□ انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى سۇي يۇنيان
سان مىڭداعان وتباسىنىڭ باقىتىنا تىنىشتىق قورعانىش بولدى.
پارتيا 18 - قۇرىلتايىنان بەرى اۆتونوميالى رايون تىنىش شينجياڭ، زاڭمەن باسقارىلاتىن شينجياڭ قۇرىلىسىن ۇزدىكسىز تەرەڭدەتىپ، قالا اۋماعى قوعامىن باسقارۋدى وسىزامانداندىرۋدى ىشكەرىلەي ىلگەرىلەتىپ، تىنىش ورىن قۇرۋ قيمىلىن تەرەڭدەتىپ، قوعامدىق باسقارۋ جۇيەسى مەن قوعامدىق باسقارۋ قابىلەتىن وسىزامانداندىرۋ دەڭگەيىن ءونىمدى جوعارىلاتىپ، قوعامدىق كەلەلى جاعدايدىڭ ءۇرتىس ورنىقتى، ۇزاق ۋاقىت ورنىقتى بولۋىنا شىنايى كەپىلدىك ەتتى. تىنىش شينجياڭ قۇرىلىسىن تەرەڭدەتۋ اياق الىسىندا جۇرتتىڭ حاۋىپسىزدىك سەزىمى 2012 - جىلداعى ％87.58تەن 2021 - جىلى ％14. 99كە جوعارىلادى.
تىنىشتىق قاسيەتىن ايگىلەدى
”ءبىر ساعاتتان استى، قاتتى ابىرجىپ كەتتىم! حالىق ساقشىلارىنىڭ شەشەمدى دەر كەزىندە تاۋىپ اكەلگەنىنە العىس ايتامىن“. 8 - ايدىڭ 5 - كۇنى كورلا قالاسىنىڭ تۇرعىنى ليۋ حانىم حالىق ساقشىلارى امان - ەسەن ۇيىنە الىپ كەلگەن التسگەيمەر اۋرۋىنا شالدىققان شەشەسىن كورگەندە قۋانعانىنان كوزىنە جاس الدى.
بيىل جىل باسىنان بەرى كورلا قالالىق قوعام حاۋىپسىزدىگى مەكەمەسى اداسىپ كەتكەن بالالار مەن قارتتاردى ەڭ قىسقا ۋاقىتتا، ەڭ تەز جىلدامدىقپەن تابۋ ءۇشىن، كوپ ساقشى تۇرلەرىنىڭ ”حابارسىز كەتكەندەردى جىلدام ىزدەۋ مەحانيزمىن“ جاسامپازدىقپەن قۇرىپ، ادام ىزدەۋدىڭ ورتاشا ۋاقىتىن بۇرىنعى 8 ساعاتتان 90 مينۋتقا قىسقارتىپ، حالىق بۇقاراسىنىڭ ءومىرىنىڭ حاۋىپسىزدىگىن شىنايى قورعادى.
پاراسات ۇستەپ، جاڭالىق اشا باسقارعان رايونىمىزدىڭ قوعام حاۋىپسىزدىگى ورگاندارى قوعام اماندىعىن ستەرەولداندىرۋ، زاڭمەن باسقارۋ، ارنايىلاندىرۋ، زەردەلىلەندىرۋ دەڭگەيىن ۇزدىكسىز جوعارىلاتىپ، تىنىش شينجياڭ قۇرىلىسىنىڭ اناعۇرلىم جوعارى دەڭگەيگە كوتەرىلۋىن ىلگەرىلەتتى.
شينجياڭنىڭ قوعام حاۋىپسىزدىگى ورگاندارى قارا كۇشتەردى الاستاۋ، سۇرقيا كۇشتەردى جويۋ ارناۋلى كۇرەسىن تىڭعىلىقتى ىلگەرىلەتىپ، تەلەگراف، ينتەرنەت الدامشىلىعى، زەينەتكەرلىك الدامشىلىعى سياقتى زاڭعا قايشى قىلمىستارعا قاتاڭ سوققى بەرىپ، قوعام اماندىعىنداعى بىلىققان جايتتەردى تەگەۋرىنمەن رەتتەپ - جونگە سالىپ، ءتۇرلى حاۋىپسىزدىك كومەسكى كىناراتتارىن جويۋدان قامال الىپ، قوعامدىق ورتانى جاپپاي تازارتىپ، ءار ۇلت بۇقاراسىنا حاۋىپسىزدىكتىڭ جانىندا ەكەندىگىن شىنايى سەزىندىردى.
