شاۋەشەك قالاسى ءقارادوڭ الەۋمەتتىك اۋماعى:
بارلىق ادام اناردىڭ ءدانى
□انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى ءرايدا
11 - ايدىڭ 18 - كۇنى، شاۋەشەك قالاسى شينچىڭ ءمالىسى ءقارادوڭ الەۋمەتتىك اۋماعىنىڭ تۇرعىنى سالىقجان يمىننىڭ اۋلاسىندا مەملەكەت تۋى اسقاق جەلبىرەپ تۇر، ول ۇيىندە الەۋمەتتىك اۋماق كادرلارىنا، ءار ۇلت تۇرعىندارىنا پارتيا 20 - قۇرىلتايىنىڭ رۋحى جونىندە ۇگىت لەكسيا جاساپ جاتتى.
تاباندىلىقپەن 13 جىل شاعىن اۋلاسىندا مەملەكەت تۋىن شىعارىپ كەلە جاتقان سالىقجاننىڭ ءۇيى تۇرعان ءقارادوڭ الەۋمەتتىك اۋماعى − حانزۋ، ۇيعۇر، قازاق قاتارلى 14 ۇلت قونىستانعان، تيپتىك كوپ ۇلت شوعىرلى قونىستانعان الەۋمەتتىك اۋماق.
پارتيا 20 - قۇرىلتايىنىڭ بايانداماسىندا: ىنتىماق − كۇش، ىنتىماق بولعاندا عانا جەڭىسكە جەتۋگە بولادى، - دەپ اتاپ كورسەتىلدى. ءقارادوڭ الەۋمەتتىك اۋماعىندا ”ىنتىماق“ جاندى دا ايقىن تۇسىندىرىلگەن.
تۇرعىنداردىڭ شاعىن اۋلاسىندا ۇگىت لەكسيا ۇزىلمەدى
”بۇل ارادا تۇرمىس كەشىرىپ جاتقان ادامداردىڭ ءبارى اناردىڭ ءدانى، ءبىز پارتيانى، وتاندى سۇيەمىز، ىنتىماقتى، تاتۋ - ءتاتتى تۇرامىز، جەر - كوكتى ءدۇر سىلكىندىرەرلىك كوپ ءىس تىندىرماساق تا سۇيىسپەنشىلىك ارقىلى وڭ ەنەرگيا جەتكىزىپ كەلەمىز“، - دەدى سالىقجان.
سالىقجان ءىس جۇزىندىك ارەكەتى ارقىلى وتان سۇيگىشتىك ىنتاسىن ايگىلەپ كەلەدى. ءار جولعى مەرەكەدە شاعىن اۋلاسىندا مەملەكەت تۋىن شىعارادى، ۇنەمى پارتيانىڭ ابزال ساياساتتارى جونىندە ۇگىت لەكسيا جاسايدى، كورشى - قولاڭدارى ۇنەمى وسىندا جينالىپ، العان اسەرلەرىن اڭگىمەلەپ، وزگەرىستەردى تىلگە تيەك ەتەدى.
پارتيا 20 - قۇرىلتايى اشىلعاننان بەرى، سالىقجان پارتيا 20 - قۇرىلتايىنىڭ رۋحىن مۇقيات ۇيرەندى. ”نەگىزگى ساتىداعى ۇگىت لەكسياشى رەتىندە، مەن پارتيا 20 - قۇرىلتايىنىڭ رۋحىن ويداعىداي ۇگىتتەپ، وتانشىلدىق تاربيە بازاسىن ءتىپتى دە جاقسى قۇرىپ، پارتيا 20 - قۇرىلتايىنىڭ رۋحىن جۇرت كوڭىلىنە ۇيالاتامىن“! - دەدى سالىقجان.
سالىقجان كاريا قاراپايىم دا ۇعىنىقتى تىلمەن پارتيانىڭ 100 جىلدىق شۇعىلالى كۇرەس بارىسىن باياندادى، پارتيا 20 - قۇرىلتايىنىڭ ماڭىزدى تاريحي ءمانىن ءتۇسىندىردى، وتكەن 10 جىلداعى شاۋەشەكتىڭ وزگەرىسىن، وزدەرى تۇرعان الەۋمەتتىك اۋماقتىڭ ۇلتتار ىنتىماعى حيكاياسىن ەسكە الدى، مۇنىڭ ءبارى سول ارادا تۇرعان ءاربىر ادامدى ەرەكشە باۋرادى.
