1. وميكرون وزگەرگەن شتاممىنىڭ تارالۋ قۋاتى مەن جاسىرىنعىشتىق سيپاتى ٴتىپتى دە كۇشتى بولعاندىعى سەبەپتى، جوعارى حاۋىپ - قاتەرلى وڭىرلەردەگى تۇرعىندار ۇيدەن شىقپاۋى، قولدى ۇنەمى جۋىپ، اۋانى ۇنەمى الماستىرىپ تۇرۋى، حىسۋان تەكسەرۋگە بەلسەنە سايكەسۋى جانە ونى قابىلداۋى، دەنەسى جايسىزدانعاندا ىرىقتى تۇردە مالىمدەۋى كەرەك.
2. وميكرون وزگەرگەن شتاممىنىڭ جۇعىمتالدىعى كۇشتى بولعاندىعى سەبەپتى، بىرگە تۇرۋ، بىرگە تاماقتانۋ، بىرگە ساپارلاۋ، بىرگە ىستەۋ، بىرگە ۇيرەنۋ، بىرگە وتىرۋ (ليفت، قاتىناس قۇرالدارى)، بىرگە ٴجۇرۋ، بىرگە ساياحاتتاۋ، بىرگە جۇمىس ىستەۋ، بىرگە تازالىق ۇيىنە بارۋدىڭ بارىندە جۇعۋى مۇمكىن، جەكەلىك قورعانۋدى، ٴسوز جوق، ويداعىداي ىستەۋ كەرەك.
3. قىزىپ قالتىراۋ، جوتەلىپ قاقىرىنۋ، مۇرىن ءبىتۋ، ماڭقا اعۋ، جۇتقىنشاق اۋىرۋ، باس اۋىرۋ، دارمەنسىزدەنۋ، بۇلشىق ەت اشىپ اۋىرۋ، بۋىن قاقساۋ، تىنىسى تارىلىپ ەنتىگۋ، دەمى قىسىلۋ، كوز دانەكەر قابىعى قانتالاۋ، جۇرەك اينۋ، قۇسۋ، ٴىش ٴوتۋ، ٴىش اۋىرۋ سياقتى اۋرۋ بەلگىلەرى بايقالعان زامان، دەر كەزىندە قىزۋ امبۋلاتورياسىنا بارىپ ەمدەلۋ نەمەسە الەۋمەتتىك اۋماققا مالىمدەۋ كەرەك.
4. ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋ شارالارىنا قاتاڭ بويسۇنىپ، جوعارى حاۋىپ – قاتەرلى وڭىرلەردەگى ادامدار ”ۇيدەن شىقپاۋى، ولاردىڭ ۇيىنە بارىپ قىزمەت وتەۋ“، ورتا حاۋىپ - قاتەرلى وڭىرلەردەگى ادامدار ”شاعىن اۋماقتان شىقپاۋى، قاۋىرت كەزگە شوعىرلانباي زات الۋى“، تومەن حاۋىپ - قاتەرلى وڭىرلەردەگى ادامدار ”وزدەرىن قورعاۋى، توپتاسۋدان ساقتانۋى“ كەرەك.
5. ۇيدە بولىپ دەنساۋلىعى باقىلاپ – تەكسەرىلەتىن ادامدار، ٴسوز جوق، اۋرۋ بەلگىلەرىن باقىلاپ ـ تەكسەرۋدى ويداعىداي ىستەپ، ٴار كۇنى تاڭەرتەڭ ـ كەش دەنە تەمپەراتۋراسىن ٴبىر رەت ولشەۋى ٴارى الەۋمەتتىك اۋماققا (قىستاققا) شىنايى مالىمدەۋى، وتباسىنداعى باسقا ادامدارمەن تۇرمىستىق بۇيىمداردى مۇمكىندىگىنشە بىرگە پايدالانباۋى كەرەك، ۇيدە بولىپ دەنساۋلىعىن باقىلاۋ ـ تەكسەرۋ كەزىندە سىرتقا شىعۋعا بولمايدى، سىرتقا شىعۋعا تۋرا كەلسە، ٴسوز جوق، الدىمەن جەكەلىك قورعانۋدى جاقسى ىستەپ، الەۋمەتتىك اۋماق جىبەرگەن قاتىناس قۇرالىمەن ءجۇرۋى كەرەك.
