تيانشان تورى
تيانشان تورى   ›   جاڭالىقتار   ›   شينجياڭ حابارلارى

ازيا مەن ەۆروپانى جالعاپ، سەلبەسىپ بولاشاقتى بەتكە الدى

□ انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى ليۋ دۇڭلاي

  9 - ايدىڭ 15 - كۇنى قالا تۇرعىندارى ءۇرىمجى قالاسىنىڭ حۇڭگۋاڭشان ماڭىنداعى 7 - كەزەكتى جۇڭگو − ازيا - ەۆروپا كورمەسىنىڭ نەگىزگى تاقىرىپتىق گۇلزارىنىڭ ماڭىنان ءوتىپ بارادى. 7 - كەزەكتى جۇڭگو − ازيا - ەۆروپا كورمەسىنىڭ جاقىنداۋىنا ىلەسە، ءۇرىمجى قالاسىنىڭ ۇلكەندى - كىشىلى كوشەلەرىندە گۇل بايشەشەك قۇلپىرىپ، سالتاناتتى جينالىستى قارسى الدى.

  □ سۋرەتتى انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى ساي زىڭلى تۇسىرگەن

  كۇزدىڭ 9 - ايى، اسپاندا اقشا بۇلتتار قالىقتايدى، ءۇرىمجى بوعدا شىڭىنىڭ باۋرايى، 7 - كەزەكتى جۇڭگو − ازيا - ەۆروپا كورمەسى سالتاناتپەن باستالۋ الدىندا تۇر. ازيا قۇرلىعىنىڭ جاعراپيالىق ورتالىعى ەسەپتەلەتىن وسىناۋ قالا توڭىرەكتىڭ ءتورت بۇرىشىنان كەلگەن قوناقتاردى قۇشاق جايا قارسى الىپ، بۇرىن بولماعان كولەممەن ازيا مەن ەۆروپاداعى مەملەكەتتەردىڭ اراسىن ۇلاستىرىپ، سەلبەسىپ تەڭ پايداعا كەنەلگەن شۇعىلالى بولاشاققا جەتەكتەۋدە.

شينجياڭ ەندىگارى شەت - شالعاي ءوڭىر ەمەس

  ”’ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى‘ بىرگە قۇرۋدىڭ ىشكەرىلەي ىلگەرىلەۋىنە ىلەسە، شينجياڭ ەندىگارى شەت - شالعاي ءوڭىر ەمەس، قايتا وزەكتى رايونعا، توراپتىق وڭىرگە اينالدى، سىزدەر تاريحي مانگە يە ءىس ىستەپ، وتە جاقسى ناتيجەگە قول جەتكىزدىڭىزدەر، كۇش ۇستىنە كۇش قوسساق، بولاشاعىمىز نۇرلى بولادى“.

  2 ايدىڭ الدىنداعى ىقىلاستى ءتالىم شينجياڭداعى ءار ۇلت پەرزەنتتەرىنىڭ ءالى ەسىندە. 2022 - جىلى 7 - ايدىڭ 12 - كۇنى باس شۋجي شي جينپيڭ ءۇرىمجى حالىقارالىق قۇرلىقتىق پورت رايونىنا كەلىپ، جارقىراعان ەلەكتروندى ۇلكەن ەكران الدىندا جوعارىداعى سوزدەردى ايتتى.

  ”شينجياڭ ەندىگارى شەت - شالعاي ءوڭىر ەمەس“ دەگەن ءسوز قاس قاعىمدا قىزۋ ىزدەۋ سالىنعان سوزگە اينالدى. ادامدار بۇل ءسوزدىڭ تيانشان الابىنداعى 25 ميلليون ءار ۇلت بۇقاراسى جونىنەن شينجياڭنىڭ وسىدان بۇرىنعى تالاي جىلدىق دامۋىنا، العا باسۋىنا، ورتالىق پەن ءارقايسى ولكە، قالالاردىڭ تالاي جىلدان بەرگى شينجياڭدى تاباندىلىقپەن قولداعاندىعىنا جانە قالتقىسىز كومەكتەسكەندىگىنە دەگەن قانشاما زور تۇراقتاندىرۋ ەكەندىگىن، شينجياڭنىڭ بولاشاعى ءۇشىن قانشاما زور شابىتتاندىرۋ ەكەندىگىن ءتۇسىندى.

