جەرگىلىكتى ۋاقىت 11 - ايدىڭ 18 - كۇنى تۇستەن بۇرىن، ازيا - تىنىق مۇحيت ەكونوميكالىق سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ 29 - رەتكى باسشىلار بەيرەسمي ءماجىلىسى تايلاندتىڭ بانگكوگ مەملەكەتتىك ءماجىلىس ورتالىعىندا وتكىزىلدى. مەملەكەت ءتوراعاسى شي جينپيڭ ماجىلىسكە قاتىناستى ءارى «ىنتىماقتاسا سەلبەسىپ، جاۋاپكەرشىلىكتى باتىلدىقپەن ارقالاپ، ازيا - تىنىق مۇحيت تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قۇرايىق» دەگەن تاقىرىپتا ماڭىزدى ءسوز سويلەدى.
□ سۋرەتتى شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ ءتىلشىسى جۇي پىڭ تۇسىرگەن
شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 11 - ايدىڭ 18 - كۇنى بانگكوگتان بەرگەن حابارى (تىلشىلەر ني سىي، لين حاۋ). جەرگىلىكتى ۋاقىت 11 - ايدىڭ 18 - كۇنى تۇستەن بۇرىن، ازيا - تىنىق مۇحيت ەكونوميكالىق سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ 29 - رەتكى باسشىلار بەيرەسمي ءماجىلىسى تايلاندتىڭ بانگكوگ مەملەكەتتىك ءماجىلىس ورتالىعىندا وتكىزىلدى. مەملەكەت ءتوراعاسى شي جينپيڭ ماجىلىسكە قاتىناستى ءارى «ىنتىماقتاسا سەلبەسىپ، جاۋاپكەرشىلىكتى باتىلدىقپەن ارقالاپ، ازيا - تىنىق مۇحيت تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قۇرايىق» دەگەن تاقىرىپتا ماڭىزدى ءسوز سويلەدى.
شي جينپيڭ ءماجىلىس زالىنا كەلگەندە، تايلاند زۇڭليى بايۇي ىستىق ىقىلاسپەن قارسى الدى.
شي جينپيڭ سوزىندە بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: ازيا - تىنىق مۇحيت ءوڭىرى ءبىزدىڭ تابان تىرەر تياناعىمىز ءارى الەمدىك ەكونوميكانى ارتتىرۋدىڭ قوزعاۋشى كۇش قاينارى. وتكەن نەشە ون جىلدا ازيا - تىنىق مۇحيت ءوڭىرىنىڭ ەكونوميكالىق سەلبەستىگى قارىشتاپ دامىپ، دۇنيە ءجۇزىن جالت قاراتقان ”ازيا - تىنىق مۇحيت كەرەمەتىن“ جاراتتى، ازيا - تىنىق مۇحيت سەلبەستىگى جۇرت جۇرەگىنە تەرەڭ ۇيالادى. قازىر دۇنيە ءجۇزى تاعى دا تاريحتىڭ جول ايىرىعىنا كەلدى، ازيا - تىنىق مۇحيت ءوڭىرىنىڭ ورنى اناعۇرلىم ماڭىزدى، رولى اناعۇرلىم كورنەكتى بولا ءتۇستى. جاڭا جاعدايدا، ءبىز ازيا - تىنىق مۇحيت ءوڭىرىنىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قول ۇستاسا قۇرىپ، ازيا - تىنىق مۇحيت سەلبەستىگىنىڭ تىڭ شۇعىلاسىن تاعى دا جاراتۋىمىز كەرەك.
شي جينپيڭ بىرنەشە ۇسىنىس قويدى.
ءبىرىنشى، حالىقارالىق ادىلدىك پەن تۋراشىلدىقتى قورعاپ، بەيبىت، ورنىقتى ازيا - تىنىق مۇحيت ءوڭىرىن قۇرۋ. ازيا - تىنىق مۇحيت ءوڭىرى ەكونوميكاسىنىڭ وتكەن نەشە ون جىلدا تەز ارتۋىنداعى ءبىر ماڭىزدى وي - تولعانىس ءوزارا قۇرمەت ەتىپ، ىنتىماقتاسا سەلبەسىپ، ىسكە جولىققاندا كوپشىلىك اقىلداسىپ ىستەپ، ەڭ ۇلكەن ورتاق بولگىشتى قاراستىرۋ بولىپ تابىلادى. ءبىز ورتاق، كەشەندى، سەلبەسەتىن، باياندى حاۋىپسىزدىك كوزقاراسىنا تاباندى بولىپ، ءار ەلدىڭ يەلىك ۇقىعىنا، تەرريتوريا تۇتاستىعىنا قۇرمەت ەتىپ، باسقا ەلدىڭ ىشكى ىسىنە كيلىكپەي، ءار ەل حالقى ءوزى تاڭداعان دامۋ جولى مەن قوعامدىق تۇزىمىنە قۇرمەت ەتىپ، ءار ەلدىڭ حاۋىپسىزدىككە قاتىستى ءجىتى قاداعالاپ وتىرعان ۇيلەسىمدى ىستەرىنە ءمان بەرىپ، تىلدەسۋ، كەڭەسۋ ارقىلى مەملەكەتتەر اراسىنداعى الاۋىزدىقتار مەن تالاس - تارتىستاردى بەيبىت تاسىلمەن شەشۋىمىز كەرەك. الەمدىك باسقارۋعا بەلسەنە ات سالىسىپ، حالىقارالىق ءتارتىپتىڭ اناعۇرلىم ءادىل، ۇيلەسىمدى بەتالىسقا قاراي دامۋىن ىلگەرىلەتىپ، ازيا − تىنىق مۇحيت ءوڭىرىنىڭ جانە دۇنيە ءجۇزىنىڭ بەيبىتشىلىگى مەن ورنىقتىلىعىنا قامتاماسىزدىق ۇسىنۋىمىز كەرەك.
