□ انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى شيە حۇيبيان
پارتيا 20 - قۇرىلتايى بايانداماسىندا: عىلىم - تەحنيكا − ءبىرىنشى وندىرگىش كۇش، دارىندىلار − ءبىرىنشى بايلىق، جاڭالىق اشۋ − ءبىرىنشى قوزعاۋشى كۇش دەگەنگە، ءسوز جوق، تاباندى بولۋ كەرەكتىگى العا قويىلدى.
جاڭالىق اشۋدى يگەرۋ دامۋدى يگەرگەندىك، جاڭالىق اشۋدى كوزدەۋ بولاشاقتى كوزدەگەندىك. قايتكەندە جاڭالىق اشۋدى قامال الۋ ءتۇيىنى ەتىپ، شينجياڭنىڭ ەكونوميكاسىنىڭ، قوعامىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىنا جەتەكشىلىك ەتۋگە بولادى؟ جۇڭگو عىلىم اكادەمياسى شينجياڭ فيزيكا - حيميا تەحنيكاسىن زەرتتەۋ ورنىنىڭ باستىعى، اعا زەرتتەۋشى پان شىليە مەن پارتيا 20 - قۇرىلتايىنىڭ ۋاكىلى، سانجى حۇيزۋ اۆتونوميالى وبلىستىق پارتكومنىڭ شۋجيى ۋاڭ گوحىنىڭ سۇحباتىنا قۇلاق ءتۇرىڭىز.
جاڭالىق اشۋ ەكولوگياسىن ساپالىلاندىرىپ، جاڭالىق اشۋدىڭ قوزعالىس قۋاتىن قاۋلاتامىز
پان شىليە: پارتيا 20 - قۇرىلتايى بايانداماسىندا مىنالار العا قويىلدى: ”مەملەكەتتى عىلىم - تەحنيكا، وقۋ - اعارتۋ ارقىلى كوركەيتۋ ستراتەگياسىن، مەملەكەتتى دارىندىلار ارقىلى قۇدىرەتتەندىرۋ ستراتەگياسىن، جاڭالىق اشۋ ارقىلى دامۋعا دەم بەرۋ ستراتەگياسىن ىشكەرىلەي اتقارىپ، دامۋدىڭ تىڭ ءورىسىن، جاڭا باسەكە الاڭىن اشىپ، دامۋدىڭ جاڭا قوزعاۋشى كۇشىن، تىڭ ابزالدىلىعىن ۇزدىكسىز سومداۋ كەرەك“، بۇل جۇڭگو عىلىم اكادەمياسىنىڭ شينجياڭ بولىمشە اكادەمياسى جۇيەسىندە قىزۋ تالقى قوزعاپ، كوپشىلىك ءبىر اۋىزدان بۇل ءارى عىلمي زەرتتەۋ قىزمەتكەرلەرىن شابىتتاندىرۋ، ءارى بولاشاق كۇرەسكە ايقىن بەتالىس كورسەتتى دەپ قارادى.
ۋاڭ گوحى: پارتيا 20 - قۇرىلتاي بايانداماسىنىڭ وسى ءۇش ءىرى ستراتەگيانى قاتار ورتاعا قويۋى وقۋ - اعارتۋدى، عىلىم - تەحنيكانى، دارىندىلاردى جاڭا داۋىردەگى جاڭا جورىقتا دامۋدىڭ ماڭىزدى ورنىنا قويعاندىعىنان دەرەك بەرەدى ءارى ماعان بورىش ارقالاپ وتىرعاندىعىمدى، جاۋاپكەرشىلىگىمنىڭ كەلەلى ەكەندىگىن تەرەڭ سەزىندىردى. دامۋى كەنجە ءوڭىر بولعان سايىن جاڭالىق اشۋ ارقىلى دامۋعا دەم بەرۋ ستراتەگياسىن اتقارۋدى سولعۇرلىم قاجەت ەتەدى. اسىرەسە، بيىل جىل باسىنان بەرى اۆتونوميالى رايوننىڭ عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ جينالىسىنىڭ اشىلۋىنا ىلەسە، شينجياڭنىڭ عىلىم - تەحنيكا ىستەرىنىڭ دامۋى تاعى ءبىر كوكتەمدى قارسى الىپ، جاڭالىق اشۋ ارقىلى دامۋعا دەم بەرۋگە جاڭا داۋىرلىك ءمان ۇستەلدى.