  شينجياڭ ەندىگارى شەت - شالعاي ءوڭىر ەمەس، مازمۇنى ۇزدىكسىز بايىپ، دارەجەسى ۇزدىكسىز جوعارىلاعان ”جۇڭگو − ازيا - ەۆروپا كورمەسىنىڭ“ ءوزى - اق وسىنىڭ ەڭ جاقسى تۇسىندىرمەسى. 19 كەزەك وتكىزىلگەن ”ءۇرىمجى جارمەڭكەسىنىڭ“ دارەجەسى جوعارىلاپ، ”جۇڭگو − ازيا - ەۆروپا كورمەسىنە“ اينالعاندا، شينجياڭ مەملەكەت ساتىسىنان ازيا − ەۆروپا قۇرلىعىنىڭ دامۋ ساحناسىنا كىرگەن بولاتىن.

  التى كەزەك كورمە ەسەيۋگە كۋا بولدى. ەلىمىزدىڭ سىرتقا ەسىك اشۋدى كەڭەيتۋ، باتىس بولىكتى قاۋىرت اشۋ، ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى“ بىرگە قۇرۋ قاتارلىلاردىڭ ىشكەرىلەي ىلگەرىلەتىلۋىنە ىلەسە، شينجياڭ سالىستىرمالى توماعا - تۇيىق ىشكى قۇرلىقتان سىرتقا ەسىك اشۋدىڭ الدىڭعى شەبىنە اينالدى. بۇل وڭىردەگى ادامدار باس شۋجيدىڭ تاپسىرماسىن ەستەرىندە بەرىك ساقتاپ، وزدەرىنىڭ وڭىرلىك ەسىك اشۋ ستراتەگياسىن مەملەكەتتىڭ باتىسقا ەسىك اشۋ جالپى تۇلعالىق ورنالاستىرۋىنا كىرگىزىپ، اشىق ەكونوميكالىق تۇزىلىستە ۇزدىكسىز جاڭالىق اشىپ، سىرتقا ەسىك اشۋدىڭ ۇلكەن ارناسىن جەدەل قۇرىپ، حالىقارا جانە ەل ءىشى سىندى ەكى بازاردان، ەكى بايلىقتان اناعۇرلىم ويداعىداي پايدالانىپ، جاڭا دامۋ ارناسىنا بەلسەندىلىكپەن قىزمەت وتەدى جانە توعىستى.

  قاجىماي - تالماي كۇرەس جۇرگىزۋ ارقىلى شينجياڭنىڭ جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋى وزەكتى رايونى قۇرىلىسى ورنىقتى قاداممەن ىلگەرىلەپ، قاتىناس تورابى ورتالىعى، ساۋدا - ساتتىق زات اينالىمى ورتالىعى، فينانس ورتالىعى، مادەنيەت، عىلىم - تەحنيكا، وقۋ - اعارتۋ ورتالىعى، ەمدەۋ قىزمەت وتەۋى ورتالىعى قۇرىلىستارى ەرەن جەتىستىكتەرگە قول جەتكىزىپ، بۇل ءوڭىر جۇڭگونىڭ شالقىعان ومىرشەڭدىك كۇشىن شار تاراپقا ايگىلەۋدە.

