سەرپىلىس جاساۋعا ۇمتىلىپ، جوعارى دەڭگەيدەگى سىرتقا ەسىك اشۋدى ىلگەرىلەتۋ كەرەك
□ انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى چىن چياڭۋي
بىلتىر 7 - ايدا باس شۋجي شي جينپيڭ شينجياڭدى كوزدەن كەشىرگەندە: بۇل ارا ەندىگارى شەت - شالعاي ءوڭىر ەمەس، ءبىر وزەكتى وڭىرگە اينالدى، توراپ ءتۇيىنى وڭىرىنە اينالدى، - دەپ اتاپ كورسەتتى. باس شۋجيدىڭ ءسوزى شينجياڭداعى ءار ۇلت حالقىن ايرىقشا جىگەرلەندىردى. جاڭا جىل باستالىسىمەن، اۆتونوميالى رايوندىق 10 - كەزەكتى پارتكومنىڭ جەتىنشى جالپى ءماجىلىسى سىرتقا ەسىك اشۋ قىزمەتىن ويداعىداي ىستەۋ جونىندە جوعارى دەڭگەيدە سىرتقا ەسىك اشۋدى ىلگەرىلەتىپ، جۇڭگو (شينجياڭ) ەركىن ساۋدا سىناق رايونىن قۇرۋعا ءوتىنىش ەتۋدى جەدەلدەتىپ، جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋى وزەكتى رايونىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن ىلگەرىلەتىپ، ازيا − ەۆروپا التىن ارناسىن جانە باتىسقا ەسىك اشۋدىڭ الدىڭعى شەبىن بەلسەنە تۇلعالاۋدى ايقىن تالاپ ەتتى.
ءىستى باستان كەشپەسەڭ قيىندىعىن بىلمەيسىڭ. 2022 - جىلى قاتاڭ دا كۇردەلى حالىقارالىق جاعدايعا ءدوپ كەلگەندە، شينجياڭنىڭ سىرتقى ساۋداسى ورنىقتىلىقتى ساقتاپ، ساپاسىن جوعارىلاتىپ، ايتارلىقتاي ناتيجەگە قول جەتكىزدى. 2023 - جىلى بۇكىل رايون جوعارىدان تومەنگە دەيىن ءتۇيىندى نىسانالاردى كوزدەپ، جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋى وزەكتى رايونىن قۇرۋدى جەدەلدەتىپ، جوعارى دەڭگەيدە سىرتقا ەسىك اشۋدى بار كۇشپەن ىلگەرىلەتەدى.
شەكارا وتكەلىن ىركىلىسسىزدەندىرىپ، ازيا − ەۆروپا التىن ارناسىن تۇلعالادى
1 - ايدىڭ 8 - كۇنىنەن باستاپ رايونىمىز قورعاس، ەركەشتام، قاراسۋ، تايكەشكەن سىندى 4 تاس جول شەكارا وتكەلى جولاۋشى تاسىمالىنىڭ كەدەننەن ءوتۋىن الدىمەن قالپىنا كەلتىرىپ، شەكارا وتكەلدەرىندە ادامدار قويۋ بارىس - كەلىس جاسايتىن دۋماندى كورىنىس قايتا جارىققا شىقتى.
”وڭىرلىك ورىن ەرەكشەلىگى شينجياڭنىڭ مەملەكەتتىڭ سىرتقا ەسىك اشۋىنداعى كورنەكتى ورنىن بەلگىلەگەن“. شينجياڭ قوعامدىق عىلىمدار اكادەمياسى ورتا ازيا زەرتتەۋ ورنىنىڭ باستىعى شى لان بىلاي دەدى: شينجياڭ توڭىرەكتەگى 8 مەملەكەتپەن شەكارالاسادى، شەكارا لەنياسى ۇزىن، شەكارا وتكەلى كوپ، شەكارالىق ۇلاستىرۋ، تۇتاستىرۋ تورابى تىعىز ورنالاسىپ، ازيا − ەۆروپا ۇلى قۇرلىعىنىڭ ماڭىزدى وتكەلىن، تورابىن قالىپتاستىرعان.
