□ انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ تىلشىلەرى
جۇڭچيۋ بارشا وتباسى باس قوساتىن ءسات، الايدا بيىلعى جۇڭچيۋ مەرەكەسى كەزىندە ىندەتكە بىرگە قارسى اتتانۋ نىساناسى ءۇشىن، كوپتەگەن ادام جۇمىس ورىندارىنان تاپجىلمادى، نەمەسە تۇرعىنداردىڭ سالاماتتىعىن قورعادى، نەمەسە شارۋالاردىڭ ونىمدەرىن جيناۋ - ساتۋىنا كومەكتەستى، نەمەسە وتباسىلارىن ارالاپ مەيىر جەتكىزىپ، ۇيىندەگىلەرىمەن، جاقىندارىمەن باس قوسا المادى، ولار ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋدەن قامال الۋ شايقاسىنىڭ جەڭىسىنە قول جەتكىزۋگە ءوز كۇشتەرىن ارنادى.
بارشا وتباسىنىڭ باس قوسۋىنا كۇش سالا قورعانىش بولدى
”باي شۋە، شارشاپ - شالدىققانىڭدى كورىپ ءجۇرمىز، جۇڭچيۋدى وتباسىڭداعىلارمەن بىرگە وتكىزە المادىڭ، ءبىزدىڭ كوڭىلىمىز سەنىمەن بىرگە...“ 9 - ايدىڭ 10 - كۇنى تاڭ اتىسىمەن ءۇرىمجى قالاسى تيانشان رايونى جاستار جولى ءمالىسى جاستار جولى شىعىس الەۋمەتتىك اۋماعىنىڭ يوۋشى مەيدي شاعىن اۋماعىنداعى بىرنەشە تۇرعىن تۇرعىندار توبىندا الەۋمەتتىك اۋماقتاعى كوتەرمەگە العان كادر باي شۋەگە ۋيشيندە وسىلاي دەپ لەبىز جىبەردى.
”قىزمەتىمدى قولداعاندارىڭىزعا راقىمەت، كوڭىلىم جادىراپ قالدى، قانشالىق شارشاسام دا تاتيدى!“، - ۋيشيندەگى لەبىزدى كورگەن باي شۋە وسىلاي دەپ جاۋاپ قايتاردى.
قىزاناق، قيار، لازى، شياۋبايساي... شاعىن اۋماق تۇرعىندارىنىڭ مەرەكەلىك داستارقاندارىنىڭ مول بولۋىنا مۇمكىندىك جاساۋ ءۇشىن، جۇڭچيۋ مەرەكەسى كۇنى باي شۋە سايكەستىرۋ ارقىلى كوكونىس بۋماسىن شاعىن اۋماققا اكەلتتى، تۇرعىندار ءبىر جاعىنان، تارتىپپەن شىرەتكە تۇرىپ، ەندى ءبىر جاعىنان، ءوزارا مەرەكەلىك سالەم جولداپ جاتتى.
بيىل جۇڭچيۋدە باي شۋە سياقتى قىزمەت ورىندارىنان تاپجىلماي ىستەپ جاتقان الەۋمەتتىك اۋماق كادرلارى تاعى كوپ، ولار ءوز كۇشتەرىن ارناپ بۇقارانى مەيىرگە بولەدى.
9 - ايدىڭ 10 - كۇنى ساعات 12دە، بۇراتالا قالاسى شىڭدالا ءمالىسى تيانشان جولى الەۋمەتتىك اۋماعىنىڭ حىسۋان سىناماسىن الۋ تۇيىنىندە الەۋمەتتىك اۋماق ەمحاناسىنىڭ ەمدەۋ قىزمەتكەرى حۋ ۋيچيڭ مەن قىزمەتتەستەرى تارتىپپەن حىسۋان سىناماسىن الىپ جاتىر، ونىڭ ارەكەتى ەپتى دە قانىق، سىناما الۋ اياقتاعاننان كەيىن تۇرعىندارعا ماسكانى دۇرىستاپ تاعۋدى ۇمىتپاي ەسكەرتىپ جاتتى.
”وتباسىمىزداعىلارمەن باس قوسا الماي، اتتەگەن - اي بولعانىمىزبەن، الايدا، تۇرعىنداردىڭ سالاماتتىعىن قورعاپ، ىندەتكە قارسى اتتانۋعا كۇش - قۋات قوسىپ جاتىرمىز، مەنشە، بۇل تاتىرلىق ءىس“، - دەدى حۋ ۋيچيڭ.
