تيانشان تورى
تيانشان تورى   ›   جاڭالىقتار   ›   شينجياڭ حابارلارى

ۋاقىتتى ۇتىپ، نىسانداردى قاۋىرت يگەردى

□ انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى شى شين

  نىساندى يگەرۋ ورايدى، دامۋدى يگەرگەندىك، نىساندى جوسپارلاۋ الىستى، بولاشاقتى جوسپارلاعاندىق. پارتيا 18 - قۇرىلتايىنان بەرى، شينجياڭ نىسان قۇرىلىسى سىندى وسى ”بۇيدانى“ مىقتاپ يگەرىپ، نىسان قۇرىلىسى ارقىلى ءونىمدى قارجى قوسۋدى جەتەكتەدى، ءونىمدى قارجى قوسۋ ارقىلى ەكونوميكانىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن جەبەدى. 10 جىلدىڭ الدى - ارتىن سالىستىرعاندا، 2021 - جىلى شينجياڭنىڭ تۇراقتى مۇلىككە قوسقان قارجىسىنىڭ جالپى سوماسى 2012 - جىلداعىدان %9. 31 ارتىپ، جىلىنا ورتا ەسەپپەن %3. 8تەن ارتىپ وتىردى.

  قۇلاق ءتۇرىڭىز! جۇمىس باستاۋ دابىلى تيانشان الابىن تاعى دا جاڭعىرتتى. 9 - ايدىڭ 28 - كۇنى شينجياڭدا تاعى ءبىر توپ ءتۇيىندى نىساندا ”جۇمىس باستاۋ كنوپكاسى“ باسىلدى، بۇل شينجياڭدا وسى جىل ىشىندە 3 - رەتكى شوعىرلى قۇرىلىس باستاعان ءىرى نىساندار، شوعىرلى سايكەستىرىلگەن ءىرى نىساندار. اۆتونوميالى رايوندىق پارتكومنىڭ ورنالاستىرۋىندا، بۇكىل رايوننىڭ جەر - جەرى، تاراۋلارى ۋاقىتتى ۇتىپ، نىسانداردى قاۋىرت مىقتى يگەرۋدى ورتاق تانىمعا اينالدىرىپ، نىسانداردى قاۋىرت يگەرۋ، ءىرى نىسانداردى يگەرۋ قىزۋ ىنتاسى كۇن سايىن تاسقىندادى.

ءونىمدى قارجى قوستى جانە ورنىقتى ارتتىردى

  ءونىمدى قارجى قوسۋ ورنىقتى ارتتىرۋ بارىسىندا شەشۋشى رول اتقارۋدا.

  جىل باسىنداعى ءىرى نىسانداردىڭ شوعىرلى جۇمىس باستاۋىنان، جۇمىستى قالپىنا كەلتىرۋىنەن جىل ورتاسىنداعى حوتاننان چارقىلىققا دەيىنگى تەمىر جولدا پويەز قاتىناعانعا دەيىن، ونان وسى رەتكى ”شينجياڭنىڭ ەلەكترىن چۇڭچيڭگە ەنگىزۋدىڭ سايكەستى ەلەكتر قاينارى“، ”باتىستىڭ گازىن شىعىسقا جەتكىزۋدىڭ 4 - جەلىسى“ سياقتى ءبىر توپ ەلەۋلى نىسانداردىڭ قۇرىلىس باستاۋىنا دەيىن اۆتونوميالى رايوندىق پارتكوم مەن ۇكىمەت ءونىمدى قارجى قوسۋدى قاۋىرت يگەرۋدىڭ، نىساندار قۇرىلىسىن جوعارى دەڭگەيدە ىلگەرىلەتۋدىڭ ايقىن جەتەكشىلىگىن ونىمەن باستان - اياق ساباقتاستىردى.

