□ شين يان
مەملەكەتتىك كەڭەستىڭ بىرلەسىپ ساقتانۋ، بىرلەسىپ تىزگىندەۋ مەحانيزمى جۋىقتا ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋ قىزمەتىن ونان ارى ساپالىلاندىرۋدىڭ 20 تارماقتى شاراسىن جاريالادى، اۆتونوميالى رايون دەر كەزىندە بەلسەنە ءۇن قوسىپ، دايەكتىلەندىردى، تياناقتاندىردى.
وسى شارالار بۇقارا نازار اۋدارىپ وتىرعان ىستەرگە جاۋاپ قايتارىپ قانا قويماي، ساقتانۋ - تىزگىندەۋدىڭ عىلميلىعىن، دالمە - دالدىگىن، ونىمدىلىگىن ونان ارى جوعارىلاتۋ كەرەك دەگەن ماڭىزدى سيگنال تاراتتى. بۇل، ساپالىلاندىرۋدىڭ، رەتتەۋدىڭ استە بوساڭسۋ، قويا بەرۋ ەمەس ەكەندىگىن، قايتا ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋ قىزمەتىنە اناعۇرلىم جوعارى تالاپ قويىلعاندىعىن كورسەتتى.
ساقتانۋ - تىزگىندەۋ شارالارىن ساپالىلاندىرۋ ساقتانۋ - تىزگىندەۋدى بوساڭسىتۋ ەمەس، قويا بەرۋ، بەيعامدىققا سالىنۋ ءتىپتى ەمەس. كەزەكتە الەمدە ىندەت ءالى دە تارالۋ كۇيىندە تۇر، ەل ىشىندە جاڭادان تۋىلعان ىندەت ۇزدىكسىز بەلەڭ بەرۋدە، شينجياڭدا ىندەت ءالى دە بەلگىلى كولەمدە تۋىلۋدا، قايتا بەلەڭ بەرۋدەن ساقتانۋ، تارالىپ كەتۋدەن ساقتانۋ سياقتى جاقتاردا ءالى دە ماشاقاتتى مىندەتكە ءدوپ كەلىپ وتىرمىز، وعان قوسا ۆيرۋستىڭ تۇرلەنۋى جانە قىس، كوكتەم ماۋسىمدارىنداعى كليمات سياقتى فاكتورلاردىڭ ىقپالىنان، بۇكىل رايوندا ىندەتتىڭ تارالۋ اۋماعى مەن كولەمىندە ۇلعايۋ حاۋپى ورىن تەبۋدە، ساقتانۋ - تىزگىندەۋ جاعدايى ءالى دە قاتاڭ دا كۇردەلى. ساقتانۋ - تىزگىندەۋ شارالارىن ساپالىلاندىرۋ، رەتتەۋ دەگەنىمىز بەلگىلەنگەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋ تاكتيكالارى مەن باعىتتارىنا تاباندى بولا وتىرىپ، اناعۇرلىم عىلمي، دالمە - ءدال ساقتانىپ - تىزگىندەپ، ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋدىڭ ادامداردىڭ كۇندەلىكتى وندىرىسىنە، تۇرمىسىنا ىقپالىن ەڭ زور دەڭگەيدە ازايتىپ، ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋ مەن ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋدى جوعارى ونىمدىلىكپەن ءبىر تۇتاس جوسپارلاۋدى جۇزەگە اسىرۋ بولىپ تابىلادى.
جەر - جەر، قاتىستى تاراۋلار ساپالىلاندىرۋ، رەتتەۋدى جۇمىس بارىسىن ىقشامداۋ، مەڭگەرۋ بارىسىن ازايتۋ ەمەس، تالاپتى بوساڭسىتۋ ءتىپتى دە ەمەس، قايتا ساقتانۋ - تىزگىندەۋ مەحانيزمىن، ساقتانۋ - تىزگىندەۋ قابىلەتىن جانە ساقتانۋ - تىزگىندەۋ ساپاسى مەن ونىمدىلىگىن كۇش سالا ساپالىلاندىرىپ، كەمەلدەندىرىپ، جوعارىلاتىپ، ساقتانۋ - تىزگىندەۋ قىزمەتىن عىلمي، دالمە - ءدال تۇردە ويداعىداي ىستەۋ ەكەندىگىن، ءسوز جوق، تولىق تانىپ جەتۋى كەرەك.
