□ انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى ۋاڭ يۇڭفي
جۇرت كوپتەن كۇتكەن 7 - كەزەكتى جۇڭگو − ازيا − ەۆروپا كورمەسى اشىلۋ الدىندا تۇر.
ماڭگى جابىلمايتىن جەلىلىك كورمە تۇلعالانىپ، تۇڭعىش رەت تيانشان تالقى مىنبەرى وتكىزىلەدى، كوپ ەلدىڭ ساياسي قايراتكەرلەرى مەن حالىقارالىق ۇيىمداردىڭ جاۋاپتىلارى اشىلۋ سالتىنا قاتىناسادى... بۇل كەزەكتى كورمە كوپتەگەن جاسامپاز شارالار ارقىلى تاعى ءبىر رەت دۇنيە ءجۇزىنىڭ نازارىن شينجياڭعا اۋدارادى.
كورمە شينجياڭنىڭ اشىق، سەنىمدى وبرازىن تولىق ايگىلەپ، شينجياڭ ەكونوميكاسىنىڭ شارىقتاۋىنا جاڭا قوزعاۋشى كۇش ۇستەيدى.
قيىندىققا قارسى اتتانىپ، جاڭا وبرازدى ايگىلەيدى
9 - ايدىڭ 19 - كۇنى كورمە شىت جاڭا بەينەمەن جۇرت الدىندا تارتىمدىلىعىن ايگىلەيدى!
وسىدان بۇرىن كورمەگە دايىندىق جاساۋ قىزمەتكەرلەرى ۋاقىتشا تىنىش كۇيدە باسقارۋ اتقارىلعان كەزدە دە اۋەلگىدەي جۇمىس ورىندارىنان تاپجىلماي ىستەدى. ءماجىلىس زاتتىق ماتەريالدارىن دايىندادى، ساۋدانى جەبەۋ قيمىلدارىن ءتۇيىلىستىردى، جابدىقتاردى تەكسەرىپ جوندەدى... ءتۇرلى قىزمەتتەردى بايىپپەن ىستەپ، دامىلسىز جالعاستىردى.
اۆتونوميالى رايوننىڭ قاتىستى تاراۋلارى بىرلەسىپ سايكەستىرىپ، 5 زات اينالىمى سەرىكتەستىگىن زات اينالىمى تاسىمالىن قامتاماسىز ەتۋگە تۇراقتاندىردى ءارى جاسىل ارنا اشىپ، كورمەگە قويىلاتىن بۇيىمداردىڭ ءدال ۋاعىندا ۇرىمجىگە كىرگىزىلۋىنە شىنايى كەپىلدىك ەتتى.
ءۇرىمجى كەدەنى كورمەگە قاتىناستىرىلاتىن تاۋارلاردىڭ تۇرلىشە سيپاتى، پايدالانىلاتىن ورنى بويىنشا كاسىپورىندارعا كوپ ءتۇرلى كەدەننەن وتكىزۋ جوباسىن ازىرلەپ، ”جۇڭگو − ازيا − ەۆروپا كورمەسى ارناۋلى تەرەزەسىن“ جانە ”جاسىل ارناۋلى وتكەلىن“ اشىپ، زاتتاردى كەدەننەن وتكىزۋ ءتارتىبىن ساپالىلاندىرىپ، كاسىپورىنداردىڭ كورمەگە قويىلاتىن زاتتاردى كەدەنگە مالىمدەۋدى جوعارى ءونىمدى، قولايلى تۇردە بىتىرۋىنە جەتەكشىلىك ەتتى.
وسى كەزەكتى كورمە تۇڭعىش رەت ”ينتەرنەت جەلىسىندە + جەلىدەن تىس“ ۇلگىمەن وتكىزىلەدى. ادامدى قۋانتارلىعى، وسى جولى ماڭگى جابىلمايتىن جەلىلىك جۇڭگو − ازيا − ەۆروپا كورمەسىن تۇلعالايدى، كورەرمەندەر كورمەنىڭ رەسمي سايتى، APP، ۋيشين الەۋمەتتىك ءنومىرى، ۋيشين شاعىن پروگرامماسى ارقىلى جەلىدە كورمەنى تاماشالاي الادى.
تيانشان الابىنىڭ جەر - جەرىندەگى كاسىپورىندار كورمەگە بەلسەنە دايىندالدى. تاياۋ ءبىر مەزگىلدە شەريا اۋدانى ميراس كىلەم جاساۋ شارۋالار كاسىپتىك سەلبەستىك كووپەراتيۆى قاربالاستىققا ءتۇستى، تەحنيكتەر ەڭ سوڭعى 2 بولىك 400 جولدى بۇكىلدەي قولمەن توقىلاتىن قوي ءجۇنى كىلەمىن تەزىرەك ءبىتىرۋ ءۇشىن قاباعات قاربالاستىققا ءتۇستى. ”ءبىز كورمە تۇعىرىنان پايدالانىپ، شينجياڭنىڭ ءىشى - سىرتىنداعى بازاردى اشۋمەن بىرگە، شەتەل بازارىن دا بەلسەنە اشقىمىز كەلەدى“، - دەدى وسى سەلبەستىك كووپەراتيۆىنىڭ جاۋاپتىسى زەينەپ يمىن.
