تيانشان تورى
تيانشان تورى   ›   جاڭالىقتار   ›   شينجياڭ حابارلارى

قولىمىزداعى ”كەسەمىزدى“ مىقتى ۇستايمىز

□ انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى گو ليڭ

  ”جۇڭگولىقتاردىڭ كەسەسىن ءوز قولىندا مىقتى ۇستاۋىنا شىنايى كەپىلدىك ەتۋ كەرەك“. پارتيا 20 - قۇرىلتايىنىڭ بايانداماسىنداعى استىق حاۋىپسىزدىگى، ەنەرگيا حاۋىپسىزدىگى، ەكولوگيانى قورعاۋ جونىندەگى بايىمداۋلار ۋاكىلدەردىڭ كۇشتى ۇندەستىگىن تۋدىردى.

جاڭا جورىقتا شينجياڭنىڭ استىق جاۋاپكەرشىلىگىن ءتىپتى دە ويداعىداي ارقالايمىز

  پارتيا 18 - قۇرىلتايىنان بەرى، باس شۋجي شي جينپيڭ استىق حاۋىپسىزدىگى، ىشەر اس ماسەلەسى جونىندە تالاي رەت ماڭىزدى ءسوز سويلەپ، ماڭىزدى نۇسقاۋ بەردى. باس شۋجي شي جينپيڭ بىلاي دەپ تەرەڭىنەن اتاپ كورسەتتى: ”جۇڭگولىقتار ءوز كەسەسىن قاي - قاشان دا ءوز قولىندا مىقتى ۇستاۋى كەرەك“، ”ءوز كەسەمىزگە، باستىسى، جۇڭگونىڭ استىعىن سالۋىمىز كەرەك“.

  ”ءوزىمىزدىڭ كەسەمىزدى مىقتى ۇستاۋىمىز كەرەك، ءوز كۇشىمىزگە سۇيەنگەندە عانا الۋەتتەنە الامىز“، ”’اتىزدان دايىم باس المايتىن، اۋا رايىنا قاراپ تۇقىم شاشاتىن‘ ءداستۇرلى اۋىل شارۋاشىلىق ءداۋىرى الدەقاشان كەلمەسكە كەتتى“... ۋاكىلدەر جابال مىنالاردى ءبىلدىردى: اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ وسىزاماندانا دامۋىن جەدەلدەتۋدە ”جۇڭگولىقتاردىڭ كەسەسىن ءوز قولىندا مىقتى ۇستاۋىنا“ ۇزدىكسىز جىگەر - قايرات ۇستەيمىز.

  بيىل شينجياڭ استىق حاۋىپسىزدىگىنىڭ ىرىقتىلىق ۇقىعىن مىقتى يگەرىپ، ءوز كەسەسىن مىقتاپ ۇستاۋمەن بىرگە، مەملەكەتتىڭ كەسەسىنە دە ساپالى شينجياڭ استىعىن تولتىردى. ۋاكىل ۋاڭ گوحى بىلاي دەدى: استىق حاۋىپسىزدىگى − حالىق تۇرمىسى ماسەلەسى ءارى ەكونوميكالىق ماسەلە، تيتتەي دە سالعىرتسۋعا، بەيعامدىققا سالىنۋعا بولمايدى، كۇن ىلگەرى سايلانىپ، امانشىلىقتا جامانشىلىقتىڭ دا بولاتىنىن ويلاپ، قاي - قاشان دا استىق حاۋىپسىزدىگى سىندى وسى ارقاۋدى مىقتاپ شيراتقاندا عانا، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ باياندى دامۋىنىڭ نەگىزىن ۇزدىكسىز بەكەمدەي الامىز.

  ۋاكىل ۋاڭ گوحى بىلاي دەدى: ءبىز استىقتى دامىتۋدىڭ كاسىپ سالاسىندىق سيپاتىن تەرەڭ تانۋىمىز، جاڭا دامۋ ۇستانىمىن جەتەكشى، استىق حاۋىپسىزدىگىن تومەنگى شەك ەتىپ، بايلىق باسىمدىعىن كاسىپ سالاسى باسىمدىعىنا اينالدىرىپ، كاسىپ سالاسىنىڭ تيبىن وزگەرتىپ، دارەجەسىن جوعارىلاتۋدى جانە جوعارى ساپالى دامۋدى ىلگەرىلەتىپ، جاڭا جورىقتا شينجياڭنىڭ استىق جاۋاپكەرشىلىگىن ءتىپتى دە ويداعىداي ارقالايمىز.