قۇرلىقتىق كوپىر ازيا مەن ەۆروپانى ۇلاستىردى

  8 - ايدىڭ 21 - كۇنى جۇڭگو − ەۆروپا كەزەكشى پويەزىنىڭ (شي - ان − حامبۇرگ) شي - ان حالىقارالىق پورت ۆوكزالىنان جولعا شىعۋىنا ىلەسە، بيىل جىل باسىنان بەرى قاتىناعان جۇڭگو − ەۆروپا كەزەكشى پويەزىنىڭ سانى جيىنى 10 مىڭعا جەتىپ، بىلتىرعىدان 10 كۇن بۇرىن 10 مىڭنان استى؛ جيىنى 972 مىڭ ولشەمدى كانتينەر جۇك جونەلتىپ، سايكەس مەزگىلدەگىدەن %5 ارتىپ، كەشەندى اۋىر كانتينەر مولشەرى %98.4كە جەتتى.

  وسى ساتتە، ازيا − ەۆروپا قۇرلىعىنىڭ قويناۋىندا پويەز دوڭعالاقتارى زىمىراي العا تارتىپ، تولتىرا جۇك تيەلگەن جۇڭگو − ەۆروپا كەزەكشى پويەزدەرى مەملەكەت قاقپاسىنان شىعىپ، باتىستى بەتكە الىپ، قۋاتتى كۇرە تامىر سياقتى ازيا − ەۆروپا ەكى ۇلكەن قۇرلىقتاعى جۇزدەگەن قالالاردىڭ اراسىن جالعاستىرۋدا. جۇڭگو − ەۆروپا كەزەكشى پويەزىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋى بارلىق جاعدايدا بىردەي، مول تاسىمال شاماسىندىق، جاسىل، تومەن كومىر قىشقىل گازدى، ىركىلىسسىز دە حاۋىپسىز حالىقارالىق زات اينالىم ارناسىن قالىپتاستىرىپ، وڭىرلىك ەسىك اشۋ ارناسىن ساپالىلاندىرىپ، جۇڭگو مەن ەۆروپا ەلدەرىنىڭ ەكونوميكا - ساۋدا بارىس - كەلىسىن ۇزدىكسىز كەڭەيتىپ، حالىقارالىق ءوندىرىس قۋاتى سەلبەستىگىن تەرەڭدەتىپ، حالىقارالىق كاسىپ تىزبەگىنىڭ، قامداۋ تىزبەگىنىڭ ورنىقتىلىعىن، ىركىلىسسىزدىگىن قورعاۋعا، ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى“ جوعارى ساپالى بىرگە قۇرۋعا پارمەندى تىرەك ازىرلەۋدە.

  ىندەت سياقتىلاردىڭ ىقپالىنا ۇشىراعانىمەن، جۇڭگو − ەۆروپا ەكونوميكا - ساۋدا سەلبەستىگى سوندا دا قۋاتتى سەرپىمدىلىك جانە ومىرشەڭدىك كۇش كورسەتتى. قۇرلىقتىق كوپىر شىعىس پەن باتىس اراسىن ەندەي جالعاپ، ءبىر - بىرلەگەن وزەكتى قالالاردى ۇلاستىرىپ، تالاي - تالاي جاڭادان گۇلدەنگەن شەشۋشى بۋىنداردى دۇنيەگە كەلتىرۋدە. شينجياڭ جاڭا زات اينالىمى ورتالىعىنا اينالىپ، قازاقستان، رەسەي، بەلۋرسسيا، فينلانديالاردا دا جاڭا زات اينالىمى ورتالىقتارى جارىققا شىقتى. بارلىق مەملەكەتتەر جۇڭگو − ەۆروپا كەزەكشى پويەزى تاسىمالىنىڭ ونىمدىلىگىن جوعارىلاتۋ جولىندا وراسان زور قۇلشىنىستار جاسادى. وسىنىڭ ارقاسىندا، جۇڭگو − ەۆروپا كەزەكشى پويەزدەرىنىڭ جالپى تۇلعالىق تاسىمال ۋاقىتى 28 كۇننەن بىرتىندەپ 12دە 14 كۇنگە دەيىن قىسقاردى.