پارتيا 18 - قۇرىلتايىنان بەرى زاڭمەن باسقارىلاتىن شينجياڭ قۇرىلىسى تىڭ قادام باسىپ، ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ تىنىشتىققا، ورنىقتىلىققا دەگەن تىلەگى مەن ارمانىن جۇزەگە اسىردى. كەزەكتە تۇتاس رايوننىڭ تىنىش ايماق (وبلىس، قالا) قۇرۋ مولشەرى ％100كە جەتتى. 6 ايماق، وبلىس، 13 اۋدان، قالا، 8 كوللەكتيۆ، 7 جەكە ىلگەرىندى - كەيىندى تىنىش جۇڭگو قۇرىلىسىنداعى (مەملەكەت بويىنشا قوعام اماندىعىن جالپىلىق باسقارۋ) وزات اتاعىن الدى، مۇندا بۇراتالا موڭعۇل اۆتونوميالى وبلىسى تىنىش جۇڭگو قۇرىلىسىنىڭ ەڭ جوعارى داڭقى ”چاڭان ساۋىتىن“ ەنشىلەدى.
بيىل 1 - ايدىڭ 1 - كۇنى «شينجياڭ ۇيعۇر اۆتونوميالى رايونىنىڭ تىنىشتىق قۇرىلىسى ەرەجەسى» اتقارىلدى. ەرەجە تىنىش شينجياڭ قۇرىلىسىنىڭ امالياتتىق تاجىريبەسىن تۇجىرىمداپ، بەكەمدەپ، بىرگە قۇراتىن، بىرگە باسقاراتىن، بىرگە يگىلىكتەنەتىن قوعامدىق باسقارۋ جاڭا ارناسىن قالىپتاستىرىپ، اناعۇرلىم جوعارى دەڭگەيدەگى تىنىش شينجياڭ قۇرۋعا زاڭمەن باسقارۋ قامتاماسىزدىعىن ازىرلەدى.
جاراسىمدىلىقتىڭ كوركىن اسىردى
قاعىلىق اۋدانى باسارىق ساقشى بولىمشەسىنە قاراستى اۋماقتىڭ تۇرعىنى ا XX جۇمىس ىستەپ جاتقان كەزدە وڭ اياعىن ابايسىزدا ماشينا جارالاپ كەتىپ، جۇمىسكەر ىستەتۋشى جاقپەن تولەم ماسەلەسى جونىندە كەلىسە المايدى. حالىق ساقشىلارى ”انار اجەي“ تۇرسۇنگۇل مامەتتى جاراستىرۋعا شاقىرىپ، تالاي رەت سىرلاسقاننان كەيىن، ەكى جاق جاراسۋعا كەلىسەدى.
بۇل ساقشى بولىمشەسى 2019 - جىلى ”انار اجەي“ ەرىكتىلەر قوسىنىن قۇرادى، ”باۋرام كۇش“ پەن ”مەيىرلى قىزمەت وتەۋدىڭ“ دەمەۋىندە قىستاق تۇرعىندارىنىڭ باقىت كورسەتكىشى دە بارىنشا جوعارىلادى.
تىنىشتىق قۇرىلىسى جاراسىمدىلىققا دەم بەرىپ، جاراسىمدىلىق پەن تىنىشتىق بىرگە دامىدى. شينجياڭ جاڭا داۋىردەگى ”فىڭچياۋ تاجىريبەسىنە“ تاباندى بولىپ جانە ونى دامىتىپ، ءىس جۇزىندىككە ۇيلەسەتىن جالپىلىق باسقارۋ ورتالىعى ”ءبىر بەكەتتىك“ كوپ نەگىزدى داۋ - دامايدى جاراستىرۋ جانە ارىز - شاعىم قىزمەت وتەۋى جۇيەسىن بەلسەنە قۇرىپ، قايشىلىقتاردى جاراستىرۋ - ءبىر جايلى ەتۋ ورتالىعى، ارىز - ارمان قابىلداۋ ورتالىعى، الەۋمەتتىك زاڭدىق قىزمەت وتەۋ ورتالىعى سياقتى تۇعىرلاردىڭ توعىسۋىن ىلگەرىلەتىپ، بۇقارانىڭ مۇددەسىنە قاتىستى ىستەردى ايتاتىن، تالاپ - تىلەكتەرىن سايكەستىرەتىن، شەشەتىن مەحانيزم اناعۇرلىم اقاۋسىزداندى.
