە الدىڭعى جارتى جىلدا زات يمپورت - ەكسپورت جالپى قۇنى 19 تريلليون 800 ميلليارد يۋانعا جەتىپ، سايكەس مەزگىلدەگىدەن ％9.4 ارتقان، تۇتىنۋدان الىپ قاراعاندا، 6 - ايدا قوعامدىق تۇتىنۋ ونىمدەرىنىڭ بولشەك ساتىلۋ جالپى سوماسىنىڭ ارتۋ قارقىنىندا وڭ ارتۋ جۇزەگە اسىپ، دۋان - ۋ مەرەكەسى كەزىندە بازاردا تۇتىنۋ كورنەكتى جاقسارعان.
جۇمىستانۋ مەن زات باعاسى تۇلعالىق جاقتان ورنىقتى بولدى. الدىڭعى جارتى جىلدا بۇكىل ەلدە قالا - قالاشىقتاردا تىڭنان جۇمىسقا ورنالاسقاندار 6 ميلليون 540 مىڭ ادامعا جەتىپ، تۇتاس جىلدىق نىسانالىق مىندەتتىڭ ％59ى ورىندالعان، بۇل ۋاقىت قارقىنىنا ۇيلەسەدى. 6 - ايدا 25 − 59 جاس ارالىعىنداعى ەرەسەكتەردىڭ جۇمىسسىزدىق مولشەرى ％4.5 بولىپ، 2021 - جىلعى ورتاشا دەڭگەيدەن تومەندەگەن. بيىل جىل باسىنان بەرى ەلىمىزدە ازىق - تۇلىك باعاسى ورتا ەسەپپەن ％1.4 اينالاسىندا قىمباتتاپ، امەريكا مەن ەۆروپا ەلدەرىنىڭ ％7.5 − ％9.5تىك ارتۋ مولشەرىنەن الدەقايدا تومەن بولدى.
كوپتەگەن وڭىرلەردىڭ ەكونوميكاسى تۇلعالىق جاقتان ورنىقتى بولدى. 6 - ايدا 31 ولكەنىڭ ىشىندە 21 ولكەدە كولەمنەن جوعارى ونەركاسىپتىڭ ارتقان قۇنىنىڭ سايكەس مەزگىلدەگى ارتۋ جىلدامدىعى الدىڭعى ايداعىدان جوعارىلاعان؛ 30 ولكەدە شەكتى نورمادان جوعارى ورىنداردىڭ تۇتىنۋ بۇيىمدارى بولشەك ساتىلۋ سوماسىنىڭ ارتۋ قارقىنى الدىڭعى ايداعىدان جوعارىلاعان. ىندەت سوققىسى ءبىرشاما اۋىر بولعان ءبىر ءبولىم ولكەلەردىڭ ەكونوميكاسىندا بەلسەندى وزگەرىس جارىققا شىقتى، مىسالى، 6 - ايدا شاڭحاي مەن جيليندە كولەمنەن جوعارى ونەركاسىپتىڭ ارتقان قۇنى جەكە - جەكە سايكەس مەزگىلدەگىدەن ％13.9 جانە ％6.3 ارتتى، ال الدىڭعى ايدا جەكە - جەكە ％30.9، ％4.9 تومەندەگەن بولاتىن.
− ”جاعدايدان“ قاراعاندا جاڭا دامۋ ۇستانىمى تولىق، دۇرىس، جان - جاقتى دايەكتىلەنىپ، ”ىلگەرىلەۋ“ قوزعاۋشى قۋاتى جەدەل ۇيىسقان.
حۋناننىڭ جۋجوۋىندا جۇڭچى جۋجوۋ ەلەكتر ماشينا سەرىكتەستىگىندە، ءىرى تۇرپاتتى سۇيرەۋ ماشيناسىنىڭ زەردەلى قۇراستىرۋ قۇلتەمىرى ەپپەن جۇمىس جۇرگىزۋدە، الۋان ۇلگىدەگى ەلەكتر ماشينالار اۆتوماتتى جۇمىس جۇرگىزىپ، زەردەلى باسقارىلۋدا. ”ءداستۇرلى وندىرىسپەن سالىستىرعاندا، كۇندىك ءوندىرىس قۋاتى ％66 جوعارىلادى“. سەرىكتەستىكتىڭ زەرتتەۋ ورنى تەحنولوگيا ءبولىمىنىڭ باستىعى ياڭ جىنجۇڭ تەبىرەنگەن سەزىممەن ”عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ − كاسىپورىننىڭ دامۋ سەنىمىن ءتىپتى دە ارتتىردى“، - دەدى.