جۇڭچيۋ دەمالىسىندا، بۇكىل بۇراتالا قالاسىندا 560 ەمدەۋ قىزمەتكەرى قىزمەت ورىندارىنان تاپجىلماي، جاۋاپكەرشىلىك ارقالاعاندارىن ارەكەتتەرىمەن ايگىلەپ، بارشا وتباسىنىڭ باس قوسۋىنا قورعانىش بولدى.
شارۋالاردىڭ كۇزگى جيىن - تەرىنىنە كومەكتەسىپ، قۋانىشتان بىرگە ءلاززاتتاندى
”بيىل 140 مۋ جەرگە قۇمىل قاۋىنىن ەكتىك، قىزمەت اترەتى مەن قىستاق ’ەكى كوميتەتىنىڭ‘ كومەگى مەن ۇگىتتەۋى ارقىلى جاقسى باعادا ساتتىق“. 9 - ايدىڭ 10 - كۇنى كولىكتەرگە تيەلىپ دايىن تۇرعان قۇمىل قاۋىنىنا قاراپ، التاي قالاسى بالباعاي اۋىلى بالباعاي قىستاعىنىڭ تۇرعىنى لي شينحاي ءماز بولدى.
قازىر بالباعاي اۋىلىنىڭ 3000 مۋ جەرىندەگى قۇمىل قاۋىنى مول ءونىم الۋ ماۋسىمىن كۇتىپ الدى، التاي قالالىق وقۋ - اعارتۋ مەكەمەسىنىڭ بالباعاي قىستاعىندا تۇراتىن قىزمەت اترەتى كۇزگى جيىن - تەرىن شاعىن بولىمشە اترەتىن ۇيىمداستىرىپ، قاۋىنشىلاردىڭ قاۋىندى جيناۋىنا، تاسۋىنا كومەكتەستى.
”بۇل جەردىڭ قىزاناعى ءدامدى، جۇمساق تا شىرىندى، ەگۋ، باپتاۋ كەزىندە زالالسىزداندىرا ءوسىرۋ تەحنيكاسىن قولداندىق، ناعىز جاسىل ازىقتىق“. 9 - ايدىڭ 10 - كۇنى شايار اۋدانى تويبولدى قالاشىعى تەرەك قىستاعىنىڭ تۇرعىنى ليۋ جيانشيننىڭ كوكونىس جىلىجايىندا قالاشىقتاعى بىرنەشە كادر ەگىمشى ديقاننىڭ جيناۋىنا كومەكتەسىپ بولعاننان كەيىن، الا جۇرگەن قول تەلەفون تاياقشاسىن كوتەرىپ ”تىكە تاراتۋدا زات ساتۋدى“ باستادى.
جۇڭچيۋ مەرەكەسى تاياپ قالدى، قالاشىق كادرى گو جياتىڭ ليۋ جيانشين كوتەرمەگە العان 10 جىلىجايداعى جاي پىساتىن قىزاناقتىڭ شوعىرلى بازارعا سالىناتىندىعىن، ادام جەتىسپەي جاتقاندىعىن ءبىلىپ، بىرنەشە قىزمەتتەسىن ەرتىپ بارىپ كومەكتەستى.
قازىر شايار اۋدانىنداعى مول ءونىم الىنعان اتىز - باقتاردىڭ بارىنەن ەرىكتىلەردىڭ قاراسى كورىنەدى. ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋ كەزىندە، شايار اۋدانىنداعى 15 مىڭنان استام پارتيالى كادر، وداق مۇشەسى جاستارى، زەينەتكە، دەمالىسقا شىققان ساقا جولداستار، مەيىرلى جاندار ەرىكتىلەر قىزمەت كورسەتۋ اترەتىنە قوسىلىپ، شارۋالاردىڭ كۇزگى جيىن - تەرىن، كۇزگى ەگۋ، كۇزگى باپتاۋ بارىسىندا كەزدەسكەن ماسەلەلەردى شەشۋىنە كومەكتەستى.
