− پارتيا 20 - قۇرىلتايىنىڭ رۋحىن ۇيرەنۋ، دايەكتىلەندىرۋ جونىندەگى زەرتتەۋ - تالقى كۋرسىنان ەستەلىك
□ شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ تىلشىلەرى جۋ جيچاي، ديڭ شياۋشي
زامانالىق ۇلى ىسكە كۇش سالعان 100 جىلدىق ءىرى پارتيادا ىلعي دا ۋاقىت ۇتاتىن كوكەي تەستىلىك بولادى. كوكتەم باسى ەندى عانا وتكەن كەزدە بەيجيڭنىڭ باتىس قالا ماڭىنداعى ورتالىق پارتيا مەكتەبىنىڭ اۋلاسىندا، پارتيا 20 - قۇرىلتايىنىڭ رۋحىن ۇيرەنۋ، دايەكتىلەندىرۋ جونىندەگى زەرتتەۋ - تالقى كۋرسى ءدال ۋاعىندا ساباق باستادى.
بۇل كۋرس ”شەشۋشى ساتتە“، پارتيا 20 - قۇرىلتايىنىڭ رۋحىن جاپپاي دايەكتىلەندىرۋ باستالعان جىلى، باستالعان جىلدىڭ كوكتەم باسىندا اشىلدى.
بۇل كۋرس ”شەشۋشى ازشىلىققا“ باعىتتالدى، كۋرسانتتار ورتالىق كوميتەتكە جاڭادان كىرگەن مۇشەلەر، كانديدات مۇشەلەر جانە ولكە، مينيسترلىك دارەجەلى نەگىزگى باسشى كادرلار بولدى.
بۇل كۋرس نازاردى ”شەشۋشى تاقىرىپقا“، قايتكەندە ”جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدى دۇرىس تۇسىنۋگە جانە زور كۇشپەن ىلگەرىلەتۋگە“ بولاتىندىعىنا شوعىرلاندىردى.
باس شۋجي شي جينپيڭ كۋرس اشۋ جوباسىن ءوزى تىكەلەي قاراپ بەكىتتى ءارى وقۋ باستاۋ سالتىنا قاتىناسىپ، توتەنشە ماڭىزدى ءسوز سويلەپ، جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدىڭ ءبىر قىدىرۋ كەلەلى نازاريالىق جانە امالياتتىق ماسەلەلەرىن تەرەڭدەي بايانداپ جانە ءتۇسىندىرىپ، جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋ نازارياسىن ايرىقشا بايىتتى جانە دامىتتى.
كوكتەمدە كۇللى تىرشىلىك جاندانىپ، وقتىن - وقتىن كوكتەمگى نايزاعاي ويناپ، قۇدىرەتتى ەل قۇرىلىسىنىڭ، ۇلتتى گۇلدەندىرۋدىڭ ەكپىندى قادام ءۇنى جاڭعىردى.
تاريح سەنىمىن بەكەمدەدى −
”جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋ − ءبىزدىڭ قايتكەندە ’ۇيقىداعى ارىستاندى‘ وياتۋعا، ۇلتتىڭ گۇلدەنۋىن جۇزەگە اسىرۋعا بولاتىندىعى سىندى وسى كەلەلى تاريحي تاقىرىپقا بەرگەن جاۋابىمىز“
ورتالىق پارتيا مەكتەبى اۋلاسىنىڭ ورتاسىنا ورنالاسقان زال، دوعا ءپىشىندى توبە، سارى كەرپىشتى قابىرعا. شانبەي جەر كەپەسى ۇلگىسىندەگى وسى قۇرىلىس نازاريامەن قارۋلانۋعا قاشاندا وسكەلەڭ ءمان بەرەتىن ماركسيزمدىك ساياسي پارتيانىڭ ايقىن گەنىن ايگىلەپ تۇر.
زالدىڭ ىشىندە ”شي جينپيڭ جاڭا ءداۋىر جۇڭگوشا سوتسياليزم يدەياسىن جانە پارتيا 20 - قۇرىلتايىنىڭ رۋحىن ۇيرەنۋ، دايەكتىلەندىرۋ جونىندەگى زەرتتەۋ - تالقى كۋرسى“ دەگەن كەرمە تۋ ايرىقشا كوز تارتادى، جوعارعى - تومەنگى ەكى قاباتتا بوس ورىن قالمادى، جوعارى دارەجەلى باسشى كادرلار ءبىر جەردە باس قوستى.
2 - ايدىڭ 7 - كۇنى تۇستەن بۇرىن ساعات 10دا ”جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋ“ جونىندەگى ءبىر رەتكى يدەيالىق سالتاناتتى باس قوسۋ وسى ارادا باستالدى.
3 ايدان استام ۋاقىتتىڭ الدىندا، پارتيانىڭ 20 - قۇرىلتايى جاڭا ءداۋىردىڭ جاڭا جورىعىنداعى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ بورىشىن، مىندەتىن ايقىن العا قويىپ، ”جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋىن جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋ ارقىلى جاپپاي ىلگەرىلەتۋدى“ باسا دارىپتەدى.
”باستالعان جىلدىڭ العاشقى ساباعى“ نەلىكتەن نازاردى وسى نەگىزگى تاقىرىپقا شوعىرلاندىردى؟
باس شۋجي شي جينپيڭ نەگىزگى ويدى اڭعارتىپ بىلاي دەدى: ”مەنىڭشە، جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋ نازارياسىن جيناقتاي ورتاعا قويۋ ءارى ىشكەرىلەي بايانداۋ − پارتيا 20 - قۇرىلتايىنىڭ كەلەلى نازاريالىق جاسامپازدىعى، عىلمي سوتسياليزمنىڭ ەڭ جاڭا كەلەلى جەتىستىگى“.
