− 2023 - جىلعى «كوكتەم مەرەكەسىندە نەگىزگى ساتىنى ارالاۋ» قيمىلى جونىندە جالپى شولۋ
□ انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى جاڭ جىلي
جول - جونەكەي كوركەم كورىنىستەردى، ءسوز جوق، كورە الاسىز، نەگىزگى ساتىعا بارساڭىز، ءسوز جوق، ولجالى بولاسىز.
1 - ايدىڭ 5 - كۇنى شينجياڭ گازەتى مەكەمەسىنىڭ (توبى) ”كوكتەم مەرەكەسىندە نەگىزگى ساتىنى ارالاۋ“ اتىنداعى جالپىلىق مەديالاردىڭ كولەمدى حابارلاۋى باستالعاننان كەيىن، انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ كوپ باعىتتاعى تىلشىلەرى تيانشان الابىنا بولىنە اتتانىپ، جاڭا جىلدىڭ شۇعىلاسىمەن نەگىزگى ساتىداعى جاڭالىقتاردى بايقاپ، ءدۇبىرلى ءداۋىر قادامىنان ەكپىندەي ىلگەرىلەۋدەگى كۇش - قۋاتتى سەزىندى. قالا - قالاشىق ساۋدا شەڭبەرىنەن اۋىل - قىستاق بازارىنا دەيىن، كاسىپورىنداردىڭ زاۆود ۇيلەرىنەن ەگىنجايلار مەن جىلىجايلارعا دەيىن، ەمدەۋ قۇرىلىمدارىنان قاتىناس تەرەزەلەرىنە دەيىن، ءشول دالاداعى مۇناي الابىنان شەكارا قورعانىسى قاراۋىلىنا دەيىن، مادەنيەت الاڭ - سارايلارىنان شاڭعى الاڭدارى مەن كورىنىس وڭىرلەرىنە دەيىن... تىلشىلەر بارلىق جەردىڭ قويۋ مەرەكەلىك لەبىنەن، كادرلار مەن بۇقارانىڭ كۇشتى سەنىمىنەن جەر - جەردىڭ، مەكەمە - ورىنداردىڭ پارتيا 20 - قۇرىلتايى رۋحىن ۇيرەنۋدەگى، دايەكتىلەندىرۋدەگى جاڭا شارالارىن، جاڭا ىلگەرىلەۋشىلىكتەرىن، جاڭا تابىستارىن، ءار ۇلت حالقىنىڭ بولاشاققا دەگەن جاڭا ءۇمىتىن، جاڭا ارمانىن، جاڭا تىلەگىن كوردى.
جارقىن تۇيىندەرگە كوز جىبەرسەك
كۇرەس جەمىسى ەڭ ءتاتتى
ءار جىلعى كوكتەم مەرەكەسى ۇقساس بولعانىمەن، جىل سايىنعى كوكتەم مەرەكەسىنىڭ ۇقساماستىقتارى دا بار.
2022 - جىلمەن قوشتاسىپ، 2023 - جىلعا قادام تاستاعاندا، جىل رەتىنىڭ جاڭالانۋ ريتىمى اناعۇرلىم كۇشتى بولدى، شينجياڭداعى نەگىزگى ساتىنىڭ ومىرشەڭدىگى اناعۇرلىم تاسقىندادى.
قاقاعان قىس كەزىندە ونسۋ اۋدانى توقۇلا اۋىلىنىڭ تومەنگى سۋبۇلاق قىستاعىنداعى داۋچۋان مۇز ايدىنىنىڭ ساۋداسى كۇسەت بولدى، قىستاقتىڭ وزىندە سالىنعان مۇز ايدىنىندا 40 ويىن ءتۇرى بار ەكەن. بۇكىل قىستاقتاعى 328 وتباسى بىرگە باسقاراتىن وسى مۇز ايدىنىنىڭ ارقاسىندا قىستاق كوللەكتيۆىنىڭ كىرىسى مولايىپ، قىستاق تۇرعىندارى پايدا بولىسىنە جانە سيلىققا يە بولدى.
داۋچۋان مۇز ايدىنى ءىشىنارا كاسىپورىنداردى سەلبەسىپ شارۋاشىلىق جۇرگىزۋ ءىسىن اقىلداسۋعا باۋرادى، ايتسەدە قىستاق تۇرعىندارى ءارى - ءسارى بولىپ قالدى. ”ءبىز’ شالقادان جاتىپ‘ قانا پايدا ءبولىسىن الۋدى قالامايمىز. ءوزىمىز سالىپ شارۋاشىلىق جۇرگىزگەن مۇز ايدىنى بولعاندىقتان، بىرگە تەر توگىپ، ەڭبەك جەمىسىنەن بىرگە يگىلىكتەنەمىز، وسى بارىستىڭ ءوزى قۋانىش ەمەس پە“، - دەدى قىستاق تۇرعىنى تۇرسۇن توحتىنياز.