ەكىنشى، اشىق، سيىسىمدى بولۋعا تاباندى بولىپ، بىرگە باييتىن ازيا - تىنىق مۇحيت ءوڭىرىن قۇرۋ. ءبىز اشىق وڭىرشىلدىككە تاباندى بولىپ، ماكرو ەكونوميكالىق ساياساتتاردى سايكەستىرۋدى كۇشەيتىپ، اناعۇرلىم تىعىز وڭىرلىك كاسىپ سالاسى تىزبەگى مەن قامداۋ تىزبەگىن ورناتىپ، ساۋدا مەن قارجى قوسۋدىڭ ەركىن، قولايلى بولۋىن ىلگەرىلەتىپ، وڭىرلىك ەكونوميكانىڭ ءبىر تۇلعالانۋ اياق الىسىن ورنىقتى ىلگەرىلەتىپ، جوعارى دەڭگەيدەگى ازيا - تىنىق مۇحيت ەركىن ساۋدا رايونىن ەرتەرەك قۇرۋىمىز كەرەك. حالىق ءۇشىن دامۋعا، دامۋدا حالىققا سۇيەنۋگە، دامۋ جەتىستىكتەرىنەن حالىقتى تەڭ يگىلىكتەندىرۋگە تاباندى بولىپ، ازيا - تىنىق مۇحيت وڭىرىندەگى جالپى حالىقتىڭ بىرگە بايۋىن جەبەۋىمىز كەرەك. جۇڭگو جاق قاتىستى جاقتارمەن بىرگە «وڭىرلىك جان - جاقتى ەكونوميكالىق سەرىكتەستىك قارىم - قاتىناس كەلىسىمىن» جاپپاي جوعارى ساپامەن اتقارىپ، «جان - جاقتى جانە العا باسقان تىنىق مۇحيت اتتاعان سەرىكتەستىك قارىم - قاتىناس كەلىسىمىنە» جانە «سيفرلى ەكونوميكا سەرىكتەستىك قارىم - قاتىناس كەلىسىمىنە» قوسىلۋدى ۇزدىكسىز ىلگەرىلەتىپ، ءوڭىردىڭ توعىسا دامۋىن جەبەۋدى قالايدى. كەلەر جىلى جۇڭگو 3 - كەزەكتى ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول“ حالىقارالىق سەلبەستىك جوعارى دارەجەلىلەر تالقى مىنبەرىن وتكىزۋدى ويلاستىرىپ، ازيا - تىنىق مۇحيت ءوڭىرىنىڭ جانە دۇنيە ءجۇزىنىڭ دامۋىنا، گۇلدەنۋىنە تىڭ قوزعاۋشى كۇش قوسادى.
ءۇشىنشى، جاسىل، تومەن كومىر قىشقىل گازدى دامۋعا تاباندى بولىپ، تازا، كورىكتى ازيا - تىنىق مۇحيت ءوڭىرىن قۇرۋ. ءبىز ەكونوميكالىق، تەحنيكالىق سەلبەستىكتى كۇشەيتىپ، سيفرلانۋ مەن جاسىلدانۋدىڭ سايكەسە دامۋىن جەدەلدەتىپ، ەنەرگيا بايلىعىنىڭ، كاسىپ سالاسى قۇرىلىمىنىڭ، تۇتىنۋ قۇرىلىمىنىڭ تيبىن وزگەرتىپ، دارەجەسىن جوعارىلاتۋدى ىلگەرىلەتىپ، ەكونوميكانىڭ، قوعامنىڭ جاسىل دامۋىن ىلگەرىلەتۋىمىز كەرەك. جۇڭگو جاق بيولوگيالىق، اينالمالى، جاسىل ەكونوميكانىڭ بانگكوگ نىساناسىن تياناقتاندىرۋعا قولداۋ كورسەتىپ، ەكولوگيالىق ورتانى قورعاۋ مەن ەكونوميكانى دامىتۋدى سايكەستى ىلگەرىلەتەدى. ازيا - تىنىق مۇحيت وڭىرىندەگى ەلدەردىڭ الەمدىك دامۋ باستاماسىنا بەلسەنە ات سالىسىپ، كەدەيلىكتى ازايتۋ، استىق، ەنەرگيا، دەنساۋلىق ساقتاۋ سياقتى سالالاردا ناقتى سەلبەستىكتەردى كۇشەيتۋىن قارسى الامىز.