قايدان كەلگەنىڭدى بىلسەڭ عانا، قايدا باراتىنىڭ ءمالىم بولادى. وسىزامانداندىرۋ، بۇل تاياۋ زاماننان بەرگى قانشاما ارداگەر ازاماتتىڭ ماشاقاتتى ىزدەنىسى.
شەتەلگە ەلىكتەۋ قوزعالىسىنىڭ ”جاتتىڭ ونەرىمەن جاتقا قارسى تۇرۋىنان“ ۋشۇي جىلعى جاڭالىققا كوشۋدىڭ ”جاقسارتىپ، كۇشەيۋگە تالپىنۋىنا“ دەيىن، ونان شينحاي توڭكەرىسىنىڭ ”بۋرجۋازيالىق رەسپۋبليكا“، ”شارۋاشىلىقتى گۇلدەندىرۋ“ جوبالارىنا دەيىن... باس شۋجي شي جينپيڭ ۋاقىتتىڭ ۇزىن اپپارات كوزىمەن جۇڭگونىڭ وسىزاماندانۋ تاريحىن ەسكە الدى، ”جۇڭگونىڭ وسىزاماندانۋ جولى جونىندە ىزدەنىس جاساۋ اۋىر مىندەتى تاريحي تۇردە جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنا جۇكتەلدى“.
100 جىلدىق بوران - شاشىندى باستان وتكەرىپ، 100 جىلدىق ايبىندى جىرمەن العا باستى.
دۇنيەگە كەلگەن كۇننەن باستاپ، جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسى حالىقتى ىنتىماقتاستىرىپ جانە باستاپ جۇرگىزگەن بارلىق كۇرەسى ەلىمىزدى وسىزاماندانعان قۇدىرەتتى مەملەكەت ەتىپ قۇرىپ شىعۋ، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋىن جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن بولىپ كەلەدى.
جاڭا دەموكراتيالىق توڭكەرىس كەزەڭىندە ”وسىزامانداندىرۋدى جۇزەگە اسىرۋعا ءتۇبىرلى قوعامدىق شارت - جاعداي ازىرلەۋدەن“ سوتسياليستىك توڭكەرىس جانە قۇرىلىس كەزەڭىندە ”وسىزامانداندىرۋ قۇرىلىسىنا ءتۇبىرلى ساياسي العى شارت جانە باعالى تاجىريبە، نازاريالىق دايىندىق، ماتەريالدىق نەگىز ازىرلەۋگە“، رەفورما جاساۋدىڭ، ەسىك اشۋدىڭ جانە سوتسياليستىك قۇرىلىستىڭ جاڭا كەزەڭىندە ”جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋعا تىڭ ومىرشەڭدىك كۇشكە تولى تۇزىلىستىك كەپىل جانە جەدەل دامىعان ماتەريالدىق شارت - جاعداي ازىرلەۋگە“ دەيىن... باس شۋجي شي جينپيڭ تۇرلىشە تاريحي كەزەڭدە پارتيانىڭ حالىقتى ىنتىماقتاستىرىپ جانە باستاپ، وسىزامانداندىرۋدى ىلگەرىلەتكەن شۇعىلالى بارىسى مەن قوسقان سۇبەلى ۇلەسىن جاپپاي ەسكە ءتۇسىردى.
جاڭا جۇڭگو قۇرىلعان العاشقى مەزگىلدە، وسىزامانداندىرۋ قۇرىلىسىنىڭ ماشاقاتتىلىعىن ءسوز ەتكەندە، باس شۋجي تەبىرەنىپ بىلاي دەدى: ”ول كەزدە ەلىمىز بىرىنشىدەن كەدەي، ەكىنشىدەن اق ەدى، ءتىپتى كۇندەلىكتى پايدالانىلاتىن كارەسىن، سىرىڭكە، تەمىر شەگە سياقتىلاردىڭ ءبارى شەتەل مايى، شەتەل وتى، شەتەل شەگەسى دەپ اتالاتىن“.
ورتا بولىك وڭىردەن كەلگەن ءبىر كۋرسانت بۇدان قاتتى اسەرلەنىپ بىلاي دەدى: سول كەزدە ”ءبىز نە جاساي الامىز“؟ دەپ ۋايىمداعان ەدىك، بۇگىنگى تاڭدا، ءوزىمىزدىڭ جوعارى جىلدامدىقتى پويەزىمىزدى، ۇلكەن ۇشاعىمىزدى، اۋياماتكامىزدى، كەڭىستىك بەكەتىمىزدى جاساپ، الەمدەگى كاسىپ سالاسىنىڭ ءتۇرى ەڭ تولىق، كاسىپ سالاسى جۇيەسى ەڭ كەمەلدى بولعان جاساۋ كاسىبىندەگى ءبىرىنشى ءىرى ەلگە اينالدىق، نەشە ون جىل ۋاقىت جۇمساپ، باتىستاعى دامىعان ەلدەردىڭ نەشە 100 جىلدا باسقان ونەركاسىپتەنۋ بارىسىن ورىندادىق، 100 جىلعا قايىرىلا قاراساق، كوڭىلگە كوپ وي ءتۇسىپ، جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋعا ىزدەنىس جولىنىڭ ماشاقاتتىلىعى مەن ۇلىلىعىن اناعۇرلىم تەرەڭ سەزىنەمىز.
ۇرپاقتان - ۇرپاققا كۇرەس جۇرگىزدى، ۇتىلامالى كۇش جالعادى. تاريح قاشاندا بۇرىنعىلاردىڭ يىعىندا جازىلادى.
