1 - ايدىڭ 6 - كۇنى مەملەكەت ءتوراعاسى شي جينپيڭ بەيجيڭ حالىق سارايىندا جۇڭگوعا مەملەكەتتىك ساپارمەن كەلگەن تۇركمەنستاننىڭ زۇڭتۇڭى سەردار بەردىمۇحامەدوۆپەن كەڭەس وتكىزدى. سۋرەتتە: كەڭەستىڭ الدىندا شي جينپيڭ حالىق سارايىنىڭ سولتۇستىك زالىندا سەردار بەردىمۇحامەدوۆتى قارسى الۋ سالتىن وتكىزدى.
□ سۋرەتتى شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ ءتىلشىسى شىن حۇڭ تۇسىرگەن
شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 1 - ايدىڭ 6 - كۇنى بەيجيڭنەن بەرگەن حابارى (ءتىلشى ليۋ حۋا). 1 - ايدىڭ 6 - كۇنى تۇستەن بۇرىن مەملەكەت ءتوراعاسى شي جينپيڭ حالىق سارايىندا جۇڭگوعا مەملەكەتتىك ساپارمەن كەلگەن تۇركمەنستاننىڭ زۇڭتۇڭى سەردار بەردىمۇحامەدوۆپەن كەڭەس وتكىزدى. ەكى ەلدىڭ مەملەكەت باسشىلارى جۇڭگو - تۇركمەنستان قارىم - قاتىناسىنىڭ جان - جاقتى ستراتەگيالىق سەرىكتەستىك قارىم - قاتىناس دەڭگەيىنە كوتەرىلگەندىگىن جاريالادى.
شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: بۇل − ءسىزدىڭ زۇڭتۇڭ بولعاننان كەيىنگى جۇڭگوعا تۇڭعىش ساپارىڭىز، بۇگىن ءارى جۇڭگو مەن تۇركمەنستاننىڭ ديپلوماتيالىق قارىم - قاتىناس ورناتقاندىعىن ەسكە الۋ كۇنى، ءبىز جۇڭگو - تۇركمەنستان قارىم - قاتىناسىنىڭ كەلەسى قادامداعى دامۋىن جان - جاقتى جوسپارلاپ، ەكى ەل قارىم - قاتىناسىن جان - جاقتى ستراتەگيالىق سەرىكتەستىك دەڭگەيىنە كوتەرۋدى بىرگە جاريالادىق، مۇنىڭ ءمانى زور. جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى بۇكىل ەلدەگى ءار ۇلت حالقىن ىنتىماقتاستىرىپ جانە باستاپ، جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋ ارقىلى جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋىن جاپپاي ىلگەرىلەتۋدە، تۇركمەنستان جاق تۇركمەنستاندى گۇلدەندىرۋ ستراتەگياسىن بەلسەنە ىلگەرىلەتۋدە. جۇڭگو مەن تۇركمەنستان ەكى ەلدىڭ ۇستانىمدارى ۇلاسقان، نىسانالارى قارايلاس، مۇددەلەرى جالعاسقان، دامۋ، گۇلدەنۋ جولىندا قول ۇستاسا قۇلشىنىپ، ءبىرىنىڭ كەمىن ەندى ءبىرى تولىقتايتىن باسىمدىقتى ساۋلەلەندىرىپ، سەلبەستىكتىڭ كومەسكى كۇشىن ىشكەرىلەي اشىپ، بىرگە دامۋدى جۇزەگە اسىرۋى كەرەك. جۇڭگو جاق تۇركمەنستان جاقپەن بىرگە جۇڭگو مەن تۇركمەنستاننىڭ جان - جاقتى سەلبەستىگىن ۇزدىكسىز تەرەڭدەتىپ، جۇڭگو مەن تۇركمەنستاننىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قۇرۋدى ىلگەرىلەتىپ، ەكى ەل قارىم - قاتىناسىنىڭ اناعۇرلىم جوعارى دەڭگەيدە العا دامۋىنا مۇمكىندىك جاساۋدى قالايدى.
شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: جۇڭگو مەن تۇركمەنستاننىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعا قۇرۋى ءوزارا قۇرمەت ەتۋ، بۇكپەسىز ءوزارا سەنىم ارتۋ، ءوزارا پايدا جەتكىزىپ، تەڭ يگىلىككە كەنەلۋ نەگىزىندە، ءوزارا ءتيىمدى سەلبەستىكتى اناعۇرلىم ويداعىداي تەرەڭدەتىپ، ءبىر - ءبىرىنىڭ ءجىتى قاداعالاپ وتىرعان ىستەرىنە كوڭىل ءبولىپ، ۇرپاقتان - ۇرپاققا جالعاسقان دوستىقتى بەكەمدەدى. ەكى جاق ءبىر - ءبىرىنىڭ وزەكتى مۇددەسى ماسەلەسىندە ءوزارا قولداۋ كورسەتىپ، ءوز ەلدەرىنىڭ مەملەكەت جاعدايىنا ۇيلەسەتىن دامۋ جولىمەن جۇرۋىنە قۇرمەت ەتۋى كەرەك. ەكى ەل دامۋ ستراتەگيالارىن ۇشتاستىرۋدى جەدەلدەتىپ، جۇڭگو - تۇركمەنستان سەلبەستىك كوميتەتى سياقتى مەحانيزمدەردىڭ رولىن تولىق ساۋلەلەندىرىپ، سەلبەستىكتىڭ كەڭدىگى مەن تەرەڭدىگىن ۇزدىكسىز كەڭەيتىپ، ناقتى سەلبەستىك جەتىستىكتەرى ارقىلى ەكى ەل قارىم - قاتىناسىن تىرەكپەن قامداۋى كەرەك. حالىقارالىق جانە وڭىرلىك جاڭا جاعداي، جاڭا سىن - سايىستار الدىندا، ەكى جاق زاڭ اتقارۋ حاۋىپسىزدىگى، بيولوگيالىق حاۋىپسىزدىك سەلبەستىگىن تەرەڭدەتىپ، ”ءۇش ءتۇرلى كۇشكە“ بىرگە سوققى بەرىپ، ەكى ەلدىڭ دامۋىن قورعايتىن حاۋىپسىزدىك قورعانىن بەكەمدەۋى كەرەك. ەكى جاق ءار سالاداعى، ءار جىكتەگى اۋىس - كۇيىستى كۇشەيتىپ، گۋمانيتارلىق سەلبەستىك ورىستەتىپ، حالىقتار سۇيىسپەنشىلىگىن تەرەڭدەتىپ، ەكى ەل قارىم - قاتىناسىنىڭ باياندى، اقاۋسىز دامۋىنىڭ حالىق تىلەگى مەن قوعامدىق نەگىزىن بەكەمدەۋى كەرەك.
شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: ەكى جاق ەنەرگيا سەلبەستىگىن الدىمەن كەڭەيتۋى كەرەك. تابيعي گاز سەلبەستىگى − جۇڭگو - تۇركمەنستان قارىم - قاتىناسىنىڭ ىرگە تاسى، تابيعي گاز سەلبەستىگىن كەڭەيتۋ جۇڭگو مەن تۇركمەنستان ەكى جاقتىڭ ستراتەگيالىق جانە ۇزاق بولاشاقتىق مۇددەسىنە ۇيلەسەدى. ەكى جاق ءىرى نىساندار سەلبەستىگىن جەدەل اتقارۋمەن بىرگە، جاسىل ەنەرگيا، تابيعي گازدان پايدالانۋ، تەحنيكالىق جابدىق سياقتى سالالارداعى سەلبەستىكتىڭ كومەسكى كۇشىن جاپپاي اشىپ، جالپى كاسىپ سالاسى تىزبەگى سەلبەستىگىن قالىپتاستىرۋى كەرەك. ەكى جاق ەكونوميكا - ساۋدا سەلبەستىگىن ورنىقتى ىلگەرىلەتىپ، «جۇڭگو مەن تۇركمەنستان ۇكىمەتتەرىنىڭ ەكونوميكالىق قارىم - قاتىناستى كەڭەيتۋ جونىندەگى سەلبەستىك جوباسىن» ويداعىداي