انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى شى شين 12 - ايدىڭ 10 - كۇنى ۇرىمجىدەن حابارلايدى. اۆتونوميالى رايوندىق حالىق ۇكىمەتى تاياۋدا «ماڭىزدى حالىق تۇرمىسى تاۋارلارىمەن قامداۋدى قامتاماسىز ەتۋ، باعانى ورنىقتىرۋ قىزمەتىن اناعۇرلىم جاقسى ىستەۋ جونىندە حابارلاندىرۋ» (تومەندە قىسقارتىلىپ «حابارلاندىرۋ» دەلىنەدى) شىعاردى، كوپ ءتۇرلى شارانى قاتار قولدانىپ، ”استىق“، ”كوجە قاتىق“ بازارىنىڭ قامداۋىن جانە باعانى رەتتەۋ - مەڭگەرۋدى ويداعىداي ىستەپ، قالىڭ بۇقارانىڭ نەگىزگى تۇرمىس قاجەتىن كۇش سالا قامتاماسىز ەتەدى.
اۆتونوميالى رايوندىق حالىق ۇكىمەتىنىڭ اقپارات كەڭسەسىندە 12 - ايدىڭ 10 - كۇنى وتكىزىلگەن اقپار جاريالاۋ ماجىلىسىندە اۆتونوميالى رايوندىق دامۋ جانە رەفورما كوميتەتىنىڭ ورىنباسار مەڭگەرۋشىسى تيان يۇيجۇن بىلاي دەپ تانىستىردى: قازىر بۇكىل رايوننىڭ قالىپتى ءوندىرىس، تۇرمىس ءتارتىبى بىرتىندەپ قالپىنا كەلدى، بۇقارانىڭ تۇرمىسىنا قاجەتتى بۇيىمدار بازارىنىڭ قامداۋى جەتكىلىكتى، باعاسى ورنىقتى. جاڭا جىل، كوكتەم مەرەكەسى قارساڭىندا، مەملەكەتتىڭ ىندەتتەن ساقتانۋ - تىزگىندەۋ قىزمەتىن رەتتەۋ - ساپالىلاندىرۋ جونىندەگى 20 تارماقتى شاراسى مەن 10 تارماقتى شاراسىن جالپى بەتتىك دايەكتىلەندىرىپ، تياناقتاندىرىپ، نەگىزگى تۇرمىستىق زاتتىق ماتەريالدارمەن قامتاماسىز ەتىپ، بۇقارانىڭ شۇعىل، قيىن، ۋايىمداعان، ءزارۋ ماسەلەلەرىن دەر كەزىندە شەشىپ، بۇقارانىڭ نەگىزگى تۇرمىس قاجەتىن شىنايى قاناعاتتاندىرۋ ءۇشىن، جوعارىداعى «حابارلاندىرۋ» ارناۋلى شىعارىلدى.
«حابارلاندىرۋداعى» ماڭىزدى حالىق تۇرمىسى تاۋارلارىمەن قامداۋدى قامتاماسىز ەتۋ، باعانى ورنىقتىرۋ قىزمەتىنە ساياتىن ساياسات - شارالار جالپى 15 تارماق، ماڭىزدى حالىق تۇرمىسى تاۋارلارىن ءوندىرۋ، قامداۋ، زات اينالىمى، زات جەتكىزۋ، باعانى رەتتەۋ - مەڭگەرۋ، بازاردى باقىلاۋ - باسقارۋ سياقتى كوپ جاقتى قامتيدى، ناقتى مىنالاردى قامتيدى: قىسقى، كوكتەمگى كوكونىسپەن قامتاماسىز ەتۋ قابىلەتىن جوعارىلاتۋ، استىق، ماي مانەرلەۋ كاسىپورىندارىنىڭ ءوندىرىستى ورنىقتىرۋىنا شىنايى كەپىلدىك ەتۋ، مال شارۋاشىلىعى ونىمدەرىن ءوندىرۋدى جانە قامداۋمەن قامتاماسىز ەتۋدى كۇش سالا ويداعىداي ىستەۋ، قامداۋمەن قامتاماسىز ەتەتىن ءتۇيىندى كاسىپورىنداردىڭ ”اق تىزىمدىگى“ ءتۇزىمىن كەمەلدەندىرۋ، قامداۋمەن قامتاماسىز ەتەتىن كاسىپورىنداردىڭ جۇمىستى، بازاردى جەدەل قالپىنا كەلتىرۋ قىزمەت مەحانيزمىن ورناتۋ، زاتتىق ماتەريالدار تاسىمال ارناسىن ىركىلىسسىزدەندىرۋ، پوچتا جەدەل جەتكىزۋ كاسىبىنىڭ قالىپتى اينالىمىن تارتىپپەن قالپىنا كەلتىرۋ، باقىلاۋدى، الدىن الا ساقتاندىرۋدى كۇشەيتۋ، استىق، ماي، ەت، كوكونىس زاپاسىن بازارعا سالۋ تەبىنىن ارتتىرۋ، قازىنالىق كومەك قاراجات، قوسىمشا قاراجات تەبىنىن ارتتىرۋ، زاڭ بويىنشا باعا رەتتەۋ قورىن قۇرۋ، قيىنشىلىعى بار بۇقارانى ەڭ تومەنگى شەكتەن تۇسىرمەي قامتاماسىز ەتۋ، بازاردى باقىلاۋ - باسقارۋدى كۇشەيتۋ، ۇگىتتەۋ، جەتەكتەۋدى كۇشەيتۋ سياقتى ساياسات - شارالار.
