تيانشان تورى
تيانشان تورى   ›   جاڭالىقتار   ›   شينجياڭ حابارلارى

بازار تۇلعالارىنىڭ ومىرشەڭدىك كۇشى ەسەلەپ ارتتى

□ انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى رىن حۋا

  شارۋاشىلىق - ساۋدا ورتاسى − وندىرگىش كۇش، شارۋاشىلىق - ساۋدا ورتاسىن ساپالىلاندىرۋ − وندىرگىش كۇشتى ازات ەتۋ، باسەكەلىك قۋاتتى جوعارىلاتۋ. پارتيا 18 - قۇرىلتايىنان بەرى، رايونىمىز ”تومەنگە بەرۋ، باسقارۋ، قىزمەت وتەۋ“ سياقتى ءتۇيىندى سالالار جانە شەشۋشى بۋىندار رەفورماسىن ءۇرتىس تەرەڭدەتىپ، بازارلانعان، زاڭمەن باسقارىلاتىن، حالىقارالانعان شارۋاشىلىق - ساۋدا ورتاسىن كۇش سالا تۇلعالاپ، بازار تۇلعالارىنىڭ ومىرشەڭدىك كۇشىن تاسقىنداتىپ، شينجياڭنىڭ ەكونوميكاسىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىنا قۋاتتى ومىرشەڭدىك كۇش قوستى. بيىل 8 - ايعا دەيىن تۇتاس رايوندا تىركەلگەن بازار تۇلعاسى 2 ميلليون 218 مىڭعا جەتىپ، 2012 - جىلداعىدان ەكى ەسە ارتتى.

قىزمەت وتەۋ ساپالىلاندى، ءىس ءبىتىرۋ اناعۇرلىم جوعارى ءونىمدى، قولايلى بولدى

  ”ءبىر كۇن بۇرىن تۇستەن كەيىن، شينجياڭ ۇكىمەتتىك قىزمەت وتەۋ سايتىنا شىعىپ، قاتىستى ماتەريالداردى تاپسىرىپ ەدىم، ەرتەسى تۇستەن بۇرىن اداقتاپ تەكسەرۋدەن ءوتىپتى“، جۋىقتا جۇڭنۇڭ لياڭپين شينجياڭ كاسىپ سالاسى جاڭالىق اشۋ شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ القاسى لي يۇيشۋ كاسىپورىندى تىركەۋ جۇمىسىن بىتىرۋدە جوعارى ءونىمدى ءارى قولايلى ۇكىمەتتىك قىزمەت وتەۋگە ءدان ريزا بولدى.

  كاسىپورىن قۇرۋدا تاۋسىلمايتىن بارىس، باسىلىپ بىتپەيتىن تاڭبادان قازىرگى تاڭداعى تيجارات كۋالىگىن جالپى بارىستىق ينتەرنەتتە ءبىتىرىپ، ”ءبىر رەت تە سابىلماۋعا“ دەيىن، 10 جىلدا شينجياڭنىڭ بازار تۇلعالارىن تىركەۋدە زور وزگەرىس تۋىلدى.

  2013 - جىلدان بەرى، شينجياڭ بۇكىل ەلمەن بىرگە ”تومەنگە بەرۋ، باسقارۋ، قىزمەت وتەۋ“ رەفورماسىن ىشكەرىلەي ىلگەرىلەتىپ جانە ساۋدا ىستەرى ءتۇزىمى رەفورماسىن تەرەڭدەتىپ، كاسىپورىنداردىڭ تىركەلۋ اقىسى، تىركەتكەن كاپيتالدى اداقتاۋ اقىسى، جىلدىق تەكسەرۋگە قازىنالىق باقىلاۋ جۇرگىزۋ مالىمەتى قاراجاتى سياقتىلاردى كەشىرىم ەتتى، سونىمەن ءبىر ۋاقىتتا، كاسىپورىن اشۋ ۋاقىتىن ۇزدىكسىز قىسقارتىپ، كاسىپورىنداردىڭ ءىس بىتىرۋگە جۇمسالاتىن ۋاقىت وزىندىك قۇنى مەن ەكونوميكالىق وزىندىك قۇنىن تومەندەتىپ، قولايلى، جوعارى ءونىمدى، جاريالى بولعان بازارعا كىرۋگە رۇقسات ەتۋ ورتاسىن قالىپتاستىردى.