پان شىليە: قايتكەندە شينجياڭنىڭ وڭىرلىك ورىن باسىمدىعىن، بايلىق باسىمدىعىن تولىق ساۋلەلەندىرۋگە بولادى، بۇل عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ تىرەگىنەن ايرىلا المايدى. بۇل قالىڭ عىلمي زەرتتەۋ قىزمەتكەرلەرىنىڭ تۋراشىلدىقتان اينىماي جاڭالىق اشۋىن عانا ەمەس، ونان دا ماڭىزدىسى، ۇكىمەت دەڭگەيىندەگى جوعارى دەڭگەيلى جوبالاۋدى كۇشەيتىپ، تاماشا جاڭالىق اشۋ ەكولوگياسىن قالىپتاستىرۋدى قاجەت ەتەدى.
ۋاڭ گوحى: شىنىمەن سولاي. قازىرگى شينجياڭ جاڭا دامۋ ورايىن قارسى الىپ وتىر، تۇتاس قوعامنىڭ جاڭالىق اشۋ ومىرشەڭدىك كۇشىن قاۋلاتۋدا ەڭ ماڭىزدىسى تاماشا جاڭالىق اشۋ ەكولوگياسىن تۇلعالاۋ كەرەك.
سانجى وبلىسىن مىسالعا الساق، بيىل جىل باسىنان بەرى ءبىز جوعارى دەڭگەيلى جوبالاۋدى ۇزدىكسىز كۇشەيتىپ، نازاردى ”ەكى اۋماق“ قۇرىلىسىنا شوعىرلاندىرىپ، 3 ۇلكەن مەملەكەت دارەجەلى باقشا اۋماعىن ءتۇيىن ەتكەن وڭىرلىك عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ بيىك بەلەسىن قۇلشىنا سومداپ، نازاردى عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ ەكولوگياسىن قالىپتاستىرۋ، دارىندىلاردى باۋلۋ ۇلگىسىندە جاڭالىق اشۋ، عىلمي زەرتتەۋدى باعالاۋ، سيلاۋ مەحانيزمىن كەمەلدەندىرۋ جاعىنا شوعىرلاندىرىپ، كۇش سالىپ، «ءتۇيىندى كاسىپ سالالارىنىڭ شەشۋشى بۋىندارىندا عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋدان الدىمەن قامال الۋعا قولداۋ كورسەتىپ، جوعارى ساپالى دامۋعا جەتەكشىلىك ەتۋ جونىندەگى اتقارۋ پىكىرى» سىندى ءبىر قىدىرۋ جاڭالىق اشۋ ساياساتىن شىعارىپ، ساياساتتاردىڭ ناقتاپ تياناقتانۋىن مىقتاپ يگەرىپ، عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ تابىسى كورنەكتى بولدى.
سۇرانىستى كوزدەي وتىرىپ قامال الىپ، اناعۇرلىم كوپ تىڭ ناتيجە جاراتامىز
پان شىليە: سۇرانىستى ءجىتى قاداعالاي وتىرىپ جاڭالىق اشقاندا عانا عىلمي زەرتتەۋدىڭ ناقتى قۋاتىن جاڭالىق اشۋدىڭ قوزعاۋشى قۋاتىنا اينالدىرۋعا بولادى. عىلمي زەرتتەۋ قىزمەتكەرى جونىنەن العاندا، مەملەكەتتىڭ ستراتەگيالىق قاجەتىن جانە ادامزات قوعامىنىڭ دامۋ قاجەتىن كوزدەي وتىرىپ قامال الۋ كەرەك، زارۋلىككە يە تەحنيكا مەن ونىمدەردىڭ عانا بازارى بولادى ءارى جاڭا باسەكە الاڭىنا، جاڭا باسىمدىققا اينالۋى مۇمكىن.