قازىر شينجياڭ حالىقارالىق جول تاسىمال لەنياسىنان 118ىن اشىپ، جۇڭگوداعى جالپى ساننىڭ ۇشتەن ءبىرىن يەلەدى. شينجياڭنان ەۆروپاعا باراتىن جوعارى جىلدامدىقتى تاس جول تۇتاس لەنيا بويىنشا تۇتاستىرىلدى، قازاقستانمەن اراداعى ەكىنشى تەمىر جول سالىنىپ، ىسكە قوسىلدى، جۇڭگو − قىرعىزستان − وزبەكستان، جۇڭگو − پاكيستان تەمىر جولىنىڭ العاشقى مەرزىمدىك قىزمەتتەرى ورنىقتى قاداممەن ىلگەرىلەتىلۋدە.
1 - ايدىڭ 9 - كۇنى تايكەشكەن شەكارا وتكەلىندە جۇك تاسىمالى بويىنشا كەدەننەن توتە ءوتۋ رەسمي قالپىنا كەلتىرىلدى. وسى كۇنى التاي كەدەنىنىڭ باقىلاۋ - باسقارۋىنان وتكەن موڭعۇليا جاقتىڭ ءبىر اۆتوكولىگى شىڭگىل اۋدانىنداعى بەلگىلى زات اينالىم سەرىكتەستىگىنىڭ جۇك الاڭىنا تىكەلەي كىرىپ، ەكسپورت ەتىلەتىن تاۋارلاردى تيەگەننەن كەيىن تايكەشكەن شەكارا وتكەلى ارقىلى موڭعۇليا ەلىنە قايتتى.
شىڭگىل اۋدانىنداعى بەلگىلى زات اينالىم سەرىكتەستىگىنىڭ باس ديرەكتورى چىن جيانفي مىناداي ءبىر ەسەپ جاسادى: ”تىركەمەنى تاستاۋ بويىنشا تاسىمالداۋدى“ قالپىنا كەلتىرىپ، كاسىپورىننىڭ جۇك الاڭىنا توتە جەتكىزۋ ارقىلى ءبىر اۆتوكولىك 6000 يۋانداي قاراجاتتى ۇنەمدەيدى، تاسىمال ۋاقىتى 24 ساعات ۇنەمدەلەدى. شەكارا وتكەلى ارقىلى شەكارادان كىرىپ - شىعۋ ونىمدىلىگى جوعارىلاپ، قاراجات ازايعاندىقتان، چىن جيانفيدىڭ ارىنى تاسقىندادى.
شەكارا وتكەلىنىڭ باسىمدىعىن ۇزدىكسىز ساۋلەلەندىرۋ ءۇشىن، اۆتونوميالى رايوندىق 10 - كەزەكتى پارتكومنىڭ جەتىنشى جالپى ءماجىلىسى بيىل ”ازيا − ەۆروپا التىن ارناسىن بەلسەنە تۇلعالاۋدى“ العا قويىپ، شينجياڭنىڭ مەملەكەتتىڭ باتىسقا ەسىك اشۋداعى ۇلكەن ارناسى رەتىندەگى ماڭىزدى رولىن ايگىلەدى، سونىمەن بىرگە بۇل شينجياڭنىڭ ءوزىنىڭ سىرتقا ەسىك اشۋىنىڭ رەال قاجەتى.
ءۇرىمجى كەدەنىنىڭ ورىنباسار باستىعى لي كاي - ي مىنالاردى ءبىلدىردى: بيىل ءۇرىمجى كەدەنى كوپ ءتۇرلى ۇلگىدەگى بىرلەسپە تاسىمال رەفورماسىن، كوپ ءتۇرلى ۇلگىدەگى بىرلەسپە تاسىمالدىڭ ينفورماتسيالاندىرىلعان جۇيەسى قۇرىلىسىن بەلسەنە ىلگەرىلەتىپ، شينجياڭنىڭ حالىقارالىق زات اينالىم جاڭا جولىن ۇزدىكسىز كەڭەيتتى. سونىمەن بىرگە ءۇرىمجى قالاسىنىڭ قاشقار ايماعى، قىزىلسۋ قىرعىز اۆتونوميالى وبلىسى سياقتى زات اينالىم تۇيىندەرىمەن بىرلەسىپ قيمىلداۋىن كۇشەيتىپ، ”جۇڭگو − قىرعىزستان − وزبەكستان“ تاس جول، تەمىر جول بىرلەسپە تاسىمالى كەزەكشى پويەزدارىن جوعارى ونىمدىلىكپەن شوعىرلاندىرۋ جانە ءبىر تۇلعالاندىرىلعان زات اينالىم قىزمەت وتەۋى جۇيەسىن تۇلعالاۋدى جوسپارلادى.