جياڭشي يچۇندە جينحۇي ليتي كاسىبى سەرىكتەستىگىنىڭ ءوندىرىس جەلىسىندە 500دەن استام قىزمەتكەر قاربالاس جۇمىس جۇرگىزۋدە. ”تاپسىرىس جىل سوڭىنا دەيىن ورنالاستىرىلدى، بيىل جىل باسىنان بەرى ساتىلۋ مولشەرى سايكەس مەزگىلدەگىدەن ％80، ءونىم قۇنى سايكەس مەزگىلدەگىدەن ％500 ارتتى“، - دەدى. سەرىكتەستىكتىڭ باس ديرەكتورى جاڭ تاۋ جاسىلعا تيپ وزگەرتۋگە كامىل سەنىممەن: ”كەلەر جىلى ءبىر ميلليارد يۋان قارجى قوسپاقشىمىز“.
گۋاڭدۇڭ جۋحايدا، ەرەكشە ۇلكەن ديامەترلى بۇرعىلاۋ ماشيناسى ”جىنشيڭنىڭ“ پىشاق تاباعى شىر اينالىپ جاتتى، حىڭچين − گۋاڭدۇڭ − اۋمىن تەرەڭ سەلبەستىك اۋماعىنداعى ءتۇيىندى ينجەنەريا − حىڭچين ماڭجوۋ تۋنەلىن قازۋ جۇمىسى باستالدى. ”’جىنشيڭ‘ گۋاڭدۇڭ، شياڭگاڭ، اۋمىن ۇلكەن شىعاناق رايونىندا نەگىزدىك قۇرىلعىلاردى بەكەم بايلانىستىرۋدا اناعۇرلىم زور رول اتقارادى“، - دەدى نىسان قۇرىلىسىن كوتەرەگە العان جۇڭگو تەمىر جول 15 - مەكەمەسى توبىنىڭ القا باستىعى حۋاڭ چاڭفۋ بەرىك سەنىممەن.
ءبىر - بىرلەگەن جاندى مىسالدار بەينە مەرۋەرت تاستاي ءتىزىلىپ، جوعارى ساپالى دامۋ كارتيناسىنا كورىك قوستى.
بۇل − قوزعاۋشى قۋات جەدەل اينالىمعا تۇسكەن، كاسىپ سالاسى ساپالىلانىپ، دەڭگەيى جوعارىلاعان جارتى جىل بولدى، الدىڭعى جارتى جىلدا كولەمنەن جوعارى جوعارى تەحنيكالىق جاساۋ كاسىبىنىڭ ارتقان قۇنى سايكەس مەزگىلدەگىدەن ％9.6 ارتىپ، ارتۋ قارقىنى بارلىق كولەمنەن جوعارى ونەركاسىپ ارتقان قۇنىنان 6.2 پايىز جوعارى بولدى؛ جوعارى تەحنيكالى كاسىپ سالاسىنا قارجى قوسۋ سايكەس مەزگىلدەگىدەن ％20.2 ارتىپ، تۇلعالىق تۇراقتى مۇلىككە قوسىلعان قارجىنىڭ ارتۋ قارقىنىنان ％14.1 جوعارى بولدى؛ ەكىنشى ماۋسىمدا جاي كريستالدى كرەمني، كوپ كريستالدى كرەمني، فوتوۆولتتىق باتەريا سياقتى ونىمدەردىڭ ءونىم مولشەرى جەكە - جەكە ％61.3، ％50.6، ％30.4 ارتتى. جوعارى ساپالى دامۋ ومىرشەڭدىك كۇشكە، قوزعاۋشى قۋاتقا يە بولدى.