جاڭا داۋىرگە قادام تاستاعان سوڭ، پارتيامىز قازىرگى نەگىزدە ۇزدىكسىز العا باسىپ، نازاريادا جانە امالياتتا جاڭالىق اشۋدى، سەرپىلىس جاساۋدى ۇزدىكسىز جۇزەگە اسىرىپ، جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدى تابىستى تۇردە ىلگەرىلەتتى جانە كەڭەيتتى.
تانىمدى ۇزدىكسىز تەرەڭدەتتى −
”جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋىن جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋ ارقىلى جاپپاي ىلگەرىلەتۋدى“ ايقىنداپ، جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدىڭ 5 جاقتاعى جۇڭگوشا ەرەكشەلىگىن، 9 تارماق ماندىك تالابىن جانە ءسوز جوق مىقتى يگەرەتىن 5 كەلەلى پرينسيپتى بايانداپ جانە ءتۇسىندىرىپ، جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدىڭ وزگەشە باسىمدىعىن، امالياتتىق جەتەكشىلىگىن، نۇرلى بولاشاعىن اشىپ كورسەتتى... شي جينپيڭ جاڭا ءداۋىر جۇڭگوشا سوتسياليزم يدەياسى كەلەلى داۋىرلىك ماسەلەگە جاۋاپ بەرۋ بارىسىندا زامانىنا ساي دۇنيەگە كەلدى.
ستراتەگيالىق جاقتا ۇزدىكسىز كەمەلدەندىردى −
جاپپاي سوتسياليستىك وسىزاماندانعان قۇدىرەتتى ەل قۇرۋدى ”ەكى ساتىعا ءبولىپ ءجۇرۋدىڭ“ ۋاقىت كەستەسىن تۇراقتاندىرىپ، ”بەستى ءبىر تۇلعالاندىرۋ“ جالپى تۇلعالىق ورنالاستىرۋى مەن ”ءتورتتى جاپپاي ورىنداۋ“ ستراتەگيالىق ورنالاستىرۋىن كورسەتىپ، مەملەكەتتى عىلىم - تەحنيكا، وقۋ - اعارتۋ ارقىلى كوركەيتۋ ستراتەگياسىن، مەملەكەتتى دارىندىلار ارقىلى قۇدىرەتتەندىرۋ ستراتەگياسىن، اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋ ستراتەگياسىن ىشكەرىلەي اتقاردى... ۇزاق بولاشاقتى كوزدەگەن ستراتەگيالىق كەسكىندەۋ جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋعا پارمەندى تىرەك ازىرلەدى.
امالياتتى ۇزدىكسىز بايىتتى −
ءبىر قىدىرۋ وزگەرىستىك امالياتتى ىلگەرىلەتىپ، ءبىر قىدىرۋ سەرپىلىستىك ىلگەرىلەۋشىلىكتى جۇزەگە اسىرىپ، ءبىر قىدىرۋ بەلگى سيپاتتى جەتىستىككە قول جەتكىزدى، مۇلدەم كەدەيلىك ماسەلەسىن جويىپ، جاپپاي دوڭگەلەك داۋلەتتى قوعام ورناتتى، بىرگە بايۋدى تىڭعىلىقتى ىلگەرىلەتتى... تاريحي تابىس پەن تاريحي وزگەرىس مەكەننىڭ كورىكتى، حالىقتىڭ ايبىندى زور وزگەرىستەرىندە ورنەكتەلدى.
بۇگىنگى ارقىلى كەشەگىنى ەسكە ءتۇسىردى، كۋرسانتتاردا مىناداي ورتاق سەزىم بولدى: جاڭا ءداۋىردىڭ 10 جىلىنداعى ايرىقشا وزگەرىستەر جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدىڭ شىت جاڭا تاراۋىن جازدى. پارتيامىز جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدىڭ نازاريالىق جۇيەسىن العاشقى ادىمدا قالىپتاستىرۋمەن قويماي، جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدى ”اناعۇرلىم ايقىن، اناعۇرلىم عىلمي، اناعۇرلىم سۇيىسپەنشىلىككە تولى، ىسكە اساتىن“ ەتىپ وزگەرتىپ، ”جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدىڭ ىسكە اساتىندىعىن، باياندى بولاتىندىعىن، قۇدىرەتتى ەل قۇرۋدىڭ، ۇلتتى گۇلدەندىرۋدىڭ بىردەن - ءبىر دۇرىس جولى ەكەندىگىن“ اناعۇرلىم تالاسسىز دالەلدەدى.
200 نەشە جىلدىڭ الدىندا، ناپولەون كىرىپتارلىققا تۇسكەن جۇڭگونى قاتتى ۇيقىدا جاتقان ارىستانعا تەڭەپ، ”وسى ۇيقىداعى ارىستان ويانعان كەزدە دۇنيە ءجۇزى تىتىرەيتىن بولادى“ دەگەن ەدى.
2014 - جىلى كوكتەمدە، سەنا وزەنىنىڭ جاعاسىندا، جۇڭگو − فرانسيا ديپلوماتيالىق قارىم - قاتىناس ورناتقاندىعىنىڭ 50 جىلدىعىن ەسكە ءتۇسىرۋ جينالىسىنا قاتىناسقاندا، باس شۋجي شي جينپيڭ ناپولەوننىڭ ايتىلىمىن ناقىلعا الدى ءارى ”جۇڭگو سىندى ارىستان وياندى، الايدا بۇل بەيبىت، باۋىرمال، وركەنيەتتى ارىستان“ دەپ ىشكەرىلەي اتاپ كورسەتتى.