ۋاڭ گوحى: دۇرىس، پارتيا 20 - قۇرىلتايىنىڭ بايانداماسىندا مىنالار العا قويىلدى: ”مەملەكەتتىڭ ستراتەگيالىق قاجەتىن باعدار ەتىپ، اۋەلگى جاسامپازدىق سيپاتتى، جەتەكشىلىك سيپاتتى عىلىم - تەحنيكادان كۇش - قۋاتتى شوعىرلاندىرا وتىرىپ قامال الىپ، شەشۋشى، وزەكتى تەحنيكالاردان قامال الۋ شايقاسىندا، ءسوزسىز، جەڭىسكە جەتۋ كەرەك“، عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ سۇرانىستى جەتەكشى ەتىپ، ونى كاسىپ سالاسىنىڭ دامۋىندا شىن مانىندە تياناقتاندىرعاندا عانا، اناعۇرلىم كوپ جاڭالىق اشۋ جەتىستىكتەرىنىڭ ”تاجىريبەحانادان“ شىعىپ، كاسىپ سالاسىنىڭ دامۋىنىڭ ساپاسى مەن ونىمدىلىگىندەگى ”ناعىز التىنعا“ اينالۋىن ىلگەرىلەتە الادى. ءبىز ”14- بەسجىلدىقتاعى“ جاڭالىق اشۋ تىزبەگى مەن كاسىپ سالاسى تىزبەگىنىڭ تەرەڭدەي توعىسۋىنداعى تەحنيكالىق جاڭالىقتار تىزىمدىگىن سالالادىق، اسىرەسە، ماقتا، فوتوۆولت كرەمني نەگىزى سياقتىلارعا مەڭزەس شەشۋشى، وزەكتى تەحنيكالاردان قامال الۋدى كۇشەيتىپ، اناعۇرلىم كوپ ”0“دەن ”1“گە دەيىنگى كەلەلى تىڭ ناتيجەلەردى جۇزەگە اسىردىق.
پان شىليە: عىلمي زەرتتەۋ ورنى رەتىندە، ءبىزدىڭ شينجياڭ فيزيكا - حيميا تەحنيكاسىن زەرتتەۋ ورنىمىز دا بايلىقتى ىڭعايلاۋدى ۇزدىكسىز ساپالىلاندىرىپ، عىلمي زەرتتەۋ ۇجىمىنىڭ مەملەكەت پەن ءوڭىردىڭ دامۋ قاجەتىن ۇشتاستىرۋىنا قولداۋ كورسەتىپ، كاسىپ سالاسىنىڭ دامۋىنا تۇساۋ بولىپ وتىرعان شەشۋشى، وزەكتى تەحنيكالاردان قامال الۋدى كۇشەيتتى. كەزەكتە ءبىز جۇڭتاي حيمياسى، شينتى ەنەرگياسى، شينجياڭ قارجى قوسۋ، دامىتۋ توبى سياقتى كاسىپ سالاسىنىڭ باستاماشى كاسىپورىندارىمەن تەحنيكانى ۇشتاستىرۋدامىز.