  كەزەكتە، رايونىمىز كاسىپورىنداردىڭ تيجارات رۇقساتى ىستەرىنە ساياتىن 496 تۇردە ”تيجارات كۋالىگى مەن رۇقسات كۋالىگىن ايىرۋ“ رەفورماسىن جالپى بەتتىك اتقارىپ، ”جيىرما التى كۋالىكتى بىرىكتىرۋدى“ جۇزەگە اسىرىپ، 50 تۇردەگى ونەركاسىپ ونىمدەرىن ءوندىرۋ رۇقسات كۋالىگىن كۇشىنەن قالدىرىپ، ولكە دارەجەلى كۋالىك تاراتقان 4 ءتۇرلى كاسىپورىنعا ”الدىمەن كۋالىك بەرىپ، سوڭىنان انىقتاۋ“ جۇرگىزدى، رايون كولەمىندە ادەتتەگى كاسىپورىن اشقان ۋاقىتىن”12 - بەسجىلدىقتىڭ“ سوڭىنداعى 30 نەشە قىزمەت كۇنىنەن قازىر 4 قىزمەت كۇنىنە قىسقارتتى.

  2018 - جىلى اۆتونوميالى رايون جالپى بارىستىق ەلەكتروندى تىزىمدەۋ جۇيەسىن اشتى ءارى ونى ۇزدىكسىز ساپالىلاندىرىپ جانە كەمەلدەندىرىپ، ”ءبىر ورىندا تىركەۋ، ءبىر رەتتە كۋالاندىرۋ، ءبىر كەستەلى ءوتىنىش، تەڭ قادامدا ءبىتىرۋ، شەكتى ۋاقىتتا ءبىتىرىپ اياقتاتۋ“ سىندى ءبىر سايتتا ءبىر تۇتاس ءبىتىرۋدى، جالپى بارىستىق ينتەرنەتتە ءبىتىرۋدى جۇزەگە اسىردى. قازىرگە دەيىن اۆتونوميالى رايوننىڭ بازار تۇلعالارىنىڭ جالپى بارىستىق ينتەرنەتتە ەلەكتروندى ءبىتىرۋ مولشەرى %26. 74كە جەتتى. مۇنىڭ ىشىندە بازار تۇلعالارىن قۇرۋدى، تىزىمدەۋدى ينتەرنەتتە ءبىتىرۋ مولشەرى %57. 85كە جەتتى.

  ءبىر قىدىرۋ رەفورما شارالارى اناعۇرلىم كەڭ، قولايلى بازارعا كىرۋ ورتاسىن جاراتىپ، شارۋاشىلىق قۇرىپ، جاڭالىق اشۋداعى ”اۋىرتپالىقتاردى جەڭىلدەتىپ“، ”بوگەتتەردى الاستاپ“، بازار تۇلعالارىنىڭ ومىرشەڭدىك كۇشىن تولىق جارىققا شىعاردى. اۆتونوميالى رايوندىق بازاردى باقىلاۋ - باسقارۋ مەكەمەسى تىزىمدەۋ - تىركەۋگە الۋ باسقارماسىنىڭ باستىعى زۋو شينمين بىلاي دەپ تانىستىردى: تاياۋ جىلداردان بەرى شينجياڭنىڭ بازار تۇلعالارىنىڭ سانى ءار جىلى زور مولشەردە ارتىپ، رايونىمىزعا جاڭادان قىرۋار ءونىمدى قامداۋ جانە قارجى قوسۋ، تۇتىنۋ سۇرانىسىن اكەلدى، شاعىن، ۇساق كاسىپورىنداردىڭ، جەكە ساۋدا - ونەركاسىپشىلەردىڭ قارىشتاپ دامۋى ەكونوميكانىڭ دامۋىن پارمەندى ىلگەرىلەتتى.

