□ انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى سۇڭ ۋيگو
”بيىل مالشىلار شاتتىعى ساياجايمىزدىڭ ساۋدا جۇرگىزگەن ۋاقىتى 3 ايعا جەتپەسەدە، كىرىسىمىز 20 مىڭ يۋاننان استى، بۇل مال باققانداعى كىرىستەن الدەقايدا كوپ“، - دەدى 11 - ايدىڭ 21 - كۇنى ۇلۇقشات اۋدانى جىعىن اۋىلى سىمحانا قىستاعىنىڭ تۇرعىنى مۇسا پۇرحان. سول كۇنى مۇسانىڭ وتباسىندا ءۇش - ءتورت قىستاق تۇرعىنى قورالانا وتىرىپ نىسانانى تىلگە تيەك ەتىپ، دامۋدى جوسپارلادى.
سىمحانا قىستاعى جۇڭگو - قىرعىزستان شەكاراسىنا ورنالاسقان، مال شارۋاشىلىعىمەن اينالىساتىن شەكارا قىستاق، سونداي - اق ەلىمىزدە كۇن ەڭ جاي باتاتىن قىستاق، ”باتىس شەكاراداعى ءبىرىنشى قىستاق“ دەگەن اتى بار. ءدال قازىر قىسقى سايابىر كەز، بۇرىنعى جىلدارى وسى كەزدە قىستاق جىم - جىلاستىققا شوماتىن، مالشىلار سيىر، قويلارىن قورالاپ قويىپ، كوبىندە كەلەر جىلى قايسى جايىلىمعا بارىپ مال باعۋدى ايتىساتىن. الايدا سوڭعى جىلداردا وسى مەزگىلدە قىستاق دىر - دۋمانعا بولەنىپ، قىستاق تۇرعىندارى ۇنەمى ”اقىلشىلار كەڭەسىن“ وتكىزىپ، كەلەر جىلى كىرىستى قالاي ارتتىرۋدىڭ جوسپارىن جاسايتىن بولدى.
وسى بىرنەشە جىلدا، مۇسا وتباسى مال شارۋاشىلىعىن دامىتۋمەن بىرگە، تاعى مالشىلار شاتتىعى ساياجايىن اشىپ، ءار جىلى 6 - ايدان 9 - ايعا دەيىن كوپتەگەن ساياحاتشىلاردى قابىلدايدى. ساياحاتشىلار سىمحانا قىستاعىندا وتانىمىزدان باتقان كۇننىڭ ەڭ سوڭعى كەشكى ارايىن كورىپ، قىرعىزدىڭ ءدامدى تاعامىن تاتىپ، شيجي مۇناراسىنا شىعىپ، ”باتىس شەكاراداعى ءبىرىنشى قىستاقتىڭ“ حيكىمەتىن سەزىنەدى.
مۇسانىڭ مول اقشا تاپقانىن ەستىپ، كوپشىلىك ىشتەي اۋقاتتانۋعا نيەتتەندى. كەيبىرەۋلەرى ونىڭ مالشىلار شاتتىعى ساياجايىندا جۇمىس ىستەگىسى كەلەتىندىگىن بىلدىرسە، ەندى بىرەۋلەرى ونىڭ مالشىلار شاتتىعى ساياجايىن كوكونىس جانە ەتپەن قامداعىسى كەلدى، تاعى بىرەۋلەر ءوزىنىڭ اتىن مالشىلار شاتتىعى ساياجايىنا بايلاپ قويىپ، ساياحاتشىلارعا مايلاپ بەرۋدى ايتتى.
”ويلاعاندارىڭ وتە تاماشا ەكەن، سول كەزدە سەندەر بىرنەشە ءۇيدىڭ اتىن تۇگەل وسىندا اكەلىپ، ات اترەتىن قۇرىڭدار، اقشانى كوپشىلىك بىرگە تابايىق“، - دەدى مۇسا.
قىستاق تۇرعىندارى ”اقىلشىلار كەڭەسىن“ وتكىزىپ قاربالاس بولسا، قىستاق تۇرعىندار كوميتەتى دە ۇزاق ۋاقىتتىق جوسپارىن جاسادى.
