”جۇڭگو استىعى! جۇڭگو كەسەسى“!

　　　□ شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ تىلشىلەرى

　　تاڭ سارىدە بەيداحۋاڭ توبى چيشيڭ ەگىس الاڭى شەكتى سەرىكتەستىگى 3 - باسقارۋ اۋماعىنىڭ اۋىل شارۋاشىلىق ماشينالارىنا جاۋاپتى ورىنباسار مەڭگەرۋشىسى لۋ شياڭداۋ كۇرىش اتىزىنىڭ جانىنا كەلىپ، ەگىنشىلەردىڭ اۋىل شارۋاشىلىق ماشينالارىن جوندەۋىنە جەتەكشىلىك ەتىپ، الداعى قاربالاستىققا دايىندىق جاسادى.

　　ۇشى - قيىرىنا كوز جەتپەيتىن چيشيڭ ەگىس الاڭىنىڭ 10 مىڭ مۋلىق ەگىن الابى بەينە ءبىر التىنداي جارقىراعان ”الىپ كىلەمدەي“ كوسىلىپ جاتىر، 4 جىلدىڭ الدىنداعى سول ءسات لۋ شياڭداۋدىڭ ەسىنە ەرىكسىز ورالا بەرەدى. سوندا باس شۋجي شي جينپيڭ وسى ارادا تەرەڭ سۇيىسپەنشىلىكپەن بىلاي دەگەن ەدى: ”بۇل جەردى كورگەن ادامنىڭ كوزى تويمايدى ەكەن، كەيىن وراي بولسا تاعى دا كەلەمىن“.

　　2018 - جىلى 9 - ايدىڭ 25 - كۇنى تۇڭعىش رەتكى جۇڭگو شارۋالار مول ءونىم مەرەكەسى وتە بەرە، باس شۋجي شي جينپيڭ حيلۇڭجياڭداعى تىڭ يگەرۋ جيانسانجياڭ باسقارۋ مەكەمەسىنە كەلىپ قىزمەت تەكسەرىپ، تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزدى. ول ورىلىپ جاتقان ەگىس القابىنا كەلىپ، كۇرىشتىڭ جينالۋ جاعدايىن تەكسەرىپ كوردى. باس شۋجيدىڭ كەلگەنىن كورگەن كومباين شوفەرلارى كومبايندارىنان ءتۇسىپ قاۋمالاي كەلىپ، باس شۋجيگە امانداستى.

　　باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ كوپشىلىكپەن ىقىلاستى اڭگىمەلەسكەن ءساتى لۋ شياڭداۋدىڭ ءالى كوز الدىندا تۇر: ”ءبىز ءۇي قامى جايىندا، ءتۇسىم، استىقتىڭ باعاسى، وتباسى كىرىسى جانە بالالارىمىزدىڭ جۇمىستانۋى تۋرالى اڭگىمەلەستىك، باس شۋجي وسىلاردىڭ بارلىعىنا كوڭىل اۋداردى. ول كىسى ەگىس الاڭىمىزدىڭ ماشينالاسىپ، ينفورماتسيالانىپ، زەردەلىلەنىپ دامۋىن كەرەمەت ەكەن دەپ القادى، ءۇشىنشى ۇرپاق بەيداحۋاڭدىق رەتىندە، مەن ءوزىمدى ايرىقشا داڭق سەزىندىم“!

　　ءالميساقتان يەن جاتقان جەردەن جۇڭگونىڭ ەڭ ۇلكەن تاۋار استىق بازاسىنا اينالعانعا دەيىن جۇڭگولىقتاردىڭ ىشەر اس، كيەر كيىم ماسەلەسىن شەشۋگە وراسان زور ۇلەس قوسقان بەيداحۋاڭ ”تاڭعى ساعات ءۇش جارىمدا تۇرىپ، جۇلدىز جامىلىپ ورالاتىن، مۇز بولىپ قاتىپ قالعان مومانى كەمىرىپ، قاردىڭ سۋىن سورپا قىلىپ ىشكەن“ جاپالى جىلدارعا قوش ايتىپ، عىلىم - تەحنيكانىڭ دامۋى ەڭ تەز، اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ جەتىستىكتەرى ەڭ كوپ، جۇمىسشى - قىزمەتكەرلەر ەڭ كوپ يگىلىككە كەنەلگەن جاڭا داۋىرگە كۋا بولدى.