بۇل − جاسىل تيپكە بۇرىلىس جاساۋ تەرەڭدەگەن، ”كومىر قىشقىل گازىنىڭ شىعارىلۋىن ەڭ جوعارى ماننەن اسىرماۋ، كومىر قىشقىل گازىن بەيتاراپتاندىرۋ“ نىساناسى ىلگەرىلەگەن جارتى جىل بولدى. ەلىمىزدەگى العاشقى اسقىن جارىق ءوزارا كەمەلدەندىرەتىن فوتوۆولتتىق ەلەكتر ستانسياسى جەلىگە قوسىلىپ توك تاراتتى، ورتا جۇڭگو وڭىرىندەگى اگراگاتتار كولەمى ەڭ ۇلكەن بولعان سۋ تارتىپ ەلەكتر ەنەرگياسىن جاراتۋ ەلەكتر ستانسياسى قۇرىلىس باستادى، قۇمدى ءشولدى، قۇبا ءتۇزدى، قۋاڭ دالانى نەگىزگى ءتۇيىن ەتكەن كولەمدى جەل ەلەكتر فوتوۆولت بازاسى قۇرىلىسى جەدەل ىلگەرىلەتىلدى... الدىڭعى جارتى جىلدا تازا ەنەرگيامەن ەلەكتر تاراتۋ ءبىرشاما تەز ارتىپ، سۋ ەلەكتر، يادرو ەلەكتر، جەل ەلەكتر جانە كۇن ەنەرگيالى ەلەكتر سياقتى تازا ەنەرگيامەن ءبىر تريلليون 235 ميلليارد 400 ميلليون كيلوۆات ساعات توك تاراتىلىپ، سايكەس مەزگىلدەگىدەن ％12.8 ارتتى. جوعارى ساپالى دامۋ اناعۇرلىم تازا، اناعۇرلىم حاۋىپسىز بولدى.
بۇل − قامتاماسىزداندىرۋ سەرپىنى ارتقان، حالىق تۇرمىسى ۇزدىكسىز جاقسارعان جارتى جىل بولدى. قامتاماسىزداندىرۋ سيپاتتى جالعا بەرىلەتىن تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسى كۇش سالا ىلگەرىلەتىلىپ، قوعامدىق قامسىزداندىرۋ قاراجاتىن كەشىكتىرىپ تاپسىرۋ بويىنشا ”ءوتىنىش ەتكەن زامان دەرەۋ يگىلىگىن كورۋدى“ جولعا قويىپ، جۇمىستاندىرۋ ارقىلى كومەكتەسۋدىڭ ”مەيىر جەتكىزۋ قيمىلىن“ اتقارىپ، زات باعاسىن قىمباتتاتۋ سياقتى ارەكەتتەردى زاڭ بويىنشا قاتاڭ تەكسەرىپ ءبىر جاقتى ەتتى، نەگىزدىك زەينەتكەرلىكتى قامسىزداندىرۋ قاراجاتىن جوعارىلاتۋدان شامامەن 200 ميلليونداي ادام يگىلىككە كەنەلدى... حالىق تۇرمىسىنىڭ ەڭ تومەنگى شەگىن مىقتى يگەرىپ، حالىققا تيىمدىلىك جاساۋ ساياساتىن ناقتى، ەگجەي - تەگجەيلى تياناقتاندىرىپ، جوعارى ساپالى دامۋعا ءنار بەرىپ، جىلۋ قوستى.
نەگىزگى جاعى ۇزاق ۋاقىت جاقساردى
جۇڭگو ەكونوميكاسىنىڭ سەرپىمدىلىگى كۇشتى، الەۋەتى تولىق، كۇردەلى قيىن جاعدايلارعا توتەپ بەرۋ سەنىمى مىعىم
6 - ايدا بۇكىل ەلدەگى كينو بەلەتىنىڭ ساتىلۋى الدىڭعى ايداعىدان 1.7 ەسە ارتىپ، اۆتوكولىك ءوندىرۋ، ساتۋ شاماسى جەكە - جەكە وتكەن جىلعى سول تۇستاعىدان ％29.7 جانە ％34.4 ارتتى؛ 7 - ايدىڭ 10 - كۇنىنە دەيىن نەگىزگى استىق القاپتارىندا جيىنى 34 ميلليون 330 مىڭ توننا ءبيداي ساتىپ الىنىپ، سايكەس مەزگىلدەگىدەن ءبىر ميلليون 600 مىڭ توننا ارتتى... وسى 7 - ايدا قۋانىشتى حابارلار ءجيى تارالىپ، جۇڭگو ەكونوميكاسىنىڭ الىپ كەمەسى كۇشتى جەلكەن جايا العا تارتتى.
قازىر دۇنيە جۇزىندە 100 جىلدىق وزگەرىس پەن عاسىرلىق ىندەت قاباتتاسىپ تۇر، دەسەدە، ۋاقىت پەن اۋقىم ءبىز جاقتا. باس شۋجي شي جينپيڭ ارىندى تۇردە بىلاي دەدى: ”جۇڭگو ەكونوميكاسىنىڭ سەرپىمدىلىگى كۇشتى، الەۋەتى تولىق، ۇزاق ۋاقىت جاقسارۋداي نەگىزگى جاعى وزگەرگەن جوق، ءبىزدىڭ جۇڭگو ەكونوميكاسىنىڭ دامۋ بولاشاعىنا سەنىمىمىز كامىل“.
