تيانشان تورى
تيانشان تورى   ›   جاڭالىقتار   ›   شينجياڭ حابارلارى

”ۇشتە بۇرىلىس جاساۋ“ وڭتۇستىك شينجياڭ اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ سۋدان ۇتىمدى پايدالانۋىنا مۇمكىندىك جاسادى

  انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى ليۋ دۇڭلاي 11 - ايدىڭ 23 - كۇنى كورلادان حابارلايدى. ”بيىل جىل باسىنان بەرى تارىم وزەنى الابىنىڭ سۋ بايلىعىن باسقارۋ تۇزىلىسىنە ءبىرسىپىرا رەفورمالار جاسالىپ، قامداۋ جاعىنا باسا ءمان بەرۋدەن قاجەتتى قاناعاتتاندىرۋ جاعىنا قاراي بۇرىلىس جاساۋ، ۇلكەن وزەندەردەن كەلگەن سۋعا نازار اۋدارۋدان سۋارمالى وڭىرلەرگە ىشكەرىلەي قىزمەت وتەۋگە قاراي بۇرىلىس جاساۋ، سۋارمالى وڭىرلەردىڭ سۋدان پايدالانۋىن باسقارۋدان سۋارمالى وڭىرلەردىڭ قاجەتىن ءتۇرلى ءادىس - شارالارمەن قامتاماسىزداندىرۋعا قاراي بۇرىلىس جاساۋ جۇزەگە اسىرىلىپ، تارىم وزەنى الابىنداعى ءىرى سۋارمالى وڭىرلەردىڭ سۋ بايلىعىنان پايدالانۋ مولشەرى كورنەكتى جوعارىلادى“، - دەدى تارىم وزەنى الابىن باسقارۋ مەكەمەسىنىڭ ورىنباسار باستىعى ۋاڭ فۋيۇڭ.

  تارىم وزەنى الابىندا بيىلعى ەڭ ۇلكەن تاسقىن قايتىپ، ءارقايسى وزەن اعارلارى بۇرىنعى جىم - جىرتتىعىنا شومىپ، قىسقى سۋ تارتىلۋ مەزگىلىنە ءوتتى. الايدا سۋ بايلىعىنان جوعارى ءونىمدى پايدالانۋ ناتيجەلەرى استىق قامبالارىنان، سۋ قويمالارىنان بايقالدى. بيىل سۋارمالى وڭىرلەردىڭ توپىراق سۋىنداعى ”بوگەتتىك قۋاڭشىلىق“ ماسەلەسىنىڭ ءونىمدى شەشىلۋىنە بايلانىستى، تارىم وزەنى الابىنداعى ءتۇرلى ەگىس داقىلدارىنىڭ تۇرلىشە كەزەڭدەگى وسۋىنە قاجەتتى سۋ سۇرانىسى تۇگەلدەي قاناعاتتاندىرىلىپ، وزەن الابىنداعى نەگىزگى داقىلدار ءبيدايدىڭ، جۇگەرىنىڭ جانە ماقتانىڭ ءونىمى جاپپاي 10 − 30 كيلوگرام ارتتى، قاۋىن - قاربىز، كوكونىس، مايلى داقىل، جەمىس ورمانى سياقتى داقىلداردىڭ ءوسۋى، ساپاسى جانە جەمىس بەرۋ مولشەرى دە ىلگەرگى جىلدارداعىدان الدەقايدا استى. سۋ بايلىعىنان پايدالانۋ مولشەرىنىڭ ورنىقتى جوعارىلاۋى وڭتۇستىك شينجياڭنىڭ ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋىن، اسىرەسە، اۋىل شارۋاشىلىعى ءوندىرىسىن جەبەۋ رولىن اتقاردى.

  لوپنۇر اۋدانىنىڭ تارىم اۋىلىنداعى ەگىمشى شارۋا شيە جىنشىڭ جونىنەن بيىلعى ماقتاعا پايدالانىلاتىن سۋ ءدال ۋاعىندا كەلدى. ”بۇرىنعى جىلدارداعىدان ءبىر اي بۇرىن كەلدى، سۋدىڭ مولشەرى دە توتەنشە جەتكىلىكتى بولدى، وسى ءبىر اي ماقتا جونىنەن ايرىقشا ماڭىزدى.“ شيە جىنشىڭنىڭ ماقتاسى ەرتە جيىپ الىنىپ، قامباسى ماقتاعا لىق تولدى.