  قازىرگە دەيىن جۇڭگو − ەۆروپا كەزەكشى پويەزى 82 قاتىناۋ جەلىسىنە يە بولىپ، ەۆروپانىڭ 24 مەملەكەتىنىڭ 200 قالاسىنا قاتىناپ، جۇڭگو مەن ەۆروپا اراسىنداعى ساۋدانى ىركىلىسسىزدەندىرۋدىڭ ”قارقىن ۇدەتۋ كلاپانىنا“ اينالىپ، جەلى بويىنداعى مەملەكەتتەر مەن وڭىرلەردىڭ ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋىن پارمەندى جەبەدى. قۇرلىقتىق كوپىردىڭ ۇزدىكسىز ۇزارۋى بارىسىندا، ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول“ دۇنيە ەسىگىن اشقان باستاما جوباسىنان گۇلدەنىپ - كوركەيگەن رەالدىققا اينالىپ، جەلى بويىنداعى حالىقتار تۇرمىسىن ادامدى وزەك ەتە وتىرىپ جاقسارتىپ، تۇرلىشە مەملەكەتتەر مەن وڭىرلەر اراسىنداعى ەكونوميكالىق، مادەنيەتتىك وقشاۋلانۋدى بۇزدى.

كۇش بىرىكتىرىپ سەلبەسىپ بولاشاقتى بەتكە الدى

  2013 - جىلى 3 - ايدىڭ 23 - كۇنى مەملەكەت ءتوراعاسى شي جينپيڭ ماسكەۋ حالىقارالىق قارىم - قاتىناس شۋەيۋانىندا لەكسيا جاساپ، ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسى ۇستانىمىن تۇڭعىش رەت ورتاعا قويدى. ەسىك اشىپ سەلبەسۋ − ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قۇرۋدى ىلگەرىلەتۋدىڭ جانى جانە جاۋھارى. جۇڭگو دۇنيە جۇزىنە اناعۇرلىم اشىق كوڭىل كۇيمەن جانە شارامەن، الەمدىك بازار بالكۇلشەسىن تىزە قوسا زورايتىپ، الەمدىك بىرگە يگىلىكتەنۋ مەحانيزمىن ناقتىلاندىرۋدى، الەمدىك سەلبەستىك ءتاسىلىن جانداندىرۋدى جاريالادى.

  7 - كەزەكتى جۇڭگو− ازيا - ەۆروپا كورمەسىنىڭ نەگىزگى تاقىرىبى − ”بىرگە اقىلداسۋ، بىرگە قۇرۋ، بىرگە يگىلىكتەنۋ، سەلبەسىپ بولاشاقتى بىرگە بەتكە الۋ“. وتكەن بىرنەشە جىلدا شينجياڭ قۇرلىقتىق كوپىرى شىعىس پەن باتىستى ۇلاستىرىپ، كۇمىس قاناتتار بەس قۇرلىقتى ىركىلىسسىز جالعاپ، بۇلت ۇستىندە بۇكىل الەمنىڭ ءار تۇكپىرىنە ۇشتى، كوزدىڭ جاۋىن العان حالىقارالىق زاتتار شينجياڭدا شوعىرلانىپ، جونەلتىلىپ، ءتۇرلى ناسىلدەگى ادامدار تاۋ مەن تەڭىزدەردى كەسىپ ءوتىپ تيانشان الابىنا كەلىپ، وسىناۋ وڭىردە بايلىق جاراتىپ، ارمانعا قۇلاش سەرمەۋدە. قاشقار ەكونوميكالىق اشۋ رايونى مەن قورعاس ەكونوميكالىق اشۋ رايونى قۇرىلىسى دابىرالى جۇرگىزىلىپ، وڭتۇستىك شينجياڭ مەن سولتۇستىك شينجياڭدا مەرۋەرتتەي جارقىراپ كوز تارتۋدا.

