□ انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى ليۋ شياڭ
”قازىردەن باستاپ، جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ وزەكتى مىندەتى − بۇكىل ەلدەگى ءار ۇلت حالقىن ىنتىماقتاستىرىپ جانە باستاپ، جاپپاي سوتسياليستىك وسىزاماندانعان قۇدىرەتتى مەملەكەت قۇرىپ شىعىپ، ەكىنشى 100 جىلدىق كۇرەس نىساناسىن جۇزەگە اسىرىپ، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋىن جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋ ارقىلى جاپپاي ىلگەرىلەتۋ“.
20 - قۇرىلتاي بايانداماسىندا جاڭا داۋىردەگى جاڭا جورىقتاعى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ بورىشى، مىندەتى العا قويىلىپ، پارتيا 20 - قۇرىلتايىنا قاتىناسقان شينجياڭ ۋاكىلدەرىن ەرەكشە جەلپىندىردى، كوپشىلىك نازاردى بايانداما مازمۇنىنا شوعىرلاندىرىپ، جەر - جەردىڭ ءىس جۇزىندىگىمەن بىرلەستىرىپ، ناتيجەنى اڭگىمەلەپ، بولاشاقتى كوزدەپ، جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدىڭ شينجياڭ كورىنىسىن بىرگە كەسكىندەدى.
ويدى ءبىر اراعا شوعىرلاندىرامىز، كۇشتى ءبىر اراعا جۇمسايمىز
10 جىل جورىق دابىلى قاعىلىپ، ەلىمىز ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋدا كورنەكتى جەتىستىكتەرگە قول جەتكىزىپ، جاپپاي سوتسياليستىك وسىزاماندانعان قۇدىرەتتى مەملەكەت قۇرىپ شىعۋعا، ەكىنشى 100 جىلدىق كۇرەس نىساناسىن جۇزەگە اسىرۋعا قاراي ارشىندى قادام تاستادى.
”ەكونوميكالىق جالپىلىق قۋاتتىڭ ارتۋى، ەكونوميكالىق قۇرىلىمنىڭ ساپالىلانۋى، ءار ۇلت بۇقاراسى تۇرمىسىنىڭ جاقسارۋى... شينجياڭنىڭ بايتاق دالاسىندا جارىققا شىققان ءاربىر تەرەڭ وزگەرىس جوعارى ساپالى دامۋدىڭ ناقتى ىستەۋمەن كەلگەندىگىن دالەلدەدى“. ۋاكىل لي ۋىنجۋان ايرىقشا اسەرلەنە بىلاي دەدى: بولاشاقتا ءبىز ويدى ءبىر اراعا شوعىرلاندىرىپ، كۇشتى ءبىر اراعا جۇمساپ، جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋ قۇرىلىسى ىستەرىن ۇزدىكسىز العا ىلگەرىلەتۋگە قۇلشىنامىز.
بىرگە بايۋ جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدىڭ ماڭىزدى ەرەكشەلىگى، سونداي - اق سوتسياليزمنىڭ ماندىك تالابى.
ۋاكىل لي ۋىنجۋان قىزمەت ىستەگەن، تۇرمىس كەشىرگەن اقتاۋ اۋدانى بۇلىڭكول اۋىلى ۇستىرتكە ورنالاسقانىمەن، سوڭعى جىلدارى ساياحات كاسىبىن زور كۇشپەن دامىتىپ، ءار ۇلت تۇرعىندارى تاماشا تۇرمىس كەشىردى.
”تولىق تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزۋ نەگىزىندە، اۋىل ’ءبىر قىستاقتا ءبىر ءونىم بولۋ‘ سىندى ۇلگىمەن ءارقايسى قىستاقتارعا جەكە - جەكە دامۋ بەتالىسىن بەلگىلەپ، ءار ۇلت بۇقاراسىن ساياحات كاسىبىن دامىتۋعا كەڭىنەن، تەرەڭدەي ات سالىسۋعا شابىتتاندىردى جانە قولداۋ كورسەتتى“، - دەدى لي ۋىنجۋان، - ”كوپشىلىكتىڭ بىرگە قۇلشىنۋىندا ءبىز كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ شايقاسىندا جەڭىسكە جەتىپ، اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋگە ارشىندى قادام تاستادىق. بيىل جىل باسىنان بەرى، بۇكىل اۋىل بويىنشا ساياحات كاسىبىنەن 14 ميلليون 210 مىڭ يۋان كىرىس كىرىپ، 1464 ادامنىڭ كىرىستى ارتتىرىپ بايۋىنا جەتەكشىلىك ەتتى“.