قيىنشىلىق قىسپاعىنان قۇتىلدىرىپ، بازار تۇلعالارىنىڭ ومىرشەڭدىك كۇشىن مازداتتى

  تاياۋ كۇندەرى اۆتونوميالى رايوندىق ءدارى - دارمەكتى باقىلاۋ - باسقارۋ مەكەمەسىنىڭ ءدارى - دارمەك، ەمدەۋ اسپاپتارى سياقتىلاردى وندىرەتىن، تيجارات ەتەتىن كاسىپورىندارعا قاراتا قيىنشىلىقتان ارىلتاتىن 20 ءتۇرلى شارانى العا قويۋىنىڭ ارقاسىندا، شينجياڭ گاۋشين لىبەي - ىر ەمدەۋ اسپاپتارى شەكتى جاۋاپكەرشىلىك سەرىكتەستىگىنىڭ باس ديرەكتورى جاڭ جيەنىڭ كاسىپورىندى دامىتۋعا دەگەن سەنىمى اناعۇرلىم كۇشەيدى، ”سەرىكتەستىگىمىز ەكى ءتۇرلى ءونىمدى جالعاستى تىركەۋ ءىسىن ءبىتىرىپ، 60 مىڭ يۋاندىق تىركەۋ قاراجاتىن ازايتۋدان، كەشىرىم ەتۋدەن يگىلىكتەندى، ءبىز وسى اقشانى كاسىپورىندى دامىتۋدىڭ قاجەتتى جاعىنا جۇمسايمىز“، - دەدى ول.

  بازار تۇلعاسى ەكونوميكانىڭ كۇش دانەكەرى، بازار تۇلعالارىن ويداعىداي قورعاپ، بازار تۇلعالارىنىڭ ومىرشەڭدىك كۇشىن مازداتساق، ەكونوميكالىق دامۋعا نەگىزگى كۇش توپتاي الامىز.

  10 جىلدان بەرى اۆتونوميالى رايون شارۋاشىلىق - ساۋدا ورتاسىن ۇزدىكسىز جاقسارتىپ، «شينجياڭنىڭ ورتا، شاعىن، ۇساق كاسىپورىندارىنىڭ ”13 - بەسجىلدىقتاعى“ دامۋ جوباسى»، «ورتا، شاعىن كاسىپورىنداردىڭ اقاۋسىز دامۋىن جەبەۋ جونىندەگى اتقارۋ پىكىرى» سياقتى ءبىر قىدىرۋ ساياساتتاردى ءۇرتىس جاريالاپ، ورتا، شاعىن، ۇساق كاسىپورىندارعا قاراتىلعان ساياساتتىق قولداۋ تەبىنىن ارتتىردى. جەر - جەر، تاراۋلار قىزمەت وتەۋ تانىمىندا ىرىقتىلىقپەن بۇرىلىس جاساپ، ءتۇرلى بازار تۇلعالارىنا ”داياشى“ ۇلگىسىندە قىزمەت وتەپ، شاقىرعاندا، ءسوزسىز، ءۇن قاتۋدى، جۇمىس بولماسا مازالاماۋدى قۇلشىنا ورىنداپ، جوعارى ساپالى قىزمەت وتەۋمەن بازاردىڭ ومىرشەڭدىك كۇشىن مازداتتى.

  جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋس وكپە قابىنۋ ىندەتى تۋىلعاننان بەرى، اۆتونوميالى رايوننىڭ كاسىپورىنداردىڭ قيىنشىلىق قىسپاعىنان قۇتىلۋىنا كومەكتەسەتىن ساياسات - شارالارى شوعىرلى كۇش سالىپ، كاسىپورىنداردىڭ شىدامدىلىق كورسەتۋىنە، قيىن وتكەلدەن وتۋىنە قولداۋ كورسەتتى. بيىل جىل باسىنان بەرى كاسىپورىنداردىڭ دامۋ بارىسىندا جولىققان جاڭا قيىنشىلىقتارىنا، جاڭا ماسەلەلەرىنە مەڭزەس، اۆتونوميالى رايون سالىقتى ازايتۋ، اقىنى تومەندەتۋ ”كەشەندى شارالارىن“ اتقارىپ، ءبىر قىدىرۋ ساياساتتاردى دالمە - ءدال شىعارىپ، ناقتى ەكونوميكانىڭ ورنىقتى، اقاۋسىز دامۋىن ىلگەرىلەتتى.