  سۋدان پايدالانۋ قاجەتى جوعارى ساپالى كەپىلدىككە يە بولعان شيە جىنشىڭ عانا ەمەس. بيىل جىل باسىنان بەرى وزەن الابى قۇرىلىمى ”وڭىرلەر ارا مەڭگەرۋ، يكەمدى رەتتەۋ، توقتاۋسىز تۇزەتۋ“ پرينسيبىنە ساي، جىل باسىندا كوپ جىلدان بەرگى ورتاشا سۋ مولشەرى مەن تومەنگى اعارعا سۋ قويا بەرۋ بارىسىنا تالداۋ جاساۋدى كۇشەيتىپ، اۋا رايى، سۋ رايى سياقتى تاراۋلاردىڭ سۋ جاعدايىن مەجەلەۋىمەن ۇشتاستىرىپ، قاينار اعىنداردان ءار ايدا سۋ جىبەرۋ جوسپارىن جاساپ، تارىم وزەنى نەگىزگى اعارىنىڭ سۋدان پايدالانۋ قاجەتىن قامتاماسىز ەتۋمەن بىرگە، سۋ بايلىعىن زايا ەتپەي، قاينار اعىن وڭىرلەردىڭ ”قايناردى مولايتۋ ءارى ۇنەمدەۋ“ بەلسەندىلىگىن ونان ارى جۇمىلدىردى، سۋ ىلگەرگى جىلدارداعىدان ءبىر اي بۇرىن نەگىزگى اعاردىڭ تومەنگى اعارىنداعى لوپنۇر اۋدانى وڭىرىنە جەتتى ءارى تۇتاس جەلىدە سۋ باستاۋ جۇزەگە اسىرىلىپ، نەگىزگى اعاردا سۋ ەڭ تاپشى كەزدە سۋارىلمالى اۋماقتارداعى ماقتا مەن ءبيدايعا پايدالانىلاتىن سۋمەن ءونىمدى قامتاماسىز ەتىلدى.

  ”بۇرىن وزەن الابى قۇرىلىمى جەرگىلىكتى ورىندى سۋمەن جەتەرلىكتەي قامداسا عانا بولاتىن، جەرگىلىكتى ورىنمەن بايلانىس مەحانيزمىن ورناتقان بولسا دا، ءبىراق جالپى جاقتان قامداۋ جاعىنا عانا ءمان بەرىپ كەلدى. بيىل جىل باسىنان بەرى ءبىز سۇرانىسقا اناعۇرلىم ءمان بەرىپ، قىزمەت وتەۋ سيپاتىنا اناعۇرلىم دەن قويىپ، سۋمەن جەتكىلىكتى قامداۋمەن بىرگە، دالمە - ءدال قامداپ، سۋدان پايدالانۋ ناقتى قاجەتى مەن سۋ قاجەت ەتەتىن ءساتتى تولىق ۇعىسۋ نەگىزىندە سۋمەن قامدادىق“، - دەدى تارىم وزەنى الابى قاشقار باسقارۋ مەكەمەسىنىڭ باستىعى ادىلجان نۇرمامەت.

  11 - ايدىڭ 20 - كۇنىنە دەيىن تارىم وزەنى الابىندا ياركەن وزەنى، حوتان وزەنى، اقسۋ وزەنى، حايدۋ − كونچى وزەنى سىندى 4 قايناردان جيىنى 32 ميلليارد 330 ميلليون تەكشەمەتر سۋ كەلدى، سۋ بايلىعىن عىلمي ءبىر تۇتاس ورنالاستىرۋ ۇستانىمىنىڭ جەتەكشىلىگىندە، تارىم وزەنى الابىن باسقارۋ قۇرىلىمى مەن قاتىستى اۋدان، قالا، تۋان - الاڭدار سۋ بايلىعىن باسقارۋ ءتۇزىلىس رەفورماسىن ۇزدىكسىز تەرەڭدەتىپ، تارىم وزەنى الابىنىڭ سۋ بايلىعىنان پايدالانۋ مولشەرىن مۇمكىندىكتىڭ بارىنشا جوعارىلاتتى، مۇنىڭ ىشىندە تاسقىن سۋىنان پايدالانۋ مولشەرى %80كە جەتتى.

جاۋاپتى رەداكتور : نۇربولات قابىل

ەسكەرتۋ:

تورابىمىزداعى مازمۇنداردى پايدالانۋعا تۋرا كەلگەندە، ءسوزسىز جازباشا رۇقساتقا يە بولۋ كەرەك. مازمۇنداردى رۇقساتسىز جالعاپ تاراتۋعا، كەسىپ رەداكسيالاۋعا، وزگەرتۋگە، قىسقارتىپ قۇراستىرۋعا، باسقا ورىنعا كوشىرۋگە نەمەسە باسقا تاسىلدەرمەن كوبەيتۋگە ءارى تاراتۋعا بولمايدى، قايشى كەلگەندەردىڭ زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىگى زاڭ بويىنشا قۋزاستىرىلادى.