  ”ەكونوميكالىق دامۋدى جەبەيتىن ’ءۇش اتتى اربانىڭ‘ ءبىرى رەتىندە، قارجى قوسۋ بۇكىل رايون ەكونوميكاسى جونىنەن توتەنشە ماڭىزدى تىرەكتىك رول اتقارۋدا، ال نىسان قۇرىلىسى ءونىمدى قارجى قوسۋدى جەبەيتىن باستى كۇش بولۋدا“. 10 - ايدىڭ 2 - كۇنى اۆتونوميالى رايوندىق دامۋ جانە رەفورما كوميتەتى پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسىنىڭ ورىنباسار شۋجيى، ورىنباسار مەڭگەرۋشى تيان يۇيجۇن بىلاي دەدى: قازىرگى كەزەڭدە رايونىمىزدىڭ نەگىزدىك قۇرىلعىلارى مەن الەۋمەتتىك قىزمەت وتەۋ سالاسىندا ءالى دە كوپتەگەن ولقىلىقتار ورىن تەۋىپ وتىر، نەگىزدى كۇشەيتەتىن، يقۋاتتى نىعايتاتىن، ۇزاق بولاشاققا پايدالى وسى ەلەۋلى نىسان قۇرىلىستارىن ويداعىداي يگەرگەندە عانا، ولقىلىقتاردى ءونىمدى تولىقتاپ، ءالسىز تۇستاردى كۇشەيتىپ، ەكونوميكالىق دامۋدىڭ نەگىزىن بەكەمدەۋگە، دامۋدىڭ سەرپىمدىلىگىن كۇشەيتۋگە بولادى.

  قارجى قوسۋ ويداعىداي يگەرىلسە، شەشۋشى بۋىن يگەرىلەدى.

  پارتيا 18 - قۇرىلتايىنان بەرى شينجياڭ ءونىمدى قارجى قوسۋدى بەلسەندىلىكپەن كەڭەيتىپ، نەگىزدىك قۇرىلعىلارداعى ”ولقىلىقتاردى تولىقتاۋ“ سەرپىنىن ۇزدىكسىز ارتتىرىپ، قالا مەن اۋىلدىڭ ”قاتتى بولشەك“ جاعدايىن ىشكەرىلەي وزگەرتتى.

  بۇل قارجى قوسۋ كولەمى تىنباي ارتقان 10 جىل بولدى، 2012 - جىلى تۇراقتى مۇلىككە قوسىلعان قارجى جالپى سوماسى 625 ميلليارد 838 ميلليون يۋان بولسا، بيىل ءتىپتى 900 ميلليارد يۋاننان اسىرۋدى نىسانا ەتىپ وتىر. بۇل مەجە تۇراقتى مۇلىككە قارجى قوسۋدىڭ جەرگىلىكتى ورىن ەكونوميكاسىن جەبەۋ رولىنان سىرت، ونان دا ماڭىزدىسى، شينجياڭنىڭ باۋرامدىلىق قۋاتىنىڭ تىنباي ارتۋىنان، كومەسكى قۋاتىنىڭ تىنباي جارىققا شىعۋىنان باستاۋ العان.

  بۇل قارجى قوسۋدى ارتتىرۋ ءتاسىلى مەن قۇرىلىمىندا بۇرىلىس جاساۋعا اناعۇرلىم ءمان بەرىلگەن 10 جىل بولدى، قاتىناس - تاسىمال، پوچتا - تەلەگراف حابارلاسۋ، سۋ يگىلىگى، قالا الەۋمەتتىك قۇرىلعىلارى، وقۋ - اعارتۋ، سونداي - اق قورشاعان ورتانى قورعاۋ سياقتى نەگىزدىك كاسىپ سالالارى زور كولەمدە جۇرگىزىلگەن قۇرىلىس ارقىلى كۇشەيىپ، 3 - كاسىپكە قارجى قوسۋ ۇلەسى تەز جوعارىلاپ، لاس زاتتاردى كوپ شىعاراتىن، ەنەرگيا جۇمسالىمى جوعارى ونەركاسىپ نىساندارىنا قارجى قوسۋ بىرتىندەپ ازايدى. 3 كاسىپكە قارجى قوسۋدىڭ قۇرىلىم سالىستىرماسى 2012 - جىلعى 6. 41: 7. 53: 7. 4دەن 2021 - جىلعى 6. 60: 1. 33: 6.3 بولىپ رەتتەلدى.

  بۇل حالىق تۇرمىسى قۇرىلىسىنداعى تەبىننىڭ ارتۋى، ونىمدىلىكتىڭ جوعارىلاۋى، جاپپاي يگىلىككە كەنەلۋ، ىقپالدىڭ تەرەڭدەۋى بۇرىن بولىپ كورمەگەن 10 جىل بولدى، 2013 - جىلدان 2021 - جىلعا دەيىن شينجياڭنىڭ حالىق تۇرمىسىنا قوسقان قارجىسى جىلىنا ورتا ەسەپپەن %1. 5تەن ارتىپ، بۇكىل قوعامدىق قارجى قوسۋدان يەلەگەن ۇلەسى 2012 - جىلعى %4. 23تەن 2021 - جىلعى %7. 27كە جوعارىلادى. سايكەس مەزگىلدەگى وقۋ - اعارتۋعا قوسىلعان قارجى 3.1 ەسە ارتىپ، دەنساۋلىق ساقتاۋ جانە قوعامدىق قىزمەتكە قوسىلعان قارجى 8. 3 ەسە ارتتى.

