قارابيە قىستاعىنىڭ ”تۇيە جوسپارى“

　□ انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى جاڭ تيڭ

　　قىستىڭ العاشقى كۇندەرىنىڭ ءبىرى، تاڭ ەندى اعارىپ كەلە جاتقان شاق، بۋرىلتوعاي اۋدانى جەتى ارال قالاشىعى قارابيە قىستاعىنداعى تۇيە باعىمشىلىعىمەن شۇعىلداناتىن ارعىن ءالىپ تۇيە قوراسىنا كەلىپ قاربالاستىققا ءتۇسىپ كەتتى.

　　جەم - ءشوپ بولمەسى قورانىڭ ءبىر بۇرىشىندا ەدى، ىشىندە جۇگەرى سۇرلەمى، جوڭىشقا سياقتى ءتۇرلى جەم - ءشوپ ءۇيۋلى تۇر. ەلەكتر كنوپكانى باسىپ قالىپ ەدى، ءبىر جاقتا تۇرعان ۇساتۋ ماشيناسى مەن ارالاستىرعىش ماشينا ىسكە قوسىلدى. تۇيەلەرگە جەم بەردى، قوراسىن تازالادى... نەگىزدىك جۇمىستاردى ىستەپ بولعان سوڭ، ارعىن زارارسىزداندىرىلعان ءسۇت ساۋۋ ماشيناسىمەن تۇيەلەردى ساۋا باستادى.

　　ارعىننىڭ ۇيىندە 300گە تارتا تۇيە بار، مۇنىڭ 70تەن استامى ساۋىن تۇيە، كۇنىنە 100 كيلوگرامنان استام ءسۇت بەرەدى، تەك تۇيە ءسۇتىنىڭ وزىنەن كۇنىنە ورتا ەسەپپەن 3000 يۋاننان استام كىرىس كىرەدى. بۇدان سىرت، ول تاعى ماڭايىنداعى بىرنەشە مالشىنىڭ تۇيەسىن اماناتقا الىپ باعىپ وتىر.

　　”بۇرىن ۇيىمىزدە جۇزدەي قوي بار ەدى، جالعىز ءوزىم تاڭ اتقاننان كەش باتقانشا قاراپ جەتىسە المايتىنمىن. سول جىلدارداعى ورەم بويىنشا باسقاراتىن بولسام، مەنىڭ قازىرگى باعىپ وتىرعان تۇيەمە از دەگەندە 8 − 10 ادام قاجەت بولار ەدى، الايدا قازىر 2 − 3 ادام بولسا جەتەدى، مىنە بۇل عىلمي باعىمشىلىقتىڭ ماڭىزدىلىعىنىڭ ايقىن دالەلى“، - دەدى ارعىن.

　　بۇرىن ءوندىرىس ماتەريالدارى كەمشىل، قولىندا ونەرى جوق بولعاندىقتان، ارعىن قىستاقتا وزگەلەردىڭ مالىن باعىساتىن، قىستاقتاعى كەدەي شارۋا ەدى. ول وتباسى جاعدايىندا تۇيە باعىمشىلىعى ارقىلى جويقىن وزگەرىس تۋىلاتىندىعىن ويلاپ تا كورمەگەن بولاتىن.

　　ارعىن كۇندەردىڭ بىرىندە تۇيە ءسۇتىنىڭ ءسۇت تالقانىنا، ءتىپتى دەنساۋلىق ساقتاۋ ونىمىنە، ەڭلىك بۇيىمىنا اينالاتىندىعىن مۇلدە ويلاماعان ەدى...

　　”بۇرىن تۇيە باعاتىندار از ەمەس ەدى، ءبىراق سونىڭ باسىم كوبى ءجۇنى مەن ەتىن ساتۋدى نەگىز ەتەتىن دە، پايدا تابۋ پەريودى ۇزاق، پايدا مولشەرى تومەن بولىپ، مالشىلاردىڭ تۇيە باعۋ بەلسەندىلىگىنە ىقپال ەتىپ، باعىمداعى تۇيە سانى ازايدى“، - دەدى قارابيە قىستاعى پارتيا ياچەيكاسىنىڭ شۋجيى ەرجان قوڭقاي.

