تيانشان تورى
تيانشان تورى   ›   جاڭالىقتار   ›   شينجياڭ حابارلارى

سىرتقا ەسىك اشۋ دەڭگەيىن جوعارىلاتىپ، ىنتىماقتى، باقىتتى تارباعاتاي تۇلعالايمىز

  سىرتقا ەسىك اشۋ دەڭگەيىن جوعارىلاتىپ، ىنتىماقتى، باقىتتى تارباعاتاي تۇلعالايمىز

  − تارباعاتاي ايماقتىق پارتكومنىڭ ورىنباسار شۋجيى، اكىمشىلىك مەكەمەسىنىڭ ءۋاليى ايدىن تولەۋقانمەن سۇحبات

  □ انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى ءرايدا

  2022 - جىلعا قايىرىلا قاراساق، اۆتونوميالى رايوندىق پارتكومنىڭ پارمەندى باسشىلىعىندا، تارباعاتاي ايماعى ۇزاق ۋاقىت شەشىلمەگەن كوپتەگەن قيىن ماسەلەلەردى شەشىپ، ۇزاق بولاشاققا ساياتىن كوپتەگەن ءىرى ىستەردى، ماڭىزدى ىستەردى ءبىتىرىپ، جاندى جىگەرلەندىرەتىن كوپتەگەن داڭقتارعا قول جەتكىزىپ، كورىكتى تارباعاتاي قۇرىلىسى تىڭ ناتيجەگە قول جەتكىزىپ، جاڭا قادام تاستادى. 2023 - جىل − پارتيا 20 - قۇرىلتايىنىڭ رۋحىن جاپپاي دايەكتىلەندىرۋدەگى، تياناقتاندىرۋداعى باستاما جىل، جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋىنىڭ شينجياڭداعى ورتاڭعى ارناسى مەن سولتۇستىك ارناسىنىڭ ماڭىزدى توعىسۋ ءتۇيىنى رەتىندە، تارباعاتاي ايماعى جاڭا جورىقتى قالاي باستاپ، جاڭا تاراۋدى قالاي جازادى؟ 2 - ايدىڭ 9 - كۇنى ءتىلشى تارباعاتاي ايماقتىق پارتكومنىڭ ورىنباسار شۋجيى، اكىمشىلىك مەكەمەسىنىڭ ءۋاليى ايدىن تولەۋقانعا تىلشىلىك ىستەدى.

  باتىسقا ەسىك اشۋدىڭ ماڭىزدى قاقپاسىن قۇرامىز

  ”شينجياڭ تارباعاتاي ءتۇيىندى وركەندەتۋ، ەسىك اشۋ سىناق رايونىنىڭ قۇرىلعانىنا 2 جىل بولدى. 2 جىلدان استام ۋاقىتتىق قۇلشىنىس ارقىلى ءبىز كوپتەگەن ناتيجەلەرگە قول جەتكىزدىك، ەسىك اشۋدىڭ قادامى بارعان سايىن ورنىقتى بولدى“، - دەدى ايدىن تولەۋقان.