6. ۇيدە اۋاشالانىپ مەديتسينالىق باقىلاۋعا الىنعاندار اۋاشا جاتۋى نەمەسە جەكە بولمەدە جاتۋى، وتباسىنداعى باسقا مۇشەلەرمەن جاناسۋدى مۇمكىندىگىنشە ازايتۋى، تۇرمىستىق بۇيىمداردى ورتاق پايدالانباۋى، جاناسىپ پايدالانعان تۇرمىستىق بۇيىمداردى ٴار كۇنى زارارسىزداندىرۋى، ورامال، كيىم - كەشەك، كورپەلەردى بولەك زارارسىزداندىرىپ جۋۋى كەرەك، ۇيدە اۋاشالانىپ مەديتسينالىق باقىلاۋعا الىنعان كەزدە ٴوزى جانە بىرگە تۇراتىن ادامداردىڭ سىرتقا شىعۋىنا بولمايدى.
7. الەۋمەتتىك اۋماقتىڭ حىسۋان سىناماسىن الۋىنا قاتىناسقاندا، حاۋىپسىز قوعامدىق قارىم - قاتىناس ارالىعىن ساقتاۋ، ماسكىنى دۇرىس تاعۋ، اڭگىمەلەسپەۋ، توپتاسپاۋ، قولدىڭ تازالىعىنا كوڭىل ٴبولىپ، سىناما الۋ تەكشەسىنە جاناسپاۋ، سىناما الىپ بولعاننان كەيىن دەرەۋ قايتۋ كەرەك.
8. ىندەتتەن ساقتانۋ – تىزگىندەۋ شەشۋشى كەزەڭدە تۇر، ۇيدە قورعانۋدى ويداعىداي ىستەۋ وتە ماڭىزدى، قولدى ۇنەمى جۋىپ، اۋانى ۇنەمى الماستىرىپ، زارارسىزداندىرعىشتى عىلمي پايدالانىپ، ٴۇي ىشىندە شىنىعۋدى، ازىقتىقتىڭ تەپە - تەڭدىگىن كۇشەيتىپ، ٴوز دەنساۋلىعىمىزدىڭ ٴبىرىنشى جاۋاپتى ادامى بولايىق.
9. ساقتانۋ قۇتقارۋ - ەمدەۋدەن ۇتىمدى، قورعانۋ تانىمىن كۇشەيتىپ، ماسكىنى عىلمي تاعىپ، قولدى ۇنەمى جۋىپ، ۇنەمى زارارسىزداندىرىپ، اۋانى ۇنەمى الماستىرىپ، ورتاق ساقپى پايدالانىپ، ٴوزىمىزدى قورعاپ، وتباسىمىزداعىلاردى ايالايىق.
10. قولدى ۇنەمى جۋۋ − ۆيرۋستىڭ تارالۋىنىڭ الدىن الۋدىڭ ٴونىمدى شاراسى، سىرتقا شىعىپ ۇيگە قايتقاندا، جوتەلىپ تۇشكىرگەندە، تاماقتىڭ الدىندا جانە تازالىق ۇيىنەن شىققاننان كەيىن، الەۋمەتتىك ورىندارداعى زاتتارعا جۇعىسقاننان كەيىن، كوزدى ۋقالاۋدىڭ، مۇرىندى شۇقۋدىڭ الدىندا، ٴسوز جوق، قولدى جۋۋدى ەستەن شىعارماۋىمىز كەرەك.
11. ىندەتتەن ساقتانۋدىڭ - تىزگىندەۋدىڭ شەشۋشى كەزەڭىندە، قىراعىلىقتى بوساڭسىتۋىمىزعا استە بولمايدى، ماسكى تاعىپ، قولدى ۇنەمى جۋىپ، ۇنەمى زارارسىزداندىرىپ، ادام شوعىرلانعان وڭىرگە جولاماي، ىندەتتەن ساقتانۋدى وزىمىزدەن باستاپ، سالاماتتى شينجياڭدى بارلىعىمىز بىرگە قورعايىق!
12. كومەسكى حاۋىپ - قاتەردى ەرتەرەك الاستاپ، ىندەتتىڭ تارالۋىن، ٴورشۋىن توسۋ ٴۇشىن، وسى كەزدە الاڭسىز ۇيدە بولۋدىڭ ٴوزى سالاماتتىق، ٴجۇرىس - تۇرىستى ازايتۋدىڭ ٴوزى اماندىق! ٴتۇرلى باسقارۋ ـ مەڭگەرۋ شارالارىنا قاتاڭ بويسۇنىپ، كورىكتى شينجياڭدى بىرگە قورعايىق.
اۆتونوميالى رايوندىق ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋ قىزمەتى قولباسشىلىق شتابى
اۋدارعان: قادىر ماقان