1 - ايدىڭ 7 - كۇنى بۋرىلتوعاي اۋدانىنىڭ ۇلىڭگىر كولىندەگى قىسقى بالىق اۋلاۋ مادەنيەت - ساياحات مەرەكەسىندە بالىقشىلار باستىعىنىڭ ساڭقىلداعان ۇنىمەن ون نەشە بالىقشى بىرلەسىپ ۇلكەن اۋدى اقىرىن - اقىرىن مۇز بەتىنە تارتىپ شىعاردى. ءبىر رەت اۋ تارتقاندا، 9 توننا بالىق اۋلاندى، بالىقشىلار شاتتانا الاقايلادى، ساياحاتشىلار جابىلا تاماشالاپ، تالاسا ساتىپ الدى. ءدال وسىنداي بالىقتار شورشىپ، ادامدار شاتتىققا شومعان كورىنىس باعراش كولىندەگى مۇز بەتىندە دە جارىققا شىقتى، 1 - ايدىڭ 15 - كۇنى باعراش كولىندەگى قىسقى بالىق اۋلاۋ قيمىلى باستالعان كۇنى بالىقشىلار قاتارعا تۇرىپ، ۇرانداتا اۋ تارتىپ بالىق اۋلادى، ساياحاتشىلار ”باس بالىقتىڭ“ جاقسىلىق بەلگىسىنە تالاستى.
1 - ايدىڭ 14 - كۇنى لوپ اۋدانى شارباق قالاشىعىنىڭ كوشە ارىق قىستاعى كوكتەم مەرەكەسى كەزىندە الاۋ كەشىن وتكىزۋگە دايىندالدى، قىستاق تۇرعىنى نۇرنيسا ءماتياسىن قىستاق تۇرعىندار كوميتەتىنە كومەكتەسىپ جارقىلداق رەتتەدى. وسى قىستاقتاعى كادرلار مەن بۇقارا كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ جەتىستىكتەرىن بەكەمدەۋدى، كەڭەيتۋدى اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋمەن ءونىمدى ۇشتاستىرۋدى كۇش بىرىكتىرە ىلگەرىلەتىپ، اۋىل - قىستاق باۋ - باقشا كەشەنىن تۇلعالاۋ نىساناسىن كوزدەپ، ەگىمشىلىكتى، باعىمشىلىقتى، اۋىل - قىستاق ساياحاتىن كۇش سالا دامىتىپ جانە قىستاق تۇرعىندارىن سىرتقا شىعىپ جۇمىس ىستەۋگە ۇيىمداستىرىپ، قىستاق تۇرعىندارىنىڭ كىرىسىن ۇزدىكسىز ارتتىردى.
...
باقىت كۇرەستەن باستالادى، ناتيجە كۇرەستەن كەلەدى، كەرەمەتتەر كۇرەستەن تۋىندايدى. ءتىلشى نەگىزگى ساتىداعى بايتاق وڭىردە جارىققا شىققان جارقىن تۇيىندەردەن ءار سالا، ءار كاسىپتەگى توپ - توپ كۇرەسكەرلەردىڭ كوكەيىندە قيىندىقتان تايسالماي ورگە ۇمتىلۋ ارقىلى قول جەتكىزگەن كۇرەس جەمىسىنىڭ ءشول دالا، شۇراتتاردان ءوسىپ شىققان جەمىس - جيدەكتەر مەن قاۋىن - قاربىزداردان الدەقايدا ءتاتتى ەكەنىن بايقادى.
شىنايى سۇيىسپەنشىلىكتى تىلگە الساق
تاپجىلماعان بەينەلەر ەڭ ادەمى
كوڭىلدى دە بەرەكەلى مەرەكە الەۋمەتتىك حاۋىپسىزدىك پەن قىزمەت وتەۋ ورنىنداعى قىزمەتكەرلەردىڭ ءۇن - ءتۇنسىز ۇلەس قوسۋىنان ايرىلا المايدى. ءتىلشىنىڭ قالامى مەن اپپارات كوزى ارقىلى ەستەلىككە الىنعان تاباندى بەينەنىڭ ءبارى شىنايى سۇيىسپەنشىلىك پەن مەيىرگە تولى حيكايا.
