شاۋەشەك قالاسى
”بيىلعى يۋانشياۋ مەرەكەسى ەرەكشە مەرەكەلىك مانگە يە بولدى“
□ انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى ءرايدا
2 - ايدىڭ 5 - كۇنى ەگىنشىلىك كالەندارى بويىنشا 1 - ايدىڭ 15 - كۇنى يۋانشياۋ مەرەكەسى.
كوكپەڭبەك اسپاندا شۋاقتى كۇن شۇلەن شۇعىلاسىن شاشىپ، كوشەنىڭ ەكى جاعالاۋىنا ىلىنگەن قىزىل ءتۇستى شامدار، كەشە تۇندە جاۋعان قىرباق قار، وتانىمىزدىڭ باتىس سولتۇستىك شەكاراسىنداعى شاعىن قالا − شاۋەشەك قالاسىن ەرەكشە كورىكتەندىرىپ جىبەردى.
تۇستەن بۇرىن ساعات 11 مولشەرىندە، شاۋەشەك قالاسىنىڭ مادەنيەت الاڭى داڭعىلىندا، مەرەكەلىك كونسەرتتى تاماشالاۋعا كەلگەن ءار ۇلت بۇقاراسى قايشالىسادى، كوپشىلىك ”الدىڭعى ورىندا“ تۇرىپ قۇمارىنان شىققانشا ويىن كورۋگە تالاسا - تارماسا ۇمتىلادى.
شار تاراپتى جاڭعىرىقتىرعان بارابان - دابىل ۇنىنە ىلەسە، 10 شارشى توپقا بولىنگەن، 2000نان استام ءار ۇلت بۇقاراسىنان قۇرالعان مەرەكەلىك ويىن اترەتى سول كۇنگە ارنالعان مەرەكەلىك كونسەرتىن باستاپ كەتتى. الاڭ ءبيى، ارىستان ءبيى، ايداعار ءبيى، ۋشۋ دوڭگەلەكتى كونكيى، ءان - ءبيلى تەاتر، ۇلتتىق ءان - ءبي سياقتى كونسەرت نومىرلەرى كەزەكپەن ورىندالىپ، كورەرمەندەرگە قۇلاق قۇرىشى مەن كوز مەيىرىن قاندىراتىن مول رۋحاني داستارقان جايدى.
كوپ ۇلت شوعىرلى قونىستانعان ءوڭىر سانالاتىن شاۋەشەك قالاسىندا حانزۋ، قازاق، حۇيزۋ، ۇيعۇر، داعۇر، ورىس قاتارلى 25 ۇلت بار. مەرەكە ساۋىعى قوسىنىنان ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ بەينەسىن كورۋگە بولادى، ولار ۇلتتىق كيىمدەرىن كيىپ، ءان ايتىپ، ءبي بيلەپ، كۇي شەرتۋدە... جۇزدەرىنەن باقىت كۇلكىسى ەسەدى.
مەرەكەلىك كونسەرتتە بۇقارامەن ىقپالداستىعى ەڭ كۇشتى بولعان كونسەرت ءنومىرى − قازاق اپالاردىڭ جولدىڭ ەكى جاعىنداعى بۇقاراعا كامپيت شاشۋى بولدى، كاريالار ”شاشۋ“ شاشۋ سالتى ارقىلى مەرەكەلىك تىلەكتەرىن بەينەلەدى. ”شاشۋدىڭ كامپيتى بارىنەن دە ءتاتتى بولادى“. شاشۋ كامپيتىن قولىنا العان شاۋەشەك قالاسىنىڭ تۇرعىنى ياۋ چيميڭ كامپيتتى ارشىپ اۋزىنا سالىپ جىبەردى دە، تاعى ءبىر كامپيتتى ءتىلشىنىڭ قولىنا ۇستاتىپ جاتىپ: ”بالداي ءتاتتى تۇرمىستان بىرگە ءلاززاتتانۋىمىز جانە ونى جالعاستىرۋىمىز كەرەك“، - دەدى.
بۇل كامپيت، راسىندا، وتە ءتاتتى ەكەن.