ءونىمدى قارجى قوسۋ جانە نىسان قۇرىلىسى

  6 - ايدىڭ 30 - كۇنى، جىم - جىرت ۇيقىدا جاتقان تاكلاماكان ءشولى ماشينالاردىڭ گۇرىلىنەن ”وياندى“، شينجياڭنىڭ شولدەگى تاعى ءبىر تاس جولى − S254 جەلىسى لوپنۇردان چەرشەنگە دەيىنگى تاس جولدا اۆتوكولىك قاتىناپ ىسكە قوسىلدى.

  چەرشەن اۋدانى قورامىلىق اۋىلى جاڭگالساي قىستاعىنداعى حوش ءيىستى ۋسارىمساق ءوسىرۋ شەبەرى ادىل الىم قاتتى قۋانىپ: ”تالاي جىل بويى كۇتكەن ءساتىمىز اقىرى كەلدى! تاسىمال ۋاقىتىنىڭ جارتىسى قىسقارىپ، تاسۋ قۋاتى قامتاماسىز ەتىلدى، مەن حوش ءيىستى ۋسارىمساق ءوسىرۋ كولەمىن كەڭەيتىپ، كىرىسىمدى تاعى ءبىر قاتتاۋعا كۇش سالامىن“، - دەدى.

  بۇل تاس جولدا اۆتوكولىكتىڭ قاتىناۋىنا ىلەسە، شينجياڭنىڭ تاكلاماكان ءشولىن كەسىپ وتەتىن تاس جول سانى 3كە جەتىپ، كەزىندەگى تىرشىلىك شەكتەلگەن وڭىردەن جاڭا داۋىردە تىڭ ومىرشەڭدىك كۇش تاسقىندادى.

  شولدە تاس جولدار تور قالىپتاستىردى، ءتىپتى جوعارى قارقىندى تاس جول دا تۇتاستى، بۇل شينجياڭنىڭ نىسانداردى قاۋىرت يگەرۋىنىڭ ءبىر شاعىن كورىنىسى.

  نىسان قۇرىلىسى قارجى قوسۋدى كەڭەيتۋدەگى، ارتۋدى ورنىقتىرۋداعى شەشۋشى شارا، شينجياڭنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىنىڭ ”جان تامىرى“. پارتيا 18 - قۇرىلتايىنان بەرى شينجياڭ نىسان قۇرىلىسىنىڭ قاۋىرت مەزگىلىندە بولدى.

  وسى 10 جىلدا شينجياڭ نەگىزدىك قۇرىلعى قۇرىلىسىن جەدەلدەتىپ، جوعارى ساپالى دامۋدىڭ تەز قارقىندى جولىن سالدى. 2021 - جىلى تەمىر جولدىڭ ىسكە قوسىلعان ۇزىندىعى 7759 كيلومەترگە جەتىپ، 2012 - جىلداعىدان %9. 57 ارتتى؛ تاس جولدىڭ ۇزىندىعى 217 مىڭ 300 كيلومەترگە جەتىپ، 2012 - جىلداعىدان %31 ارتتى؛ حالىقتىق اۆياتسيا لەنياسىنىڭ ۇزىندىعى 348 مىڭ 900 كيلومەترگە جەتىپ، 2012 - جىلداعىدان %8. 94 ارتتى؛ مۇناي (گاز) تاسىمالداۋ قۇبىرىنىڭ ۇزىندىعى 24 مىڭ 700 كيلومەترگە جەتىپ، 2012 - جىلداعىدان %93 ارتتى.

  وسى 10 جىلدا شينجياڭدا جول نىساندارى جەدەل اتقارىلىپ، قاتىناۋ شارت - جاعدايى ۇزدىكسىز جاقساردى. 2013 - جىلدان 2021 - جىلعا دەيىن شينجياڭنىڭ جول تاسىمال كاسىبىنە قوسىلعان قارجىسى جىلىنا ورتا ەسەپپەن %6. 12تەن ارتتى.