ءتورتىنشى، تاعدىرلاس بولۋعا تاباندى بولىپ، ءبىر - بىرىنە قارايلاساتىن ازيا - تىنىق مۇحيت ءوڭىرىن قۇرۋ. ءبىز ازيا - تىنىق مۇحيت ءوڭىرىنىڭ سەلبەستىگىنە ستراتەگيالىق جانە ۇزاق بولاشاقتىق تۇرعىدان قاراپ، ازيا - تىنىق مۇحيت ەكونوميكالىق سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ وڭىرلىك سەلبەستىكتەگى نەگىزگى ارنالىق ورنىن قورعاۋىمىز، ازيا - تىنىق مۇحيت سەلبەستىگىنىڭ دۇرىس بەتالىسىن قورعاۋىمىز كەرەك. ازيا - تىنىق مۇحيت ەكونوميكالىق سەلبەستىك ۇيىمىنىڭ باستى ماقساتى مەن پرينسيبىن ۇستانىپ، ءوزارا سەنىمدى، سيىسىمدى، سەلبەسەتىن، تەڭ يگىلىككە كەنەلەتىن ازيا - تىنىق مۇحيت سەرىكتەستىك قارىم - قاتىناسىن ۇزدىكسىز تەرەڭدەتىپ، ۇلكەن شاڭىراق رۋحىن ساۋلەلەندىرىپ، تار جول، تايعاق كەشۋدەن بىرگە ءوتىپ، ءوزارا قارايلاسىپ، ازيا - تىنىق مۇحيت تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قۇرۋعا قاراي ۇزدىكسىز قادام تاستاۋىمىز كەرەك!
شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: وتكەن ايدا جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ مەملەكەتتىك 20 - قۇرىلتايى ءساتتى وتكىزىلىپ، كەزەكتەگى جانە بۇدان بىلايعى ءبىر مەزگىلدەگى جۇڭگونىڭ دامۋىنا ايقىن باعدار كورسەتىپ، جوبا - جوسپار جاسادى. جۇڭگو بارلىق ەلمەن ءوزارا قۇرمەت ەتۋ، تەڭدىك، ءوزارا تيىمدىلىك نەگىزىندە بەيبىت قاتار تۇرۋدى، بىرگە دامۋدى قالايدى. جۇڭگو اناعۇرلىم كەڭ كولەمدە، اناعۇرلىم كەڭ سالادا، اناعۇرلىم تەرەڭ ساتىدا سىرتقا ەسىك اشۋعا تاباندى بولىپ، جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋ جولىمەن جۇرۋگە تاباندى بولىپ، اناعۇرلىم جوعارى دەڭگەيدەگى اشىق ەكونوميكالىق جاڭا ءتۇزىلىس ورناتىپ، دۇنيە جۇزىمەن، اسىرەسە، ازيا - تىنىق مۇحيت وڭىرىمەن جۇڭگونىڭ دامۋ ورايىنان ۇزدىكسىز بىرگە يگىلىكتەنەدى.
شي جينپيڭ سوڭىندا بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: تايلاندتا ”نە ەكسەڭ سونى وراسىڭ“ دەگەن ماقال بار. ”ءبىز پۇتراجايا كەلەشەگىنىڭ تۇقىمىن بىرگە سەپتىك، ونى دەن قويا باپتاپ، بىرگە ايالاپ، ازيا - تىنىق مۇحيت ءوڭىرىنىڭ بىرگە دامۋىنىڭ گۇلدەنىپ - كوركەيۋ گۇلىن جەتىلدىرۋىمىز كەرەك!
ءماجىلىستى بايۇي باسقاردى، نەگىزگى تاقىرىبى: ”اشىقتىق، بايلانىسۋ، تەڭگەرىمدىك“.
11 - ايدىڭ 17 - كۇنى كەشتە شي جينپيڭ مەن حانىمى پىڭ لييۋان ازيا - تىنىق مۇحيت ەكونوميكالىق سەلبەستىك ۇيىمى باسشىلارى بەيرەسمي ءماجىلىسىنىڭ قارسى الۋ كەشكى قوناعاسىنا قاتىناستى.
ۋاڭ ي جوعارىداعى قيمىلدارعا قاتىناستى.