  2022 - جىلى باقتى شەكارا وتكەلىنەن يمپورت - ەكسپورت ەتىلگەن تاۋار 345 مىڭ 600 توننا بولىپ، سايكەس مەزگىلدەگىدەن %91. 64 ارتىپ، تاۋار قۇنى 14 ميلليارد 247 ميلليون يۋان بولىپ، سايكەس مەزگىلدەگىدەن %67. 24 ارتىپ، شەكارا وتكەلى 1990 - جىلى اشىلعاننان بەرگى ەڭ جوعارى رەكورد جاراتتى؛ بىلتىر تارباعاتاي ايماعىنىڭ ساۋداگەر شاقىرىپ، قول قويعان نىسانى 196، قول قويىلعان سوما 90 ميلليارد 746 ميلليون يۋان، قۇرىلىس باستاعان نىسان 160 بولىپ، تاريحتاعى ەڭ جاقسى ناتيجەگە قول جەتكىزدى؛ 2022 - جىلى 11 - ايدىڭ 18 - كۇنى باقتى جۇڭگو − قازاقستان شەكارا تۇرعىندارىنىڭ ءوزارا ساۋدا بازارى تيجاراتتى قالپىنا كەلتىردى. كاسىپورىندار قول تەلەفون APPىندە جىلجىمالى جولداۋ ءتاسىلى ارقىلى شەكارا تۇرعىندارىنىڭ ءوزارا ساۋدا بازارىندا وڭدەۋ بويىنشا ”تۇتاستاي يمپورت ەتۋ، تۇتاستاي ەكسپورت ەتۋ“ ۇلگىسىن جۇزەگە اسىردى؛ بىلتىر 3 - ايدا سان - ي تۋىندامالى شەكتى جارنا سەرىكتەستىگى شينجياڭ تارباعاتاي ءتۇيىندى وركەندەتۋ، ەسىك اشۋ سىناق رايونىنىڭ الدىمەن دامىتۋ اۋماعىنا ىرگە تەۋىپ، جاڭا ەنەرگيا جابدىقتارىن جاساۋ كاسىپ سالاسى باقشاسىنا جيىنى 300 ميلليون يۋان قارجى قوستى، مەجەمەن بيىل 3 - ايدا پايدالانۋعا بەرىلەدى...

  ”كەلەسى ساتىدا ءبىز شينجياڭ تارباعاتاي ءتۇيىندى وركەندەتۋ، ەسىك اشۋ سىناق رايونى قۇرىلىسى سەرپىنىن ۇزدىكسىز ارتتىرىپ، حالىقارالىق زات اينالىمى باقشاسى، قۇراستىرمالى قۇرىلىس ماتەريالدارى كاسىپ سالاسى باقشاسى، جاڭا ەنەرگيا بويىنشا جاڭالىق اشۋ كاسىپ سالاسى باقشاسى سياقتى نىسانداردىڭ سالىنىپ، پايدالانۋعا بەرىلۋىن جەدەل ىلگەرىلەتىپ، بيىل شينجياڭ تارباعاتاي ءتۇيىندى وركەندەتۋ، ەسىك اشۋ سىناق رايونى الدىمەن دامىتۋ اۋماعىندا تۇراقتى مۇلىككە 3 ميلليارد يۋاننان استام قارجى قوسۋ، ساۋداگەر شاقىرىپ قارجى ەنگىزۋ بويىنشا 5 ميلليارد يۋاننان استام قارجىنى تياناقتاندىرۋ، 30دان استام كاسىپورىندى ىرگە تەپتىرۋ، 6دان جوعارى كاسىپورىندى وندىرىسكە قوسۋ، ونەركاسىپ ارتقان قۇنىن 100 ميلليون يۋانعا جەتكىزۋ نىسانا - مىندەتىن ءساتتى ورىنداۋعا شىنايى كەپىلدىك ەتەمىز“. ايدىن تولەۋقان بىلاي دەدى: سونىمەن بىرگە باقتى شەكارا وتكەلى نەگىزدىك قۇرىلعىلارى مەن كەدەننەن وتكىزۋ قابىلەتى قۇرىلىسىن جەدەلدەتىپ، نازاردى ”N+4“ كاسىپ سالاسى جۇيەسىنە شوعىرلاندىرىپ، يمپورت - ەكسپورت ساۋداسىن زور كۇشپەن دامىتىپ، يمپورت - ەكسپورت ەتىلەتىن تاۋار ءتۇرىن مولايتىپ، ”شەكارا تۇرعىندارى ءوزارا ساۋدا بازارى + شەكارا اتتاعان ەلەكتروندىق ساۋدا + اكەلىپ مانەرلەۋ“ كاسىپ سالاسىن دامىتۋدى ىلگەرىلەتىپ، تارباعاتاي ايماعىنىڭ ىشكە، سىرتقا ەسىك اشۋ دەڭگەيىن ۇزدىكسىز جوعارىلاتامىز.

  اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ، اۋىل - قىستاقتىڭ دامۋ ومىرشەڭدىگىن قاۋلاتامىز

  تارباعاتاي ايماعى شينجياڭنىڭ باتىس سولتۇستىك بولىگىنە ورنالاسقان، ەگىستىك جەر اۋدانى 10 ميلليون 578 مىڭ مۋ، تابيعي جايلىم 100 ميلليون مۋدان استام، مالدىڭ ەڭ جوعارى باعىلۋ مولشەرى 7 ميلليون 500 مىڭ، جىلىنا 2 ميلليون 500 مىڭ توننادان استام استىق وندىرىلەدى، شينجياڭنىڭ ”استىق قامباسى، ەت قويماسى، ماي كۇبىسى“ دەگەن اتى بار.

  ”سوڭعى جىلدارى تارباعاتاي ايماعى اۋىل شارۋاشىلىعى، اۋىل - قىستاق، شارۋالار قىزمەتىن نەگىزگى قامال الۋ بەتالىسى ەتۋگە تاباندى بولىپ، اۋىل - قىستاقتى جاپپاي گۇلدەندىرۋدى ۇزدىكسىز ىلگەرىلەتىپ، استىق حاۋىپسىزدىگىنىڭ تومەنگى شەگىن مىقتى ساقتاپ، كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ جەتىستىكتەرىن بەكەمدەۋدى اۋىل - قىستاقتى گۇلدەندىرۋمەن ءونىمدى ۇشتاستىرۋدى تىڭعىلىقتى ىلگەرىلەتىپ، اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ، اۋىل - قىستاقتىڭ دامۋ ومىرشەڭدىگىن ءونىمدى قاۋلاتتى“، - دەدى ايدىن تولەۋقان.

  2022 - جىلى تارباعاتاي ايماعىندا استىق ەگىلگەن جەر اۋدانى 4 ميلليون 188 مىڭ 500 مۋ بولىپ، بۇكىل شينجياڭنىڭ (بيڭتۋاندى قامتىمايدى) %3. 13ىن يەلەپ، ءونىم مولشەرى مەجەمەن 2 ميلليون 572 مىڭ 600 توننا بولىپ، بۇكىل شينجياڭنىڭ %2. 17ىن يەلەپ، تاريحتاعى تىڭ دەڭگەيگە جەتتى. قازىر تارباعاتاي ايماعىنداعى تراكتور مەن كومبايننىڭ ساقتالۋ مولشەرى 53 مىڭ 838 بولىپ، اۋىل شارۋاشىلىعىنىڭ ماشينالانۋ مولشەرى %57. 99كە جەتتى، جالپى قوزعاۋشى قۋاتى 2 ميلليون 752 مىڭ كيلوۆات بولىپ، بۇكىل شينجياڭدا الدىڭعى قاتاردا تۇر. شەكىلدەۋىكتى قاربىز، ماقسارى، اشتى بۇرىش، پاميدور سياقتى ءبىر توپ شوعىرلى تۇتاسقان، كولەمدەنگەن ەرەكشە اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرى ءوندىرىس بازاسى العاشقى ادىمدا قالىپتاستى؛ ”ون، ءجۇز، مىڭ“ ينجەنەرياسى ىشكەرىلەي ىلگەرىلەتىلىپ، مال شارۋاشىلىعىنىڭ كولەمدەنۋ، شوعىرلانۋ، كاسىپ سالالانۋ قادامى جەدەلدەدى؛ ەگىنشى - مالشىلاردىڭ جان باسىندىق قولداعى تابىسى 22 مىڭ 57 يۋان بولىپ، بۇكىل شينجياڭنىڭ ورتاشا دەڭگەيىنەن جوعارى بولدى.

  ايدىن تولەۋقان بىلاي دەدى: كەلەسى قادامدا تارباعاتاي ايماعى استىق جانە ماڭىزدى اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرى ءوندىرىس نىساناسى مىندەتىن ساتىلار بويىنشا اۋىلدارعا دەيىن، قىستاقتارعا دەيىن، شارۋا وتباسىلارىنا دەيىن، جەر بولىكتەرىنە دەيىن جىكتەپ تياناقتاندىرىپ، استىق داقىلدارى ەگىلەتىن جەر اۋدانىنىڭ 4 ميلليون 500 مىڭ مۋعا ورنىعۋىن، ءونىم مولشەرىنىڭ 2 ميلليون 750 توننادان جوعارى دەڭگەيدى ساقتاