جەرگىلىكتى ۋاقىت 9 - ايدىڭ 14 - كۇنى تۇستەن كەيىن مەملەكەت ءتوراعاسى شي جينپيڭ ارناۋلى ۇشاقپەن نۇرسۇلتانعا بارىپ، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى مەملەكەتتىك ساپارىن باستادى. سۋرەتتە: قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ زۇڭتۇڭى توقايەۆ ۇكىمەتتىڭ ورىنباسار زۇڭليى، قوسىمشا سىرتقى ىستەر مينيسترى تىلەۋبەردى، نۇرسۇلتان قالاسىنىڭ باستىعى كولگىنوۆ قاتارلى جوعارى دارەجەلى ءمانساپتىلاردى باستاپ اۋەجايدا ىستىق ىقىلاسپەن قارسى الدى.
□ شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ ءتىلشىسى ياۋ دا - ۋي تۇسىرگەن
شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 9 - ايدىڭ 14 - كۇنى نۇرسۇلتاننان بەرگەن حابارى (تىلشىلەر ني سى - ي، ليۋ كاي). جەرگىلىكتى ۋاقىت 9 - ايدىڭ 14 - كۇنى تۇستەن كەيىن مەملەكەت ءتوراعاسى شي جينپيڭ ارناۋلى ۇشاقپەن نۇرسۇلتانعا بارىپ، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى مەملەكەتتىك ساپارىن باستادى.
قازاقستاننىڭ زۇڭتۇڭى توقايەۆ ۇكىمەتتىڭ ورىنباسار زۇڭليى، قوسىمشا سىرتقى ىستەر مينيسترى تىلەۋبەردى، نۇرسۇلتان قالاسىنىڭ باستىعى كولگىنوۆ قاتارلى جوعارى دارەجەلى ءمانساپتىلاردى باستاپ اۋەجايدا ىستىق ىقىلاسپەن قارسى الدى. 70تەن استام قۇرمەت قاراۋىلى ەكى جاقتا قاتار تۇزەپ، قۇرمەت ءبىلدىردى، اسكەري وركەستر قوناق قارسى الۋ كەرنايىن شالدى. ءساندى كيىنگەن 2 قازاقستاندىق بويجەتكەن قولدارىنا گۇل ۇستاپ، ءتوراعا شي جينپيڭدى قىزۋ قارسى الاتىندىقتارىن ءبىلدىردى.
شي جينپيڭ جازباشا ءسوز سويلەپ، جۇڭگو ۇكىمەتى مەن جۇڭگو حالقى اتىنان قازاقستان ۇكىمەتى مەن حالقىنا شىنايى سالەم جانە ىزگى تىلەك جولدادى. شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: جۇڭگو مەن قازاقستان ەكى ەل تاۋ - سۋى جالعاسقان، تاعدىرلاس جاقسى كورشىلەر، جاقسى دوستار، جاقسى سەرىكتەستەر. ديپلوماتيالىق قارىم - قاتىناس ورناتقان 30 جىلدان بەرى ەكى ەلدىڭ قارىم - قاتىناسى سەكىرمەلى دامۋدى جۇزەگە اسىرىپ، ماڭگىلىك جان - جاقتى ستراتەگيالىق سەرىكتەستىك قارىم - قاتىناسى جوعارى دەڭگەيىنە جەتتى. ساپار كەزىندە توقايەۆ زۇڭتۇڭ ەكەۋىمىز كەڭەس وتكىزىپ، جۇڭگو مەن قازاقستاننىڭ جان - جاقتى سەلبەستىگىنىڭ جاڭا جوباسىن بىرگە كەسكىندەيمىز. مەن وسى جولعى ساپارىمنىڭ ەكى ەلدىڭ بىرگە دامۋىن، گۇلدەنۋىن ىلگەرىلەتۋگە، ءسوز جوق، تىڭ سەرپىندى قوزعاۋشى كۇش ۇستەيتىندىگىنە سەنەمىن.
ديڭ شۋەشياڭ، ياڭ جيەچى، ۋاڭ ي، حى ليفىڭ قاتارلى ساپارلاستارى سول ۇشاقپەن بىرگە باردى.
جۇڭگونىڭ قازاقستانداعى ەلشىسى جاڭ شياۋ دا اۋەجايعا بارىپ قارسى الدى.
كۇز ورتاسىنداعى نۇرسۇلتاندا كۇزدىڭ جانعا جايلى قوڭىر سامالى ەسىپ، بۇلتتار بىرەسە تۇيدەكتەلىپ، بىرەسە جايىلىپ كوشىپ جاتتى. جولدىڭ ەكى جاعىنداعى تۋ باعانالارىندا نارتتاي بەس جۇلدىزدى قىزىل تۋ بيىك جەلبىرەپ تۇر. شي جينپيڭ وتىرعان مەملەكەتتىك قوناق كولىكتەر توبى موتوتسيكلدەر توبىنىڭ قورعاپ جۇرۋىمەن زۇڭتۇڭ سارايىنا جەتتى. توقايەۆ زۇڭتۇڭ كولىكتەن تۇسەر جەردە ىستىق ىقىلاسپەن كۇتىپ الدى. ەكى ەلدىڭ مەملەكەت باسشىلارى زۇڭتۇڭ سارايىنىڭ زالىنا بىرگە قادام تاستادى.
زۇڭتۇڭ سارايىنىڭ زالى اسەم سالتاناتىمەن كوز تارتىپ، الۋان نۇرعا مالىنىپ، قۇرمەت قاراۋىلدارى ەر مۇسىنمەن ءتىپ - تىك قاتار ءتۇزدى.
توقايەۆ شي جينپيڭگە ارناپ سالتاناتتى قارسى الۋ سالتىن وتكىزدى. ەكى ەلدىڭ مەملەكەت باسشىلارى قۇرمەت مىنبەرىنە بىرگە كوتەرىلدى، اسكەري وركەستر جۇڭگو مەن قازاقستان ەكى ەلدىڭ مەملەكەت ءانىن ورىندادى. شي جينپيڭ توقايەۆتىڭ سەرىك بولۋىندا قۇرمەت قاراۋىلى اترەتىن كوزدەن كەشىردى.
قارسى الۋ سالتىنان كەيىن، توقايەۆ شي جينپيڭدى ”قازاقستان − جۇڭگو مىڭ جىلدىق تىلدەسۋ“ كوركەمونەر كورمەسىن بىرگە تاماشالاۋعا ۇسىنىس ەتتى. كورمەگە قازاقستان مەملەكەت كوركەمونەر مۇراجايىندا ساقتالعان جۇڭگو مەن قازاقستان ەكى ەلدىڭ كوركەمونەر اسىلدارى قويىلىپتى. اسا تاماشا جۇڭگو كەسكىندەمەلەرى، فارفور ىدىستار، سونداي - اق قازاقستاننىڭ جىبەك توقىمالارى، قىش بۇيىمدارى جۇڭگو مەن قازاقستاننىڭ مىڭ جىلدىق شۇعىلالى مادەنيەتتەردەن ءوزارا ۇيرەنگەن، ءوزارا ۇلگى العان جاندى كورىنىسى، سونداي - اق ەكى ەل حالقىنىڭ ارىدان كەلە جاتقان دوستىق بارىس - كەلىسىنىڭ تاريحي كۋاگەرلەرى سانالادى.
ەكى ەلدىڭ مەملەكەت باسشىلارى رەسمي كەڭەس وتكىزدى.
شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: جۇڭگو مەن قازاقستان ديپلوماتيالىق قارىم - قاتىناس ورناتقان 30 جىلدان بەرى، ەكى ەلدىڭ قارىم - قاتىناسى حالىقارالىق الماعايىپ وزگەرىستەردىڭ سىنىنان ءوتىپ، مازمۇن - مايەگىن ۇزدىكسىز مولىقتىرىپ، دەڭگەيىن توقتاۋسىز جوعارىلاتىپ، اناعۇرلىم سۇبەلى جەتىستىكتەرگە قول جەتكىزدى. ەكى ەل شەكارا ماسەلەسىن الدىمەن شەشتى، شەكارا اتتاعان مۇناي - تابيعي گاز قۇبىرىن الدىمەن جاتقىزىپ، حالىقارالىق وندىرىستىك قۋات سەلبەستىگىن الدىمەن ورىستەتىپ، ماڭگىلىك جان - جاقتى ستراتەگيالىق سەرىكتەستىك قارىم - قاتىناستى الدىمەن ورناتىپ، كوپتەگەن ”بىرىنشىلىكتەردى“ جاراتتى. جۇڭگو جاق قازاقستانمەن قارىم - قاتىناسقا ايرىقشا ءمان بەرەدى، قازاقستان جاقتىڭ مەملەكەتتىڭ تاۋەلسىزدىگىن، يەلىك ۇقىعىن، تەرريتوريا تۇتاستىعىن قورعاۋىنا باتىل قولداۋ كورسەتەدى، قازاقستان جاقتىڭ مەملەكەتتىڭ ورنىقتىلىعى مەن دامۋىن قورعاۋ ءۇشىن قولدانعان رەفورما شارالارىنا باتىل قولداۋ كورسەتەدى. جۇڭگو ماڭگى قازاقستاننىڭ سەنىم ارتۋعا، قادىر تۇتۋعا تۇرارلىق دوسى جانە سەرىكتەسى بولادى، جۇڭگو جاق قازاقستان جاقپەن ءبىر - ءبىرىنىڭ دامۋىنداعى، وركەندەۋىندەگى مىعىم ارتقى تىرەك بولۋدى، ءبىر - ءبىرىنىڭ دامۋىن، گۇلدەنۋىن جۇزەگە اسىرۋىنا دەم بەرۋدى قالايدى. جۇڭگو مەن قازاقستاننىڭ دوستىعى مىزعىماستاي بەرىك، بۇل دۇنيە جۇزىندەگى بەلسەندى كۇشتەر مەن العاباسار كۇشتەردىڭ دامۋىنا ءتيىمدى، ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قۇرۋعا دا پايدالى.
شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: جۇڭگو مەن قازاقستان سەلبەستىگىنىڭ نەگىزى مىعىم، كومەسكى كۇشى وراسان زور، بولاشاعى كەڭ. ەكى جاق زۇڭليلەردىڭ مەرزىمدى ۋاقىتتا ديدارلاسۋى، ۇكىمەت ارالىق سەلبەستىك كوميسسياسى سياقتى قازىر قولدا بار مەحانيزمدەردەن ويداعىداي پايدالانىپ، ستراتەگيالىق ۇشتاسۋدى تەرەڭدەتىپ، ءبىرىن - ءبىرى تولىقتايتىن باسىمدىقتاردى ساۋلەلەندىرىپ، ەكى ەلدىڭ سەلبەستىگىن شىت جاڭا كولەمگە جانە دەڭگەيگە كوتەرۋ كەرەك. ەكى جاق ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى“ جوعارى ساپادا بىرگە قۇرىپ، ەكونوميكا - ساۋدا، وندىرىستىك قۋات، ۇلاسۋ - تۇتاسۋ، ىندەتكە قارسى اتتانۋ سياقتى سالالارداعى سەلبەستىكتەردى كەڭەيتىپ، ۇلكەن ساندى مالىمەت، جاساندى زەردە، سيفرلى فينانس، شەكارا اتتاعان ەلەكتروندى ساۋدا، جاسىل ەنەرگيا، جاسىل نەگىزدىك قۇرىلعى قۇرىلىسى سياقتى جاڭاشىل سەلبەستىكتەردىڭ اۋقىمىن ۇلعايتۋ كەرەك. حالىقتار تىلەگىنىڭ توعىسۋىن ارتتىرىپ، ەكى ەل حالقىنىڭ دوستىق بارىس - كەلىسى مەن ءوزارا تۇسىنىستىگىن جەبەۋ كەرەك.
شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: جۇڭگو جاق ورتا ازيا ەلدەرىنىڭ ساياسي حاۋىپسىزدىكتى جانە قوعام ورنىقتىلىعىن قورعاۋىنا قولداۋ كورسەتەدى، ورتا ازيا ەلدەرىنىڭ ءبىر تۇلعالانۋ سەلبەستىگىن كۇشەيتۋىنە قولداۋ كورسەتەدى، قازاقستان جاقپەن تىعىز پىكىرلەسۋدى ساقتاپ، ءتۇرلى جاڭا ماسەلەلەر مەن تىڭ سىن - سايىستارعا لايىقتى توتەپ بەرىپ، سىرتقى كۇشتەرىڭ ورتا ازيا ەلدەرىنىڭ ىسىنە كيلىگۋىنە قارسى تۇرىپ، ءوڭىردىڭ باياندى تىنىشتىعىن بىرگە قورعاۋدى قالايدى. ەكى جاق شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى، ازيا ءوزارا ىقپالداستىق جانە سەنىمدىلىك شارالارى، ”جۇڭگو + ورتا ازياداعى 5 ەل“ سياقتى كوپ جاقتى مەحانيزمدەر اياسىنداعى سەلبەستىكتەردى كۇشەيتىپ، شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ سامارحان باسشىلار ءماجىلىسىن ويداعىداي وتكىزۋگە بىرگە قولداۋ كورسەتىپ، ۇيىمىمىزدىڭ كەلەسى كەزەڭدەگى دامۋىنا تىڭ قوزعاۋشى كۇش ۇستەۋ كەرەك. ەكى جاق حالىقارالىق ىستەستىكتى كۇشەيتىپ، ناعىز كوپ جاقتىلىقتى امالياتتا ايگىلەپ، اناعۇرلىم ءادىل، ۇيلەسىمدى الەمدىك باسقارۋ جۇيەسىن قۇرۋ ءۇشىن ”جۇڭگو مەن قازاقستاننىڭ ۇلەسىن“ قوسۋ كەرەك.
توقايەۆ جۇڭگونىڭ ءتوراعا شي جينپيڭنىڭ باسشىلىعىندا ۇلى دامۋ تابىستارىنا قول جەتكىزگەندىگىن قىزۋ قۇتتىقتاپ، جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ مەملەكەتتىك 20 - قۇرىلتايىنىڭ تولىق تابىستى بولۋىن تىلەدى. توقايەۆ مىنالاردى ءبىلدىردى: ءتوراعا شي جينپيڭ جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋس وكپە قابىنۋ ىندەتى تۋىلعاننان كەيىنگى العاش رەتكى شەتەلگە ساپارى ءۇشىن قازاقستاندى تاڭدادى ءارى بۇل قازاقستان مەن جۇڭگونىڭ ديپلوماتيالىق قارىم - قاتىناس ورناتقاندىعىنىڭ 30 جىلدىعىنا تۋرا كەلىپ وتىر، بۇل قازاقستان مەن جۇڭگو اراسىنداعى جوعارى دەڭگەيدەگى ءوزارا سەنىمدى جانە قازاقستان مەن جۇڭگونىڭ ماڭگىلىك جان - جاقتى ستراتەگيالىق سەرىكتەستىك قارىم - قاتىناسىنىڭ جوعارى دەڭگەيىن تولىق كورسەتەدى. ءبىز بىرلەسكەن مالىمدەمەگە قول قويىپ، ەكى جاقتىڭ قازاقستان − جۇڭگو قارىم - قاتىناسىنىڭ التىن 30 جىلدىعىن باستاۋعا تاباندى تۇردە كۇش سالاتىندىعىن بىلدىرەمىز، بۇل قازىرگى اۋمالى - توكپەلى، كۇردەلى حالىقارالىق جاعدايدا ەرەكشە ماڭىزدى مانگە يە، ءتوراعا شي جينپيڭنىڭ وسى رەتكى ساپارىنىڭ، ءسوز جوق، قازاقستان − جۇڭگو قارىم - قاتىناسىنىڭ دامۋ تاريحىنداعى تىڭ بەلەس بولىپ، قازاقستان مەن جۇڭگونىڭ ماڭگىلىك جان - جاقتى ستراتەگيالىق سەرىكتەستىك قارىم - قاتىناسىنىڭ دامۋىنا تىڭ ءمان - مازمۇن جانە قوزعاۋشى كۇش ۇستەيتىندىگىنە سەنەمىن. قازاقستان جاق ءبىر جۇڭگو ساياساتىن ۇزدىكسىز تۇردە باتىل ۇستانادى، ءارقانداي جاعدايدا دا جۇڭگونىڭ سۇيەنەتىن جاقسى سەرىگى، جاقسى دوسى بولادى. كەلەر جىلى ءتوراعا شي جينپيڭ العا قويعان ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول“ باستاماسىنا 10 جىل تولادى، ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى“ بىرگە قۇرۋ ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قۇرۋدى ىلگەرىلەتۋدىڭ ماڭىزدى قوزعالتقىشىنا اينالىپ ۇلگىردى، قازاقستان جاق وعان ۇزدىكسىز تۇردە بەلسەنە قولداۋ كورسەتەدى جانە ات سالىسادى. جۇڭگو جاقتىڭ قازاقستان جاقتىڭ جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋس وكپە قابىنۋ ىندەتىنە قارسى اتتانۋى جانە ەكونوميكالىق قۇرىلىسى ءۇشىن قىمباتتى قولداۋ كورسەتكەندىگىنە العىس ايتامىن، قازاقستان جاق جۇڭگو جاقپەن دامۋ ستراتەگيالارىن ۇشتاستىرۋدى كۇشەيتىپ، ءار دەڭگەيدەگى بارىس - كەلىستى جيىلەتىپ، ەكونوميكا - ساۋدا، نەگىزدىك قۇرىلعىلار، ەنەرگيا، جاساۋ كاسىبى، عىلىم - تەحنيكا، ساياحات، گۋمانيتارلىق ىستەر سياقتى ءار سالاداعى سەلبەستىكتەردى تەرەڭدەتۋدى قالايدى. قازاقستان جاق جۇڭگو جاقپەن بىرگە الەمدىك دامۋ باستاماسىن جانە الەمدىك حاۋىپسىزدىك باستاماسىن ويداعىداي تياناقتاندىرىپ، شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمى، ازيا ءوزارا ىقپالداستىق جانە سەنىمدىلىك شارالارى، ”جۇڭگو + ورتا ازياداعى 5 ەل“ سياقتىلار اياسىندا تىعىز سايكەسىپ جانە سەلبەسىپ، ءوڭىردىڭ حاۋىپسىزدىگى مەن ورنىقتىلىعىن قورعاپ، بىرگە دامۋدى جەبەۋدى قالايدى.