　　بۋرىلتوعاي اۋدانى كاسىپ سالالاندىرىپ دامىتۋ جولىمەن ءجۇرۋدى ۇيعارىپ، تۇيە ءسۇتىن وڭدەيتىن جەتەكشى كاسىپورىن ەنگىزىپ، كاسىپورىندى تۇيە ءسۇتىن زەرتتەپ، ءوندىرۋ تەبىنىن ارتتىرۋعا شابىتتاندىرۋمەن بىرگە، اسىل تۇقىم جەتىلدىرۋ، جالپىلاستىرۋ ينجەنەرياسىن جەدەل اتقاردى. ۇكىمەت كاسىپورىندارمەن سەلبەسىپ ”قۋاتتى كاسىپورىن ارقىلى حالىقتى بايىتۋ“ جۇمىسىن باستاپ، عىلىم - تەحنيكا ارقىلى تۇيە شارۋاشىلىعىن دامىتۋدى ىلگەرىلەتىپ، ءوندىرۋ، ساتۋ، زەرتتەۋ ءبىر تۇلعالانعان شارۋاشىلىق سەلبەستىگىنىڭ جاڭا ۇلگىسىن قالىپتاستىردى.

　　قارابيە قىستاعىنان 15 كيلومەتر جەردەگى شينجياڭ ۋاڭيۋان بيو عىلىم - تەحنيكا توبى شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ تۇيە ءسۇتىن وڭدەۋ سەحىندا ءوندىرىس لەنيالارى جوعارى جىلدامدىقتا اينالىسقا ءتۇسىپ، سۇيىق كۇيدەگى تۇيە ءسۇتى، تۇيە ءسۇتى تالقانى، تۇيە ءسۇتى تابلەتكاسى، تۇيە ءسۇتى سابىنى سياقتى ءتۇرلى ءسۇت ونىمدەر ءوندىرىلىپ، وڭدەلىپ، قوراپتالۋدا. ۋاڭيۋان توبىنىڭ ورىنباسار باس ديرەكتورى شۇي يان تانىستىرىپ: بيىل سەرىكتەستىگىمىزدىڭ ساتىپ العان جاڭا تۇيە ءسۇتىنىڭ جالپى مولشەرى 6500 توننادان اسىپ، سايكەس مەزگىلدەگىدەن ％7. 7 ارتىپ، ءونىم قۇنى 720 ميلليون يۋانعا جەتەتىندىگى مەجەلەنىپ وتىر، - دەدى.

　　بۇگىنگى كۇندە، ارعىن قىستاقتاعى تۇيە باعىمشىلىعىمەن شۇعىلداناتىن ءىرى شارۋا بولىپ قانا قويماي، ۋاڭيۋان توبىنىڭ ءسۇت تاسۋشى قىزمەتكەرىنە دە اينالدى. قىستاقتاعى تۇيە ءسۇتىنىڭ، تۇيە ءتۇبىتىنىڭ زاۆودقا اپارىلعاننان كەيىن، تۇيە ءسۇتى ونىمدەرىنە، تۇيە ءتۇبىتى ونىمدەرىنە اينالىپ، ينتەرنەت ارقىلى بۇكىل مەملەكەتتىڭ جەر - جەرىنە ساتىلىپ جاتقاندىعىن كورگەن ول عىلىم - تەحنيكا مەن بازاردىڭ وراسان زور قۇدىرەتىنە ءسۇيىنىش ءبىلدىردى.

　　باياعىداي تۇيە باعىپ وتىرعانىمەن، مالشىلار بۇرىن ويلاماعان تۇرمىس كەشىرىپ جاتىر. ءار كيلوگرام تۇيە ءسۇتىنىڭ ساتىلۋ باعاسى بىرنەشە يۋاننان قىمباتتاپ نەشە ون يۋانعا جەتتى، ۇرپاقتار بويى قويشى تاياعىنان ايرىلماي كەلگەن ولار دا كاسىپ سالاسىنىڭ دامۋىنا ات سالىستى ءارى بايۋ جولىنا جەدەل قادام باستى.