”سالىقجان اعاي ۇگىت لەكسيانى ماڭايىنداعى وزگەرىستەرمەن بىرلەستىرىپ كوسىلە سويلەيدى، مۇنىڭ كوبى كوزىممەن كورگەن، باسىمنان كەشكەن ىستەر، ونىڭ بايانداۋىمەن قايتالاي تىڭداعانىمدا، تۇسىنىگىم ونان ارى تەرەڭدەدى. بۇدان كەيىن ءبىز وسى قىزىل شاعىن اۋلادان ۇزدىكسىز ويداعىداي پايدالانىپ، كادرلار مەن بۇقارانى ءتىپتى دە كوپ قيمىلدار ورىستەتۋگە ۇيىمداستىرىپ، بۇل ارانى بۇقارامەن بايلانىس جاساۋدىڭ جاڭا شەبىنە، بۇقاراعا قىزمەت وتەۋدىڭ جاڭا تۇعىرىنا اينالدىرامىز“، - دەدى ءقارادوڭ الەۋمەتتىك اۋماعى پارتيا باس ياچەيكاسىنىڭ ورىنباسار شۋجيى مايرا سىرايىل.
”پارتيا 20 - قۇرىلتايىنىڭ بايانداماسىندا ورنالاستىرىلعان حالىق تۇرمىسىنىڭ جاڭا شارالارى، كەسكىندەلگەن حالىق تۇرمىسىنىڭ جاڭا كارتينالارى ءبىزدى توتەنشە اسەرلەندىردى، كوپشىلىك وزدەرىنىڭ سەزىنگەندەرى مەن ۇيرەنۋ اسەرلەرىن ءوزارا ورتاقتاسقىسى كەلەدى، مىناۋ قىزىل شاعىن اۋلا پىكىر اۋىستىرۋدىڭ تاماشا ورنى“، - دەدى الەۋمەتتىك اۋماقتىڭ تۇرعىنى ۋاڭ فۋلين.
الەۋمەتتىك اۋماقتىڭ قىزمەتىنە بارلىق ادام ات سالىستى
”مەن جۋىقتا ۇيدە بولا المايمىن، كورشىلەردىڭ شارۋاسى بولسا، ماعان تەلەفون شالسىن“، - دەپ تاپسىردى 11 - ايدىڭ 24 - كۇنى تۇرعىن ءماريا قادىر تەلەفوندا كەلىنىنە.
59 جاستاعى ءماريا نەشە ون جىلدان بەرى ءقارادوڭ الەۋمەتتىك اۋماعىندا تۇرىپ كەلەدى، بالالارى قىسقى سۋىقتا اۋلاداعى قاردى تازالاۋ كەرەك بولاتىندىعىن ويلاستىرىپ، قىس تۇسكەن سوڭ ءماريانى قالا ورتالىعىنداعى عيماراتقا كوشىرىپ الدى، الايدا ول ءقارادوڭ الەۋمەتتىك اۋماعىنداعى كورشى - قولاڭدارىن ويلاۋمەن بولدى، اسىرەسە، ءوزىنىڭ جاقسى كورەتىن ءسىڭلىسى ليۋ شياۋرۇڭدى ساعىندى.
ءقارادوڭ الەۋمەتتىك اۋماعىندا ەل اۋزىندا ايتىلىپ كەلە جاتقان ”جاقسى كورشىسىن بايلىققا ايىرباستاماۋ“ دەگەن حيكايا بار، ال ءماريا مەن ليۋ شياۋرۇڭ وسى حيكايانىڭ باس كەيىپكەرلەرى.
قىستى كۇنگى سۋىقتا ءماريا ماقتالى كيىم تىگە الماعاندىقتان، ليۋ شياۋرۇڭ ءوز بالالارىنا كيىم تىككەن كەزدە، ءماريانىڭ 2 ۇلىنا دا كيىم تىگىپ بەرەدى؛ نەشە كۇن بويى جاۋعان جاڭبىردا ليۋ شياۋرۇڭنىڭ تاۋىقتارى مەن قويلارىنىڭ جەمى تاۋسىلىپ قالعاندا، ءماريا وعان كومەكتەسىپ جەم ساتىپ الىپ، جاڭبىرلاتىپ ۇيىنە جەتكىزىپ بەرەدى، ماشيناداعى جالعىز سۋلياۋ جارعاقتى جەمنىڭ ۇستىنە جاۋىپ قويادى، ال ءوزىنىڭ ءۇستى - باسى مالمانداي سۋ بولادى... ەكەۋىنىڭ تانىسقاندارىنا 30 جىلدان اسقان ەدى، مۇنداي ىستەر ولاردىڭ كوڭىلىندە قابات - قابات بولىپ قاتتالىپ جاتىر.