  بيىل 6 - ايدا اۆتونوميالى رايون ەكونوميكانىڭ ورنىقتى ارتۋىن ىلگەرىلەتەتىن ءبىر قىدىرۋ ساياسات - شارالاردى شىعارىپ، تاماشا شارۋاشىلىق - ساۋدا ورتاسىن كۇش سالا قالىپتاستىرىپ، بازاردىڭ ومىرشەڭدىك كۇشىن مازداتتى؛ بيىل 8 - ايدا اۆتونوميالى رايون تاعى «ورتا، شاعىن، ۇساق كاسىپورىندار مەن جەكە ساۋدا - ونەركاسىپشىلەرگە قاراتا، كاسىپورىنداردىڭ قيىنشىلىق قىسپاعىنان قۇتىلۋىنا كومەكتەسۋ سەرپىنىن ونان ارى ارتتىرۋ جونىندەگى ءبىرقانشا ساياسات - شارانى» شىعاردى... وسى ساياسات - شارالار تەبىندى، قۇندى، قولدانىمدىلىعى كۇشتى، جالپىعا ءتيىمدى، قولايلى بولىپ، كاسىپورىنداردىڭ اۋىرتپالىعىن شىن مانىندە جەڭىلدەتتى. جەر - جەر، تاراۋلار الدا ءجۇرىپ قىزمەت وتەپ، بازار تۇلعالارىنىڭ تيجارات جۇرگىزۋ قيىنشىلىعىنا توتەپ بەرۋىنە امالدىڭ بارىنشا كومەكتەسىپ، بازار تۇلعالارىنىڭ ومىرشەڭدىك كۇشىن پارمەندى مازداتىپ، دامۋ سەنىمىن سەرپىلتتى.

قاتاڭ باسقارۋ + يكەمدى باسقارۋ ءادىل دامۋ ورتاسىن قالىپتاستىردى

  بيىل ءۇرىمجى قالاسى ازىق - تۇلىك وندىرەتىن كاسىپورىنداردى زەردەلى باقىلاۋ - باسقارۋدى ىلگەرىلەتىپ، كاسىپورىن تۇلعالارىنىڭ ينفورماتسياسىن زەردەلى باقىلاۋ - باسقارۋ تۇعىرىنا تۇگەل ەنگىزىپ، ازىق - تۇلىك وندىرەتىن كاسىپورىنداردى جالپى بارىستىق قۋزاستىرۋعا بولاتىن ەتتى. ازىق - تۇلىك وندىرەتىن كاسىپورىن ەگەر زاڭعا قايشى كەلىپ ەسكەرتۋ بەرىلسە، ونىڭ ۇكىمەتتىڭ مەردىگەر شاقىرۋ، مەردىگەر بولۋ ىستەرىنە قاتىناسۋ، بانكەدەن قارىز الۋ سياقتى ىستەرى شەكتەۋگە ۇشىرايدى. وسىنداي، ءبىر جەردە زاڭعا قايشى كەلسە، تۇس - تۇستان شەكتەمەگە ۇشىرايتىن قاتاڭ باسقارۋ + يكەمدى باسقارۋ باقىلاۋ - باسقارۋ يقۋاتىن اناعۇرلىم جوعارىلاتىپ، ازىق - تۇلىك حاۋىپسىزدىگىن بارىنشا قامتاماسىز ەتتى.

  ساۋدا ىستەرى ءتۇزىمى رەفورماسى ءتۇزىلىس، مەحانيزم دەڭگەيىندە بازار تۇلعالارىنا بارىنشا ەرىك بەرىپ، بازارعا كىرۋدىڭ قولايلىلانۋ دەڭگەيىن جوعارىلاتتى ءارى ءىس بارىسىندا، ىستەن كەيىن قاتاڭ باسقارۋدى كۇشەيتۋ دە تاياۋ جىلداردان بەرى رايونىمىزدىڭ ساۋدا ىستەرى ءتۇزىمى رەفورماسىن تەرەڭدەتۋدەگى وزەكتى مىندەتىنە اينالدى.

  2020 - جىلى شينجياڭ بازاردى باقىلاۋ - باسقارۋ سالاسىندا ”ەكىنى ءوز قالاۋىمەن تاڭداۋ، ءبىردى جاريا ۇستاۋ“ باقىلاۋ - باسقارۋىن جاپپاي ىلگەرىلەتتى، كەزەكتە بازاردى باقىلاۋ - باسقارۋ سالاسىنداعى قاتىستى تاراۋلار ”ەكىنى ءوز قالاۋىمەن تاڭداۋ، ءبىردى جاريا ۇستاۋ“ باقىلاۋ - باسقارۋىمەن جاپپاي قامتۋدى جۇزەگە اسىردى. ”ەكىنى ءوز قالاۋىمەن تاڭداۋ، ءبىردى جاريا ۇستاۋدىڭ“ ارقاسىندا، ءبىر جولدا كوپ ىستەردى تەكسەرىپ، بۇرىندارى شارلاپ تەكسەرۋ ءتۇزىمى بويىنشا باقىلاۋ - باسقارۋدا ورىن تەپكەن بىلگەنىنشە زاڭ اتقارۋ، زاڭ اتقارۋدا جۇرتتىڭ مازاسىن الۋ، قالاعانىنشا زاڭ اتقارۋ سياقتى ماسەلەلەردى شەشىپ، تۇتاس رايوننىڭ بازار تيجاراتى ءتارتىبىن اناعۇرلىم ارناعا ءتۇسىرىپ، تەكسەرۋ دۇركىنىن ازايتىپ، تەكسەرۋ بارىسىن جۇيەگە ءتۇسىردى، تەكسەرۋ ونىمدىلىگىن جوعارىلاتتى.