ساپالىلاندىرۋ، رەتتەۋ − ەڭ از بوداۋ بەرۋ ارقىلى ەڭ زور ونىمدىلىككە قول جەتكىزۋدى بەلسەندى تۇردە قاراستىرۋ. ماسەلەن، تىعىز جاناسۋشىلاردى باسقارۋدى ”7 + 3“تەن ”5 + 3“كە وزگەرتۋ؛ ەندىگارى تىعىز جاناسۋشىلاردىڭ تىعىز جاناسۋشىلارى دەپ تۇجىرىم جاساماۋ؛ باسقارىلاتىن - تىزگىندەلەتىن ادامداردى ەڭ زور شەكتە ازايتۋ... وسى شارالار ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋدىڭ جاڭا جاعدايى مەن ۆيرۋستىڭ تۇرلەنۋىنىڭ جاڭا ەرەكشەلىكتەرى بويىنشا جاسالعان رەتتەۋ، سول ارقىلى ەڭ از بوداۋمەن جۇعىمدالۋشىلاردى پارىقتاۋ جانە باسقارۋ - تىزگىندەۋ بولىپ تابىلادى. قاتىستى تاراۋلار جونىنەن ايتقاندا، قىزمەت وڭايلاسقان جوق، قايتا عىلمي، دالمە - ءدال ساقتانۋ - تىزگىندەۋ قابىلەتىن جەدەل جوعارىلاتىپ، جاڭا وزگەرىستەر مەن جاڭا تالاپتارعا ۇيلەسۋ كەرەك.
ساپالىلاندىرۋ، رەتتەۋدى − باسقارۋ قابىلەتىن، باسقارۋ مەيىرىمدىلگىن جوعارىلاتۋدىڭ قاجەتتى تالابى بولىپ تا سانالادى. ماسەلەن، جۇرتقا جاقپاعان ”ءبىر شىبىقپەن ايداۋ“، ساتى - ساتى بويىنشا اۋىرتپالىق قوسۋ سياقتى ماسەلەلەردى جونگە سالۋ سەرپىنىن ارتتىرۋ؛ ءارقانداي سىلتاۋمەن ءبىر - بىرىنە ارتا سالۋعا، اۋرۋ تەكسەرۋدى تويتارۋعا جول بەرمەۋ؛ بوگەلىپ قالعان ادامدار قايتقاندا، قابىلداۋدان باس تارتۋعا جول بەرمەۋ... وسى تالاپتار قازىرگى ۋاقىتتاعى ىندەتتەن ساقتانۋدا اشىققا شىققان كورنەكتى ماسەلەلەرگە بەتپە - بەت كەلىپ وتىر، بۇل قاتىستى تاراۋلاردىڭ اناعۇرلىم عىلمي ءتاسىل ارقىلى ۇيلەسىمسىز ساقتانۋ - تىزگىندەۋ تاسىلدەرىن تۇزەتىپ، جاقسارتىپ، سول ارقىلى ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋ قىزمەتىنىڭ حالىق تۇرمىسى نەگىزگى ساپاسى مەن ادامگەرشىلىك قامقورلىعىن ۇزدىكسىز كۇشەيتۋىنە ەرەكشە مۇقتاج.
قاراپايىم بۇقارا جونىنەن العاندا، ساپالىلاندىرۋ، رەتتەۋ استە قويا بەرۋ، ەركىنە جىبەرۋ دەپ تۇسىنۋگە بولمايدى، قايتا تەجەمدىلىكتى اناعۇرلىم زور دەڭگەيدە كۇشەيتۋ كەرەك. عىلمي، دالمە - ءدال ساقتانۋ - تىزگىندەۋ شاراسىنىڭ باسقارۋ - تىزگىندەۋدىڭ ”قامالاۋ شەڭبەرىن“ كىشرەيتەتىندىگى داۋسىز، سىرتقى شەكتەۋ ازايعان جاعدايدا، ءاربىر ادامنىڭ ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋ سىندى ارقاۋدى مىقتاپ شيراتىپ، ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋ شارالارىن اناعۇرلىم قاتاڭ تياناقتاندىرىپ، ءوز دەنساۋلىعىنىڭ ءبىرىنشى جاۋاپتى ادامى بولعانى ءتىپتى قاجەت.
ساقتانۋ - تىزگىندەۋ شارالارىن ساپالىلاندىرۋ، رەتتەۋ − ءبىز قازىرگى ۋاقىتتا، ءسوز جوق، ويداعىداي ورىنداۋعا ءتيىس ”مىندەتتى سۇراۋ“ بولىپ تابىلادى. جەر - جەر، قاتىستى تاراۋلار پارتيا ورتالىق كوميتەتىنىڭ شەشىمدەرىن، ورنالاستىرۋلارىن تولىق، دالمە - ءدال، جاپپاي دايەكتىلەندىرىپ، تياناقتاندىرىپ، ”20 تارماقتىڭ“ ولشەمدەرىنە، تالاپتارىنا تۋرالانىپ، توزىمدىلىك كورسەتىپ، شىنايى يگەرىپ، ناقتى ىستەپ، ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋدەن قامال الۋ شايقاسىنىڭ، ىندەتتى جويۋ شايقاسىنىڭ جەڭىسىنە ەرتەرەك قول جەتكىزىپ، ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ ءوندىرىسىن، تۇرمىسىن تەزىرەك دۇرىس ارناعا ءتۇسىرۋ كەرەك.