جالپىلىق ناقتى قۋات كۇشەيىپ، جۇڭگونىڭ ەكونوميكالىق دامۋى قۋاتتى سەرپىمدىلىك ايگىلەدى. ەكونوميكالىق جالپى مولشەر 110 تريلليون يۋاننان اسقان جۇڭگو الەمدەگى ەڭ ءىرى 5G ينتەرنەتىنە، جوعارى قارقىندى تەمىر جول تورىنا، جوعارى قارقىندى تاس جول تورىنا، ينتەرنەتتە بولشەك ساتۋ بازارىنا يە، دۇنيە ءجۇزى ەكونوميكاسى الىپ تەڭىزىندەگى سۋ ىعىستىرىمدىلىعى تەرەڭ، ءجۇرىسى ورنىقتى الىپ كەمە دەۋگە بولادى. اسىرەسە، الەمدەگى ەڭ كەمەلدى، كولەمى ەڭ زور ونەركاسىپ جۇيەسى، ءبىر - بىرىمەن تىعىز بايلانىسىپ، كەمەلدى سەپتەسىپ، ناقتى ەكونوميكانىڭ تۇعىرىن ءتىپتى دە ورنىقتى، كاسىپ سالاسىنىڭ دارەجە جوعارىلاتۋ نەگىزىن ءتىپتى دە بەرىك، ونىمدەردىڭ ۇرپاق اۋىسۋ ءريتىمىن ءتىپتى دە تەزدەتتى.
ارتۋ الۋەتى وراسان زور جۇڭگونىڭ ەكونوميكالىق دامۋى كەڭ - بايتاق كەڭىستىككە يە. ءبىر ميلليارد 400 ميلليوننان استام جان سانى، 170 ميلليوننان استام جوعارى دارەجەلى ءبىلىم العان جانە شەبەرلىككە يە دارىندى بايلىعى، ％64.72 تۇرعىلىقتى حالىقتىڭ قالا - قالاشىقتانۋ مولشەرى، سونشاما كولەمدەگى بازار سيىمدىلىعى، سونشاما مىعىم دارىندى تيىمدىلىگى، بۇكىل الەمگە كوز جىبەرسەك ساۋساقپەن ساناپ الارلىقتاي عانا ەلدە بار. الدىڭعى جارتى جىلدا جيىنى 42 ميلليارد 70 ميلليون يۋان قارجى قوسىلعان جۇڭگو − ساۋد ارابياسى گۋلەي ەتيلەن نىسانىنىڭ قۇرىلىسى باستالدى، باۋما توبىنىڭ شىنياڭداعى 3 - تۇتاس اۆتوكولىك زاۆودى رەسمي وندىرىسكە قوسىلدى... الدىڭعى 5 ايدا ەلىمىزدىڭ ءىس جۇزىندىك پايدالانعان شەتەل قارجىسى دوللارمەن باعا ەسەپتەگەندە سايكەس مەزگىلدەگىدەن ％22.6 ارتتى. بريكس ەلدەرى جاڭا وركەندەتۋ بانكەسىنىڭ باستىعى ماركوس ترويجو مىنانى ءبىلدىردى: جۇڭگو ءالى دە الەمدەگى باۋرامدىلىعى ەڭ كۇشتى شەتەلدىڭ قارجى قوسۋداعى كوزەۋلى جەرلەردىڭ ءبىرى.
جاڭالىق اشۋ ومىرشەڭدىك كۇشى قاۋلاعان جۇڭگونىڭ ەكونوميكالىق دامۋى وراسان زور كومەسكى قۋات تاسقىنداتتى. بيىل 6 - ايدىڭ اياعىنا دەيىن، ەلىمىزدىڭ ءونىمدى تاپقىرلىق پاتەنتىنىڭ سانى 3 ميلليون 906 مىڭ نۇسقا بولىپ، سايكەس مەزگىلدەگىدەن ％17.5 ارتتى؛ ەل ىشىندە ءونىمدى تاپقىرلىق پاتەنتىنە يە كاسىپورىندار 325 مىڭعا جەتىپ، سايكەس مەزگىلدەگىدەن ％20.3 ارتتى. جوعارى، جاڭا تەحنيكا ”كوشباسشىلارى“، ارناۋلى، سارا، ەرەكشە، جاڭا ”شاعىن الىپتار“ شەشۋشى، وزەكتى تەحنيكادان قامال الۋدان كوز جازباي، ءوز كۇشىنە سۇيەنىپ جاڭالىق اشۋ سىندى ”تۇتقانى“ مىقتاپ ۇستاپ، ءبىرىن - ءبىرى باسىپ وزىپ، جوعارى اعارعا قاراي تالپىنىپ، دامۋدىڭ ىرىقتىلىق ۇقىعىن ءوز قولدارىندا مىقتاپ ۇستاۋعا قۇلشىندى.