ءۇرىمجى قالاسىندا ەڭبەك - ەڭبەكاقى، ەمدەۋ، قوجالىق، ساياحات، قامسىزداندىرۋ داۋ - شارىن حالىقتىق جاراستىرۋ القاسىنىڭ 3 - دارەجەلى سوت مەكەمەسىندە، رايوندا (اۋدان) جانە قاتىناس ساقشى ۇلكەن اترەتىندە، ساقشى بولىمشەسىندە تۇراتىن جاراستىرۋ ۇيىمى ۇشتاسىپ بىرلەسىپ ارەكەتتەندى. ىلە قازاق اۆتونوميالى وبلىسى اۋدان، اۋىل، قىستاق (الەۋمەتتىك اۋماق) 3 دارەجەلى ايەلدەر بىرلەستىگىنە نەمەسە ايەلدەر قۇرىلتايىنا سۇيەنىپ، ۇيلەنۋ، وتباسى قايشىلىقتارىن، داۋ - شارلارىن شەشۋ تۇعىرىن ورناتتى.
قالىڭ ادۆوكات، كۋالاندىرۋشى، نەگىزگى ساتىداعى زاڭدىق قىزمەت وتەۋ قىزمەتكەرلەرى قوعامدىق قايشىلىقتى، داۋ - شاردى كوپ نەگىزدى شەشۋ مەحانيزمى قۇرىلىسىن، الەۋمەتتىك زاڭدىق قىزمەت وتەۋ جۇيەسى قۇرىلىسىن جانە نەگىزگى ساتىنى زاڭمەن باسقارۋ قۇرىلىسىن جەبەۋ بارىسىندا بەلسەندى رول اتقارىپ، رايونىمىزدىڭ كوپتەگەن جەرىنىڭ كوپ نەگىزدى شەشۋ قىزمەتىنىڭ تابىسى كورنەكتى بولىپ، جارقىن تۇيىندەرى كوبەيدى.
كەزەكتە اۆتونوميالى رايون ءتۇرلى جاراستىرۋ ۇيىمىنان 13 مىڭ 809ىن قۇردى، حالىقتىق جاراستىرۋشىدان 65 مىڭ 867 ادام بار، جىلىنا ءتۇرلى قايشىلىقتان، داۋ - شاردان ورتا ەسەپپەن 100 مىڭنان استامىن شەشەدى، جاراستىرۋدىڭ تابىستى بولۋ مولشەرى ％99تىڭ ۇستىندە بولدى.
بايىنعولين موڭعۇل اۆتونوميالى وبلىسىنىڭ 2 دارەجەلى سوت مەكەمەسى ”ءبىر قىستاقتا (الەۋمەتتىك اۋماق) ءبىر سۋديا بولۋ“ قىزمەت مەحانيزمىن قۇرۋ جونىندە ىزدەنىس جاساپ، 608 سۋديالار قىزمەت كەڭسەسىن (سۋديالارمەن بايلانىس ورناتۋ ءتۇيىنى) قۇرىپ، سۋديالار اتىز باستارىنا بارىپ سول جەردىڭ وزىندە قايشىلىقتى شەشتى.
قاشقار ايماعىنىڭ ەكى دارەجەلى سوت مەكەمەسى ”ۇعىسۋ، تيىمدىلىك جاساۋ، توعىستىرۋ“ بويىنشا قىستاقتا تۇراتىن قىزمەت اترەتىنىڭ نەگىزگى ساتىعا تامىر تارتۋ، بۇقارامەن جاناسۋ باسىمدىعىن تولىق ساۋلەلەندىرىپ، جاراستىرۋ ۇجىمىن ۇيىمداستىرىپ قۇرىپ، جاراستىرۋشىلاردى تاڭداپ ۇسىنىس ەتىپ، ارىز - شاعىمعا جاتپايتىن تاسىلمەن داۋ - شاردى شەشۋگە بەلسەنە جەتەكتەدى.