ۋاڭ گوحى: اۆتونوميالى رايوندىق 10 - كەزەكتى پارتكومنىڭ بەسىنشى جالپى ءماجىلىسى عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋمەن جەتەكتەۋدى كۇشەيتىپ، عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋ ۇسىنىلىمى تەبىنىن ارتتىرىپ، ”سەگىز ۇلكەن كاسىپ سالاسى شوعىرىن“ جەتىلدىرۋ، زورايتۋ كەرەكتىگىن العا قويدى. ءىس جۇزىندىكپەن ۇشتاستىرا وتىرىپ ءبىز دە ”8+N“ اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ تۇتاس كاسىپ سالاسى تىزبەگىن جانە ونەركاسىپتىڭ ”4+15“ وسى زامانعى كاسىپ سالاسى جۇيەسىن العا قويىپ، عىلىم - تەحنيكا نىساندارىن جەتەكشى ەتىپ، جاڭالىق اشۋداعى بايلىقتاردىڭ ءتۇيىندى كاسىپ سالالارىنا شوعىرلانۋىن ىلگەرىلەتىپ، كاسىپورىنداردىڭ جوعارى مەكتەپتەرمەن، عىلمي زەرتتەۋ مەكەمە - ورىندارىمەن بىرلەسىپ ”ءوندىرىس، وقىتۋ، زەرتتەۋ“ سايكەسە جاڭالىق اشۋىن قولداپ، مەملەكەت، اۆتونوميالى رايون، وبلىس 3 دارەجە بىرلەسىپ ارەكەتتەنىپ جالپىلىق سيپاتتى شەشۋشى، وزەكتى تەحنيكالاردان قامال الۋدى جۇمىلا قولدايتىن تاماشا جاعداي ورناتتىق. بولاشاقتا عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋعا سۇيەنىپ، قايتكەندە كاسىپ سالاسى تۇتاس تىزبەگى ۇلگىسىندەگى دامۋدى جۇزەگە اسىرۋ كوپشىلىكتىڭ بىرگە قۇلشىنۋىن تاعى قاجەت ەتەدى.
شار تاراپتاعى دارىندىلاردى كەڭ كولەمدە باۋراپ، جاڭالىق اشۋدىڭ ىرىقتىلىق ۇقىعىن يگەرەمىز
پان شىليە: ۇكىمەت تۇعىر ورناتىپ، عىلمي زەرتتەۋ قىزمەتكەرلەرى كۇش سالعاندا عانا، جاڭالىق اشۋدىڭ قوزعاۋشى قۋاتتارىنىڭ رولىن ءونىمدى ساۋلەلەندىرۋگە بولادى. بۇل بارىستا وزەكتى فاكتور دارىندىلار، اسىرەسە، جاسامپاز دارىندىلار. كىم بىرەگەي جاڭالىق اشۋشى دارىندىلارعا يە بولسا، سول عىلىم - تەحنيكادا جاڭالىق اشۋدىڭ باسىمدىعى مەن ىرىقتىلىق ۇقىعىنا يە بولادى.
ۋاڭ گوحى: بۇنى ەرەكشە قۇپتايمىن. پارتيا 20 - قۇرىلتايى بايانداماسىندا: ”ەڭبەككە قۇرمەت ەتۋدەن، بىلىمگە قۇرمەت ەتۋدەن، دارىندىلارعا قۇرمەت ەتۋدەن، جاسامپازدىققا قۇرمەت ەتۋدەن جازباي، اناعۇرلىم بەلسەندى، اناعۇرلىم اشىق، اناعۇرلىم ءونىمدى دارىندىلار ساياساتىن اتقارۋ“ العا قويىلدى. قازىر شينجياڭ دارىندىلارعا تاريحتاعى ءارقانداي مەزگىلدەگىدەن دە ءزارۋ بولىپ وتىر. بيىل 6 - ايدا رايونىمىز «جاڭا داۋىردەگى دارىندىلار قىزمەتىن كۇشەيتۋ جانە جاقسارتۋ جونىندەگى اتقارۋ پىكىرىن» جاريالاپ، 10 ميلليارد يۋاندىق دارىندىلار دامۋ قورىن قۇرىپ، كەلەلى كاسىپ سالاسى نىساندارى، ماڭىزدى قۇرىلىس ينجەنەرياسى، كەلەلى عىلمي زەرتتەۋ تۇعىرى، شەشۋشى حالىق تۇرمىسى سالاسى سياقتىلاردىڭ دارىندىلاردى باۋلۋىنا، ەنگىزۋىنە قولداۋ كورسەتىپ، ءتۇيىندى دارىندىلاردى قامتاماسىز ەتۋ قىزمەتىن پارمەندى ىلگەرىلەتتى. بۇدان شينجياڭنىڭ قۇشاعىن ايقارا اشىپ كەڭ كولەمدە دارىندى قابىلداۋداعى، شار تاراپتىڭ دارىندىلارىن جيناپ، پايدالانۋداعى شىن نيەتىن ايقىن اڭعارۋعا بولادى.