رەتتەۋ - تىزگىندەۋ قابىلەتى ءبىرشاما كۇشتى جۇڭگونىڭ ەكونوميكالىق دامۋى ەرەكشە باسىمدىققا يە. پارتيا 18 - قۇرىلتايىنان بەرى، بازار شارۋاشىلىعىنىڭ ادەتتەگى زاڭدىلىعىنا ۇيلەسەتىن ءارى جۇڭگوشا ەرەكشەلىككە يە ماكرولىق رەتتەۋ - تىزگىندەۋ جۇيەسى ۇزدىكسىز كەمەلدەنىپ، ماكرولىق رەتتەۋ - تىزگىندەۋدىڭ بولجامپازدىعى، باعىتتامالىلىعى، ونىمدىلىگى ونان ارى جوعارىلادى. ورنىقتىلىقتى ماڭداي الدى ورىنعا قويۋعا، ورنىقتىلىق بارىسىندا ىلگەرىلەۋگە تاباندى بولىپ، ءوڭىر ارالىق رەتتەۋ - تىزگىندەۋ نەگىزىندە باعىتتامالى رەتتەۋ - تىزگىندەۋدى، جاعدايعا قاراي رەتتەۋ - تىزگىندەۋدى، دالمە - ءدال رەتتەۋ - تىزگىندەۋدى كۇشەيتىپ، ەكى قيىن، كوپ قيىن ماسەلەلەردى شەشۋدى نەگىزگە الىپ، ساياساتتىق زاپاس قۇرال - جابدىق ساندىعىن ۇدايىلاندىرىپ تولىقتاپ، كەمەلدەندىرىپ، جاعدايعا قاراي ۋاعىندا، دەر كەزىندە شىعارىپ، كۇردەلى، قيىن جاعدايعا توتەپ بەرۋدى سەنىمگە يە ەتتى.
مەملەكەتتىك دامۋ جانە رەفورما كوميتەتى حالىق شارۋاشىلىعى جالپىلىق مەكەمەسىنىڭ باستىعى يۋان دا مىنالاردى ءبىلدىردى: ىشكى - سىرتقى كەزەڭدىك، توسىن تۋىلعان فاكتورلاردىڭ سوققىسى الدىندا، ەلىمىز ەكونوميكاسى ءبىرشاما قىسقا ۋاقىت ىشىندە ورنىعىپ، قايتا ورلەۋدى جۇزەگە اسىرىپ، ەلىمىز ەكونوميكاسىنىڭ قۋاتتى سەرپىمدىلىگىن جانە وراسان زور كومەسكى كۇشىن ايگىلەدى. بىزدە ەكونوميكالىق اينالىمداعى قيىنشىلىقتار مەن سىن - سايىستاردى جەڭۋگە بۇكىلدەي سەنىم بار، تۋىلۋى مۇمكىن بولعان ءتۇرلى مەجەدەن تىس وزگەرىستەرگە توتەپ بەرەتىن قابىلەت تە بار، ەكونوميكانىڭ ورنىقتى، اقاۋسىز، باياندى دامۋىنا شىنايى كەپىلدىك ەتە الامىز.
”ۇلى داريا تەڭىزگە قاراي جوڭكىلگەندە، قاشاندا كەرى اعىسقا ۇشىرايدى، دەسەدە، ەشقانداي كەرى اعىس ۇلى داريانىڭ شىعىسقا قاراي جوڭكىلۋىن توسا المايدى. قوزعاۋشى كۇش ونىڭ العا ىلگەرىلەۋىنە دەم بەرەدى، كەدەرگى كۇش ونىڭ قۋاتتى بولۋىن جەبەيدى“. قىساڭعا شابۋىلداپ، اساۋ اعىنمەن شايقاسىپ، دابىرالى دا ايبىندى تۇردە، الدىعا قاراي جوڭكىلە بەرەدى. الدىڭعى جاقتا ءتىپتى دە بايتاق سۋ ايدىنى؛ الدىڭعى جاقتا ءتىپتى دە ايبىندى ساپار جاتىر!
(شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 7 - ايدىڭ 23 - كۇنى بەيجيڭنەن بەرگەن حابارى)