ەنەرگيانىڭ ”كەسەسىن“، ءسوزسىز، ءوز قولىمىزدا مىقتى ۇستايمىز

  بىلتىر 10 - ايدا باس شۋجي شي جينپيڭ جەڭىس مۇناي الابىندا قىزمەت تەكسەرگەندە، تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزگەندە بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: مۇناي ەنەرگياسى قۇرىلىسىنىڭ مەملەكەتىمىز جونىنەن ءمانى زور، جۇڭگو جاساۋ كاسىبىندەگى ءىرى ەل رەتىندە، ناقتى ەكونوميكانى دامىتۋى، ەنەرگيانىڭ كەسەسىن، ءسوزسىز، ءوز قولىندا مىقتى ۇستاۋى كەرەك.

  ۋاكىلدەر مىنالاردى ءبىلدىردى: جاپپاي سوتسياليستىك وسىزاماندانعان مەملەكەت قۇرۋدىڭ، ەكىنشى 100 جىلدىق كۇرەس نىساناسىنا شەرۋ تارتۋدىڭ جاڭا ساپارىندا ءورىس اشا ەكپىندەي ىلگەرىلەپ، ەنەرگيا حاۋىپسىزدىگىنە شىنايى كەپىلدىك ەتۋ توتەنشە ماڭىزدى.

  ۋاكىل جاۋ ۋىنچۋان بىلاي دەدى: قارامايلى قالاسى باستان - اياق مەملەكەتتىڭ ەنەرگيا حاۋىپسىزدىگىن جانە ماڭىزدى حيميا ونەركاسىبى ونىمدەرىمەن قامداۋدى قامتاماسىز ەتۋدى ماڭىزدى بورىش ەتىپ، وڭىرلىك بايلىق باسىمدىعى مەن تەحنيكالىق باسىمدىققا سۇيەنىپ، مۇناي، مۇناي حيميا كاسىپ سالاسىن جوعارى ساپالى دامىتۋدى ىلگەرىلەتتى؛ سونىمەن بىرگە جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋىندە مۇناي، مۇناي حيميا كاسىپ سالاسىن جوعارى ساپالى دامىتۋدان ۇلگى كورسەتۋ رايونىن قۇرۋدى جەدەلدەتىپ، 2025 - جىلى شينجياڭنىڭ مۇناي الابىندا 20 ميلليون توننالىق دارەجەدەگى وسىزاماندانعان ءىرى مۇناي - گاز الابىن جالپى بەتتىك قۇرىپ شىعۋعا كۇش سالادى.

  ەنەرگيا − ونەركاسىپتىڭ ازىعى، حالىق شارۋاشىلىعىنىڭ جان تامىرى. وسى 10 جىلدا شينجياڭ تاتىمدى، جىگەر بەرەتىن ءبىر تاماشا جاۋاپناما تاپسىردى: مۇناي حيميا كاسىپ سالاسىنىڭ، مۇنايدىڭ، گازدىڭ ەكۆيۆالەنتى بۇكىل مەملەكەتتە ماڭداي الدى ورىندى يەلەدى، نافتەنيل جۇمسارتقىش مايدىڭ، دارا دەنەلىك كۇكىرت قىشقىل كاليدىڭ، پولي ۆينيل حلوردىڭ (PVC) ءوندىرىس قۋاتى مەملەكەت بويىنشا ءبىرىنشى بولدى؛ جاڭا ەنەرگيامەن ەلەكتر تاراتۋ كولەمى، وت ەلەكتر، جەل ەلەكتر، فوتوۆولتتىق اگراگاتتارى مەملەكەت بويىنشا الدىڭعى ورىندى يەلەدى...

  ۋاكىل جاۋ ۋىنچۋان بىلاي دەدى: مۇنايدى، مۇناي حيمياسىن جەتەكشى ەتكەن اۋىر ونەركاسىپ قالاسى رەتىندە، ”كومىر قىشقىل گازىنىڭ شىعارىلۋىن ەڭ جوعارى ماننەن اسىرماۋ، كومىر قىشقىل گازىن بەيتاراپتاندىرۋ“ نىساناسى بويىنشا، قارامايلى بايلىق تيبىندەگى قالانىڭ تيبىن وزگەرتىپ، دارەجەسىن جوعارىلاتۋدىڭ تاريحي مىندەتىن كوزدە ۇستاپ، مەملەكەت دارەجەلى بايلىق شوعىرلانعان رايوننىڭ تيبىن وزگەرتىپ جاڭالىق اشۋ سىناق رايونى ەتىپ بەلسەنە قۇرىپ، قالانىڭ تيبىن وزگەرتىپ، دارەجەسىن جوعارىلاتۋدى قۇلشىنا ىلگەرىلەتىپ، تىڭ سەرپىلىسكە قول جەتكىزىپ، مەملەكەتتىڭ ەنەرگيا حاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋگە اناعۇرلىم زور ۇلەس قوسادى.