تاريحقا، رەالدىققا، بولاشاققا كوكتەي ءوتتى، بۇگىنگى تاڭدا، باس شۋجيدىڭ ءسوزى بارعان سايىن سەنىمدى دە ەكپىندى بولا ءتۇستى: ”جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋ − ءبىزدىڭ قايتكەندە ’ۇيقىداعى ارىستاندى‘ وياتۋعا، ۇلتتىڭ گۇلدەنۋىن جۇزەگە اسىرۋعا بولاتىندىعى سىندى وسى كەلەلى تاريحي تاقىرىپقا بەرگەن جاۋابىمىز“.
زاڭدىلىقتى تانۋدى تەرەڭدەتتى −
جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋ − ”وسىزامانداندىرۋدىڭ تاعى ءبىر كارتيناسىن ايگىلەپ، وركەندەپ كەلە جاتقان ەلدەردىڭ وسىزاماندانۋعا بەت الۋ جول تالعامىن كەڭەيتىپ، ادامزاتتىڭ اناعۇرلىم جاقسى قوعامدىق ءتۇزىم جونىندە ىزدەنىس جاساۋىنا جۇڭگو جوباسىن ازىرلەدى“
يدەيانى ۇعىنۋ وي جۇگىرتۋ بارىسىندا تەرەڭدەيدى؛ زاڭدىلىقتى تانۋ سوقتىعىسۋلار بارىسىندا جوعارىلايدى.
ساباق باستاۋ سالتى اياقتالعاننان كەيىن، 300دەن استام كۋرسانت 18 گرۋپپاعا ءبولىنىپ، باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ساباق باستاۋ سالتىنداعى ماڭىزدى ءسوزىن توڭىرەكتەي وتىرىپ، ءارقايسىسى وزدەرىنىڭ قىزمەت امالياتتارىمەن ۇشتاستىرىپ، اسەرلەرىن ايتىپ، تانىمدارىن سويلەپ، شارالاردى اقىلداستى. ورتالىقتاعى باسشى جولداستار ءارقايسى گرۋپپالارعا ىشكەرىلەي بارىپ، كوپشىلىكپەن بىرگە پىكىر اۋىسىپ، تالقى جۇرگىزدى.
كۋرسانتتار جاتاقحانا عيماراتىنىڭ شامدارى ىلعي ءتۇن ورتاسىنا دەيىن جانىپ تۇردى. كوپشىلىك باس شۋجيدىڭ ءسوزىنىڭ اۋەلگى ءماتىنىن ۇيرەنىپ، ونداعى تەرەڭ قاعيدالارعا وي جۇگىرتىپ، گرۋپپانىڭ ءسوز تەزيسىن جازدى.
شىتقىل تاڭعى سامال ەسىپ، بايتاق دالانى ىرىس قارى قىمتاپ تاستادى. تەرەزەنىڭ سىرتىندا ۇسكىرىك اياز ەسكەنىمەن، بولمەنىڭ ءىشى جىپ - جىلى بولىپ تۇر.
”ىستەۋگە ءتيىستى ءىس: ۇيرەنۋگە تاباندى بولۋ، ىرىقتىلىقپەن وي جۇگىرتۋ، ىشكەرىلەي تالداۋ جاساۋ؛ تيىلاتىن ءىس: ماردىمسىز بىلىمگە ءماز بولۋ، نەنى بولسا سونى قابىلداي بەرۋ، تولىق تۇسىنۋگە ۇمتىلماۋ“. ءبىر كۋرسانت ەستەلىك داپتەرىنە رەپ - رەتتى قىلىپ ءوزىنىڭ ۇيرەنۋ اسەرىن جازىپ قويدى.
كوپشىلىك ءبىر اۋىزدان مىنالاردى ءبىلدىردى: باس شۋجيدىڭ ”باستالعان جىلداعى العاشقى ساباعى“ اسا كۇشتى ساياسي سيپاتقا، نازاريالىق سيپاتقا، باعىتتامالىلىق سيپاتقا، جەتەكشىلىك سيپاتقا يە، ول جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدىڭ ”نە ەكەندىگى، نە ىستەلەتىندىگى، قالاي ىستەلەتىندىگى“، جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋ جولىمەن ”قايتكەندە دۇرىس جۇرۋگە بولاتىندىعى، ونى جۇزەگە اسىرۋعا، ورنىقتى ەتۋگە بولاتىندىعى، ويداعىداي ىستەۋگە بولاتىندىعى“ سياقتى ءبىر قىدىرۋ ماڭىزدى ماسەلەلەرگە تەرەڭدەي جاۋاپ بەردى، بۇل − جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدى دۇرىس ءتۇسىنۋدىڭ جانە زور كۇشپەن ىلگەرىلەتۋدىڭ ءتۇبىرلى بويسۇنۋ ولشەمى.
جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋ نازاريالىق جۇيەسىندە ماندىك تالاپتان كەلەلى پرينسيپكە دەيىن پارتيانىڭ باسشىلىعى قاشاندا ماڭداي الدى ورىندا تۇرادى.
”پارتيا 20 - قۇرىلتايىنىڭ بايانداماسىندا جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدىڭ جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ باسشىلىعىنداعى سوتسياليستىك وسىزامانداندىرۋ ەكەندىگى ايقىن اتاپ كورسەتىلدى“. ساباق باستاۋ سالتىندا باس شۋجي شي جينپيڭ كوپشىلىككە ونىڭ ماڭىزىن كورسەتىپ، ”بۇل جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدىڭ سيپاتىن تۇراقتاندىرعان ءسوز، جالپىلىق، تۇبەگەيلىك سيپاتقا يە. نەلىكتەن پارتيانىڭ جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋ قۇرىلىسى بارىسىنداعى باسشىلىق ورنىن باسا دارىپتەيمىز؟ مۇنىڭ سەبەبى، پارتيانىڭ باسشىلىعى جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدىڭ ءتۇبىرلى بەتالىسىنا، بولاشاق تاعدىرىنا، ەڭ سوڭعى ءساتتى - ءساتسىز بولۋىنا تىكە بايلانىستى بولاتىندىعىنان“.
