انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ حابارى (ءتىلشى سۋ لۋپيڭ حابارلايدى). كوكتەم ماۋسىمى بورتپە شىعۋ سيپاتتى اۋرۋلار ءجيى تۋىلاتىن مەزگىل، اسىرەسە سۋ شەشەكتى اتاي كەتۋگە بولادى. ”ادامدار جالپى بەتتىك وڭاي جۇعىمدالادى. 2 — 10 جاس ارالىعىنداعى بالالاردا ءجيى بايقالادى، ءبىر رەت جۇعىمدالعان سوڭ ءومىر بويى ءبىرشاما كۇشتى يممۋنيتەت قۋاتىنا يە بولۋعا بولادى“. اۆتونوميالى رايوندىق ىندەتتەن ساقتانۋ، تىزگىندەۋ ورتالىعى يممۋنيتەت جوسپارى بولىمشەسىنىڭ اعا شيپاگەرى ماحمۇتجان قۇربان بىلاي دەيدى: ”سۋ شەشەك شۇعىل حارەكترلى جۇقپالى اۋرۋ بولعانىمەن، كوبىندە جەڭىلدەۋ تيەدى، سالماقتى قوسالقى بەلگىلەردى تۋدىرا قويمايدى، وقتا-تەكتە كوپتەگەن تەرى بەتىندەگى بەينەلەرى ياكي قوسالقى بەلگىلەرى بايقالۋى مۇمكىن. الايدا سۋ شەشەك تەرى بەتىنە تەۋىپ شىققان سوڭ قىشىپ جان شىداتپايدى، ونى كۇتىمدەۋ دە وڭايعا سوقپايدى، تىرناپ جارالاعان جاعدايدا وڭاي داق قالىپ قوياتىندىقتان، بەت اجارىنا نۇقسان جەتكىزەدى، سوندىقتان ابايلاعان ءجون“.
سۋ شەشەك دەگەنىمىز ءبىر ءتۇرلى سۋ شەشەك بەلدەۋشە بورتپە ۆيرۋسىنان (VZV) بولاتىن شۇعىل حارەكترلى جۇقپالى اۋرۋ، تۇتاس دەنەدە سۋلى بورتپە پايدا بولۋىن نەگىزگى بەلگى ەتەدى، تىنىس جولىنداعى شاشىراندىلاردان، بورتپە سۇيىقتىعىمەن لاستانعان دەنەگە جۇعىسۋدان تارايدى، سونداي - اق بەلدەۋشە بورتپە ۆيرۋسىمەن جۇعىمدالعان شاڭ - توپىراق، كيىم - كەشەك، قۇرال - جابدىقتارعا جۇعىسۋدان تارالادى. قازىر اۋادان تارالۋ ارقىلى وڭاي جۇعىمدالاتىنداردىڭ سۋ شەشەكپەن جۇعىمدالاتىنى راستالىپ وتىر. سۋ شەشەك ۆيرۋسىمەن جۇعىسقان سوڭ ءىشىنارا ناۋقاستاردا بولماشى قالجىراۋ نەمەسە جوتەلۋ سياقتى تىنىس جولى اۋرۋ بەلگىلەرى عانا بايقالادى، بورتپە شىقپايدى. مۇنداي كومەسكى حارەكترلى جۇعىمدالۋشىلاردا دا يممۋنيتەت قالىپتاسادى، الايدا تىنىس جولىنداعى اۋرۋ بەلگىلەرى بايقالعان سوڭ - اق سۋ شەشەك ۆيرۋسىن باسقالارعا جۇقتىراتىن بولادى. ”سۋ شەشەكتىڭ جۇعىمتالدىعى اسىرەسە اۋرۋ ۇستاۋدىڭ الدىنداعى نەشە كۇننەن بورتپە قارا قوتىرلانعانعا دەيىن ەرەكشە كۇشتى بولادى. سۋ شەشەك اۋرۋى بايقالعان زاماتتا - اق ماڭايىنداعى وڭاي جۇعىمدالاتىندار اۋىرىپ تا ۇلگىرەدى“،- دەيدى ماحمۇتجان قۇربان.
سۋ شەشەك ۆيرۋسى ادام دەنەسىنە ەنىپ، 2 اپتا شاماسىنداعى بۇقپانتايلاۋ مەزگىلى وتكەن سوڭ ناۋقاستا باس اۋىرۋ، بۇكىل دەنەسى جايسىزدانۋ، قىزۋ، تاعامعا تابەتى تارتپاۋ سياقتى العاشقى كەزەڭدىك اۋرۋ بەلگىلەرى جارىققا شىعادى، وسىدان بىلاي نىشاندىق سيپاتقا يە قىزىل ءتۇستى بورتپە ءتۇسىپ، بورتكەنگە اينالىپ، ونان ارى سۋلى بورتكەن شىعاتىن بولادى، كوبىنەسە قىشۋ جاعدايى قوسانجارلايدى، 1 — 2 كۇننەن سوڭ قابىرشاقتانا باستايدى، ءبىر اپتا شاماسىندا قابىرشاقتانىپ تەرىسى تۇلەيدى. بورتپە تۇلعاعا كوپ تۇسەدى، ودان قالسا باسقا، بەتكە ءۇيىر، قول - اياققا، اسىرەسە الاقان مەن تابانعا كوپ جولامايدى.
”سۋ شەشەك ۆاكسيناسىن ەكتىرۋ ودان ساقتانۋ مەن تىزگىندەۋدىڭ ەڭ ءونىمدى، ەڭ ۇنەمدى ءتاسىلى، 2 رەتتىك يممۋنيتەتتەۋ ءتارتىبىن قابىلداعان ءجون“. ماحمۇتجان قۇربان بىلاي دەيدى، سۋ شەشەك ۆاكسيناسىن ەكتىرگەن سوڭ وتە از ساندى ادامداردا كەرى اسەرى بولۋى مۇمكىن، ءجيى كەزىگەتىن كەرى اسەرى ەككەن ورىننىڭ قاقساۋى، ءىشىنار ورىنداردىڭ قىزارۋى سياقتىلار، 1 - 2 كۇننەن سوڭ باسىلىپ قالادى، ەرەكشە بەلگىلەرى بولا قويمايدى. ەكتىرگەن سوڭ كەيبىرەۋلەردىڭ قىزۋى مۇمكىن، ادەتتە تومەن نەمەسە ورتاشا قىزادى، مۇنداي قىزۋ نەشە كۇننەن سوڭ قايتىپ كەتۋى مۇمكىن، بۇدان تىس ءىشىنارا ەكتىرۋشىلەردىڭ تەرىسى ءبورتۋى مۇمكىن، بۇل دا ءبىر اپتا شاماسىندا تۇبەگەيلى قايتىپ كەتەدى.
ەسكەرتە كەتەرلىك ءبىر جايت، اۋلەتىندە نەمەسە جەكە وزىندە شوشىنىپ تالۋ تاريحى،سوزىلمالى ناۋقاسى بارلار، تالما اۋرۋى تاريحى بارلار، دەنەسى اسىرە سەزىمتال ادامدار، ومىراۋدا بالاسى بار ايەلدەر سىندى 5 تۇردەگى ادامدار توبى سۋ شەشەك ۆاكسيناسىن ەكتىرۋىنە بولمايدى.