”بۇگىن كوكتەم مەرەكەسىنە قاراعان كۇن، سىرتتا اۋا تەمپەراتۋراسى نولدەن تومەن 30 نەشە سەلتسي گرادۋس بولسا دا، بۇگىنگى شەكارانى شارلاۋ مىندەتىن ۇزدىكسىز ورىندايمىز ...“ 1 - ايدىڭ 21 - كۇنى شينجياڭ شەكارادان كىرۋ - شىعۋ شەكارا قورعانىسى تەكسەرۋ باس پۋنكتىنىڭ التاي شەكارا باسقارۋ تارماق اترەتى تايكەشكەن وتكەلى شەكارا ساقشى بولىمشەسى حۇڭشيڭ شەكارا ساقشى پۋنكتىنىڭ جيىن زالىندا پۋنكت باستىعى چىن جۇنيۇي قىزمەت جونىندە ورنالاستىرۋ جاساۋدا. بۇل اراداعى حالىق ساقشىلارى جونىنەن ايتقاندا، كوكتەم مەرەكەسىندە شەكارانى كۇزەتۋ تىنىشتىقتى قورعاۋ ءارى الاڭسىز ەتۋ ەسەپتەلەدى.
1 - ايدىڭ 22 - كۇنى كوكتەم مەرەكەسىنىڭ ءبىرىنشى كۇنى. تاڭ اتا قويماعان شاق، ءۇرىمجى تەمىر جول قوعام حاۋىپسىزدىگى مەكەمەسى كۇيتۇن قوعام حاۋىپسىزدىگى باسقارماسى قورعاس ۆوگزالى ساقشى بولىمشەسىنىڭ ورىنباسار باستىعى، جۇڭگو − ەۆروپا كەزەكشى پويەزى شولعىنشىلار ءبانىنىڭ باستىعى جەڭىس جۇڭگو − ەۆروپا كەزەكشى پويەزىنىڭ شولعىنشىلار بانىندەگى 2 حالىق ساقشىسىن باستاپ، نان جانە سۋ الىپ جولعا شىقتى. وزدەرى تۇرعان جەردەن جاياۋ جولعا شىققان ولار 4 كيلومەتر قاشىقتىقتاعى قورعاس ۆوگزالىنداعى اۋىستىرىپ تيەۋ قويما اۋماعىنا بارىپ ءبىر كۇندىك قىزمەتكە كىرىستى. جەڭىس بىلاي دەدى: ”بيىلعى كوكتەم مەرەكەسى تاسىمالى مەن ءۇشىن ەرەكشە مانگە يە، سونداي - اق جاۋاپكەرشىلىگىمنىڭ اۋىر ەكەندىگىن تەرەڭ سەزىندىم، ءبىز پويەزدىڭ ورنىقتى قاتىناۋىنا، ءسوز جوق، بار كۇشپەن كەپىلدىك ەتەمىز“.
تەڭىز دەڭگەيىنەن بيىكتىگى 3000 مەتر كەلەتىن وڭىردەگى G0711 جەلىسى ءۇرىمجى − لوپنۇر جوعارى جىلدامدىقتى تاس جولىنداعى تيانشان جەڭىس تۋنەلىنىڭ كىرەر اۋزىنداعى قۇرىلىسشىلار قۇرىلىستىڭ الدىڭعى شەبىنەن تاپجىلماي، تيانشاندى تەسىپ وتەتىن تۋنەلدى ەرتەرەك تۇتاستىرۋ ءۇشىن قاربالاس جۇمىس جۇرگىزۋدە؛ اقسۋ حۇڭچيپو اۋەجايىندا قىزمەت ورنىنان تاپجىلماعان ”ۇشاققا جول بولسىن ايتۋشى“ لي حايسۇڭ بىلاي دەدى: ءار جولى كەزەكشى ۇشاقتى حاۋىپسىز شىعارىپ سالعاندا، جۇرەگىمىزدى تابىس سەزىمى كەرنەيدى؛ ءتىلشى تەمىر جول، تاس جول سياقتى جولاۋشى تاسىمالداۋعا قىزمەت وتەۋ بارىسىنان احۋال ۇعىسقاندا، كوكتەم مەرەكەسى كەزىندەگى تاسىمالدىڭ مەيىرگە تولى جىلۋىن سەزىندى.