ساياسي پارتيالاردى سالىستىرۋ تۇرعىسىنان قاراساق، وسى كورنەكتى باسىمدىق اناعۇرلىم كورنەكتىلەنەدى: ”پارتيامىز باستان - اياق اۋەلگى ماقساتقا، بورىشقا تاباندى بولىپ، جۇڭگو حالقىن باقىتقا كەنەلتۋدى، جۇڭحۋا ۇلتىن گۇلدەندىرۋدى اينىماس ماقسات ەتىپ، ۇلى مۇرات پەن كەزەڭدىك نىسانانى بىرلىككە كەلتىرۋگە تاباندى بولىپ، نىسانا تۇراقتاندىرىلسا بولعانى، العان بەتتەن قايتپاي، جالعاستىرا كۇرەس جاساپ، ماشاقاتتىلىقپەن كۇرەس جاساپ، قاجىماي - تالماي كۇرەس جۇرگىزىپ، كاپيتاليستىك ەلدەردىڭ ساياسي پارتيالارىنىڭ تارتىسقا ءتۇسۋ، پارتيا - توپتارىنىڭ پايداكوستىككە سالىنۋ، ساياساتتاردىڭ الدى - ارتى ءبىرىڭعاي بولماۋ، سوزىندە تۇراق بولماۋ كەمىستىكتەرىن تۇبىرىنەن اتتاپ ءوتتى“.
كەمە قانشا ۇزاق ساپارعا شىقسادا، رولمەن مەڭگەرىلەدى.
”كۇرەس نىساناسىنا بىرتىندەپ جاقىنداپ كەلەمىز، ساياساتتى اتقارۋ باستان - اياق جالعاسىپ كەلەدى، جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋ سىندى وسى كەمەنىڭ نىسانانى كوزدەي الۋى، تولقىن جارا ىلگەرىلەي الۋى، ورنىقتى قاداممەن الىسقا جەتە الۋى پارتيانىڭ باسشىلىعى بولۋىنان“، - دەدى ارميا جۇيەسىنەن كەلگەن ءبىر كۋرسانت.
جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدىڭ 5 جاقتاعى جۇڭگوشا ەرەكشەلىگى العاش رەت پارتيا 19 - كەزەكتى ورتالىق كوميتەتىنىڭ بەسىنشى جالپى ماجىلىسىندە العا قويىلدى. 20 - قۇرىلتايدىڭ بايانداماسىندا باس شۋجي ىشكەرىلەي باياندادى جانە ءتۇسىندىردى، وسى رەتكى ساباق باستاۋ سالتىندا تاعى دا كوپشىلىككە ءبىر - بىردەن تالداۋ جاساپ بەردى −
”بۇل ادامزات تاريحىنداعى كولەمى ەڭ زور وسىزامانداندىرۋ، سونداي - اق قيىندىعى ەڭ زور وسىزامانداندىرۋ. اسا كولەمدى جان سانى جەتەرلىكتەي ادام كۇشى بايلىعى مەن اسا زور كولەمدى بازار ازىرلەيدى ءارى ءبىر قىدىرۋ قيىن ماسەلەلەر مەن سىن - سايىستار الا كەلەدى. ءبىر ميلليارد 400 ميلليوننان استام ادامنىڭ ىشەر اس ماسەلەسىن شەشىم ەتۋدىڭ ءوزى دە ۇلكەن سىن - سايىس. تاعى جۇمىستاندىرۋ، ءبولىس، وقۋ - اعارتۋ، ەمدەۋ، تۇرعىن ءۇي، قارتتاردى كۇتىمدەۋ، بالالاردى اماناتتاپ باعۋ سياقتى ماسەلەلەر دە بار، مۇنىڭ قايسى بىرەۋىن شەشۋ دە وڭاي ەمەس، قايسى بىرەۋىنە ساياتىن ادامدار شوعىرى دا استرونوميالىق سيفر دەرلىك“؛
”ءبىز جالپى حالىقتىڭ بىرگە بايۋىن جەبەيتىن كەمەلدى يدەيالىق ۇستانىم، تۇزىمدىك ورنالاستىرۋ، ساياساتتىق شارا قالىپتاستىردىق. جوعارى ساپالى دامۋدى ىلگەرىلەتۋدە بالكۇلشەنى ويداعىداي جاساۋمەن، ويداعىداي ۇلكەيتۋمەن بىرگە، بالكۇلشەنى ونان ارى ويداعىداي ءبولۋىمىز كەرەك“؛
”جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدا ءارى زاتتىق بايلىق بارىنشا مول بولۋى، ءارى رۋحاني بايلىق بارىنشا مول بولۋى كەرەك“؛
”تابيعاتقا قۇرمەت ەتۋ، تابيعاتقا ۇيلەسۋ، تابيعاتتى قورعاۋ، ادام مەن تابيعاتتىڭ جاراسىمدى قاتار ءومىر ءسۇرۋىن جەبەۋ − جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدىڭ ايقىن ەرەكشەلىگى“؛
”جۇڭحۋا ۇلتى باتىستاعى الپاۋىتتار شاپقىنشىلىق جاساعان، قورلاعان قاسىرەتتى تاريحتى باستان كەشىردى، استە باتىس ەلدەرىنىڭ كونە سۇردەگىمەن جۇرۋگە بولمايتىندىعىن ابدەن بىلەدى“؛
...