قاجىرلىلىقپەن ىستەگەندە، ناقتى ىستەگەندە عانا ارمان ورىندالادى، قاجىرلىلىقپەن ىستەگەندە، ناقتى ىستەگەندە عانا بولاشاققا قول جەتكىزۋگە بولادى. جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدىڭ جۇزەگە اسۋىن ىلگەرىلەتۋدە بيڭتۋان قىزمەتكەرى، ۋاكىل كوۋ شياۋيان دا تىكە ءارى قاراپايىم تۇسىنىككە يە ەكەن: ”سەنىمدى بەكەمدەپ پارتياعا ىلەسىپ، بىلەك سىبانا قايراتتانا ىستەۋ كەرەك“!
كوۋ شياۋيان تۋانداعى بايۋ شەبەرى، بۇعان ول قۇلشىنىپ ىستەپ، كۇرەس جۇرگىزىپ جەتكەن. ول باتىلدىقپەن ىزدەنىس جاساپ، سەلبەستىك كووپەراتيۆىن قۇرىپ، ءوزى كاسىپكە يە بولىپ قانا قويماي، باسقالاردىڭ كىرىس ارتتىرۋىن جۇزەگە اسىرۋىنا كومەكتەستى. ”قازىر سەلبەستىك كووپەراتيۆىمىزدە جۇمىس ىستەيتىندەر 130 ادامنان اسادى، كىسى باسىندىق جىلدىق كىرىسى 35 مىڭ يۋاننىڭ ۇستىندە“، - دەدى ول.
”جاپپاي دوڭگەلەك داۋلەتتى قوعام ورناتۋ جاپپاي سوتسياليستىك وسىزاماندانعان مەملەكەت قۇرۋعا ءتىپتى دە ءتيىمدى شارت، ءتىپتى دە بەرىك نەگىز ازىرلەدى. ناقتى ىستەگەندە، جوعارى ساپالى دامۋدى جەدەلدەتكەندە عانا جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋ، ءسوز جوق، بىزگە بارعان سايىن جاقىندايدى“، - دەدى ۋاكىل كوۋ شياۋيان.
جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋ جولى جۇرگەن سايىن كەڭەيەدى
20 - قۇرىلتاي بايانداماسىنداعى جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزاماندىرۋدىڭ 5 ءتۇرلى ەرەكشەلىگى جونىندەگى ءتۇسىندىرۋ جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋ جونىندەگى تانىمىنىڭ امالياتتىق دامۋعا ىلەسىپ، ۇزدىكسىز تەرەڭدەپ، جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋ جولىنىڭ جۇرگەن سايىن كەڭەيە تۇسەتىندىگىن اڭعارتتى.
جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋ − ماتەريالدىق وركەنيەت پەن رۋحاني وركەنيەتتى ءوزارا سايكەستىرەتىن وسىزامانداندىرۋ، جۇڭحۋانىڭ تاڭداۋلى ءداستۇرلى مادەنيەتى حالىقتىڭ رۋحاني تۇرمىسىن بايتىپ، جۇڭحۋا وركەنيەتىن جالعاستىرۋ بارىسىندا اسا ماڭىزدى رول اتقارۋدا.
”قالتا قامپايۋمەن قاتار، يدەيا دا تولىسۋى كەرەك“، - دەدى ۋاكىل رىزۋانگۇل ساۋۇت، - ”جاڭا جورىقتا جاڭا بورىشقا، جاڭا مىندەتكە ءدوپ كەلەمىز، سوتسياليستىك وسىزاماندانعان قۇدىرەتتى مەملەكەت ماتەريالدىق جاقتان قۇدىرەتتەنۋى، ءتىپتى، رۋحاني جاقتان قۇدىرەتتەنۋى ءتيىس“.
سوڭعى جىلدارى، شينجياڭ شينجياڭدى مادەنيەتپەن نارلەندىرۋ قىزمەتىن ىشكەرىلەي ىلگەرىلەتىپ، ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ ۇلى وتاندى، جۇڭحۋا ۇلتىن، جۇڭحۋا مادەنيەتىن، جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىن، جۇڭگوشا سوتسياليزمدى شىنايى مويىنداۋىن كۇشەيتىپ، جۇڭحۋا ۇلتى ورتاق تۇلعا تانىمىن ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ جۇرەك تۇكپىرىنە تەرەڭ ۇيالاتتى.