”بۇقارا جاپپاي كوڭىل ءبولىپ وتىرعان ’استىق‘، ’كوجە قاتىق‘ باعاسى، كاسىپورىنداردىڭ ساۋدانى، بازاردى قالپىنا كەلتىرۋى، قيىنشىلىعى بار شوعىردى قامتاماسىز ەتۋ سياقتى ماسەلەلەرگە مەڭزەس، اۆتونوميالى رايون سايكەستى شارالاردى بەلگىلەدى، شىعاردى“، - دەپ تانىستىردى تيان يۇيجۇن.
استىق، ماي، ەت، كوكونىس سياقتى اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىنىڭ بازار باعاسىن تەجەۋ ءۇشىن، مەملەكەتتىڭ ۋاقىتشا زاپاس ءبيدايىن جالعاستى بازارعا سالىپ، جەرگىلىكتى ورىنداعى مەملەكەت مەنشىگىندەگى استىق كاسىپورىندارىن تاۋار ءبيدايدى ساتىپ قامبادان شىعارۋدى جەدەلدەتۋگە، ۇن مانەرلەۋ كاسىپورىندارىن استىقپەن قامداۋ تەبىنىن ارتتىرۋعا قۋزايدى؛ مىسالى، بازارداعى كوكونىس باعاسىنىڭ، ەت باعاسىنىڭ قىمباتتاۋ مولشەرى ％30تىك ساقتىق سىزىعىنان اسقاندا، ۇكىمەتتىڭ قىسقى، كوكتەمگى كوكونىس جانە ەت زاپاسىن دەر كەزىندە ىسكە قوسۋ؛ ەت، كوكونىس سياقتى نەگىزگى اۋىل شارۋاشىلىعى ونىمدەرىنىڭ بازارعا كىرۋ ساۋدا - ساتتىق قاراجاتى، قامداۋمەن قامتاماسىز ەتەتىن تاسىمال اۆتوكولىكتەرىنىڭ تاسىمال قاراجاتى جانە ساقتاۋدى ۇستىنە العان كاسىپورىنداردىڭ قامبادا ساقتاۋ قاراجاتى، قارىز اقشا ءوسىمى سياقتى قاراجاتتارعا كومەك قاراجات نەمەسە قوسىمشا قاراجات بەرۋ، ت.ب.
قامداۋمەن قامتاماسىز ەتەتىن كاسىپورىنداردىڭ ساۋدانى، بازاردى قالپىنا كەلتىرۋىن جەدەل ىلگەرىلەتۋ ءۇشىن، قامداۋمەن قامتاماسىز ەتەتىن كاسىپورىنداردى امانات - قارىزبەن قولداۋ تەبىنى كۇشەيتىلەدى، العاشقى قارىز اقشا، سەنىمدى قارىز اقشا، جالعاستىرىپ قارىز الۋ، ورتا، ۇزاق مەرزىمدىك قارىز اقشا سياقتىلار كوبەيتىلەدى، جەكە ساۋدا - ونەركاسىپشىلەردىڭ 80 مىڭ يۋاننان تومەن شاعىن سومالى امانات - قارىز اقشا ءوسىمىنىڭ ％50ى قازىنادان تولەنەدى، ىندەت سەبەبىنەن قيىنشىلىققا ۇشىراعانداردىڭ قارىزدى ءبىر جىل كەشىكتىرىپ قايتارۋىنا بولادى. قيىنشىلىعى بار بۇقارانى قامتاماسىز ەتۋدى ويداعىداي ىستەۋ ءۇشىن، باعا قوسىمشا قاراجاتى بىرلەسىپ ارەكەتتەنۋ مەحانيزمىن ويداعىداي تياناقتاندىرۋ العا قويىلىپ، قيىنشىلىعى بار بۇقارانىڭ قامتاماسىز ەتۋگە تيىستىلەرىن تۇگەلدەي قامتاماسىز ەتۋگە، تولىق قامتاماسىز ەتۋگە شىنايى كەپىلدىك ەتىلەدى.
مۇنان سىرت، تاعى اۆتونوميالى رايونداعى تاراۋلاردىڭ كەڭەسۋ ءتۇزىمى ورناتىلىپ، ”استىقپەن“، ”كوجە قاتىقپەن“ قامداۋدى قامتاماسىز ەتۋ، باعانى ورنىقتىرۋ قىزمەت مەحانيزمى كۇشەيتىلىپ، جەر - جەردىڭ، تاراۋلاردىڭ جاۋاپكەرشىلىگى قاتايتىلىپ، ءتۇرلى ساياسات - شارالاردىڭ ناقتى تياناقتانۋىنا، ونىمدىلىككە قول جەتكىزۋىنە شىنايى كەپىلدىك ەتىلەدى.