تاريح پەن رەالدىق ۇشتاستىرىلدى، حالىقارا مەن ەل ءىشى سالىستىرىلدى، نازاريا مەن اماليات ءبىرىن - ءبىرى بايىمدادى، اسەرلى دە جان - جاقتى بولىپ، تايازدان تەرەڭگە بويلادى.
كۋرسانتتار بىلاي دەپ قارادى: باس شۋجيدىڭ بايىمداۋلارى جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدىڭ عىلمي ءمانىن ونان ارى تەرەڭ اشىپ كورسەتتى، بۇل ءارى نازاريالىق تۇجىرىم، ءارى امالياتتىق تالاپ، ستراتەگيالىق سەنىمدىلىك پەن ستراتەگيالىق سەرگەكتىككە تولى.
”ۇلكەندىكتىڭ ۇلكەن ابزالدىلىعى بار، ۇلكەندىكتىڭ قيىندىعى دا ۇلكەن بولادى. باس شۋجي باسا دارىپتەگەندەي، ەلىمىزدىڭ جان سانى كولەمىنىڭ وراسان زور بولۋ فاكتىنە ديالەكتيكالىق تۇرعىدان قاراۋ كەرەك. بۇل بىزدەن ماسەلەگە وي جۇگىرتۋدە، شەشىم جاساۋدا، ءىس تىندىرۋدا، ءسوز جوق، ناقتى مەملەكەت جاعدايىن شىعار ءتۇيىن ەتۋدى تالاپ ەتەدى، قول جەتپەسكە قول سوزۋعا دا، ەسكىلىككە جارماسىپ الۋعا دا بولمايدى، ورنىقتىلىق بارىسىندا ىلگەرىلەۋگە، رەتىنە قاراي بىرتىندەپ ىلگەرىلەۋگە، ۇزدىكسىز ىلگەرىلەۋگە تاباندى بولۋ كەرەك“، - دەدى ورتالىق پەن مەملەكەت ورگانىنان كەلگەن ءبىر كۋرسانت.
وسىزامانداندىرۋدا ءبىر قالىپتان جازبايتىن ۇلگى بولمايدى، دۇنيە ءجۇزىنىڭ بارلىق جەرىنە ۇيلەسەتىن ولشەم دە بولمايدى. جۇڭگونىڭ وزگەشە تاريحي مادەنيەتى، تاريحي تاعدىرى، تاريحي شارت - جاعدايى جۇڭگو حالقىنىڭ، ءسوز جوق، ءوزى تاڭداعان جولمەن وسىزاماندانۋعا ۇمتىلۋىن بەلگىلەگەن.
”جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدا قامتىلعان وزگەشە دۇنيە كوزقاراسى، قۇن كوزقاراسى، تاريح كوزقاراسى، وركەنيەت كوزقاراسى، دەموكراتيا كوزقاراسى، ەكولوگيا كوزقاراسى سياقتىلار جانە ونىڭ ۇلى امالياتى − دۇنيە ءجۇزىنىڭ وسىزامانداندىرۋ نازارياسى مەن امالياتى جونىندەگى كەلەلى جاسامپازدىق“. باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ءسوزى كۋرسانتتاردىڭ قىزۋ اڭىسىن قوزعادى.
”باتىس ەلدەرى وسىزامانداندىرۋدىڭ سەركەسى بولعاندىقتان، ەكىنىڭ بىرىندە ادامدارعا ءبىر ءتۇرلى قاتە تۇسىنىك بەرەدى، بەينە وسىزامانداندىرۋ دەگەنىمىز باتىستاندىرۋ سياقتى، باتىس وركەنيەتى دەگەنىمىز وسى زامانعى وركەنيەت دەگەندەي“، - دەدى ەكولوگيالىق ورتانى قورعاۋ سالاسىنان كەلگەن ءبىر كۋرسانت، - جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋ ”وسىزامانداندىرۋ ＝ باتىستاندىرۋ“ دەيتىن تەرىس ويدى تالقاندادى، بۇل باتىستىڭ وسىزامانداندىرۋ نازارياسى مەن امالياتىنان كەلەلى اسىپ ءتۇسۋ بولىپ تابىلادى.
ادالدىق ادام كوڭىلىن مەيىرگە بولەر.
5000 جىلدان استام تاريحتىڭ وركەنيەت ءنارىن قابىلداپ، 9 ميلليون 600 مىڭ شارشى كيلومەتردەن استام كەڭ - بايتاق جەرگە تامىر تارتىپ، ءبىر ميلليارد 400 ميلليوننان استام حالىقتىڭ كۇرەس ۇلى كۇشىن ۇيىستىرعان، اسا ۇزاق تاريحي وركەنيەتتى، جان سانى كولەمى ەرەكشە ۇلكەن شىعىستاعى ءىرى ەلدىڭ وسىزامانداندىرۋدى جۇزەگە اسىرۋى، ءسوز جوق، ادامزات تاريحىنداعى ءداۋىر بولگىش كەلەلى ءىس بولىپ تابىلادى.
ەكپىندەي ىلگەرىلەۋ كۇشىن ۇيىستىردى −
”جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدىڭ كوپتەگەن جاقتارىنداعى جۇڭگوشا ەرەكشەلىكتى تابىستى امالياتقا اينالدىرۋ، ايقىن ەرەكشەلىكتى وزگەشە باسىمدىققا اينالدىرۋ جاپالى قۇلشىنىس جاساۋدى قاجەت ەتەدى“
بۇرىنعىلار ىستەپ كورمەگەن ۇلى ءىس، جاپالى دا اۋىر جۇيەلى ينجەنەريا ەجەلدەن جەڭىل - جەلپى، ايعاي - سۇرەنمەن جۇزەگە اسا سالمايدى.