كۇن شۇلەن شۇعىلاسىن شاشىپ تۇرعانىمەن، قىس كۇنىنىڭ ىزعارىن توسا العان جوق، مەرەكەلىك كونسەرتتىڭ جارتىسى ورىندالىپ بولعان كەزدە، كوپتەگەن قالا تۇرعىنى قولدارىن ىسقىلاپ، اياقتارىن تەپكىلەي باستادى، ءبىراق، كەتكىلەرى كەلمەدى. بارلىعى دا مويىندارىن سوزىپ، كوز الماي كونسەرتتى تاماشالاۋدا، سول ءبىر تاماشا ءساتتى وتكىزىپ الۋدان الاڭدايتىن سەكىلدى. ”ءارقايسى اۋىل - قالاشىقتىڭ مەرەكەلىك كونسەرتىندە وزىندىك ەرەكشەلىك بار، ۇلتتاردىڭ ۇلى توعىسۋىن كورنەكتىلەندىرۋمەن بىرگە، وسى زامانعى مادەنيەت پەن ءداستۇرلى مادەنيەتتىڭ توعىسۋىن دا ايگىلەدى. شاۋەشەك − ۇلتتار ىنتىماعىنىڭ قۇتتى مەكەنى، كوپشىلىك جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ءداستۇرلى مەرەكە - مەيرامدارىن بىرگە وتكىزىپ، بىرگە مارە - سارە بولىپ، بىرگە دۋمانداتادى، وتە جاقسى“، - دەدى قالا تۇرعىنى ليۋ حۇڭرۇي.
مەرەكەلىك كونسەرت اياقتادى، ءار ۇلت بۇقاراسى كوپكە دەيىن كەتكىلەرى كەلمەي، شاۋەشەك قالالىق مادەنيەت الاڭىنا تاعى دا بىرگە باردى.
150دەن استام اشەكەيلى شام ىلىنگەن مادەنيەت الاڭى كوز جاۋىن الارداي جايناپ كەتىپتى. ۇلكەندى - كىشىلى شامدارمەن اشەكەيلەنگەن تىلەك اعاشىنىڭ قاسىندا، كوپشىلىك جاپا - تارماعاي وزدەرىنىڭ قويان جىلىنداعى ارمان - تىلەكتەرىن جازىپ جاتىر. ”ساۋدامنىڭ بارعان سايىن كۇسەت بولۋىن تىلەيمىن، بيىل جاڭا اۆتوكولىك ساتىپ العىم كەلەدى“، ”ءبىر ۇيدەگى ۇشەۋىمىزدىڭ امان - ەسەن، كوڭىلدى بولىپ، بىرگە جاساي بەرۋىمىزدى تىلەيمىن“، ”شاۋەشەگىمىزدىڭ بارعان سايىن جاقسارۋىن تىلەيمىن“ ... ءبىرازدان كەيىن تىلەك تىلەۋ اعاشى ءار ۇلت بۇقاراسى جازعان تىلەكتەرگە تولىپ، ادامداردىڭ تاماشا تۇرمىسقا دەگەن ىنتىعۋى مەن ءۇمىتىن ايگىلەدى.
ادامدار اعىنىنا ىلەسكەن ءتىلشى ەندى تاياۋ ماڭداعى مۋزيكا الاڭىنا كەلدى. شام جۇمباعىن شەشۋ، قۇتىعا جەبە سالۋ، شىعىرىق لاقتىرۋ، جىپتەن سەكىرۋ، مۇزدا فۋتبول، باۋليڭ دوبىن ويناۋ... دەگەندەي ءتۇرلى جارىستارعا قاتىناسقان كوپشىلىك ۇزىننان - ۇزاق قاتارعا تۇرىپتى. ”سۋىعى سۋىق ەكەن، ءبىراق، باقشادا ساۋىق قۇرۋ قيمىلىنا قاتىناسۋ وتە ءماندى بولدى، قاتارعا تۇرۋ دا ءبىر ءتۇرلى قاتىناسۋ عوي، بۇل دا ءبىر قىزىق ەمەس پە“! - دەيدى قالا تۇرعىنى گۇلنۇر قاسەن.
”بيىلعى يۋانشياۋ مەرەكەسى ەرەكشە مەرەكەلىك مانگە يە بولدى“. ءبىر كۇندىك تىلشىلىك بارىسىندا، ءتىلشىنىڭ ەڭ كوپ ەستىگەنى وسى ءبىر اۋىز ءسوز بولدى. مول مازمۇندى، الۋان ءتۇرلى مەرەكەلىك قيمىلدار وسىناۋ شەكاراداعى شاعىن قالانىڭ وزگەشە باۋراۋ قۋاتىن، ياعني، ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ مادەنيەت سەنىمى مەن ۇلتتاردىڭ ءبىر وتباسىنىڭ ادامىنداي بولۋى سىندى قويۋ رايدى تولىق ايگىلەدى.