  جاڭا دامۋ ارناسىن قالىپتاستىرۋدى ارقاۋ ەتكەن اۆتونوميالى رايون ءادىل باسەكەنى تەكسەرۋ ءتۇزىمىن جاپپاي ىلگەرىلەتتى، كەزەكتە اۆتونوميالى رايون، ايماق (وبلىس، قالا) جانە اۋدان (قالا، رايون) ءادىل باسەكەنى تەكسەرۋ بىرلەسكەن ءماجىلىس ءتۇزىمىن تۇگەل قۇرىپ، ادىلدىكتى قاتاڭ ۇستانىپ، شارۋاشىلىق - ساۋدا ورتاسىنىڭ اناعۇرلىم ءتارتىپتى، كاسىپورىنداردىڭ تيجارات بارىسىندا ادىلدىكتى اناعۇرلىم تەرەڭ سەزىنۋىنە مۇمكىندىك جاسادى.

  شينجياڭ قازىر اتقارىلىپ وتىرعان ساياسات - شارالاردىڭ ساياتىن جەرگىلىكتى قورعامپازدىق، بەلگىلەنگەن ساۋدا، بازار بوگەتى سياقتىلارعا دا ءتۇيىندى اداقتاۋ جۇرگىزدى. بيىل جىل باسىنان بەرى تۇتاس رايون جۇيەلىلەنگەن حۇجات پەن قاتىستى ساياسات - شارادان جالپى 8800دەن استامىن تەكسەرىپ وقىپ، ءادىل باسەكەنى تەجەيتىن 42 ءتۇرلى ساياسات - شاراعا وزگەرتۋ ەنگىزىپ، كۇشىنەن قالدىرىپ، ءتۇرلى جالپى مەنشىك تۇلعالارىنىڭ بايلىق فاكتورىن زاڭ بويىنشا تەپە - تەڭ پايدالانۋىنا، اشىق، ءادىل، ادىلەتتى تۇردە باسەكەلەسۋىنە، تەڭ دارەجەدە زاڭنىڭ قورعاۋىنا يە بولۋىنا تاماشا تۇزىمدىك ورتا قالىپتاستىردى.

  باقىلاۋ - باسقارۋدى، زاڭ اتقارۋدى قاتايتىپ، ينتەرنەت بازارىن باقىلاۋ - باسقارۋدى كۇشەيتىپ، ءتۇيىندى حالىق تۇرمىسى سالاسىندا بازار باعاسىن، ءتارتىبىن ارناعا ءتۇسىردى... ءبىر قىدىرۋ قاتاڭ شارالار شينجياڭعا اشىق باسەكەلەسەتىن، جۇيەلى وسى زامانعى بازار ءتارتىبىن ورناتتى.

جاۋاپتى رەداكتور : الىمبەك نۇرالين

ەسكەرتۋ:

تورابىمىزداعى مازمۇنداردى پايدالانۋعا تۋرا كەلگەندە، ءسوزسىز جازباشا رۇقساتقا يە بولۋ كەرەك. مازمۇنداردى رۇقساتسىز جالعاپ تاراتۋعا، كەسىپ رەداكسيالاۋعا، وزگەرتۋگە، قىسقارتىپ قۇراستىرۋعا، باسقا ورىنعا كوشىرۋگە نەمەسە باسقا تاسىلدەرمەن كوبەيتۋگە ءارى تاراتۋعا بولمايدى، قايشى كەلگەندەردىڭ زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىگى زاڭ بويىنشا قۋزاستىرىلادى.