□ انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ تىلشىلەرى لي لين، رىن چۇنشياڭ
قوعامدىق قامتاماسىزداندىرۋ − حالىق تۇرمىسىن قامتاماسىز ەتەتىن جانە جاقسارتاتىن، قوعامدىق ادىلدىكتى قورعايتىن، حالىقتىڭ قۇت - ىرىسىن ارتتىراتىن نەگىزگى تۇزىمدىك قامتاماسىزداندىرۋ، ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋدى جەبەۋدەگى، قالىڭ حالىق بۇقاراسىنىڭ رەفورمانىڭ، دامۋدىڭ جەتىستىكتەرىنەن بىرگە يگىلىكتەنۋىن جۇزەگە اسىرۋداعى ماڭىزدى تۇزىمدىك ورنالاستىرۋ.
پارتيا 18 - قۇرىلتايىنان بەرى، رايونىمىز جالپى حالىق ات سالىساتىن، جالپى حالىقتى قامتاماسىزداندىراتىن قوعامدىق قامتاماسىزداندىرۋ تورىن كۇش سالا قۇردى. 2021 - جىلدىڭ اياعىنا دەيىن، تۇتاس رايونىمىزدا نەگىزگى زەينەتكەرلىك، جۇمىسسىزدىق، جۇمىستا جارالانۋ سىندى ءۇش تۇردەگى قوعامدىق قامسىزداندىرۋ بويىنشا قامسىزداندىرۋعا قاتىناسقاندار 20 ميلليون 197 مىڭ 800 ادامعا (رەت) جەتىپ، 2012 - جىلدىڭ سوڭىنداعىدان 7 ميلليون 439 مىڭ 400 ادام (رەت) ارتتى. كەزەكتە رايونىمىزدىڭ نەگىزگى زەينەتكەرلىك قامسىزداندىرۋىنا قاتىناسۋ مولشەرى مەن نەگىزگى ەمدەۋ قامسىزداندىرۋىنا قاتىناسۋ مولشەرى تۇگەلدەي ورنىقتى تۇردە ％95تەن استى، شارتقا ۇيلەسەتىن قيىنشىلىعى بار بۇقارا تۇگەلدەي تومەنگى شەكتەن تۇسىرمەي قامتاماسىزداندىرۋ كولەمىنە ەنگىزىلدى، قوعامدىق قامتاماسىزداندىرۋدا ءتۇرلى ادامدار شوعىرىن تۇزىممەن جاپپاي قامتۋ نەگىزىنەن جۇزەگە اسىرىلدى.
جالپى حالىق قامسىزداندىرۋعا قاتىناسىپ، قارتايعاندا سۇيەنىشى بار بولدى
”15 جىل تولىق تاپسىرسام، زەينەتكە شىعۋ جاسىنا تولعان سوڭ، مەن دە قالالىقتار سياقتى زەينەتكەرلىك قامتاماسىزدىعىنان يگىلىكتەنە الامىن، بۇرىن مۇنى ويلاپ تا كورمەگەن ەدىم“. بولاشاقتا اي سايىن ۋاعىندا زەينەتاقى الاتىنىن ويلاعاندا، باي اۋدانى توقسۇن اۋىلى انارقىزىللاڭگار قىستاعىنىڭ تۇرعىنى حالشام اۋۇت كوڭىلى جادىراپ سالا بەرەدى. قىستاق كادرلارى حالشامعا ەسەپ جاساپ كورسەتكەن سوڭ، حالشام ىرىقتىلىقپەن قامسىزداندىرۋعا قاتىناستى ءارى وتباسىنداعىلاردى دا بىرگە قاتىناستىردى.