ىندەتكە توسقاۋىل قويۋ، ەكونوميكانى ورنىقتىرۋ، دامۋ حاۋىپسىز بولۋ كەرەك. ”ىندەت الدىندا، قيىندىققا قارسى اتتانىپ، بەلسەنە توتەپ بەرىپ، ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋ مەن ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋدى ءبىر تۇتاس جوسپارلادى، بۇل اۆتونوميالى رايوندىق پارتكوم مەن ۇكىمەتتىڭ شىت جاڭا بيلىك جۇرگىزۋ ۇستانىمىن تولىق ايگىلەدى“، - دەدى شينجياڭ داشۋەسى ەكونوميكا جانە باسقارۋ شۋەيۋانىنىڭ پروفەسسورى چىن شياۋ.
العاباسارلىققا ۇمتىلىپ، جاڭا ىسكەرلىكتى ايگىلەدى
كوشپەلى بۇلت كوز الدىمدى توسار دەپ قورىقپادى، قانشالىق قيان - كەسكى بولسا دا باستان - اياق سابىرلىلىقتان جازبادى. 7 - كەزەكتى جۇڭگو − ازيا − ەۆروپا كورمەسىنىڭ اشىلۋى شينجياڭ ەكونوميكاسى دامۋىنىڭ تابيعي لوگيكاسى.
امەريكاداعى، باتىستاعى جۇڭگوعا قارسى كۇشتەر شينجياڭ ”زورلىقپەن ەڭبەككە سالدى“ دەگەن ساندىراقتى ەش نەگىزسىز ويدان قۇراستىرىپ، شينجياڭنىڭ قاتىستى كاسىپ سالالارى مەن كاسىپورىندارىنا بەتالدى قىسىم ءتۇسىردى.
كوپتەگەن ءتيىمسىز فاكتورلار الدىندا، پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ پارمەندى باسشىلىعىندا، بيىل جىل باسىنان بەرى شينجياڭ كاسىپ سالاسى ارقىلى شينجياڭدى گۇلدەندىرۋ اياق الىسىن جەدەلدەتىپ، جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋى وزەكتى رايونى قۇرىلىسىن شاپشاڭداتىپ، كەلەلى نىسانداردىڭ جۇمىسىن شوعىرلى قالپىنا كەلتىرىپ، ارتۋدى ورنىقتىراتىن ءبىر قىدىرۋ ساياساتتىق شارالاردى شىعارىپ، بازارلانعان، زاڭمەن باسقارىلاتىن، حالىقارالانعان شارۋاشىلىق - ساۋدا ورتاسىن تۇلعالاپ، ءبىر - بىرلەگەن ايرىقشا كوز تارتاتىن ناتيجەلەردى تاپسىردى:
− GDPدىڭ ارتۋ قارقىنى سياقتى ماڭىزدى ەكونوميكالىق كورسەتكىشتەر ۇزدىكسىز بۇكىل ەلدىڭ الدىڭعى لەگىنەن ورىن الدى؛
− جارناسى بازارعا شىعارىلعان 3 كاسىپورىندى جاڭادان كوبەيتۋمەن بىرگە، الدىڭعى جارتى جىلداعى شينجياڭنىڭ جارناسى بازارعا شىعارىلعان سەرىكتەستىكتەرىنىڭ تيجارات كىرىسى، انا سەرىكتەستىككە قاراستى جارناگەرلەردىڭ تازا پايداسى سياقتى كوپتەگەن كورسەتكىشتەر زور كولەمدە ارتتى؛
− اۆتونوميالى رايوندىق عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ جينالىسى، اۆتونوميالى رايوندىق عىلىم - تەحنيكا قوعامىنىڭ 9 - رەتكى ۋاكىلدەر قۇرىلتايى سياقتى ماڭىزدى ماجىلىستەر اۆتونوميالى رايوننىڭ عىلىم - تەحنيكانى دامىتۋىنا جوبا جاساپ ورنالاستىرىپ، 10 ميلليارد يۋاندىق دارىندىلاردى دامىتۋ قورىن قۇردى؛
− اۆتونوميالى رايوننىڭ ساياحاتتى دامىتۋ جينالىسى اشىلعاننان كەيىن، شينجياڭعا كەلىپ ساياحاتتاۋ تىڭ داعدىعا اينالدى، ءتىپتى، سايتتاستار قالجىڭداپ: ”بيىل جازدا وتانداستارىمىزدىڭ تەڭ جارتىسى شينجياڭدا ءجۇر“، - دەستى.