بيىل الدىڭعى جارتى جىلدا تۇتاس رايونداعى 14 ايماق، وبلىس، قالانىڭ جانە تەمىر جول ەكى دارەجەلى سوت مەكەمەلەرىنىڭ ارىزدانۋدان بۇرىن جاراستىرۋىنىڭ تابىستى بولۋ مولشەرى ％90تەن استى، ازاماتتىق، ساۋدا ىستەرى دەلوسى ارىز - شاعىم تارتىبىنە كىرگەننەن كەيىن، تاعى ％71. 64ى جاراستىرۋدى جۇزەگە اسىرىپ، ارىز - شاعىمدى قاينارىنان جونگە سالۋ ونىمدىلىگى كورنەكتىلەندى.
اناعۇرلىم جوعارى دەڭگەيدەگى تىنىش شينجياڭ قۇرىلىسىنىڭ دەڭگەيىن ءوسىرىپ، دارەجەسىن جوعارىلاتۋىنا ىلەسە، تاراپتاردىڭ بايلىقتى ءونىمدى بىرىكتىرۋ، جوعارى مەن تومەن بىرلەسىپ ارەكەتتەنۋ، تارماق پەن بولىكتى ۇشتاستىرۋ، جان - جاقتى سايكەستىرۋ، قاتار يگەرىپ، بىرگە باسقارۋ سىندى قىزمەت ارناسى ىلگەرىلەي قالىپتاستى.
باقىت ساپاسىن جوعارىلاتتى
2021 - جىلى موري قازاق اۆتونوميالى اۋداندىق حالىق پروكۋراتۋراسى نازاردى بولشەك ساتىلاتىن جاڭا ءسۇت حاۋىپسىزدىگى ماسەلەسىنە شوعىرلاندىرىپ، زاڭ بويىنشا اكىمشىلىك الەۋمەتتىك يگىلىگى ارىز - شاعىمىن بەرىپ، اكىمشىلىك ورگانداردىڭ رەتتەۋ - تۇزەتۋدى تياناقتاندىرۋىن جەبەپ، قاتىستى اكىمشىلىك ورگانداردىڭ سايكەستىرۋ، سەلبەسۋ مەحانيزمىن قۇرۋىن، اقاۋسىزداندىرۋىن ىلگەرىلەتىپ، جاڭا ءسۇت ساتاتىن كاسىپتەردىڭ تيجاراتىن جۇيەگە ءتۇسىرىپ، جاڭا ءسۇتتىڭ ساپا حاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتتى.
اس ادامنىڭ ارقاۋى، بۇقارا جاقسى تاماق ءارى حاۋىپسىز تاماق جەۋى كەرەك. رايونىمىزدىڭ پروكۋراتۋرا ورگاندارى ”بارشا جۇرتتىڭ اس - سۋ حاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ“، ”الەۋمەتتىك يگىلىكتى ارىز - شاعىم ارقىلى تاماشا تۇرمىستى قورعاۋ“ ارناۋلى قيمىلىن ورنالاستىرىپ، ورىستەتىپ، بۇقارانىڭ تۇرمىسىنا قورعانىش بولدى.
2 - ايدىڭ باسىندا ساۋان قالالىق حالىق پروكۋراتۋراسى شينجياڭداعى تۇڭعىش وتباسى تاربيەسىنە جەتەكشىلىك ەتۋ قىزمەت پۋنكتىن قۇرىپ، ازامات جاسىنا تولماعاندار دەلوسىن ءبىر جايلى ەتۋ، قىلمىستىڭ الدىن الۋ، زاڭمەن باسقارۋ تاربيەسى، وتباسىلىق تاربيە، زاڭدىق كومەك، پسيحيكالىق جەتەكتەۋ سياقتى قىزمەت وتەۋمەن قامدادى.
بالا وتاننىڭ بولاشاعىنا تىرەك بولاتىن ”قالامشا“. تاياۋ جىلداردان بەرى شينجياڭنىڭ پروكۋراتۋرا ورگاندارى كوپ شارانى قاتار قولدانىپ، قاتاڭدىق پەن مەيىرىمدىلىكتى ءوزارا سايكەستىرىپ، ازامات جاسىنا تولماعانداردىڭ زاڭدى ۇقىق - مۇددەسىن زاڭ بويىنشا قورعاپ، ”قامقورلىققا الۋعا قۋزاۋ بۇيرىعىنان“ 514ىن تاراتىپ، اتا - انالاردىڭ ”بالالارىن زاڭ بويىنشا قاراۋىنا“ قۋزاۋ سالدى.