ساباق باستاۋ سالتىندا باس شۋجي شي جينپيڭ تانىم نازارياسىنان ءادىسناماعا دەيىن توقتالىپ، تەرەڭ ماعىنالى ءسوز سويلەدى: ”جوعارى دەڭگەيدە جوبالاۋ مەن امالياتتىق ىزدەنىس جاساۋ، ستراتەگيا مەن تاكتيكا، تۋراشىلدىقتان اينىماۋ مەن جاڭالىق اشۋ، ونىمدىلىك پەن ادىلدىك، ومىرشەڭدىك كۇش پەن ءتارتىپ، ءوز كۇشىنە سۇيەنىپ، ءوزىن الۋەتتەندىرۋ مەن سىرتقا ەسىك اشۋ سياقتى ءبىر قىدىرۋ كەلەلى قاتىناستاردى دۇرىس ويداعىداي ءبىر جاقتى ەتۋ كەرەك“.
وسى 6 جۇپ ءتۇيىندى سوزدە ديالەكتيكاعا تولى وسى 6 كەلەلى بايلانىستا جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدىڭ تابىستى قۇپيا سيفرى قامتىلعان −
ءارى ”بەلگىلەنگەن جوبالار مەن ساياسات جۇيەسىنىڭ ءداۋىر ەرەكشەلىگىن ايگىلەۋىنە، زاڭدىلىقتى يگەرۋىنە، جاسامپازدىق سيپاتقا باي بولۋىنا مۇمكىندىك جاساۋ“، ءارى ”اماليات بارىسىندا باتىلدىقپەن ىزدەنىس جاساپ، رەفورما جاساۋ، جاڭالىق اشۋ ارقىلى ىستەرىمىزدىڭ دامۋىن ىلگەرىلەتۋ كەرەك، استە سىڭار ەزۋلىككە باسۋعا، تەر توكپەي يگىلىكتەن دامەتۋگە بولمايدى“؛
ءارى ”ستراتەگيانىڭ كورەگەندىك سيپاتىن“، ”ستراتەگيانىڭ جالپى جاعدايلىق سيپاتىن“، ”ستراتەگيانىڭ ورنىقتىلىق سيپاتىن“ كۇشەيتۋ، ءارى ”يكەمدى دە بەيىمدى بولىپ، جاعدايدىڭ وزگەرىسىنە قاراي يكەمدى توتەپ بەرىپ، ۇستىندە كەسىم جاساۋ“ كەرەك؛
ءارى ”جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدىڭ توركىنى مەن قاينارىن، تامىرى مەن جانىن ويداعىداي قورعاۋ“، ءارى ”تۇتاس قوعامنىڭ جاسامپازدىق ومىرشەڭدىك كۇشىن تولىق قاۋلاتۋ“ كەرەك؛
”ءارى كاپيتاليزمنىڭ ونىمدىلىگىنەن دە اناعۇرلىم جوعارى ونىمدىلىك جاراتۋ، ءارى اناعۇرلىم ءونىمدى تۇردە قوعامدىق ادىلدىكتى قورعاۋ كەرەك“؛
”جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋ بەيبەرەكەت ەمەس رەتتى، جاندى دا ءتارتىپتى قوزعالىس تەپە - تەڭدىگىن جۇزەگە اسىرۋى ءتيىس، سونداي - اق جۇزەگە اسىرا الادى“؛
”ەل ءىشى، حالىقارا سىندى ەكى بايلىقتان ويداعىداي پايدالانىپ، جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدىڭ دامۋ كەڭىستىگىن كەڭەيتۋ كەرەك“؛
...
تاڭداۋ جاساۋ ساتىندە جانە تەپە - تەڭدىكتى يگەرۋ بارىسىندا دۇنيە جۇزىلىك سيپات العان قيىن ماسەلەلەر شەبەرلىكپەن قولدانۋداعى اقىل - پاراسات پەن باتىلدىقتى سىنعا سالادى.
كۋرسانتتار ءبىر اۋىزدان بىلاي دەپ قارادى: باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ 6 كەلەلى قاتىناس جونىندەگى تەرەڭ بايىمداۋى ”وزەننەن ءوتۋ“ مىندەتىن ورنالاستىرۋمەن بىرگە، ”كوپىر مەن كەمە“ ماسەلەسىن شەشۋگە جەتەكشىلىك ەتتى، سوندىقتان ستراتەگيالىق وي جۇگىرتۋ، تاريحي وي جۇگىرتۋ، ديالەكتيكالىق وي جۇگىرتۋ، جۇيەلىك وي جۇگىرتۋ، جاڭالىق اشا وي جۇگىرتۋ، زاڭدىق وي جۇگىرتۋ، تومەنگى شەكتە وي جۇگىرتۋ قابىلەتىن كۇش سالا جوعارىلاتىپ، قىم - قۋىت، كۇردەلى ءىس جۇزىندىك جاعدايعا توتەپ بەرۋگە شەبەر بولىپ، تاجىريبە توپتاپ، قابىلەتتى ارتتىرۋ كەرەك.
ءارقانداي ءىستىڭ اششى - تۇششىسى بولادى، ونى ءدامىن تاتقان ادام عانا بىلەدى؛ الەمدەگى جول بىتكەننىڭ جاتتىعى مەن كۇدىرى بولادى، ونى ءجۇرىپ كورگەن ادام عانا تۇسىنەدى. داڭعىل جولدى تەپ - تەگىس دەپ ايتۋعا كەلمەيدى، جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدى ىلگەرىلەتۋ ءۇشىن، ءسوز جوق، ۇلى كۇرەس جۇرگىزۋ كەرەك.