نەگىزدى كۇشەيتىپ، ەسىك اشۋ تۇعىرىنىڭ رولىن ساۋلەلەندىردى
2022 - جىلى رايونىمىز ەسىك اشۋ تۇعىرى قۇرىلىسىندا جاڭا ىلگەرىلەۋشىلىككە قول جەتكىزدى. قورعاس، الاتاۋ ساعاسى شەكارا حالقىنىڭ شەكارالىق بازارشىلاۋ ساۋدا رايونى ىسكە قوسىلدى، ىلە قازاق اۆتونوميالى وبلىسى، الاتاۋ ساعاسى جانە قاشقار شەكارا اتتاعان ەلەكتروندى ساۋدا كەشەندى سىناق رايونى بولىپ بەكىتىلدى، الاتاۋ ساعاسى ازيا − ەۆروپا ساۋدا بازارى، ءۇرىمجى بيانجياڭ قوناق ءۇيى ساۋدا بازارى بازار ساتىپ الۋ ساۋدا ءتاسىلى سىناق ءتۇيىنى بولىپ بەكىتىلدى، ت. ب.
ماڭىزدى ەسىك اشۋ تۇعىرلارىنىڭ ءبىرى رەتىندە، جۇڭگو − ازيا − ەۆروپا كورمەسى 2022 - جىلى 32 مەملەكەت پەن رايوننان كەلگەن 3597 كاسىپورىندى ينتەرنەت جەلىسىندە كورمەگە قاتىناسۋعا باۋراپ، قول قويىسقان كەلىسىم جالپى سوماسى ءبىر تريلليون 171 ميلليارد 300 ميلليون يۋانعا جەتىپ، الدىڭعى كەزەكتەگىمەن سالىستىرعاندا 3.32 ەسە ارتتى.
وسى ەسىك اشۋ تۇعىرلارى ءارى مەملەكەتتىڭ ساياسات ابزالدىلىعىنىڭ ايگىلەنۋى ءارى شينجياڭنىڭ سىرتقا باعىتتالعان كاسىپ سالالارىنىڭ شوعىرلانۋ تۇعىرى. ەسىك اشۋ تۇعىرىنىڭ رولىن قالاي تولىق ساۋلەلەندىرۋ شينجياڭنىڭ سىرتقا ەسىك اشۋ قىزمەتىنىڭ تەرەڭدىگىن ايگىلەيتىن كورسەتكىشكە اينالدى.
بىرنەشە كۇننەن بەرى، قورعاس كەشەندى باجىسىز اۋماعىندا كاڭچىن ءدارى - دارمەك كاسىبى (قورعاس) شەكتى سەرىكتەستىگى تاپسىرىستاعى زاتتاردى وتكىزىپ بەرۋدىڭ جوعارى ورلەۋىن كۇتىپ الدى. 2021 - جىلى 7 - ايدا باجىسىز اۋماققا ورنالاسقان وسى كاسىپورىن قازىر جىلدىق ءونىم مولشەرى 100 مىڭعا جەتەتىن ءوندىرىس جەلىسىن قۇردى.
”2022 - جىلى 10 - ايدا سەرىكتەستىگىمىز ىسكە قوسىلدى، مەجەمەن بيىلعى ءونىم مولشەرى 100 مىڭ اينالاسىنا، ءونىم قۇنى ءبىر ميللياردقا جەتۋى مۇمكىن“، - دەدى سەرىكتەستىكتىڭ ورىنباسار باس ديرەكتورى گو لەي.
”ەكى بازار، ەكى بايلىق“ باسىمدىعىن ساۋلەلەندىرۋگە تاباندى بولىپ، باجىسىز وڭدەۋ سالاسىنداعى ساۋداگەر شاقىرىپ قارجى ەنگىزۋ سەرپىنىن كۇشەيتتى، قازىرگە دەيىن قورعاس كەشەندى باجىسىز اۋماعىندا جيىنى 54 باجىسىز وڭدەۋ كاسىپورنى تىركەۋگە الدىردى، ءبىر ميلليارد 620 ميلليون يۋان ونەركاسىپ ءونىم قۇنىن جۇزەگە اسىردى. بيىل بۇل باجىسىز اۋماق كاسىپ سالالارىن شوعىرلاندىرۋدى ۇزدىكسىز جەدەلدەتىپ، سايكەستى كاسىپ سالاسى تىزبەگىن كەمەلدەندىرىپ، وڭدەۋ ساۋداسىنىڭ الۋەتتەنۋىن، كۇشەيۋىن ىلگەرىلەتەدى.