پارتيا 18 - قۇرىلتايىنان بەرى رايونىمىز نازاردى حالىق تۇرمىسىن قامتاماسىز ەتۋدى، الەۋمەتتىك زاڭدىق قىزمەت وتەۋ جۇيەسى قۇرىلىسىن، نەگىزگى الەۋمەتتىك زاڭدىق قىزمەت وتەۋىن بىركەلكى دامىتۋدى جانە زاڭدىق قىزمەت وتەۋ بايلىعىن بىرىكتىرۋدى، ساپالىلاندىرۋدى پارمەندى ىلگەرىلەتۋگە شوعىرلاندىرىپ، الەۋمەتتىك زاڭدىق قىزمەت وتەۋ ىستەرى تىزىمدىگى، الەۋمەتتىك زاڭدىق قىزمەت وتەۋ سالاسىنىڭ نەگىزگى ساتى ۇكىمەت ىستەرىن اشىق ۇستاۋ جانە زەردەلى زاڭدىق قىزمەت وتەۋ قىزمەتى بىرتىندەپ تياناقتاندىرىلدى.
تۇتاس رايونىمىزدا 96 اۋدان (قالا، رايون) الەۋمەتتىك زاڭدىق قىزمەت وتەۋ ورتالىعى، 1089 اۋىل - قالاشىق (ءمالى) الەۋمەتتىك زاڭدىق قىزمەت وتەۋ قىزمەت پۋنكتى، 11 مىڭ قىستاق (تۇرعىندار كوميتەتى) الەۋمەتتىك زاڭدىق قىزمەت وتەۋ قىزمەت كەڭسەسى قۇرىلىپ، ”ءبىر قىستاقتا (الەۋمەتتىك اۋماق) ءبىر زاڭ اقىلشىسى بولۋدى“ جاپپاي قامتۋ جۇزەگە اسىرىلدى.
”ادۆوكاتتىڭ مەنىڭ ارىز - شاعىم بەرۋىمە تەگىن كومەكتەسىپ، 96 مىڭ يۋان تولەم اقشاسىن الىپ بەرگەنىنە العىس ايتامىن“. ادۆوكاتتىڭ زاڭدىق كومەگىندە قارامايلى قالاسىنداعى جۇمىسكەر جاڭ XX ارىز - شاعىمدا جەڭىپ شىعىپ، تولەم اقشاسىن الدى.
قارامايلى قالاسى 2015 - جىلى جەكەلىك زاڭ قاراجاتتى قامسىزداندىرۋ ءتۇزىمىن بۇكىل ەل بويىنشا الدىمەن ورناتىپ، وسى نەگىزدە قامسىزداندىرۋ ءتۇزىمىن زاڭدىق كومەكتى كەمەلدەندىرۋ تۇزىمىمەن، قايشىلىقتى، داۋ - شاردى ءونىمدى شەشۋمەن جانە حالىق تۇرمىسىن جاقسارتۋمەن، قامتاماسىز ەتۋمەن ورگانيكالى ۇشتاستىرۋدى جۇزەگە اسىرىپ، قوعامدىق حاۋىپ - قاتەردى بىرگە ارقالاۋ مەحانيزمى قۇرىلىسىن ىلگەرىلەتتى.
زاڭدىق كومەكتىڭ، ءادىليالىق ساراپتاۋدىڭ، كۋالاندىرۋ رەفورماسىنىڭ ۇزدىكسىز تەرەڭدەۋىنە ىلەسە، رايونىمىز حالىق تۇرمىسىنا قاتىستى ءتىپتى دە كوپ ىستەردى كومەكتەسۋ كولەمىنە ەنگىزدى. 2018 - جىلدان بەرى رايونىمىزدىڭ زاڭدىق كومەك كورسەتۋ ورتالىقتارى زاڭدىق كومەكتەسۋ دەلوسىنان 100 مىڭنان استامىن ءبىتىرىپ، 109 مىڭنان استام كومەك الۋشىنىڭ 54 ميلليون 360 مىڭ يۋاننان استام ەكونوميكالىق زيانىن قايتارىپ اكەلدى جانە ودان ساقتاندى.