ەكى ەلدىڭ مەملەكەت باسشىلارى «جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسى مەن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ديپلوماتيالىق قارىم - قاتىناس ورناتقاندىعىنىڭ 30 جىلدىعى تۋرالى بىرلەسكەن مالىمدەمەگە» قول قويىپ جانە ونى جاريالاپ، جۇڭگو مەن قازاقستاننىڭ ۇرپاقتار بويى دوس، جوعارى دەڭگەيدە ءوزارا سەنەتىن، بەينەت پەن زەينەتتى بىرگە وتكەرەتىن تاعدىرلاس ورتاق تۇلعا قۇرۋدىڭ نىساناسى مەن بولاشاعى ءۇشىن قۇلشىناتىندىعىن جاريالادى.
ەكى ەلدىڭ قاتىستى تاراۋلارى ەكونوميكا - ساۋدا، ۇلاسۋ - تۇتاسۋ، فينانس، سۋ يگىلىگى، اقپارات مەديالارى سياقتى سالالاردا كوپتەگەن ەكى جاقتى سەلبەستىك حۇجاتتارىنا قول قويىستى. ەكى جاق شي - اندا، اقتوبەدە ءوزارا باس كونسۋلدىق اشۋدى ۇيعاردى.
كەڭەستەن كەيىن، شي جينپيڭ توقايەۆ وتكىزگەن قارسى الۋ قوناعاسىنا قاتىناسىپ، بىرگە كوڭىل ءبولىپ وتىرعان ماسەلەلەر جونىندە ىشكەرىلەي پىكىر اۋىستىردى.
قوناعاسىدان كەيىن، شي جينپيڭ قازاقستان رەسپۋبليكاسىنداعى مەملەكەتتىك ساپارىن اياقتاتىپ، ارناۋلى ۇشاقپەن نۇرسۇلتاننان سامارحانعا اتتاندى. توقايەۆ ۇكىمەتتىڭ جوعارى دارەجەلى ءمانساپتىلارىن باستاپ اۋەجايعا بارىپ اتتاندىرىپ سالدى.
توقايەۆ مىنانى ءبىلدىردى: ءتوراعا شي جينپيڭنىڭ وسى رەتكى ساپارى قىسقا بولعانىمەن مازمۇنى باي، جەمىسى سۇبەلى بولدى، ءبىز كوپتەگەن ماڭىزدى ورتاق تانىمعا قول جەتكىزدىك، بۇل قازاقستان مەن جۇڭگو قارىم - قاتىناسىنىڭ دامۋىن اناعۇرلىم بيىك دەڭگەيگە باستايدى. شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: مەنىڭ وسى رەتكى ساپارىم جۇڭگو − قازاقستان قارىم - قاتىناسىنىڭ جاڭا باستاۋى بولدى، ەكى جاقتىڭ بىرگە قۇلشىنۋىندا، بولاشاقتاعى جۇڭگو − قازاقستان قارىم - قاتىناسىنىڭ اناعۇرلىم ۇلكەن دامۋعا قول جەتكىزەتىندىگىنە سەنەمىن. ەكى ەلدىڭ مەملەكەت باسشىلارى كوپ ءتۇرلى تاسىلدەرمەن تىعىز بارىس - كەلىستى ۇزدىكسىز ساقتاۋعا ۋاعدالاستى.
ديڭ شۋەشياڭ، ياڭ جيەچى، ۋاڭ ي، حى ليفىڭ قاتارلىلار قاتىستى قيمىلدارعا قاتىناستى.