”بيىل ءبىز 8 مەملەكەتتىك سىرتقى ساۋدانىڭ تيبىن وزگەرتىپ، دارەجەسىن جوعارىلاتۋ بازاسى، 6 مەملەكەت دارەجەلى ەكونوميكالىق اشۋ رايونى، 5 شەكارا سەلبەستىك رايونى، 4 كەشەندى باجىسىز اۋماق جانە بۇراتالا موڭعۇل اۆتونوميالى وبلىسى مەملەكەتتىك وڭدەۋ ساۋداسى كاسىپ سالاسى باقشاسى سياقتى سىرتقا باعىتتالعان تۇعىرلاردىڭ كاسىپ سالاسىن شوعىرلاندىرۋ قابىلەتىن ۇزدىكسىز جوعارىلاتىپ، اشىق تۇعىردى تىرەك ەتىپ، ساۋدا مەن كاسىپ سالاسىنىڭ توعىسا دامۋىن جەبەپ، ەل ءىشى - سىرتىندا ءبىر تۇتاس ۇلكەن بازاردى ورناتىپ، ەل ءىشى، حالىقارا قوس اينالىمىنىڭ ءبىرىن - ءبىرى جەبەۋىن قامتاماسىز ەتەمىز“، - دەدى اۆتونوميالى رايوندىق ساۋدا ىستەرى مەڭگەرمەسى پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسىنىڭ مۇشەسى، ورىنباسار مەڭگەرمە باستىعى حى گوچيڭ تانىستىرىپ، - تاعى ەركىن ساۋدا سىناق رايونى رەفورما سىناق ءتۇيىنى تاجىريبەلەرىن كوشىرىپ جالپىلاستىرۋدى اناعۇرلىم ىلگەرىلەتىپ، اۆتونوميالى رايونىمىزداعى ءتۇرلى ەسىك اشۋ تۇعىرلارىنىڭ دامۋ دەڭگەيىن جوعارىلاتامىز.
سەلبەستىك اياسىن ۇلعايتىپ، شينجياڭنىڭ ”دوستىق شەڭبەرىن“ كەڭەيتتى
بيىل جوعارى دەڭگەيدە سىرتقا ەسىك اشۋدى قالاي ويداعىداي ىستەۋ كەرەك؟
شى لان مىنالاردى ۇسىندى: جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋى وزەكتى رايون قۇرىلىسىن جوعارى ساپالى ىلگەرىلەتۋمەن قاتار، شينجياڭ وڭىرلىك سەلبەستىكتىڭ تەرەڭدەي ءتۇسۋىن ىلگەرىلەتىپ، ەل ءىشى - سىرتىنداعى سەلبەستىكتىڭ كولەمىن، مازمۇنىن ۇزدىكسىز كەڭەيتىپ، ونىمدىلىكتى جوعارىلاتۋ كەرەك.
شينجياڭنىڭ ەسىك اشۋى ىشكە جانە سىرتقا ەسىك اشۋدى قامتيدى، ىشكە قاراتا شىعىس، ورتا بولىكتەگى وڭىرلەر كاسىپ سالاسىنىڭ ۇيىرمە قۇراۋ ۇلگىسىندە، تىزبەكتى ۇلگىدە، شوعىر ۇلگىسىندە كوشۋىن بەلسەنە قابىلداپ، سىرتقا قاراتا ءوزىنىڭ وڭىرلىك ەسىك اشۋ ستراتەگياسىن مەملەكەتتىڭ باتىسقا ەسىك اشۋ جالپى تۇلعالىق ورنالاستىرۋىنا ەنگىزىپ، باتىسقا ەسىك اشۋ كومەسكى كۇشىن تەرەڭدەي اشادى.
2022 - جىلى 12 - ايدىڭ 31 - كۇنى الاتاۋ قالالىق حالىق ۇكىمەتى شىنجىن قالالىق داياڭ زات اينالىم جارنا شەكتى سەرىكتەستىگىمەن داياڭ توبى الاتاۋ كوپ ءتۇرلى ۇلگىدەگى بىرلەسپە تاسىمالدى شوعىرلاندىرۋ ورتالىعى نىسانى جونىندە قارجى قوسۋ كەلىسىمىنە رەسمي قول قويىستى. الاتاۋ ەل ىشىندەگى وزگە ولكە كاسىپورىندارىمەن بىرلەسىپ، سىرتقا ەسىك اشۋ زات اينالىمى تورابى نىسانىن بىرگە تۇلعالايدى.