تياناقتاندىرىپ، ەكى ەلدىڭ ەكونوميكا - ساۋدا سەلبەستىگىن كەڭەيتۋدىڭ جاڭا جولدارىن، جاڭا ادىستەرىن قاراستىرۋى كەرەك. جۇڭگو جاق جۇڭگو قارجىلاندىرعان اناعۇرلىم كوپ قۋاتتى كاسىپورىنداردىڭ تۇركمەنستانعا بارىپ قارجى قوسىپ، كاسىپ وركەندەتۋىن قولدايدى. ۇلاسۋ - تۇتاسۋدى شاپشاڭ جەبەپ، ەكى ەل ادامدارىنىڭ بارىس - كەلىسىنىڭ قولايلى بولۋ دەڭگەيىن جوعارىلاتۋ كەرەك. جاڭا تيپتى ايدارشا ۆيرۋس ىندەتى تۋىلعاننان بەرى، جۇڭگو مەن تۇركمەنستاننىڭ ۆاكسينا سەلبەستىگىن بەلسەنە ورىستەتۋى قيىندىقتى بىلەك بىرىكتىرە جەڭەتىن، ۋاقىتتىق قيىندىقتى بىرگە ەڭسەرەتىن سەلبەستىك ۇستانىمىن تولىق ايگىلەدى. ەكى جاق ەمدەۋ - دەنساۋلىق ساقتاۋ سەلبەستىگىن جانە ءداستۇرلى مەديتسينا سالاسىنداعى اۋىس - كۇيىستى، ءوزارا ۇلگى الۋدى ۇزدىكسىز كۇشەيتىپ، تۇركمەنستاندا ءداستۇرلى مەديتسينا ورتالىعىن جەدەل قۇرۋى كەرەك. گۋمانيتارلىق اۋىس - كۇيىستى ۇزدىكسىز جيىلەتىپ، ءبىر - بىرىندە مادەنيەت ورتالىقتارىن قۇرۋ قىزمەتىن جەدەل ىلگەرىلەتىپ، لۋبان شەبەرحاناسىن ەرتەرەك قۇرۋ كەرەك. اقپارات، مەديا سياقتى سالالارداعى سەلبەستىكتى كەڭەيتىپ، 2023 − 2024 - جىلدارى جۇڭگو مەن تۇركمەنستاننىڭ ءبىر - بىرىندە مادەنيەت جىلىن وتكىزۋ قيمىلىن ويداعىداي جۇزەگە اسىرىپ، ەكى ەلدىڭ جەرگىلىكتى ورىندارىنىڭ سەلبەستىگىن كەڭەيتۋگە قولداۋ كورسەتۋ كەرەك.
شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: ”جۇڭگو + ورتا ازياداعى 5 ەل“ سەلبەستىك مەحانيزمى جۇڭگونىڭ ورتا ازيا ەلدەرىمەن سەلبەستىك ورىستەتۋىنىڭ جاڭا مەحانيزمى، بۇل − اشىق، جاريا، ءوزارا پايدا جەتكىزىپ، تەڭ يگىلىككە كەنەلەتىن، تەڭ تۇرعىدا ءبىر - بىرىنە تيىمدىلىك جاسايتىن، ناقتى دا جارامدى مەحانيزم. جۇڭگو جاق تۇركمەنستان جاقپەن بايلانىستى، سايكەسۋدى كۇشەيتىپ، تۇڭعىش كەزەكتى ”جۇڭگو + ورتا ازياداعى 5 ەل“ باسشىلار ءماجىلىسىن ويداعىداي وتكىزۋدى قالايدى. جۇڭگو مەن تۇركمەنستان بەيبىتشىلىكتى قورعاۋدى، دامۋدى جەبەۋدى قۋاتتايدى، ەكەۋى دە الەمدىك باسقارۋ رەفورماسىن ىلگەرىلەتۋدە باعىتى ءبىر ساپارلاستار. جۇڭگو جاق تۇركمەنستان جاقتىڭ شاڭحاي سەلبەستىك ۇيىمىمەن سىندارلى سەلبەستىك ورىستەتۋىن قولدايدى، تۇركمەنستان جاقپەن بىرگە ناعىز كوپ جاقتىلىقتى امالياتتا ايگىلەپ، ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قۇرۋدى بىرگە ىلگەرىلەتۋدى قالايدى.