2012 - جىلدان بەرى، اۆتونوميالى رايون تۇرعىنداردى زەينەتكەرلىك قامسىزداندىرۋ تۇزىمىمەن تولىق قامتۋدى جۇزەگە اسىرىپ، جۇمىسشى - قىزمەتكەرلەر زەينەتاقىسى مەن تۇرعىندار زەينەتاقىسى سىندى ەكى ۇلكەن ءتۇزىم تۇعىرىن قالىپتاستىرىپ، ءبىر ءبولىم قاۋىمدا قامتاماسىزدىق كەم بولۋ سىندى ءتۇزىم جاعىنداعى اقتاڭداقتى تولتىردى؛ ورگانداردىڭ، ءىسورىنداردىڭ جانە كاسىپورىنداردىڭ زەينەتكەرلىك قامسىزداندىرۋ ءتۇزىمى بىرىكتىرىلدى؛ قالا، اۋىلعا ءبولىپ ورنالاستىرىلعان تۇرعىندار زەينەتكەرلىك قامسىزداندىرۋ ءتۇزىمى قالا، اۋىل تۇرعىندارىنىڭ نەگىزگى زەينەتكەرلىك قامسىزداندىرۋ ءتۇزىمى ەتىپ بىرىكتىرىلىپ، ءتۇزىم جوباسى اناعۇرلىم جالپىعا ءتيىمدى، ءادىل بولدى. ”بارلىق ادامنىڭ قارتايعاندا كۇتىمدەلە الۋ“ ارمانى رەالدىققا اينالدى.
ونسۋ اۋدانىنىڭ زەينەتكە شىققان قىزمەتكەرى نۇرنيسا نامەت بيىل 70 جاستا، 2007 - جىلى زەينەتكە شىققان كەزدە ءار ايلىق زەينەتاقىسى 665 يۋان بولاتىن، قازىر 3496 يۋانعا ءوستى. 2012 - جىلدان بەرى، رايونىمىز كاسىپورىننان زەينەتكە شىققانداردىڭ نەگىزگى زەينەتاقىسىن ءۇرتىس رەتتەپ، كاسىپورىننان زەينەتكە شىققانداردىڭ زەينەتاقىسىن ورنىقتى جوعارىلاتتى. ”زەينەتاقى جىل سايىن وسۋدە، ەسەپ كارتچكامىزعا اي سايىن ۋاعىندا تۇسەدى، كوندەلىكتى جۇمسايتىن قاراجاتتان الاڭدامايمىن، تۇرمىسىم قامتاماسىزداندىرىلدى“، - دەدى نۇرنيسا.
تۇرمىسى قامتاماسىزداندىرىلىپ، ونان ارى جاقسى تۇرمىسقا تالپىندى. جالپى حالىقتى قامسىزداندىرۋعا قاتىناستىرۋ جوسپارىنىڭ ىشكەرىلەي اتقارىلۋىنا ىلەسە، 2021 - جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن، تۇتاس رايوندا نەگىزگى زەينەتكەرلىك قامسىزداندىرۋىنا قاتىناسقان ادام 13 ميلليون 368 مىڭ 900 بولىپ، 2012 - جىلدىڭ سوڭىنداعىدان 4 ميلليون 959 مىڭ 500 ادام ارتتى؛ تۇتاس رايوندا جالپى قوعامدىق قامتاماسىزداندىرۋ كارتچكاسىنان 20 ميلليون 881 مىڭ دانا تاراتىلىپ، قوعامدىق قامتاماسىزداندىرۋ حاۋىپسىزدىك تورىنا كىرگىزىلگەن ەڭبەكشىلەر بارعان سايىن مولايدى.
ەمدەۋ قامسىزداندىرۋى حالىققا تيىمدىلىك جەتكىزىپ، ءتىپتى دە جاقسى دارىلەردەن، جاڭا دارىلەردەن پايدالاندى
تاياۋدا ءۇرىمجى قالاسىنىڭ تۇرعىنى چىن ي امبولاتوريادا ەمدەلگەندە، ءوزىنىڭ ەمدەۋ قامسىزداندىرۋ كارتچكاسىمەن كۇيەۋىنىڭ ەمدەۋ قامسىزداندىرۋى جەكەلىك ەسەبىندەگى قارجىنى ىستەتتى. ول بىلاي دەدى: ”مەنىڭ قاتىناسقانىم قالا، اۋىل تۇرعىندارىنىڭ ەمدەۋ قامسىزداندىرۋى، بۇرىندارى امبولاتوريادا ناۋقاس كورسەتسەم قاراجاتتى تۇگەلدەي ءوزىم كوتەرەتىنمىن، قازىر وتباسىمىزداعىلاردىڭ ەمدەۋ قامسىزداندىرۋى ەسەبىنە قوساقتاپ قويساق ەسەپتەن كوتەرتۋگە بولاتىن بولدى، ساياسات وتە جاقسى“.