”مەنىڭ بۇل اپەكەم باۋىرمال جان! وسى الەۋمەتتىك اۋماقتا كىمنىڭ ۇيىندە قيىنشىلىق بولسا وسى كىسىگە ايتقىسى كەلەدى“. ليۋ شياۋرۇڭ ءماريانىڭ ىقپالىمەن ءوزىنىڭ دە ”قاتىسسىز ىسكە“ ارالاسىپ الاتىن مەيىربان ادامعا اينالعاندىعىن ايتتى.
سوڭعى جىلدارى بۇل الەۋمەتتىك اۋماق بۇقارالىق قىزمەت مەحانيزمىنە ۇزدىكسىز جاڭالىق ەنگىزىپ، الەۋمەتتىك اۋماق تۇرعىندارى اراسىنداعى ۇلگى بولار كۇشتەردى تولىق ساۋلەلەندىرىپ، ”تۇرعىندار بايانداۋ“ ءتۇزىمىن اتقاردى، ال بايانداۋ ورنى ءماريانىڭ وتباسىندا قۇرىلىپ، الەۋمەتتىك اۋماقتاعى پارتيا مۇشەلەرى، كادرلار جانە تۇرعىندار بەلگىلەنگەن مەرزىمدە ونىڭ وتباسىنا جينالىپ، وتباسىنداعى كىسىنى ىعىر قىلاتىن ىستەردى، كورشى - قولاڭدار اراسىنداعى ۇساق - تۇيەك ىستەردى، تۇرمىستىق قيىنشىلىقتارىن اقتارىلا ايتىسادى...
”پارتيا 20 - قۇرىلتايىنىڭ بايانداماسىنداعى ’حالىق تۇرمىسىنا تيىمدىلىك جاسايتىن، حالىقتىڭ كوڭىلىن تاباتىن اناعۇرلىم كوپ شارانى قولدانىپ، حالىق بۇقاراسىنىڭ شۇعىل، قيىن، ۋايىمداعان، ءزارۋ ماسەلەلەرىن كۇش سالا شەشۋ كەرەك‘دەگەن ءسوز ەسىمنەن كەتپەيدى“. ءماريا بىلاي دەدى: ”الەۋمەتتىك اۋماق ەجەلدەن بەرى ءتۇرلى تاسىلدەر ارقىلى تۇرعىنداردىڭ ءىس جۇزىندىك قيىنشىلىعىن شەشۋگە كومەكتەسىپ كەلەدى، كەيدە مەن دە قاتىسۋشى بولام، كەيدە كومەككە يە بولامىن. ءدال وسىلاي بولعاندىقتان، وسى الەۋمەتتىك اۋماقتا تۇرمىس كەشىرىپ جاتقان ءار ۇلت تۇرعىندارى ەرەكشە مەيىردى سەزىنىپ، ءوزارا سۇيىسپەنشىلىكتەرى بارعان سايىن تەرەڭدەدى. بۇدان بىلاي ءبىز اۋەلگىدەي ءبىر - بىرىمىزگە كوڭىل ءبولىپ، كومەكتەسىپ، الەۋمەتتىك اۋماق سىندى وسى ۇلكەن وتباسىنداعى جۇرەكتەردىڭ ونان ارى توعىسۋىنا، ونان ارى ىنتىماقتاسۋىنا مۇمكىندىك جاسايمىز.
پارتيا قۇرىلىسى ارقىلى نەگىزگى ساتىنى باسقارۋعا جەتەكشىلىك ەتتى
”بۇكىل ەلدەگى ءار ۇلت حالقىنىڭ ۇلى ىنتىماعىن ۇزدىكسىز بەكەمدەپ، ەل ءىشى - سىرتىنداعى جۇڭحۋا پەرزەنتتەرىنىڭ ۇلى ىنتىماعىن كۇشەيتىپ، جۇڭگو ارمانىن ءبىر نيەتپەن بىرگە جۇزەگە اسىراتىن قۇدىرەتتى بىرىككەن كۇش قالىپتاستىرۋ كەرەك“.
الەۋمەتتىك اۋماق پارتيا باس ياچەيكاسىنىڭ شۋجيى، مەڭگەرۋشى باھارگۇلدىڭ ۇيرەنۋ ەستەلىگىندە، پارتيا 20 - قۇرىلتايىنىڭ بايانداماسىندا ايتىلعان وسى ءسوز توتەنشە كورنەكتى ورىنعا جازىلعان.