سەردار بەردىمۇحامەدوۆ مىنالاردى ءبىلدىردى: تۇركمەنستان مەن جۇڭگونىڭ ديپلوماتيالىق قارىم - قاتىناس ورناتقاندىعىنىڭ 31 جىلدىعى سىندى تاريحي مانگە يە كۇندە جۇڭگودا تۇڭعىش رەت مەملەكەتتىك ساپاردا بولعانىما وتە قۋانىشتىمىن. تۇركمەنستان مەن جۇڭگونىڭ دوستىق بارىس - كەلىسى ارىدان باستاۋ العان، بايىرعى جىبەك جولى ەكى ەلدى تىعىز بايلانىستىرعان. ديپلوماتيالىق قارىم - قاتىناس ورناتقاننان بەرى، اسىرەسە، 2013 - جىلى ستراتەگيالىق سەرىكتەستىك قارىم - قاتىناس ورناتقان 10 جىلدان بەرى، ەكى ەلدىڭ ءار سالاداعى كوپ ساتىلى اۋىس - كۇيىسى مەن سەلبەستىگى سۇبەلى تابىستارعا قول جەتكىزدى، حالىقتار دوستىعى اناعۇرلىم تەرەڭدەپ، دوستىق قارىم - قاتىناسى كۇن سايىن نىعايدى. تۇركمەنستان جاق ەكى ەل قارىم - قاتىناسىنىڭ دامۋ جەتىستىكتەرىن جوعارى باعالايدى، ەكى ەلدىڭ جوعارى دەڭگەيدەگى ءوزارا سەنىمدىلىگى مەن سەلبەستىك جەتىستىكتەرىن ايرىقشا ماقتانىش ەتەدى، جۇڭگو جاقپەن ءوزارا ساپاردا بولۋدى، بارىس - كەلىستى كۇشەيتىپ، جۇڭگونىڭ تابىستى دامۋ تاجىريبەلەرىنەن ۇيرەنىپ، ۇلگى الىپ، ەكى ەلدىڭ ءوزارا ءتيىمدى سەلبەستىگىن جان - جاقتى تەرەڭدەتىپ، بىرگە دامۋدى جۇزەگە اسىرۋدى قالايدى. تۇركمەنستان جاق جۇڭگونىڭ مەملەكەتتىڭ يەلىك ۇقىعى مەن تەرريتوريا تۇتاستىعىن قورعاۋىن باتىل قولدايدى، جۇڭگونى بولشەكتەۋگە ۇرىناتىن ءارقانداي ءىس - ارەكەتكە باتىل قارسى تۇرادى. تۇركمەنستان جاق ”جىبەك جولىن گۇلدەندىرۋ“ ستراتەگياسىن ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول“ باستاماسىمەن ۇشتاستىرۋدى بەلسەنە ىلگەرىلەتىپ، ەكى ەلدىڭ ەكونوميكا - ساۋدا سەلبەستىگىن ونان ارى كەڭەيتىپ، تابيعي گاز سياقتى ەنەرگيا سەلبەستىگىن كۇشەيتىپ، شەكارا اتتاعان تەمىر جول سياقتى ۇلاستىرۋ - تۇتاستىرۋ قۇرىلىسىن ىلگەرىلەتىپ، ەكى ەل حالقىن اناعۇرلىم ويداعىداي باقىتقا كەنەلتۋدى قالايدى. تۇركمەنستان جاق تا جۇڭگومەن مادەنيەت، وقۋ - اعارتۋ سياقتى گۋمانيتارلىق اۋىس - كۇيىستى جانە ەمدەۋ - دەنساۋلىق ساقتاۋ سياقتى سالالارداعى سەلبەستىكتى ونان ارى جيىلەتۋدى ءۇمىت ەتەدى. تۇركمەنستان جاق جۇڭگو جاقپەن بىرگە ەكى جاقتى قارىم - قاتىناستى جان - جاقتى ستراتەگيالىق سەرىكتەستىك دەڭگەيىنە كوتەرۋدى، سونداي - اق تۇركمەنستان - جۇڭگو تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قۇرۋدى بىرگە ىلگەرىلەتىپ، ەكى ەل حالقىنا اناعۇرلىم كوپ قۇت - ىرىس اكەلۋدى قالايدى.