بيىل 4 - ايدىڭ 1 - كۇنىنەن باستاپ، جۇمىسشى - قىزمەتشىلەردىڭ ەمدەۋ قامسىزداندىرۋىن امبولاتوريادا ءوزارا پايدالانۋ ساياساتى اۆتونوميالى رايوننىڭ ءوز دارەجەسى، ءۇرىمجى قالاسى، سانجى حۇيزۋ اۆتونوميالى وبلىسى سياقتى ءبىر تۇتاس جوسپارعا الىنعان 8 وڭىردە ىركەس - تىركەس تياناقتاندى. چىن يدىڭ پايدالانعانى ءدال جۇمىسشى - قىزمەتشىلەردىڭ ەمدەۋ قامسىزداندىرۋىن امبولاتوريادا ءوزارا پايدالانۋعا بولاتىن ”وتباسى ءوزارا پايدالانۋ“ يقۋاتى. امبولاتوريانى ءبىر تۇتاس جوسپارلاۋ، جەكەلىك ەسەپكە رەفورما جاساۋ ارقىلى رايونىمىز قامسىزداندىرۋعا قاتىناسقان جۇمىسشى - قىزمەتشىلەردىڭ ەسەبىن امبولاتوريادا كوتەرۋ كولەمىن كەڭەيتىپ، جۇمىسشى - قىزمەتشىلەردىڭ نەگىزگى ەمدەۋ قامسىزداندىرۋىن امبولاتوريادا قامتاماسىزداندىرۋ دەڭگەيىن جوعارىلاتىپ، قامسىزداندىرۋعا قاتىناسقان جۇمىسشى - قىزمەتشىلەر حالىققا پايدالى، حالىققا ءتيىمدى ءتىپتى دە كوپ ەمدەۋ قامسىزداندىرۋى يگىلىگىنەن يگىلىكتەندى. 7 - ايدىڭ سوڭىنا دەيىن ءبىر تۇتاس جوسپارعا الىنعان 8 وڭىردە وسى ساياساتتان 2 ميلليون 21 مىڭ 600 ادام (رەت) يگىلىكتەندى، ءبىر تۇتاس جوسپارعا الىنعان قارجى قورىنان 158 ميلليون 864 مىڭ 200 يۋان تولەنىپ، ءوزارا پايدالانۋ ەسەبىنەن 48 مىڭ 900ىن قۇردى.
جۋىق جىلداردان بەرى رايونىمىز جالپى حالىقتىق ەمدەۋ قامتاماسىزداندىرۋ ءتۇزىمى رەفورماسىن ۇزدىكسىز ىلگەرىلەتىپ، ەمدەۋ قامسىزداندىرۋى قىزمەت وتەۋىن ۇزدىكسىز ساپالىلاندىرىپ، بۇقارانىڭ ءدارى پايدالانۋى قىمبات بولۋ، ەمدەلۋ ەسەبىن جاساۋى قيىن بولۋ سياقتى ماسەلەلەردى شىنايى شەشىپ، حالىق تۇرمىسىنا بارىنشا مەيىر جەتكىزدى.
5 - ايدىڭ 10 - كۇنىنەن باستاپ، مەملەكەت شوعىرلى مولشەرلەپ ساتىپ العان جاساندى بۋىن شينجياڭدا تياناقتانىپ، باعاسى ورتا ەسەپپەن ％82 ارزاندادى. ءۇرىمجى قالاسىنىڭ تۇرعىنى سۋ يە وسى يگىلىككە كەنەلگەن ناۋقاستاردىڭ ءبىرى، 7 - ايدا جاساندى بۋىن الماستىرۋ وپەراتسياسىن جاساتىپ بولعان سوڭ سۋ يە اسەرلەنىپ بىلاي دەدى: ”5 ايدىڭ الدىندا جاساندى بۋىن الماستىرۋ وپەراتسياسىنىڭ قاراجاتى 30 مىڭ يۋاننان اساتىن، قازىر 5000 يۋان اينالاسىندا، كوپتەگەن قۋانىش بولدى“.