باس شۋجي شي جينپيڭ بىلاي دەپ تەرەڭ اتاپ كورسەتتى: تاريح مىنانى قايتا - قايتا دالەلدەدى: كۇرەس ارقىلى حاۋىپسىزدىككە ۇمتىلساق، حاۋىپسىزدىك ءومىر سۇرەدى، دارمەنسىزدىك، جول بەرۋ ارقىلى حاۋىپسىزدىككە ۇمتىلساق، حاۋىپسىزدىك جويىلادى؛ كۇرەس ارقىلى دامۋعا ۇمتىلساق، دامۋ گۇلدەنەدى، دارمەنسىزدىك، جول بەرۋ ارقىلى دامۋعا تالپىنساق، دامۋ قۇلدىرايدى. ءبىزدىڭ كۇرەسكەرلىك رۋحتى ساۋلەلەندىرۋدى قايتا - قايتا دارىپتەۋىمىزدىڭ قيسىنى مىنە وسىندا.
”شەشۋشى ازشىلىق“ شەشۋشى جاۋاپكەرشىلىك ارقالاۋى، شەشۋشى ىسكەرلىك كورسەتۋى كەرەك.
باس شۋجي شىن ىقىلاسپەن: ”ءبىز وي - سانامىزدى ەرەكشە سەرگەك ۇستاپ، باستان - اياق تارتىلعان ساداقتاي سوعىسقا دايىندالۋ بەينەسىن ساقتاۋىمىز كەرەك، بەيعامدىققا سالىنىپ، قام - قايعىسىز جاتا بەرۋىمىزگە استە بولمايدى“، ”جوعارى دارەجەلى كادرلاردا اسا كۇشتى حاۋىپ - قاتەر اڭعارىمى، كورەگەندىك قۋات بولۋى كەرەك، اتاپ ايتقاندا، ءشوپتىڭ سىبدىرىنان بۇعىنىڭ وتكەنىن بىلەتىن، قاراعايدىڭ گۋىلىنەن جولبارىستىڭ كەلگەنىن بىلەتىن، جاپىراقتىڭ ءتۇسىنىڭ وزگەرۋىنەن كۇز تۇسكەنىن بىلەتىن“ قابىلەت بولۋى كەرەك، ”سانامىزدا ءبىر جالپى كورىنىس بولۋى، ۇنەمى تالداۋ جاساۋ، تۇجىرىم جاساۋ، كومەسكى حاۋىپ - قاتەرگە عىلمي تۇجىرىم جاساۋ، قۇرال - جابدىق ساندىعىن تولىق دايىنداۋ، العاشقى قادامدى جاقسى باسۋ، ىرىقتى شايقاستى ويداعىداي جۇرگىزۋىمىز كەرەك“، - دەپ ەسكەرتتى.
2 - ايدىڭ 10 - كۇنى تۇستەن كەيىن زەرتتەۋ - تالقى كۋرسى اياقتادى. ءار سالادان كەلگەن كۋرسانتتاردىڭ 10 ۋاكىلى وقۋ ءبىتىرۋ سالتىندا ۇيرەنۋدەن العان اسەرلەرىن ءبولىستى.
”’قۇر ءسوز ەلدى توزدىرادى، ىسكەرلىك ەلدى وزدىرادى‘ دەگەندى ەستە بەرىك ساقتاپ، باستاما جىلعى قىزمەتتەردى ويداعىداي يگەرۋ كەرەك“، ”نەگىزگى ساتىنىڭ كۇشىن بارىنشا قاۋلاتىپ، كادرلاردىڭ باتىلدىقپەن جاۋاپكەرشىلىك ارقالاپ، ىسكەرلىك كورسەتۋىنە مۇمكىندىك جاساپ، جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدىڭ جاندى امالياتىن قايراتتانا ءىس تىندىرا وتىرىپ ىلگەرىلەتۋ كەرەك“، ”قيىندىققا قارسى ۇمتىلىپ، قامال الىپ، قيىندىقتاردى جەڭىپ، العان بەتتەن قايتپايتىن رۋحپەن بارلىق كەدەرگىلەردى الاستاپ، بارلىق توسقاۋىلداردى جويۋ كەرەك“، ”الدىڭعى شەپكە ىشكەرىلەي بارۋ، نەگىزگى ساتىعا تامىر تارتۋ، ماسەلەلەردى بايقاۋ، ماسەلەلەردى شەشۋ، ناقتى ماسەلەلەرگە ناقتى تالداۋ جاساۋ، ءبارىن ءبىر شىبىقپەن ايداماۋ، ءار قادامدى نىق باسىپ، جوبانى رەالدىققا اينالدىرۋ كەرەك“...
4 كۇندىك ۇيرەنۋ ارقىلى كۋرسانتتار مول تابىسقا قول جەتكىزىپ، تولىق سەنىممەن ورتالىق پارتيا مەكتەبى زالىنىڭ ەسىگىنەن شىعىپ، مەكتەپ اۋلاسىنداعى ”شىندىقتى ءىس جۇزىنەن ىزدەۋ“ جانە ”حالىق ءۇشىن قىزمەت ىستەۋ“ دەگەن جازۋ ويىلعان الىپ تاستان ءوتىپ، وتاننىڭ تۇكپىر - تۇكپىرىنە بەت الىپ، وزدەرىنىڭ قىزمەت ورىندارىنا اتتانىپ، جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدىڭ جاڭا ۇزاق جورىعى جولىندا اۋىتقىماي العا تارتتى.
(شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 2 - ايدىڭ 11 - كۇنى بەيجيڭنەن بەرگەن حابارى)