رىزۋانگۇل ساۋۇت قىزمەت ىستەيتىن الەۋمەتتىك اۋماقتا از ۇلت بۇقاراسى شامامەن ％40ىن يەلەيدى. ”الەۋمەتتىك اۋماق جايشىلىقتا ءار ۇلت بۇقاراسىن كوپ ءتۇرلى فورماداعى مادەنيەت قيمىلدارىن ورىستەتۋگە ۇيىمداستىرادى، وتە دۋماندى“! - دەدى ول، - ءار ۇلت تۇرعىندارى ارالاسۋ، ىشتەسۋ، توعىسۋ بارىسىندا ءتۇسىنىسۋدى تەرەڭدەتىپ، سۇيىسپەنشىلىكتى ارتتىرىپ، ءبىر - بىرىنە جۇرەكتەرى ونان ارى جاقىندادى، ىنتىماقتاسا كۇرەس جۇرگىزۋ ارىنى ءتىپتى ارتتى.
” ادام مەن تابيعاتتىڭ جاراسىمدى قاتار ءومىر ءسۇرۋىن جەبەۋ“ جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدىڭ ماندىك تالابىنىڭ ءبىرى.
بايتاق دالا ءتىپتى كوپ جاسىل جەلەك جامىلىپ، كوك اسپان ءتىپتى كوپ كوك تۇسكە بولەنىپ، وزەن، كولدەردەن ءتىپتى مول ءمولدىر سۋ شىمىرلاي اقتى... ”التىن تاۋ، كۇمىس وزەن“ اتى بار التاي ايماعىندا جاسىل ءتۇس كەڭىنەن جالپىلاسىپ، زور ساياحات، زور اۋىل شارۋاشىلىعى، زور سالاماتتىق، جاسىل كەن كاسىبى، تازا ەنەرگيا جانە شەكارا وتكەلى ەكونوميكاسى سياقتى ءتۇيىندى، تىرەكتى كاسىپ سالالارى بوي كوتەرىپ تەبىندەدى.
” ادام مەن تابيعاتتىڭ جاراسىمدى قاتار ءومىر سۇرەتىن وسىزامانداندىرۋدى قۇرۋدا شي جينپيڭنىڭ ەكولوگيالىق وركەنيەت يدەياسىن ءتۇبىرلى بويسۇنۋ ولشەمى جانە ارەكەت باعدارناماسى ەتۋ كەرەك“. التاي ايماعىنان كەلگەن ۋاكىل جەڭىس قادىس بىلاي دەدى: جاسىل دامۋ ارتىقشىلىعىنا تاباندى بولىپ، وسى زامانعى كاسىپ سالاسى جۇيەسىن جەدەل قۇرىپ، ەكولوگياسى تاماشا، كاسىپ سالاسى وركەندەگەن، حالىققا يگىلىك جەتكىزەتىن جوعارى ساپالى دامۋ جولىن جاپپاي كەڭەيتىپ، جاسىلداندىرۋ مەن بايۋ بىرگە گۇلدەنگەن تاماشا كارتينا سالامىز.
ۇلى ىستەردىڭ بولاشاعى جارقىن، مىندەتى اۋىر، جولى ۇزاق
جاپپاي سوتسياليستىك وسىزاماندانعان مەملەكەت قۇرۋ − ۇلى ءارى جاپالى ءىس، بولاشاعى نۇرلى، مىندەتى اۋىر، جولى ۇزاق.
جاڭا داۋىردەگى 10 جىلدا، شي جينپيڭ جولداستى ۇيتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتى ۇلى تاريحي ىرىقتىلىق رۋحىمەن، وراسان زور ساياسي باتىلدىقپەن، كۇشتى جاۋاپكەرشىلىك ارقالاۋمەن پارتيا مەن مەملەكەت ىستەرىندە تاريحي تابىستارعا جەتىپ، تاريحي وزگەرىستەر تۋىلۋىن ىلگەرىلەتتى، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋى بوگەۋ بەرمەس تاريحي بارىسقا قادام تاستادى.
”وتكەنگە قايىرىلا قاراپ، بولاشاققا كوز تاستاپ، پارتيانىڭ جاپپاي باسشىلىعىنا تاباندى بولىپ جانە ونى كۇشەيتىپ، جۇڭگوشا سوتسياليزم جولىنا تاباندى بولساق، ءبىز، ءسوز جوق، جاپپاي سوتسياليستىك وسىزاماندانعان مەملەكەت قۇرۋ ۇلى جوباسىن بىرتىندەپ جۇزەگە اسىرا الامىز“! - دەدى ۋاكىل ۋاڭ گاڭ.
بيلىك دەگەنىمىز حالىق، حالىق دەگەنىمىز بيلىك. حالىقتى وزەك ەتكەن دامۋ يدەياسىنا تاباندى بولۋ − العا باسۋ جولىندا، ءسوز جوق، مىقتاپ يگەرۋگە ءتيىستى كەلەلى پرينسيپتىڭ ءبىرى.