”ءبىز تيپتىك كوپ ۇلت شوعىرلى قونىستانعان الەۋمەتتىك اۋماقپىز، ءبىز ىنتىماقتىڭ كۇش ەكەندىگىن، ىنتىماق بولعاندا عانا جەڭىسكە جەتۋگە بولاتىندىعىن ابدەن بىلەمىز“. باھارگۇل بىلاي دەدى: ءار ۇلتتىڭ كەڭ كولەمدە ارالاسۋىن، جان - جاقتى ىشتەسۋىن، ىشكەرىلەي توعىسۋىن جەبەپ، جۇڭحۋا ۇلتى ورتاق تۇلعا تانىمىن بەرىك ورناتۋ قىزمەتىن ناقتى، جاندى، ءونىمدى تۇردە ويداعىداي ىستەپ، ”مەملەكەتتىك ۇلتتار ىنتىماعىنداعى، العاباسارلىعىنداعى ۇلگىلى كوللەكتيۆ“ سىندى ”التىن ماڭدايشالىقتى“ ونان ارى جارقىراتۋ ءبىزدىڭ كەزەكتەگى جانە بۇدان كەيىنگى قىزمەتتەرىمىزدىڭ ماڭىزدى ءتۇيىنى بولىپ تابىلادى.
ءقارادوڭ الەۋمەتتىك اۋماعى ۇلتتار ىنتىماعى تاربيەسىن كۇندەلىكتى قىزمەتپەن توعىستىرۋعا باسا ءمان بەرىپ، جىل بويى ۇلتتار ىنتىماعىنداعى، العاباسارلىعىنداعى ”كلەتكا ينجەنەرياسىن“ باعالاۋ قيمىلىن ورىستەتىپ، ”ۇلتتار ىنتىماعىنداعى جاقسى كوشە“، ”ۇلتتار ىنتىماعىنداعى جاقسى عيمارات“، ”ۇلتتار ىنتىماعىنداعى جاقسى شاعىن اۋماق“، ”ۇلتتار ىنتىماعىنداعى جاقسى وتباسى“، ”بەستە جاقسى وركەنيەتتى وتباسى“ سياقتى ءبىر توپ تيپتەردى كورسەتىپ، نەگىزگى ساتى ۇگىت لەكسيا جاساۋشىلارىن، دەمالىسقا، زەينەتكە شىققان كادرلاردى، ”ۇعىسۋ، تيىمدىلىك جاساۋ، توعىستىرۋ“ قىزمەت اترەتىنىڭ مۇشەلەرىن ۇيىمداستىرىپ، بۇقارانىڭ اراسىنا ىشكەرىلەي بارىپ پارتيانىڭ ۇلت ساياساتى جونىندە ۇگىت لەكسيا جاساپ، ماڭايىنداعى ۇلتتار ىنتىماعى حيكاياسىن ۇگىتتەپ، تيپتەر ارقىلى جەتەكتەيتىن، بىرگە ەكپىندەي ىلگەرىلەيتىن ىنتىماق ورتاسىن قالىپتاستىردى.
ءار رەتكى ۇلكەن مەرەكە - مەيرامداردا ءقارادوڭ الەۋمەتتىك اۋماعى دۋماندى ”كورشىلەر اراسىنداعى مەرەكەلىك قوناعاسى“ قيمىلىن وتكىزىپ، الەۋمەتتىك اۋماقتا تۇرمىس كەشىرىپ جاتقان ءار ۇلت تۇرعىندارى ەرەكشەلىككە يە ءدامدى تاعامداردى دەن قويا دايىنداپ، كوپشىلىك ءبىر اراعا باس قوسىپ، ءان ايتىپ، ءبي بيلەپ، شاتتىققا شومادى.
باھارگۇل بىلاي دەدى: پارتيا 20 - قۇرىلتايىنىڭ بايانداماسىندا قالانىڭ الەۋمەتتىك اۋماق پارتيا قۇرىلىسى قىزمەتىن كۇشەيتىپ، پارتيا قۇرىلىسى ارقىلى نەگىزگى ساتىنى باسقارۋدى ىلگەرىلەتۋ ورتاعا قويىلدى. ءبىز الەۋمەتتىك اۋماق پارتيا باس ياچەيكاسىنىڭ كۇشىن ۇزدىكسىز ساۋلەلەندىرىپ، قىزمەت مەحانيزمىنە ۇزدىكسىز جاڭالىق ەنگىزىپ، ءتۇرلى اۋىس - كۇيىس تۇعىرىن ورناتىپ، ءار ۇلت تۇرعىندارىن ءوزارا كومەكتەسۋگە، قارايلاسۋعا جەتەكتەپ، سۇيىسپەنشىلىكتى نىعايتىپ، ۇلتتار ىنتىماعىنىڭ ”سەنترلەس شەڭبەرىن“ بارعان سايىن ۇلعايتامىز.