كوكتەم مەرەكەسى كەزىندە جۇڭگو مۇناي توبى دۇڭفاڭ جەر شارىن فيزيكالىق بارلاۋ شەكتى جاۋاپكەرشىلىك سەرىكتەستىگى تارىم فيزيكالىق بارلاۋ باسقارماسىنان جيىنى 3000نان استام قيزيكالىق بارلاۋشى ءشول دالادان تاپجىلماي، جاڭا جىلدىڭ العاشقى وندىرىسىنە تاسقىنداعان ىنتامەن ات سالىستى؛ ەرەكشە ترانسفورماتور شەكتى جارنا سەرىكتەستىگى شينجياڭ ەلەكتر جەتكىزۋ، كەرنەۋ اۋىستىرۋ عىلىم - تەحنيكا كاسىپ سالاسى باقشاسىنىڭ ەرەكشە جوعارى كەرنەۋلى ءوندىرىس سەحىندا مەملەكەتتىڭ ءتۇيىندى ەنەرگيا نىسانىنداعى ونىمدەر مەن ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول“ بويىنداعى ەلدەرگە شىعارىلاتىن ءتۇيىندى نىسان ونىمدەرىن ءوندىرۋدىڭ ”جەدەلدەتۋ تەتىگى“ باسىلدى؛ مەملەكەتتىك ءدارى - دارمەك جارنا مەڭگەرۋ شەكتى جارنا سەرىكتەستىگى گودا ءدارىحاناسى شينجياڭ ءشينتى ءدارى - دارمەك شارۋاشىلىعى تىزبەكتى شەكتى جاۋاپكەرشىلىك سەرىكتەستىگى كوپ ءتۇرلى شارا قولدانۋ ارقىلى ارنالاردى ىركىلىسسىزدەندىرىپ، ىندەتتەن ساقتانۋ زاتتىق بۇيىمدارىمەن قامتاماسىز ەتۋدى جانە سالماقتى اۋرۋعا، ەرەكشە اۋرۋعا شالدىعۋشىلار سياقتى ەرەكشە قاريدارلاردىڭ ءدارى - دارمەكتەن پايدالانۋىن قامتاماسىز ەتۋدى بار كۇشپەن ويداعىداي ىستەدى؛ ەڭ تومەنگى اۋا تەمپەراتۋراسى نولدەن تومەن 25 سەلتسي گرادۋسقا تۇسەتىن اراسان اۋدانىنىڭ دالالىق شاڭعى الاڭىندا الاڭ ىستەرى ءبولىمىنىڭ باسقارۋشىسى ما شىڭجۇن مەن ونىڭ قىزمەتتەستەرى كوكتەم مەرەكەسى دەمالىسىندا جۇمىس ورىندارىنان تاپجىلمادى...
مىنە وسىنداي شەگە سياقتى ءار سالا، ءار كاسىپكە شەگەلەنىپ، تۇرلىشە جۇمىس ورىندارىندا تاباندىلىق تانىتۋشىلار بولعاندىقتان دا شينجياڭنىڭ جەر - جەرىندە كوكتەم مەرەكەسى باي مازمۇندى، الۋان ءتۇرلى بولدى، باستاماسى دۋماندى بولدى.
ارمانعا ۇڭىلسەك
ناقتى ىستەۋ − ەڭ باعالى قاسيەت
تىلشىلەر كوكتەم مەرەكەسىندە نەگىزگى ساتىنى ارالاعاندا بارعان جەرلەرىندە كاسىپورىننىڭ ارمانى، ۇجىمنىڭ ارمانى، وتباسىنىڭ ارمانى، جەكە ادامنىڭ ارمانى كوز جاۋىن الاتىن ۋانحۋاتۇڭ سياقتى ءوزارا ساباقتاسىپ جاتاتىنىن اڭعاردى. ارماننىڭ استارىندا ولاردىڭ تىزە قوسا امالياتتا ايگىلەگەن ناقتى ىستەۋ ۇستانىمى، بارىنشا اسقاقتاتقان ناقتى ىستەۋ ستيلى جاتىر.
كوكتەم مەرەكەسىنىڭ ءبىرىنشى كۇنى كورلا قالاسى قارايۇلعۇن اۋىلىنىڭ ارادوعا قىستاعىنداعى بايۋ باستاماشىسى مۇساجان ابىلەميتتىڭ ءۇي ءىشى ايرىقشا دۋمانعا بولەندى. مۇساجان كورلا قالاسى مادەنيەت - دەنە تاربيە، راديو - تەلەۆيزيا جانە ساياحات مەكەمەسىنىڭ وسى قىستاقتا تۇراتىن ”ۇعىسۋ، تيىمدىلىك جاساۋ، توعىستىرۋ“ قىزمەت اترەتىنىڭ مۇشەلەرىن ۇيىنە شاقىرىپ مەرەكەنى بىرگە وتكىزدى، كوپشىلىك تۇشپارا ءتۇيىپ، تۇشپارا جەي وتىرىپ اڭگىمە دۇكەنىن قۇرىپ، قىستاقتىڭ بيىلعى اۋىل - قىستاق ساياحاتىن قالاي جۇرگىزۋدى اقىلداستى.