  وسى 10 جىلدا شينجياڭ جاڭاشا قالا - قالاشىقتاندىرۋ مەن جاڭاشا اۋىل - قىستاق قۇرىلىسىن تەز ىلگەرىلەتىپ، اۋىل - قىستاقتا جيىنى 2 ميلليون 687 مىڭ 700 بەيقۇت ءۇي ينجەنەرياسى قۇرىلىسىن ورىندادى، 10 ميلليوننان استام ءار ۇلت ەگىنشى - مالشىلارى تۇراتىن بەيقۇت ءۇيى بولۋدى، باسپاناسى جايلى بولۋدى جۇزەگە اسىردى.

  ....

     دامۋ توقتامايدى، كۇرەس ماڭگى جالعاسادى.

  بيىل شينجياڭ سۋ يگىلىگى، قاتىناس، ەنەرگيا، كاسىپ سالاسى، حالىق تۇرمىسى سياقتى 5 ۇلكەن سالادا جيىنى 370 ءتۇيىندى نىساندى اتقارىپ، جيىنى 2 تريلليون 170 ميلليارد يۋان قارجى سالدى.

  ”نىسان قۇرىلىسىن ارتۋدى ورنىقتىرۋدىڭ، نەگىز قالاۋدىڭ، سەرپىندى ارتتىرۋدىڭ شەشۋشى شاراسى ەتىپ، قۇلشىنا اتويلاپ كوش باستاعاندا، قۇلشىنا تالپىنعاندا عانا، شىت جاڭا جوعارى ساپالى دامۋ بارىسىندا ىرىقتىلىق ۇقىقتى يگەرۋگە بولادى“، - دەدى اۆتونوميالى رايوندىق دامۋ جانە رەفورما كوميتەتىنىڭ مەڭگەرۋشىسى ۋاڭ كۇيران.

ءونىمدى قارجى قوسۋ مەن جوعارى ساپالى دامۋ

  9 - ايدىڭ 28 - كۇنى باركول قازاق اۆتونوميالى اۋدانى سانتاڭحۋ كەن اۋماعىندا شينجياڭنىڭ ەلەكترىن سىرتقا جەتكىزۋدىڭ 3 - تارماق تۇراقتى توك ارناسى − قۇمىلدان چۇڭچيڭگە دەيىنگى 800± كيلوۆولتتىق ەرەكشە جوعارى كەرنەۋلى تۇراقتى توك جەتكىزۋ ينجەنەرياسىنىڭ سايكەستى كومىر ەلەكتر نىسانىنىڭ قۇرىلىسى باستالدى.

  ”بۇل ينجەنەريا مەن سايكەستى جاڭا ەنەرگيا نىسانى دا جوسپارعا ساي ىركەس - تىركەس قۇرىلىس باستايدى. بۇل ارنامەن جەتكىزىلەتىن جاڭا ەنەرگيا ەلەكترىنىڭ ۇلەسى %50تەن اسادى، بۇل شينجياڭنىڭ تازا ەنەرگياسىن جوعارى ونىمدىلىكپەن اشۋدى جەبەپ، بۇكىل ەل كولەمىندە تازا ەنەرگيانى تۇتىنۋ كولەمىن كەڭەيتۋ جونىنەن ماڭىزدى رەال مانگە يە“، - دەدى اۆتونوميالى رايوندىق دامۋ جانە رەفورما كوميتەتى ەلەكتر قۋاتى باسقارماسىنىڭ باستىعى چىن لەي.

  ”ىشكى جاقتى 4 اينالما تورمەن قامداپ، سىرتقا 4 ارنامەن شىعاردى“. سان مىڭداعان وتباستارىنىڭ جارىقتانۋىنان تارتىپ تاماشا تۇرمىسقا دەيىن وسى 10 جىلدا شينجياڭ ەلەكتر تورى شينجياڭدا جيىنى 94 ميلليارد 200 ميلليون يۋان قارجى قوسىپ، 180 ميلليارد يۋاننان استام قوعامدىق قارجى قوسۋعا جەتەكتەدى، ەلەكتر اعىنى ەكونوميكالىق دامۋدىڭ ۇدەتكىشىنە اينالىپ، جاڭا داۋىردەگى جۇڭگوشا سوتسياليستىك شينجياڭ قۇرۋعا جەتكىلىكتى ەنەرگيا قامتاماسىزدىعىن ازىرلەۋدە.