شىنايى سۇيىسپەنشىلىكپەن قامقورلىق جاساپ، جۇرت جۇرەگىن جىلىتتى
9 - ايدىڭ 10 - كۇنى ءپايزاۋات اۋدانى قىزىلسۋ اۋىلى قوشتوعىراق قىستاعىنداعى ىندەتتەن ساقتانۋدىڭ الدىڭعى شەبىندەگى ەرىكتىلەر، جالعىز تۇراتىن كاريالار، ساقا پارتيا مۇشەلەرى مەيىرگە تولى حال سۇراۋ بۇيىمدارىن تاپسىرىپ الدى.
سول كۇنى قىستاقتا تۇراتىن قىزمەت اترەتى، قىستاق ”ەكى كوميتەتى“ جانە ەرىكتىلەردىڭ ۋاكىلدەرى بىرگە ”تىلەك توعىستىرىپ، كۇش توپتاپ ىندەتكە قارسى اتتانايىق، جۇڭچيۋدە حال سۇراپ جۇرت جۇرەگىن جىلىتايىق“ قيمىلىن ورىستەتىپ، وزدەرى ايكۇلشە جاساپ، ساڭزى سالىپ، ىندەتكە قارسى اتتانۋدىڭ الدىڭعى شەبىندەگى قىزمەتكەرلەر مەن قيىنشىلىعى بار بۇقاراعا مەيىر جەتكىزدى.
”ايكۇلشە مەن ساڭزىنى قىزمەت اترەتى مەن قىستاق تۇرعىندارى بىرگە جاساعان، كوپ بولماسا دا، وندا ءبىزدىڭ ىندەتتەن ساقتانۋدىڭ الدىڭعى شەبىندەگى قىزمەتكەرلەر مەن قيىنشىلىعى بار بۇقاراعا دەگەن كوڭىلىمىز قامتىلىپ جاتىر“، - دەدى اۆتونوميالى رايوندىق تۇرعىن ءۇي جانە قالا، اۋىل قۇرىلىسى مەڭگەرمەسىنىڭ قوشتوعىراق قىستاعىندا تۇراتىن ءبىرىنشى شۋجيى ءشوھرات شاۋكەت.
بيىل جۇڭچيۋ مەرەكەسى كەزىندە، شاۋەشەك قالاسى ”جۇڭچيۋدە اي تولدى، سۇيىسپەنشىلىك تە تولدى“ اتىنداعى جۇڭچيۋدى شاتتىقپەن قارسى الۋ ينتەرنەت جەلىسىندە تىكە تاراتۋ قيمىلىن ۇيىمداستىرىپ ورىستەتتى. قيمىل تىكە تاراتۋ فورماسىمەن ورىستەتىلدى، جۇرگىزۋشى مەن فولكلورشى تىكە تاراتۋدا 10 وتباسىمەن بايلانىسقا شىعىپ، جۇڭچيۋ مەرەكەسىن قۋانىشپەن بىرگە تويلادى.
”ءبىز وسى رەتكى تىكە تاراتۋ قيمىلىنا قاتىناسقان باتىس بولىك جوسپارى ەرىكتىلەر ۇلكەن شاڭىراعى بولامىز، بۇگىن كەشتە جيىنى 40تان استام ەرىكتى قيمىلعا قاتىناستى“، - دەدى شاۋەشەك قالالىق وداق كوميتەتىنىڭ شۋجيى چىڭ موشۋان.
باتىس بولىك جوسپارىنداعى جوعارى مەكتەپ وقۋشىسى ەرىكتى چىڭ جياچي تۇڭعىش رەت وتباسىنان الىستاپ جۇڭچيۋ مەرەكەسىن وتكىزدى. ”بۇگىن كەشتەگى تىكە تاراتۋ قيمىلىندا مەن الاڭ سىرتىنداعى جۇرگىزۋشى بولدىم، جاڭا اكە - شەشەمە حابارلاسىپ وسى ءبىر قۋانىشتى حاباردى جەتكىزدىم، ولار قاتتى قۋاندى. شاۋەشەككە كەلگەنىمە 2 ايعا جەتپەگەنىمەن، وسى ارادان وتباسى مەيىرىن سەزىندىم“، - دەدى چىڭ جياچي.
(ءتىلشى جاڭ تيڭ، قاتىناسقان تىلشىلەر ءپاريزات ابدۇل، ءرايدا، جاڭ جىلي، ۋاڭ شينحۇڭ، سۇڭ يا - ۋىن، ەرىكتى ءتىلشى ياڭ چين، چىڭ حاۋيۇي)