2019 - جىلدان 2022 - جىلى 8 - ايدىڭ سوڭىنا دەيىن رايونىمىز 18 توپتاعى 441 ءتۇرلى 931 ءدارى - دارمەكتى، 10 توپتاعى 11 ءتۇرلى مەديتسينالىق شىعىن ماتەريالىن شوعىرلى مولشەرلەپ ساتىپ الۋدى تياناقتاندىرىپ اتقاردى، ءار توپتاعى دارىلەردى شوعىرلى ساتىپ الۋ باعاسى ورتا ەسەپپەن ％53 ارزاندادى، شىعىن ماتەريالدارىنىڭ ارزانداۋ مولشەرى ورتا ەسەپپەن تۇگەلدەي ％50تەن اسىپ، ەمدەۋ، ءدارى - دارمەك شىعىنىنان جالپى 7 ميلليارد 279 ميلليون يۋان ۇنەمدەلدى.
تومەنگى شەكتەن تۇسىرمەي قامتاماسىزداندىرىپ، نەگىزگى تۇرمىستان الاڭدامادى
71 جاستاعى جياڭ جىفاڭ شونجى اۋدانى گۋچىڭ اۋىلى نانحۋ مال شارۋاشىلىق قىستاعىنىڭ تۇرعىنى، 9 جىلدىڭ الدىندا نەسەپپەن ۋلانۋ ناۋقاسى دەپ تۇراقتاندىرىلعان، بەلگىلى ۋاقىتتا قان سۇزدىرەتىندىكتەن، ەكونوميكالىق اۋىرتپالىعى بارعان سايىن اۋىرلايدى، جەرگىلىكتى ورىنداعى حالىق ىستەرى كادرلارى دەر كەزىندە وعان ەڭ تومەنگى تۇرمىسىن قامتاماسىزداندىرۋ جۇمىسىن ءبىتىرىپ بەردى. ”ەڭ تومەنگى تۇرمىستى قامتاماسىزداندىرۋ كولەمىنە كىرگىزىلگەن سوڭ، اي سايىن ەڭ تومەنگى تۇرمىستى قامتاماسىزداندىرۋ اقىسى بار بولدى، ناۋقاس كورسەتكەن كەزدە ەسەپتەن كوتەرۋ ءتۇرى مەن قارجى سوماسى دا بارعان سايىن مولايدى“، - دەدى جياڭ جىفاڭ، - قازىر ءار رەت قان سۇزدىرگەندە ەمدەۋ ەسەبىن كوتەرگەننەن سىرت، جەكە ءوزىم 300 نەشە يۋان عانا تولەيمىن.
قوعامدىق قۇتقارۋ، كومەكتەسۋ قوعامدىق قۇرىلىستىڭ تومەنگى شەكتىك، نەگىزدىك قىزمەتى. پارتيا 18 - قۇرىلتايىنان بەرى، رايونىمىزدىڭ ەڭ تومەنگى تۇرمىستى قامتاماسىزداندىرۋ ءتۇزىمى بىتىراڭقى بولعان كىلەڭ قۇتقارۋ، كومەكتەسۋدەن ساتىعا، تۇرگە بولىنگەن، كەشەندى جوعارى ءونىمدى قوعامدىق قۇتقارۋ - كومەكتەسۋ جۇيەسىنە قاراي بۇرىلىس جاساپ، قالا، اۋىلدى تۇتاس قامتۋدى جۇزەگە اسىرىپ، حالىق تۇرمىسىن تومەنگى شەكتەن تۇسىرمەي قامتاماسىزداندىرۋ حاۋىپسىزدىك تورى اناعۇرلىم ءجيى، بەرىك بولدى.
2022 - جىلى تۇتاس رايوندا اۋىل - قىستاقتىڭ ەڭ تومەنگى تۇرمىستى قامتاماسىزداندىرۋ ولشەمى جىلىنا 5290 يۋاننان تومەن بولماي، 2012 - جىلدىڭ سوڭىنداعىدان ％335 ارتتى؛ قالانىڭ ەڭ تومەنگى تۇرمىستى قامتاماسىزداندىرۋ ولشەمى ايىنا 616 يۋاننان تومەن بولماي، 2012 - جىلدىڭ سوڭىنداعىدان ％4. 171 ارتتى. قىرۋار قۇتقارۋ - كومەكتەسۋ قارجىسى قيىنشىلىعى بار وتباسىلارىنىڭ ءۇمىت شۋاعىن جاعىپ، ءتۇرلى قامتاماسىزداندىرۋ ساياساتى قيىنشىلىعى بار بۇقارا ءۇشىن بەرىك، سەنىمدى حاۋىپسىزدىك تورىن توقىدى.