دامۋدى كوكسەدى، دامۋدى كوزدەدى، بۇگىنگى تاڭداعى شينجياڭنىڭ دامۋعا كۇشتى تىلەگى جانە كوكەي تەستى تالابى بار.
وسىنداي جاعدايدا 7 - كەزەكتى جۇڭگو − ازيا − ەۆروپا كورمەسىنىڭ اشىلۋىنىڭ شينجياڭنىڭ دامۋىنا تەبىندى قوزعاۋشى كۇش قوساتىندىعىندا داۋ جوق. ”كورمەنىڭ اشىلۋى ادامدارعا بەلسەندى مەجە اكەلەدى. بۇل ەرەكشە ماڭىزدى، بەلسەندى مەجە ءوندىرىس فاكتورلارىنىڭ توپتالۋ اسەرىن تۋدىرىپ، ەكونوميكاعا باياندى قوزعاۋشى كۇش جانە ومىرشەڭ كۇش اكەلەدى“، - دەدى چىن شياۋ.
شينجياڭ داشۋەسى ەكونوميكا جانە باسقارۋ شۋەيۋانىنىڭ دوتسەنتى ۋاڭ حايليڭ بىلاي دەپ قارايدى: جۇڭگو − ازيا − ەۆروپا كورمەسىنىڭ اشىلۋى شينجياڭعا تەك نىسان مەن قارجى الىپ كەلمەستەن، شينجياڭدىقتاردىڭ سالتاناتپەن دۇنيەگە كوز جىبەرەتىن كوز اياسى مەن ارناسىن دا كەڭەيتەدى.
”شينجياڭ بولاشاقتا 8 ءىرى كاسىپ سالاسى شوعىرىن تۇلعالايدى، بۇل جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋى وزەكتى رايونى قۇرىلىسىنىڭ اناعۇرلىم كوپ تۇتقاعا يە بولۋىنا مۇمكىندىك بەرەدى؛ كورمە بەينە جانار ماي بەكەتى، جەبەگىش، مايلاۋىش ىسپەتتى، كاسىپ سالاسى شوعىرىنىڭ دامۋىنا ومىرشەڭ كۇش ۇستەيدى“، - دەدى شينجياڭ قازىنا - ەكونوميكا داشۋەسى فينانس شۋەيۋانىنىڭ بۇرىنعى دوتسەنتى سۋ نيڭ.
ەسىك اشۋدى كەڭەيتىپ، جاڭا بەينەنى ايگىلەدى
جۇڭگو − ازيا − ەۆروپا كورمەسىنىڭ اشىلۋى − شينجياڭنىڭ ەسىك اشۋدى كەڭەيتۋىنىڭ تاماشا ءتاسىلى. شىعىسقا باعىتتالعان جانە باتىسقا باعىتتالعان ەكى ءىرى بازار الدىندا، شينجياڭنىڭ وزگەشە سىرتقا ەسىك اشۋ شارت - جاعدايى بار.
بيىل 7 - ايدا اۆتونوميالى رايوندىق پارتكوم مىنانى العا قويدى: جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋى وزەكتى رايون قۇرىلىسىن ىلگەرىلەتىپ، ”شىعىسپەن بىرلەسىپ، باتىسقا شىعارۋ“، ”باتىستان ەنگىزۋ، شىعىستان اكەلۋ“ وڭىرلىك ورىن باسىمدىعىن اناعۇرلىم ويداعىداي ساۋلەلەندىرىپ، اشىق ەكونوميكا تۇزىلىسىنە جاڭالىق اشىپ، سىرتقا ەسىك اشۋدىڭ ۇلكەن ارناسىن جەدەل قۇرىپ، حالىقارا، ەل ءىشى سىندى ەكى بازاردان، ەكى ءتۇرلى بايلىقتان اناعۇرلىم ويداعىداي پايدالانىپ، باتىسقا ەسىك اشۋدىڭ الدىڭعى شەبىن تۇلعالاپ، جاڭا دامۋ ارناسىنا بەلسەنە قىزمەت وتەۋ جانە توعىسۋ كەرەك.