”توعان - ارىق، كوپىر - وتكىن، تازالىق، الەۋمەتتىك دارەتحانا قۇرىلىسى جانە كومىردىڭ ورنىنا ەلەكتر پايدالانۋ، تۇرمىستىق قوقىر - قوقسىقتاردى ءبىر جاقتى ەتۋ، اۋىل - قىستاق كەلبەتىن جاڭالاۋ سياقتى ءبىر توپ نىساندار بىرىنەن سوڭ ءبىرى تياناقتانىپ، ءاربىر ناقتى ءىس قىستاق تۇرعىندارىنىڭ جۇرەگىنە جەتە ىستەلدى“... ۋاكىل ما يۇي سانجى گازەتى مەكەمەسىنىڭ ماناس اۋدانى لانجوۋۋان قالاشىعى باجياحۋ قىستاعىندا تۇراتىن ءبىرىنشى شۋجيى، ”ۇعىسۋ، تيىمدىلىك جاساۋ، توعىستىرۋ“ قىزمەت اترەتىنىڭ باستىعى. قىستاقتاعى وزگەرىستەردى اۋىزعا العاندا، ول اڭگىمەنىڭ تيەگىن اعىتتى.
”باستان - اياق حالىقتى كوكەيىمىزدەگى ەڭ جوعارى ورىنعا قويىپ، حالىقتىڭ باقىتىن دامۋ جاۋابىنا ويىپ جازىپ، بارلىعىن حالىق ءۇشىن ىستەۋگە، بارلىعىندا حالىققا ارقا سۇيەۋگە تاباندى بولساق، جاڭا داۋىردەگى ۇزاق جورىق جولىن ويداعىداي باسا الامىز“، - دەدى ما يۇي.
العا باسۋ جولىندا رەفورما جاساۋدى، ەسىك اشۋدى تەرەڭدەتۋگە تاباندى بولۋ − سارقىلماس قوزعاۋشى كۇش. شەت - شالعاي شەكارا وڭىردەن باتىسقا ەسىك اشقان توراپ وزەگىنە اينالعانعا دەيىن، جاڭا داۋىردەگى رەفورما جاساۋ، ەسىك اشۋ وتانىمىزدىڭ باتىس سولتۇستىك بۇرىشىنان تاريحتا بۇرىن بولماعان ومىرشەڭدىك كۇش قاۋلاتتى.
”بيىل 1 - ايدان 8 - ايعا دەيىن، قاشقار جالپىلىق كەشەندى باجىسىز اۋماعى 12 ميلليارد 300 ميلليون يۋان يمپورت - ەكسپورت ساۋدا سوماسىن جۇزەگە اسىرىپ، سايكەس مەزگىلدەگىدەن 1.10 ەسە ارتتى“، - دەدى ۋاكىل نيە جۋاڭ، - ”قاشقار ايماعى وزگەشە وڭىرلىك ورىن ارتىقشىلىعىن جانە ساياساتتىق ارتىقشىلىقتى تولىق ساۋلەلەندىرىپ، جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋى وزەكتى رايون ءتۇيىنى قۇرىلىسىن زور كۇشپەن ىلگەرىلەتىپ، جوعارى دەڭگەيدەگى سىرتقا ەسىك اشۋدى جەدەل ىلگەرىلەتىپ، جاڭا دامۋ ارناسىنا قىزمەت وتەۋدە جانە وعان توعىسۋدا ۇزدىكسىز جاڭا ىسكەرلىك ايگىلەيدى“.
بارلىق ۇلى جورىق ساتىنە باسا بەرمەيدى. كۇرەس جۇرگىزۋ رۋحىن اسقاقتاتۋعا تاباندى بولۋ − جاڭا جەڭىستەرگە ۇزدىكسىز قول جەتكىزۋدىڭ ماڭىزدى اسىلى.
”بۇل ساپاردا ءدال وسى كۇرەس جۇرگىزۋ رۋحىن اسقاقتاتۋعا، تەحنيكالاردان قامال الۋدى كۇشەيتۋگە سۇيەنىپ، جينفىڭ عىلىم - تەحنيكاسى جەل ەلەكتر كاسىبىندە كەنجەلەپ سوڭىنان ەرۋدەن جاڭالىق اشاتىن باستاماشى بولۋعا دەيىنگى ناتيجەنى جۇزەگە اسىردى“، - دەدى ۋاكىل ۋ گاڭ، - عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ وسىنداي، ءوزىمىزدىڭ وسىزاماندانۋ جولىمىزدى ويداعىداي باسۋ تىپتەن وسىنداي. تەك باتىلدىقپەن، شەبەرلىكپەن كۇرەس جۇرگىزىپ، قيىندىققا قارسى اتتانىپ، قايسارلىقپەن العا تارتقاندا عانا، العا باسۋ جولىمەن جۇرگەن سايىن ۇزاقتارعا جەتىپ، جەڭىسكە جەتە الامىز.