”بيىلعى جەلىدە زات تانىستىرۋ نىسانام 100 ميلليونعا جەتكىزۋ“، - دەدى كەزىندە ينتەرنەت قولدانۋشىلار ”ارتقى كورىنىسى قۇيداي وتىرىك جىگىت“ دەپ ازىلدەگەن سايتتاعى اتى ”جياڭيۇي الىم“ دەلىنەتىن ليۋ يۋانجيە. ول جۇرتقا تانىلعاننان كەيىن، ۇجىم باستاپ لوپنۇر اۋدانىندا ومارتاشىلاردان ۇيىمداسقان 26 كاسىپ قوعامىن قۇرىپ، 2 ايعا جەتپەيتىن ۋاقىتتا جالپى سوماسى 8 ميلليون يۋاننان اساتىن بال، قارا الاقات ساتتى.
1 - ايدىڭ 28 - كۇنى تاڭەرتەڭ ەرتە جىڭ اۋدانى اقشي ەگىس الاڭى اۋىل شارۋاشىلىعى 5 - اترەتىنىڭ قىزمەتكەرى چىن يۇي قويان قوراسىندا قول ارباداعى جەمدى ءاربىر وقىرعا سالۋمەن قاربالاس بولۋدا. قويان جىلعى جوسپارىن اۋىزعا العاندا، چىن يۇي ايرىقشا سەنىمدى تۇردە بىلاي دەدى: ”ۇرعاشى قويان كوبەيگەن سوڭ، كەيىنگى كەزدە مولشەرمەن ءار ايدا 1000 قويان ساتىپ، جىلدىق كىرىستى 100 مىڭ يۋاننان اسىرۋعا بولادى. سويىس قويان باعۋدان سىرت، ەرمەك قويان باعىپ، توڭىرەكتەگى قىستاق تۇرعىندارىن بىرگە كىرىستەرىن ارتتىرىپ، بايۋعا جەتەكتەۋدى دە جوسپارلاپ وتىرمىن“.
1 - ايدىڭ 22 - كۇنى يىڭىسار اۋدانى لومپا اۋىلى جىنپين ازىقتىق ساڭىراۋقۇلاق ەگەتىن شارۋالار كاسىپتىك سەلبەستىك كووپەراتيۆىنىڭ جىلىجايدا كوكونىس ەگۋ بازاسىندا 200 كوكونىس پارنيگى مەن جىلىجايى تۇتاسىپ كەتكەن. جۇمىسكەرلەر بالدىر كوك، پاميدور سياقتى كوكونىستەردى جيناپ الۋدا. وسى ەگىمشىلىك بازاسىنىڭ جاۋاپتىسى قۇربان شاۋاردىڭ ارمانى ولشەمدەنگەن باقشا رايونىن قۇرىپ، كوكونىس وڭدەۋ كاسىپورنىن ەنگىزىپ، سەيىل - سەرۋەن ساياحاتىن دامىتىپ، كووپەراتيۆ مۇشەلەرىنىڭ جىلىجايعا سۇيەنىپ قالتاسىن ونان ارى قامپايتىپ، تۇرمىستارىن بارعان سايىن جاقسارتۋىنا مۇمكىندىك جاساۋ.
اقيقات توتەنشە قاراپايىم بولادى، ناقتى ىستەۋ ماڭىزدى ورىندا تۇرادى. جاقسىلىقتىڭ نىشانى بايقالعان 2023 - جىلدا بارلىق ادامنىڭ ارەكەتكە كەلىپ، ناقتى ىستەرگە بەل شەشە كىرىسۋىنەن تىلشىلەرىمىز مىنانى سەزىندى. ولار بايتاق شينجياڭ جەرىندەگى قاراپايىم قاھارماندار، جاڭا داۋىردەگى جاڭا جورىقتا ءدال وسىنداي ىسكەرلەر ايبىندى جوبانى تۇيسىنۋگە، سەزىنۋگە بولاتىن ءوز ورتاسىنداعى رەالدىققا بىرتىندەپ اينالدىرادى.
تىلشىلەردىڭ قادامى كىدىرمەيدى، ولار ءداۋىردى ەستەلىككە الىپ، وزگەرىستەردى سەزىنۋدە.