  وسى كەزەكتى كورمە العاش رەت ينتەرنەت جەلىسى مەن ينتەرنەت جەلىسىنەن تىس توعىسقان ۇلگىدە وتكىزىلەدى، قارجى قوسۋ سەلبەستىگى، حالىقارا جانە تاۋار ساۋداسى سىندى 3 ۇلكەن كورمە اۋماعى تۇگەلدەي ەڭ جاڭا بەت - بەينەمەن الەمنىڭ ساۋدا ساڭلاقتارىنا كۇلىمسىرەي قۇشاق جايۋدا، شينجياڭ جۇڭگونىڭ شينجياڭى، سالتاناتتى جينالىس جۇڭگو مەن بارلىق دوس ەلدەردىڭ سالتاناتتى جينالىسى.

  بيىل 1 - ايدان 8 - ايعا دەيىن، شينجياڭنىڭ سىرتقى ساۋدا يمپورت - ەكسپورت جالپى قۇنى 145 ميلليارد 580 ميلليون يۋانعا جەتىپ، بىلتىرعى سايكەس مەزگىلدەگىدەن %6. 49 ارتىپ، بۇكىل ەلدىڭ ارتۋ قارقىنىنان 5. 39 پايىز جوعارى بولىپ، ارتۋ قارقىنى بۇكىل ەل بويىنشا 3 - ورىندى يەلەپ، تاماشا ”ناتيجە قاعازىن“ تاپسىردى. بۇل ساۋدا سوماسى ەكونوميكانىڭ جاھاندانۋى سىندى ءداۋىر ورايىنان كەلدى، ءتىپتى دە ماڭىزدىسى، گۇلدەنگەن جۇڭگونىڭ ازيا قۇرلىعىنىڭ قويناۋىندا قۇرعان كەڭ - بايتاق ەكونوميكا، مادەنيەت اۋىس - كۇيىسى تۇعىرىنان كەلدى.

  بۇگىنگى شينجياڭدا داڭعىل جولدار قايشالىسىپ، كۇنلۇندى ەندەي ءوتىپ، يندى مۇحيتقا تىكە جەتەدى، ول ەندىگارى تەڭىزدەن ەڭ شالعاي جەر ەمەس. بۇگىنگى شينجياڭدا ساياسات ىركىلىسسىز، ادامدار جاراسىمدى، وزىنە سەنىمدى دە اشىق، بارلىق تۇستان جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋى وزەكتى رايونىنىڭ كوز قارىقتىرارلىق شۇعىلاسى جارقىراۋدا. بۇگىنگى شينجياڭ شار تاراپپەن ۇلاسىپ، جۇڭگو مەن ازيا، ەۆروپا ەلدەرىنىڭ اراسىنداعى ەرەكشە دارەجەلى كولەمدەگى بازاردى جالعاستىرىپ قۇرۋدا. جۇڭگو − ازيا - ەۆروپا كورمەسى − الىپ پاراحود، جۇڭگو ەكونوميكاسىنىڭ شالقار تەڭىزىندە تولقىن جارا ىلگەرىلەپ، نەشە ونداعان مەملەكەت پەن ءوڭىر بىرگە توقىعان قۋاتتى جەلكەنىنىڭ كۇشىمەن الەمدىك ەكونوميكانىڭ كوكپەڭبەك تەڭىز - مۇحيتىنا قاراي جۇيتكىپ كەلەدى.

جاۋاپتى رەداكتور : الىمبەك نۇرالين

ەسكەرتۋ:

تورابىمىزداعى مازمۇنداردى پايدالانۋعا تۋرا كەلگەندە، ءسوزسىز جازباشا رۇقساتقا يە بولۋ كەرەك. مازمۇنداردى رۇقساتسىز جالعاپ تاراتۋعا، كەسىپ رەداكسيالاۋعا، وزگەرتۋگە، قىسقارتىپ قۇراستىرۋعا، باسقا ورىنعا كوشىرۋگە نەمەسە باسقا تاسىلدەرمەن كوبەيتۋگە ءارى تاراتۋعا بولمايدى، قايشى كەلگەندەردىڭ زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىگى زاڭ بويىنشا قۋزاستىرىلادى.