”بيىل قىستاعىمىزدىڭ جان باسىندىق تازا كىرىسى مەجەمەن 14 مىڭ يۋاننان اسادى. كەلەر جىلى ءبىز تاعى ۇزدىكسىز قۇلشىنىپ، قىستاق تۇرعىندارىنىڭ ءتىپتى دە مول اقشا تابۋىنا مۇمكىندىك جاساپ، جان باسىندىق تازا كىرىستى 16 مىڭ يۋانعا، قىستاق كوللەكتيۆىنىڭ كىرىسىن 400 مىڭ يۋانعا جەتكىزۋگە كۇش سالامىز“، - دەدى سىمحانا قىستاعى پارتيا ياچەيكاسىنىڭ شۋجيى رىن جۇنجيە تولىق سەنىممەن.
”قازىر قىستاقتا جيىنى 8 مالشىلار شاتتىعى ساياجايى، 11 حالىقتىق تۇسەلحانا بار، قازىرگى تيجارات جاعدايىنان الىپ قاراعاندا، مەجەمەن جىلدىق كىرىس وتە جاقسى بولادى. كەلەر جىلى ءبىز ءتىپتى دە كوپ قىستاق تۇرعىندارىن ساياحات كاسىبىمەن اينالىسۋعا جالعاستى شابىتتاندىرىپ، كوپشىلىكتىڭ قالتاسىن ءتىپتى دە قامپايتۋعا قۇلشىنامىز“، - دەدى سىمحانا قىستاعى قىستاق تۇرعىندار كوميتەتىنىڭ مەڭگەرۋشىسى پولات جەمشىت.
”دۇرىس ايتاسىڭ، قولىمىزداعى ’باتىس شەكاراداعى ءبىرىنشى قىستاق‘ دەگەن ايگىلى ماركانىڭ قادىرىن كەتىرمەۋىمىز كەرەك. مۇنان تىس، ءبىز مال باعىمشىلىعى جاعىندا تاعى دا ءناسىلدى ساپالىلاندىرۋىمىز كەرەك، ەكى جاعىن تەڭ الىپ جۇرگەندە عانا ورنىقتى بولادى“، - دەدى رىن جۇنجيە ونىڭ ءسوزىن قوستاپ.
كوپ رەت تالقىلاۋ ارقىلى قىستاق ”ەكى كوميتەتى“ كەلەر جىلعى جوسپار جۇلگەسىن جاسادى. مال شارۋاشىلىعى جاعىندا، 10 چيڭحاي قوداسىن ەنگىزۋ جانە 20 مالشى وتباسىنىڭ 60 سەمينتال سيىرىنىڭ ءناسىلىن ساپالىلاندىرۋ. ساياحات كاسىبى جاعىندا، ”باتىس شەكاراداعى ءبىرىنشى قىستاق“ جاعراپيالىق ورىن باسىمدىعىنان پايدالانىپ، كايندوۋ تابيعي ساياحات ورنىن تۇلعالاۋ، ءبىر ءان - ءبي ۇلكەن ساحناسى، 3 جاساندى سارقىراما، 3 جاساندى كول، ءبىر سۋ شىعىرى سياقتىلاردى سالۋ. قىستاق تۇرعىندار كوميتەتى حالىقتىق تۇسەلحانادان ۇلگى كورسەتۋ وتباسىن تۇلعالاۋعا قولداۋ كورسەتىپ، جۇلدىزدى اسپان حالىقتىق تۇسەلحاناسىنان بەسەۋىن اشىپ، كوگالدا تۇنەۋ ورنى، ءدامدى تاعام الاڭى جانە ”باتىس شەكاراداعى ءبىرىنشى قىستاق“ ءسوزسىز باراتىن جەر سياقتىلاردى سالماقشى.
رىن جۇنجيە بىلاي دەدى: پارتيا 20 - قۇرىلتايى بايانداماسىندا اۋىل - قىستاق ەرەكشە كاسىپ سالاسىن دامىتىپ، شارۋالاردىڭ كىرىستەرىن ارتتىرىپ، بايۋ ارناسىن كەڭەيتۋ العا قويىلدى. بۇدان كەيىن سىمحانا قىستاعى ”داڭقتى ماركانى“ جارقىراتىپ، قىستاق تۇرعىندارىن بايۋ جولىندا اناعۇرلىم ورنىقتىلىقپەنءتىپتى دە الىسقا جەتۋگە باستاپ، قونىسقا جايلى، كاسىپكە ىڭعايلى جاراسىمدى دا كورىكتى اۋىل - قىستاق قۇرادى.