  اماليات ءبىر جەردىڭ ەكونوميكالىق دامۋى ءتۇبىن قۋعاندا، نىسان قۇرىلىسىنان ايگىلەنەتىندىگىن، كىمنىڭ ءىرى نىسانى، جاقسى نىسانى كوپ بولسا، سونىڭ دامۋ ساپاسى اناعۇرلىم جوعارى، دامۋ قارقىنى اناعۇرلىم تەز بولاتىندىعىن دالەلدەدى.

  وسى 10 جىلدا شينجياڭ ەنەرگيا بايلىعى ارتىقشىلىعى مەن وڭىرلىك ورىن باسىمدىعىن تياناق ەتىپ، جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋى وزەكتى رايونى قۇرىلىسىن بار كۇشپەن ىلگەرىلەتىپ، ”3 بازا، ءبىر ارنا“ قۇرىلىسىندا جالپى بەتتىك قارقىندى تەزدەتىپ، سۋ يگىلىگى نەگىزدىك قۇرىلعىلارىن جەدەل سالىپ، جاڭاشا اۋىل - قىستاقتاردى كۇن سايىن جاڭارتىپ، اي سايىن تۇلەجىتتى... ءتۇيىندى نىسانداردىڭ شينجياڭ ەكونوميكاسىنا تىرەك بولۋ رولى ۇزدىكسىز كورنەكتىلەندى.

  اسىرەسە، بيىلعى جىلى اۆتونوميالى رايوندىق 10 - كەزەكتى پارتكومنىڭ بەسىنشى جالپى ءماجىلىسى اشىلىپ، مۇناي - تابيعي گاز، كومىر، كەن ونىمدەرى سياقتى بايلىقتار مەن كاسىپ سالالارىنىڭ بۇكىل ەلدىڭ ەكونوميكالىق كەلەلى جاعدايىنداعى ماڭىزدى رولىن ساۋلەلەندىرىپ، ”8 ءىرى كاسىپ سالاسى شوعىرىن“ دامىتىپ، ەكونوميكانىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن جەدەل ىلگەرىلەتۋگە ورنالاستىرۋ جاساپ، بۇكىل رايوننىڭ جوعارىدان تومەنگە دەيىن نىسانداردى يگەرۋىنە، ەكونوميكانى جەبەۋىنە، ارتۋدى ورنىقتىرۋىنا ونان ارى سەنىم جانە قوزعاۋشى كۇش ۇستەدى. الدىڭعى ءۇش ماۋسىمدا تۇتاس شينجياڭدا 100 ميلليون يۋاننان اساتىن قۇرىلىس باستاعان كەلەلى نىساندار 3088 بولىپ، جالپى قوسىلعان قارجى 2 تريلليون 500 ميلليارد يۋاننان استى. بيىل 1 − 8 - ايعا دەيىن بۇكىل رايونداعى تۇراقتى مۇلىككە قوسىلعان قارجى سايكەس مەزگىلدەگىدەن %4. 13 ارتىپ، بۇكىل ەلدىڭ ورتاشا ارتۋ قارقىنىنان 6. 7 پايىز جوعارى بولىپ، قارجى قوسۋدىڭ ارتۋ قارقىنى بۇكىل ەلدىڭ الدىڭعى لەگىنەن ورىن الدى.

  جوعارى ساپامەن نىسانداردى قاۋىرت يگەرۋدى ىلگەرىلەتىپ، نازاردى ءىرى نىسانداردى ءتۇيىندى يگەرۋگە شوعىرلاندىرىپ، فاكتوردى قامتاماسىز ەتە وتىرىپ، نىسانداردى ويداعىداي مىقتى يگەردى. شينجياڭ قازىر نىسانداردى تىرەك ەتە وتىرىپ، ەكونوميكانىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن كۇش سالا جەبەۋدە.

جاۋاپتى رەداكتور : الىمبەك نۇرالين

ەسكەرتۋ:

تورابىمىزداعى مازمۇنداردى پايدالانۋعا تۋرا كەلگەندە، ءسوزسىز جازباشا رۇقساتقا يە بولۋ كەرەك. مازمۇنداردى رۇقساتسىز جالعاپ تاراتۋعا، كەسىپ رەداكسيالاۋعا، وزگەرتۋگە، قىسقارتىپ قۇراستىرۋعا، باسقا ورىنعا كوشىرۋگە نەمەسە باسقا تاسىلدەرمەن كوبەيتۋگە ءارى تاراتۋعا بولمايدى، قايشى كەلگەندەردىڭ زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىگى زاڭ بويىنشا قۋزاستىرىلادى.