سىرتقا ەسىك اشۋدى ۇزدىكسىز كەڭەيتكەن شينجياڭ بەلسەندى دە ىرىقتى بەينەمەن ەل ءىشى - سىرتىنداعى دوستاردى قول ۇستاسا سەلبەستىك جاساۋعا شاقىرىپ، ءوزارا تيىمدىلىك جاساۋدى، ءوزارا پايدا جەتكىزۋدى، تەڭ يگىلىككە كەنەلۋدى جۇزەگە اسىرۋدا.
2022 - جىلى 12 - ايدىڭ 12 - كۇنى اۆتونوميالى رايوندىق حالىق ۇكىمەتى ۇيىمداستىرعان ەكونوميكا - ساۋدا ۋاكىلدەر ۇيىرمەسى مەن ساۋدا سەلبەستىك قىزمەت گرۋپپاسى قازاقستان، تاجىكستان، قىرعىزستان سياقتى ەلدەردە ەكونوميكا - ساۋدا سەلبەستىك قيمىلدارىن ورىستەتتى. بۇل ىندەت تۋىلعاننان بەرى شينجياڭنىڭ شەتەلگە ساپارلاعان تۇڭعىش ۇكىمەت ەكونوميكا - ساۋدا ۇيىرمەسى بولىپ، بازار اشۋدىڭ بەلسەندى سيگنالىن تاراتتى.
بۇل رەتكى ساپاردىڭ جەتىستىگى مول بولدى، جۇڭگونىڭ شينجياڭى مەن قازاقستان، تاجىكستان، قىرعىزستان 3 ەل ەكونوميكا - ساۋدا سەلبەستىگى، ۇلاستىرۋ - تۇتاستىرۋ، كاسىپ سالاسىنا قارجى قوسۋ، گۋمانيتارلىق اۋىس - كۇيىس سياقتى كوپ سالالاردا كەڭ كولەمدى ورتاق تانىمعا كەلىپ جانە ناقتى جەتىستىككە قول جەتكىزىپ، 5 رەت كەڭەس ورىستەتىپ، 70 نەشە كاسىپورىنمەن جۇمىس باسى اۋىس - كۇيىسىن وتكىزىپ، 7 كەلىسىم - شارتقا قول قويىلۋدى جەبەدى. جاڭا - كونە دوستاردىڭ ”بەتپە - بەت“ كەڭەسى سۇيىسپەنشىلىكتى تەرەڭدەتىپ عانا قويماي، ونان دا ماڭىزدىسى، الداعى سەلبەستىك جونىندە ورتاق تانىم قالىپتاستىردى.
بيىل رايونىمىز توڭىرەكتەگى ەلدەرمەن (رايون) ورناتقان 7 جەرگىلىكتى ەكونوميكا - ساۋدا سەلبەستىك مەحانيزمىنەن ونان ارى تولىق پايدالانىپ، ءماجىلىس كەڭەستىك تاقىرىپتارىن ساپالىلاندىرىپ، ماسەلەلەردى، تالاپ - تىلەكتەردى شىنايى شەشەدى. سونداي - اق ينتەرنەت جەلىسىندە ەكونوميكا - ساۋدانى جەبەۋ قيمىلىن جاسامپازدىقپەن وتكىزىپ، كاسىپورىنداردىڭ حالىقارالىق بازاردى كۇش سالا اشۋىنا دەم بەرەدى. حى گوچيڭ مىنالاردى ءبىلدىردى: جاعداي وزگەرىسىنە ساي، اۆتونوميالى رايون شارالاردى دەر كەزىندە رەتتەپ، الۋان امالدارمەن ارتۋدى ورنىقتىرىپ، بار كۇشىن سالا وتىرىپ جاڭالىق اشۋدى جەبەپ، سىرتقى ساۋدا جالپىلىق باسەكەسىنىڭ جاڭا ارتىقشىلىعىن تۇلعالاپ، جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋى وزەكتى رايونى قۇرىلىسىنا كۇش ۇستەيدى.