”جەكە ادامدىق قامسىزداندىرۋ“، ”ەڭ تومەنگى تۇرمىستى قامتاماسىزداندىرۋدان بىرتىندەپ شەگىنۋ مەزگىلى“، ”ءبىر ءبولىم كىرىستى وتباسىلىق كىرىمگە قوسىپ ەسەپتەمەۋ“ سياقتى تومەنگى شەكتەن تۇسىرمەي قامتاماسىزداندىرۋ ساياساتتارىن تياناقتاندىردى، ەگجەي - تەگجەيلىلەندىردى، ەڭ تومەنگى تۇرمىستى قامتاماسىزداندىرۋ قاراجاتىن بەرۋدى تەكسەرىپ بەكىتۋ، تۇراقتاندىرۋ ۇقىق شەگىن اۋىل - قالاشىققا (ءمالى) بەرۋ رەفورماسىن تۇيىندەردە سىناق ەتۋدى ورنىقتى ىلگەرىلەتتى... 10 جىل ۋاقىتتا رايونىمىز قوعامدىق قۇتقارۋ - كومەكتەسۋ رەفورماسىن جاپپاي اتقارىپ، سايكەسۋى اناعۇرلىم تەز، ءتارتىبى اناعۇرلىم قاراپايىم، قىزمەت وتەۋى اناعۇرلىم مەيىرلى باۋىرمال قۇتقارۋ - كومەكتەسۋ ۇلگىسىن اشتى. رايونىمىزدىڭ قوعامدىق قۇتقارۋ - كومەكتەسۋ ءتۇزىلىس، مەحانيزمى بىرتىندەپ اقاۋسىزدانىپ، قوعامدىق قۇتقارۋ - كومەكتەسۋ، قامتاماسىزداندىرۋ دەڭگەيى ورنىقتى جوعارىلاپ، قوعامدىق قۇتقارۋ - كومەكتەسۋ ءتىپتى مەيىرلى بولىپ، ءتىپتى دە ىزگىلىك قامقورلىققا تولدى.
جۋىقتا گانسۋ ولكەسىنىڭ تيانشۋي قالاسىنان كەلگەن شيە جۇن ءۇرىمجى قالاسىنداعى بەلگىلى قۇرىلىس ورنىندا ۋاقىتشا قۇتقارۋ - كومەكتەسۋ قاراجاتىن الدى. ”سىرتتان كەلىپ جۇمىس ىستەگەندەردىڭ دە جەرگىلىكتى ادامدارمەن بىردەي ءبىر رەتتىك ۋاقىتشا قۇتقارۋ - كومەكتەسۋ قاراجاتىن ءوتىنىش ەتىپ الۋىنا بولاتىندىعىن ويلاماپپىن، جۇرەككە ايرىقشا جىلۋ سيلادى“، - دەدى ول.
وسى رەتكى ىندەت تۋىلعاننان بەرى، رايونىمىز نوپوس شەكتەمەسىن بۇزىپ، شۇعىل اۋىرتپالىققا جولىعىپ، نەگىزگى تۇرمىسى ۋاقىتشا قيىنشىلىق قىسپاعىندا قالعان جەرگىلىكتى نوپوستا ەمەس ادامدارعا دەر كەزىندە ۋاقىتشا قۇتقارۋ - كومەكتەسۋ جۇرگىزدى. ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋ كەزىندە رايونىمىزدىڭ قوعامدىق قۇتقارۋ - كومەكتەسۋ ساياساتى تومەنگى شەكتەن تۇسىرمەۋ رولىن جالعاستى ساۋلەلەندىردى، قازىرگە دەيىن تۇتاس رايوندا ءتۇرلى قۇتقارۋ - كومەكتەسۋ قارجىسىنان جيىنى 2 ميلليارد 572 ميلليون يۋان تاراتىلىپ، قيىنشىلىعى بار بۇقارا نەگىزگى تۇرمىسىنان الاڭدامادى.