سەردار بەردىمۇحامەدوۆ مىنالاردى ءبىلدىردى: مەن جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى مەملەكەتتىك 20 - قۇرىلتايىنىڭ تولىق تابىستى بولعاندىعىن تاعى ءبىر مارتە قۇتتىقتايمىن. ءتوراعا شي جينپيڭنىڭ دانىشپان جانە پارمەندى باسشىلىعىندا جۇڭگونىڭ ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋى وراسان زور تابىستارعا قول جەتكىزىپ، اناعۇرلىم ءادىل، ۇيلەسىمدى حالىقارالىق ءتارتىپ ورناتۋدى ىلگەرىلەتۋدە ماڭىزدى سىندارلى رول اتقاردى. جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى − جۇڭگو حالقىنىڭ تىرەگى. تۇركمەنستان جاق جۇڭگونىڭ بولاشاقتا، ءسوز جوق، اناعۇرلىم زور تابىستارعا قول جەتكىزىپ، دۇنيە ءجۇزىنىڭ بەيبىتشىلىگى مەن ورنىقتىلىعىن جانە گۇلدەنۋىن قورعاۋعا اناعۇرلىم زور ۇلەس قوساتىندىعىنا كامىل سەنەدى. تۇركمەنستان جاق جۇڭگو جاقپەن كوپتەگەن حالىقارالىق، وڭىرلىك ماسەلەلەردە ۇقساس نەمەسە قارايلاس كوزقاراسقا يە، جۇڭگو جاقپەن ءوزارا قولداۋدى كۇشەيتىپ، اناعۇرلىم تىعىز سەلبەسۋدى قالايدى. تۇركمەنستان جاق ”جۇڭگو + ورتا ازياداعى 5 ەل“ سەلبەستىك مەحانيزمىن جوعارى باعالايدى ءارى بۇكىلدەي قولدايدى، جۇڭگو جاقتىڭ ”جۇڭگو + ورتا ازياداعى 5 ەل“ باسشىلار ءماجىلىسىن ءساتتى وتكىزۋىن بەلسەنە قولداپ، ءوڭىردىڭ حاۋىپسىزدىگى مەن دامۋىن بىرگە قورعاۋدى قالايدى.
كەڭەستەن كەيىن، ەكى ەلدىڭ مەملەكەت باسشىلارى «جۇڭحۋا حالىق رەسپۋبليكاسى مەن تۇركمەنستاننىڭ بىرلەسكەن مالىمدەمەسىنە» قول قويدى جانە جاريالادى، ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول“، جاسىل دامۋ، سيفرلى ەكونوميكا، دەنساۋلىق ساقتاۋ، مادەنيەت، دەنە تاربيە، اقپارات مەديالارى، تابيعي گاز سياقتى سالالارداعى سەلبەستىك حۇجاتتارىنا قول قويۋعا بىرگە كۋا بولدى.
كەڭەستىڭ الدىندا شي جينپيڭ حالىق سارايىنىڭ سولتۇستىك زالىندا سەردار بەردىمۇحامەدوۆتى قارسى الۋ سالتىن وتكىزدى.
تيان - انمىن الاڭىندا 21 رەت قۇرمەت ساليۋتى اتىلدى، قۇرمەت قاراۋىلدارى ساپ تۇزەپ قۇرمەت ءبىلدىردى. ەكى ەلدىڭ مەملەكەت باسشىلارى پارات مىنبەسىنە شىقتى، اسكەري وركەستر جۇڭگو مەن تۇركمەنستان ەكى ەلدىڭ مەملەكەت ءانىن ورىندادى. سەردار بەردىمۇحامەدوۆ شي جينپيڭنىڭ سەرىك بولۋىندا جۇڭگو حالىق ازاتتىق ارمياسىنىڭ قۇرمەت قاراۋىلىن كوزدەن كەشىردى ءارى سالتانات قاتارىن تاماشالادى.
سول كۇنى تۇستە شي جينپيڭ حالىق سارايىنىڭ جينسى زالىندا سەردار بەردىمۇحامەدوۆقا ارناپ قارسى الۋ قوناعاسىن وتكىزدى.
ۋاڭ ي، حى ليفىڭ قاتارلىلار قاتىستى قيمىلدارعا قاتىناستى.
تۇركمەنستاننىڭ ورىنباسار زۇڭليى، قوسىمشا سىرتقى ىستەر مينيسترى مەرەدوۆ قاتارلى مينيسترلەر كابينەتىنىڭ 6 ورىنباسار زۇڭليى ساپاردا بىرگە بولدى ءارى قاتىستى قيمىلدارعا قاتىناستى.