سانجى وبلىسى دا جوعارى دەڭگەيلى باستاماشى دارىندىلاردى ەنگىزۋ ءادىسىن زەرتتەپ تۇزەتىپ، قاتىستى ساياساتتاردى بەلگىلەپ، ”ءبىر ءىستى ءبىر كەڭەسۋ“، ”ءبىر ادامعا ءبىر شارا“ ءتاسىلىن قولدانىپ، ستراتەگيالىق عالىمدار، عىلىم - تەحنيكا باستاماشى دارىندىلارى سياقتى جوعارى دەڭگەيلى، ىسىلعان، وزىق، تاپشى دارىندىلاردى جانە جاڭالىق اشۋشى ۇجىمداردى كۇش سالا ەنگىزدى. ءبىز تاعى ”شايقاستى باسى - قاسىندا قاداعالاۋ“، ”بايگە“ سياقتى مەحانيزمدەردى اتقارىپ، كاسىپورىنداردىڭ شينجياڭ سىرتىندا زەرتتەۋ - اشۋ ورتالىعى سياقتى ”دارىندىلار اتتاما جەرىن“ قۇرىپ، اشىق حابارلاندىرۋ شىعارىپ بىلىمدىلەردى تارتىپ، جوعارى دەڭگەيلى دارىندىلاردى باۋراپ پايدالانۋىنا قولداۋ كورسەتتىك.
پان شىليە: ەستىپ وتىرىپ كوڭىلىم كولدەي تولقىدى. ەككەن ەدىم شىنار اعاش، سامۇرىق كەلدى وعان ۇشىپ . بيىل 100گە تاياۋ اكادەميكتىڭ شينجياڭعا كەلىپ جۇمىس باسىندا تەكسەرۋ - زەرتتەۋ جۇرگىزىپ، شينجياڭنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىنا سىندارلى اقىل - كەڭەس بەرۋى مۇنىڭ ەڭ تاماشا ايعاعى بولىپ تابىلادى.
عىلمي زەرتتەۋ ورنى رەتىندە، اناعۇرلىم كوپ سەلبەسۋشىلەردى باۋراۋ ءۇشىن ۇكىمەتتىڭ ساياساتتىق قولداۋىندا ءبىز دە جوعارى دەڭگەيلى دارىندىلاردىڭ نوپوسىن قوندىرۋ سياقتى ماسەلەلەردى بەلسەنە سايكەستىرە شەشەمىز؛ سونىمەن بىرگە ەرەكشە ۇسىنىس ەتىلگەن قىزمەت ورنى جانە كەلىسىم ەڭبەكاقى ءتۇزىمىن اتقارىپ، عىلىم - تەحنيكاداعى باستاماشى دارىندىلاردى ءتۇيىندى ورنالاستىرىپ جانە باۋلىپ، جاس دارىندىلاردىڭ ارناۋلى نىسان تەبىنىن جانە ەرەكشە زەرتتەۋ كومەكشى قوسىن قۇرىلىسىن كۇشەيتىپ، دارىندىلاردى ەنگىزە الۋدى، الىپ قالۋدى، ويداعىداي ىستەتۋدى جۇزەگە اسىرىپ، وتاننىڭ شينجياڭىن بىرگە اناعۇرلىم كورىكتى ەتىپ قۇرىپ شىعامىز.