تۇنىق سۋ، جاسىل تاۋعا سۇيەنىپ، ”التىن كەسەمىزدى“ مىقتى ۇستايمىز

  اسپانى كوكپەڭبەك، سۋى تۇنىق بولىپ، قورشاعان ورتا جاقساردى. سوڭعى جىلدارى رايونىمىز ەكولوگيانى قالپىنا كەلتىرۋ مەن قورعاۋعا ۇزدىكسىز قۋاتتى قوزعاۋشى كۇش ۇستەپ، ناقتى ونىمدىلىككە قول جەتكىزىپ، ”تۇنىق سۋ، جاسىل تاۋ − باعالى بايلىق“ ۇستانىمى كۇن سايىن جۇرت كوڭىلىنە تەرەڭ ۇيالادى.

  ەكولوگيادان بايلىق جاراتىپ، ”جاسىل اقشا الۋ ماشيناسىن“ تۇلعالاۋ كەرەك. ۋاكىلدەر مىنالاردى ءبىلدىردى: ەكولوگيالىق وركەنيەت قۇرىلىسىندا قازىر ەڭبەك ەتىپ، پايداسىن بولاشاقتا كورەمىز. ەكولوگيالىق وركەنيەت قۇرىلىسىن بار كۇشپەن ىلگەرىلەتىپ، قورعاپ، وڭاپ، ونان دا ماڭىزدىسى، دامىتىپ، قۇرىپ قالماستان، جاسىل ءتۇستىڭ ”نەگىزىن“ ءتىپتى دە كورنەكتىلەندىرۋ كەرەك.

  تاماشا ەكولوگيالىق ورتا − جالپىعا ەڭ ءتيىمدى حالىق تۇرمىسىنىڭ قۇت - ىرىسى. رايونىمىز باستان - اياق حالىقتىڭ كۇن سايىن ارتقان كورىكتى ەكولوگيالىق ورتا قاجەتىن قاناعاتتاندىرۋدى، ءسوزسىز، ويداعىداي جاۋاپ بەرۋگە ءتيىستى تاقىرىپ رەتىندە قاراپ، ەكولوگيالىق ورتانىڭ ساپاسىن ۇزدىكسىز جاقسارتتى.

  ”ءار جىلى 4 - ايدان 7 - ايعا دەيىن التاي ايماعىنداعى بارلىق جاراتىلىستىق سۋ الابىندا بالىق اۋلاۋعا جاپپاي تيىم سالىنادى، سۋ بايلىعىن قاتاڭ قورعاۋ، ءونىمدى باسقارۋ جانە عىلمي پايدالانۋ شينجياڭنىڭ بالىق شارۋاشىلىعىن جوعارى ساپالى دامىتۋدىڭ نەگىزىنە اينالدى؛ەكولوگيالىق باسىمدىقتان پايدالانىپ، ەگىنشىلەردى جەردى اينالىمعا سالۋعا جانە كاسىپورىندارمەن سەلبەسۋگە بەلسەنە جەتەكتەپ، جۇڭي ءشوپ دارىلەردىڭ شوعىرلانعان، اۋماقتى ەگىمشىلىگىن قالىپتاستىرىپ، ەكونوميكالىق ونىمدىلىگىن جوعارىلاتتى... التاي ايماعى ەكولوگيالىق ورتانى قورعاۋدى جان - جاقتىلى ورىستەتىپ، ساياحاتتىڭ ’ءتورت ماۋسىمدىق ءانىن‘ اسقاقتاتىپ، سانسىزداعان ەگىنشى - مالشىلاردىڭ ەكولوگياعا سۇيەنىپ، ساياحاتقا سۇيەنىپ جان باعۋىنا مۇمكىندىك جاسادى“. ۋاكىل جەڭىس قادىس بىلاي دەدى: قازىر التاي ايماعىنىڭ ەكولوگيا جانە مادەنيەت، ساياحات كاسىبىنىڭ دامۋ جاعدايى جاقسى، بۇقارانىڭ تۇنىق سۋ، جاسىل تاۋ سىندى ”التىن كەسەگە“ سۇيەنۋىنە ابدەن نەگىزى بار.

جاۋاپتى رەداكتور : الىمبەك نۇرالين

ەسكەرتۋ:

تورابىمىزداعى مازمۇنداردى پايدالانۋعا تۋرا كەلگەندە، ءسوزسىز جازباشا رۇقساتقا يە بولۋ كەرەك. مازمۇنداردى رۇقساتسىز جالعاپ تاراتۋعا، كەسىپ رەداكسيالاۋعا، وزگەرتۋگە، قىسقارتىپ قۇراستىرۋعا، باسقا ورىنعا كوشىرۋگە نەمەسە باسقا تاسىلدەرمەن كوبەيتۋگە ءارى تاراتۋعا بولمايدى، قايشى كەلگەندەردىڭ زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىگى زاڭ بويىنشا قۋزاستىرىلادى.