　　2021 - جىلدىڭ اياعىندا بۋرىلتوعاي اۋدانىندا ءبىر جاڭالىق بولدى: تۇيە باعاتىن 490 وتباسى وزدىكتەرىنەن ءبىر ميلليون 260 مىڭ يۋان جىلۋ جيناپ، جەرگىلىكتى ورىننىڭ تۇيە ءسۇتىن وڭدەۋ كاسىپورنىنىڭ دامۋىن قولدادى.

　　”كاسىپورىن ءبىزدى سۇيەمەلدەپ بايىتتى، ءبىز كاسىپورىننىڭ ءتىپتى دە جاقسى دامۋىن، جاڭا ونىمدەردى كوپتەپ زەرتتەپ اشىپ، ءبىزدى اناعۇرلىم ويداعىداي دامۋعا باستاۋىن ءۇمىت ەتەمىز“. ارعىن بىلاي دەدى: بۇرىن مالشىلاردىڭ تۇيە باعاتىن اقشاسى جوق ەدى، كاسىپورىن بىزگە ءوسىمسىز قارىز اقشا بەردى. قازىر كوپشىلىكتىڭ اقشاسى بار، كاسىپورىندى نەگە قولداپ - قۋاتتاماسقا؟ تەك بىرگە دامىعاندا عانا، جولىمىز بارعان سايىن داڭعىلدانا تۇسەدى.

　　”ادامدار سول باياعى ادامدار، ءبىراق عىلىم - تەحنيكا مەن بازاردىڭ جەتەكشىلىگىندە، بارلىعى دا ۇلكەن وزگەرىستى باستان كەشىردى“. ەرجان: بۇگىنگى كۇندە، مالشىلار مال شارۋاشىلىعىن ارقاۋ ەتىپ ءتۇرلى شارۋاشىلىق نىساندارىن دامىتا باستادى، - دەدى.

　　اكە - شەشەسىن وسىندا اكەلىپ، ولاردىڭ قارتتىق شاعىن الاڭسىز وتكىزۋىنە جاعداي جاساۋ ءۇشىن، ارعىن اۋدان قالاشىعىنداعى تۇيەلى شاعىن قالاشىعىنان 190 شارشى مەترلىك تاۋار ءۇي ساتىپ الدى. ونىڭ ايەلى دە اۋدان قالاشىعىنان ەرەكشە تاعامجاي اشپاق بولىپ وتىر.

　　قىستاق تۇرعىندارىنىڭ ءتىپتى دە كوپ بايۋ جولىن تاپقانىن كورگەن ەرجان قاتتى جىگەرلەندى. ”پارتيا 20 - قۇرىلتايىنىڭ بايانداماسىندا اۋىل شارۋاشىلىعىن، اۋىل - قىستاقتى الدىمەن دامىتۋعا تاباندى بولۋ، قالا مەن اۋىلدى توعىستىرا دامىتۋعا تاباندى بولۋ، قالا، اۋىل نەگىزگى فاكتورلارىنىڭ اۋىسۋىن ىركىلىسسىزدەندىرۋ العا قويىلدى. بۇل بىزگە ۇزدىكسىز كۇرەس جۇرگىزۋدىڭ جاڭا قوزعاۋشى كۇشىن ۇستەدى“. ول بىلاي دەدى: قىستاعىمىز ”تۇيە جوسپارىن“ جاسادى، قازىر 1200 تۇيە بار، كەلەر جىلى تۇيە باعىمشىلىعى سەلبەستىك كووپەراتيۆىن قۇرىپ، تاعى 300 تۇيە اكەلىپ، تۇيە شارۋاشىلىعىن كولەمدەندىرۋدى، كۇشەيتۋدى كوزدەپ وتىرمىز.