بيىل جىل باسىنان بەرى مەيلى يابۋلي تالقى مىنبەرىندەگى كاسىپكەرلەر ۋاكىلدەر ۇيىرمەسى شينجياڭعا كەلىپ تەكسەرۋ جۇرگىزسىن، الدە تايۋاندىق تىلشىلەر ۇيىرمەسى شينجياڭعا كەلىپ تىلشىلىك جاساسىن؛ مەيلى بۇكىل الەمدەگى 60تان استام مەملەكەت پەن حالىقارالىق ۇيىمعا باعىتتاپ شينجياڭنىڭ اشىق، سەلبەسەتىن ساياساتتىق شارالارىن تانىستىرۋ بولسىن، الدە 5 ۇلكەن قۇرلىقتاعى 13 مەملەكەتتىڭ جۇڭگوداعى شەتەل ونەركاسىپ - ساۋدا سالاسى ۋاكىلدەر ۇيىرمەسى شينجياڭعا كەلىپ ەكسكۋرسيادا، ساپاردا بولسىن، ءبار - ءبارى دە شينجياڭنىڭ اشىق، سەنىمدى كۇيىن كورسەتتى.
بۇگىنگى تاڭدا شينجياڭ سالىستىرمالى تۇردە تۇيىق ىشكى قۇرلىقتان سىرتقا ەسىك اشۋدىڭ الدىڭعى شەبىنە اينالدى، ال كورمەنىڭ اشىلۋى شينجياڭنىڭ ەسىك اشۋدى كەڭەيتۋىنىڭ تاعى ءبىر ايبىندى جارناماسى.
ءدال 7 - كەزەكتى جۇڭگو − ازيا − ەۆروپا كورمەسىن ۇيىمداستىرۋ كوميسسياسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى، اۆتونوميالى رايوننىڭ ءتوراعاسى ەركىن تۇنياز ايتقانىنداي كورمەنى اشىق وتكىزۋگە تاباندى بولىپ، سىرتقا ەسىك اشۋدى كەڭەيتۋدى كوزدە ۇستاپ، جۇڭگو − ازيا − ەۆروپا كورمەسىن جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋى وزەكتى رايونى قۇرىلىسىنداعى نىشاندىق ماركا ەتىپ وتكىزىپ، ورتا ازيامەن جالعاستىراتىن، دۇنيە جۇزىمەن تۇتاستىراتىن ماڭىزدى دانەكەرگە جانە تۇعىرعا اينالدىرۋ كەرەك.
دارقان كوڭىل بارلىعىن سيدىرادى. وسى كەزەكتى كورمە دۇنيە جۇزىنە قۇشاعىن اشتى، ازيا، ەۆروپا، امەريكا، افريكا، وكەانيا قۇرلىقتارىنداعى كوپتەگەن ەلدەر (رايوندار) جانە ەل ىشىندەگى ايگىلى كاسىپورىندار ينتەرنەت جەلىسىندە جانە جەلىدەن تىس كورمەگە قاتىناسۋعا، ماجىلىسكە قاتىناسۋعا تىزىمدەلدى، ولار دۇنيە جۇزىندەگى جانە جۇڭگوداعى نەشە ونداعان 500 مىقتى كاسىپورىن مەن ەل ارالىق كاسىپورىنداردى قامتيدى.
اشىق شينجياڭنىڭ جولى تەك بارعان سايىن كەڭەيە تۇسەدى! چىن شياۋ بىلاي دەدى: شينجياڭ ازيا − ەۆروپا ۇلى قۇرلىعىنىڭ ورتاسىنا ورنالاسقان، قۇرلىقتىق جول تاسىمالىنىڭ حالىقارالىق ساۋداداعى باسىمدىعىنىڭ بىرتىندەپ كورنەكتىلەنۋىنە ىلەسە، شينجياڭنىڭ قۇرلىقتىق جول تاسىمالىنىڭ تورابى بولۋ ورنى بارعان سايىن كورنەكتىلەنە تۇسەدى. ”مەنىڭشە، شينجياڭ شىت جاڭا بەينەمەن دۇنيە ءجۇزى ەكونوميكا ارناسىنىڭ قايتا سومدالۋىنا ات سالىسادى. كورمەنىڭ اشىلۋى وسى بارىستىڭ شاپشاڭداعاندىعىنىڭ بەلگىسى“.
سۋ نيڭ بىلاي دەدى: حالىقارالىق ساۋداداعى قۇرلىقتىق جول تاسىمالى گۇلدەنگەن ۇلكەن جاعدايدا، كورمەنىڭ اشىلۋى دۇنيە ءجۇزىنىڭ ساۋداسى ءۇشىن تۇعىر قۇرادى، وعان شينجياڭدا بۇرىننان بار بايلىق باسىمدىعى قوسىلسا، جۇڭگونىڭ شينجياڭى، ءسوز جوق، قاتىناس تورابىنان ەكونوميكا تورابى بولۋعا قاراي ويىسىپ، ودان ارى جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋىندەگى جارقىراعان مەرۋەرتكە اينالادى.