　　”بۇرىن ەگىن ەگۋ ادامدى ابدەن تيتىقتاتاتىن شارۋا دەپ بىلەتىن ەدىك، قازىر عىلىم - تەحنيكالىق ءتاسىلدىڭ ارقاسىندا ەندىگارى تابيعاتقا سۇيەنىپ كۇنەلتپەيتىن بولدىق“! كەزىندە ەگىنشىلىكتى تاستاماق بولعان جوۋ دىحۋا قازىر ۇلگى كورسەتەتىن وتباسىنا اينالىپ، جىلىنا 150 مىڭ يۋاننان اسا كىرىس كىرگىزىپ وتىر. بۇل ارادا شوفەر كەرەك ەتپەيتىن اۋىل شارۋاشىلىعى ماشينالارىمەن زەردەلى باپتاپ - باسقارۋ ارقىلى جۇمىس جۇرگىزەتىن 100 مۋلىق سىناق بازاسىندا جەر جىرتۋ، تۇقىم سەبۋ، باپتاۋ، جيناۋ سياقتى باستى بۋىندار ادامسىز، زەردەلى تاسىلمەن قاشىقتان جۇمىس جۇرگىزۋدى جانە باسقارۋدى جۇزەگە اسىرىپ، ”اۋىل شارۋاشىلىعىن وسىزامانداندىرۋعا عىلىم - تەحنيكامەن قانات ءبىتىرۋدىڭ“ جاندى مىسالىنا اينالعان.

　　قولمەن تۇقىم سەبۋدىڭ ورنىن ەلەكتر قۋاتىمەن قوزعالاتىن ماشينامەن تۇقىم سەبۋ، تورسىق ارقالاپ ءدارى شاشۋدىڭ ورنىن ۇشقىشسىز ۇشاقپەن ءدارى شاشۋ باسىپ، تىڭايتقىشتى جوعارى جىلدامدىقپەن جانىنان بويلاتىپ بەرۋ ءادىسى جول نۇسقاۋ جۇيەسىمەن جابدىقتالىپ، ەگىس الاڭدارى اۋىل شارۋاشىلىعى ماتەريالدارىن دايىنداۋ، ەگىس ۋاقىتىنداعى باپتاۋ، تەحنيكا جالپىلاستىرۋ جانە كۇزگى استىق ساتىپ الۋ جۇمىستارىن ءبىر تۇتاس جۇرگىزەتىن بولدى... عىلىم - تەحنيكامەن قۋات ۇستەۋ ارقىلى چيشيڭ ەگىس الاڭى ساپالى، مول ءتۇسىمدى، جوعارى ءونىمدى جولعا ءتۇسىپ، 2021 - جىلى ءوندىرىس جالپى ءونىم قۇنىن ءبىر ميلليارد 385 ميلليون يۋانعا، جان باسىندىق قولداعى تابىستى 32 مىڭ يۋانعا، استىقتىڭ جالپى ءتۇسىمىن ءبىر ميلليارد 450 ميلليون جىڭعا جەتكىزدى، وسىلايشا ”پاراساتتى اۋىل شارۋاشىلىعى“ وسى جەردە مول جەمىس بەرۋدە.

　　”ءوز كەسەمىزدى مىقتى ۇستاۋىمىز كەرەك، مۇندا ءوز كۇشىمىزگە سۇيەنگەندە عانا ءوزىمىزدى الۋەتتەندىرە الامىز“. بەيداحۋاڭ دالمە - ءدال اۋىل شارۋاشىلىعى جانە اۋىل شارۋاشىلىعى ماشينالارى ورتالىعىنىڭ 1 - قاباتىنداعى زالدا كورمە سورەسىنە تولتىرا تىزىلگەن، سول جەردە وندىرىلگەن كۇرىش مايى، بۇرشاق ءسۇتى سياقتى ءتۇرلى اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىنە باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ جاقىنداپ بارىپ، قوس ۋىسىن تولتىرا ءبىر كەسە كۇرىش كوتەرىپ، تەرەڭىنەن تولعاپ: ”جۇڭگو استىعى! جۇڭگو كەسەسى“! دەگەنىن بەيداحۋاڭ اۋىل شارۋاشىلىعى تىڭ يگەرۋ توبى شەكتى سەرىكتەستىگى پارتكومىنىڭ شۋجيى، القا باستىعى ۋاڭ شوۋسۇڭ ەشقاشان ۇمىتپاق ەمەس.

　　ەگىن ماساعىن ۇستاپ، دانىنە ءۇڭىلىپ، توپىراعىن تەكسەرىپ، تەحنيكا جايىن سۇراعان باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ استىق حاۋىپسىزدىگىن ءاردايىم ەسىنەن شىعارمايتىندىعى بەيداحۋاڭدىقتارعا ايرىقشا شابىت بەرىپ، جاۋاپكەرشىلىكتىڭ سالماقتى ەكەنىن تەرەڭ سەزىندىردى.

     جۇڭگو داستارقانىنداعى ءار 9 كەسە استىڭ ءبىر كەسەسى مەملەكەتتىڭ استىق حاۋىپسىزدىگىن قورعايتىن ماڭىزدى ”ورنىقتىرعىش“ رەتىندەگى حيلۇڭجياڭنان شىعادى. قارا توپىراققا ”جاسىل ءتۇس قوسىپ“، ”ەگىستىك جەرلەردىڭ ىشىندەگى مىسىق ايۋدى“ ويداعىداي قورعاۋ، ويداعىداي پايدالانۋ ”ءىرى ەلدىڭ استىق قامباسى“ ءسوزسىز جاۋاپ بەرۋگە ءتيىستى سۇراۋ سانالادى.

　　چيشيڭ ەگىس الاڭى جۇڭگو اۋىل شارۋاشىلىعى عىلىم اكادەمياسى، جۇڭگو اۋىل شارۋاشىلىعى داشۋەسى سياقتى عىلمي زەرتتەۋ اكادەميا - مەكتەپتەرىمەن سەلبەسىپ، 200 باقىلاۋ - ولشەۋ ءتۇيىنىن قۇرىپ، ءبىر ميلليون مۋدان استام ەگىستىك جەردى قامتىعان ۇلكەن ساندى مالىمەت قالىپتاستىرىپ، قارا توپىراقتى قورعاۋعا ساندى مالىمەت تىرەگىن ۇسىندى؛ توپىراق قۇنارلىلىعىنىڭ ورنالاسىمىنا قاراي قارا توپىراقتى قورعاۋدى دارەجەگە ءبولىپ باسقاردى؛ دارەجە بويىنشا قارا توپىراقتى ەگىستىك جەردى قورعاۋ شارالارىن بەلگىلەپ، ”اتىز باستىعى ءتۇزىمى“ بويىنشا قىزمەت باعالاۋ ءتۇزىمىن ورناتتى... سابان - توپاندى اتىزعا قايتارۋ، توپىراقتىڭ قۇرامىن ولشەپ تىڭايتقىش بەرۋ، قورعاۋ سيپاتىنداعى ەگىس جۇمىستارىن جۇرگىزۋ سياقتى شارالاردى جالپىلاستىرۋ ارقىلى بۇل جەردىڭ توپىراعىنداعى ورگانيكالىق زات قۇرامى 2014 - جىلعى ％08. 4تەن 2021 - جىلى ％279. 4كە جوعارىلادى.

　　لۋ شياڭداۋ بىلاي دەدى: ”توپىراقتا نە كەم بولسا، ءبىز سونى تولىقتايمىز، حيميالىق تىڭايتقىشتىڭ ورنىنا نەعۇرلىم كوپ ورگانيكالىق تىڭايتقىش قولدانىپ، قارا توپىراقتى مىسىق ايۋدى قورعاعانداي قاستەرلەپ، يەك ارتار سۇيەنىشىمىزدى قورعايمىز“.

　　كۇزدىڭ قوڭىر سامالى ەسىپ، كۇرىش اتىزى تولقىن اتادى. لۋ شياڭداۋ ماڭداي تەرىن ءسۇرتىپ تاستاپ، جارقىلداي ءۇن قاتتى: ”جۇڭگونىڭ كەسەسىنە اناعۇرلىم كوپ، اناعۇرلىم جاقسى جۇڭگو استىعىن سالۋعا سەنىمىمىز كامىل، نەگىزىمىز بەكەم“!

(تىلشىلەر چىن سۇڭ، ياڭ سىچي، يان رۇي، سۇن شياۋيۇي)

(شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 9 - ايدىڭ 29 - كۇنى حاربيننەن بەرگەن حابارى)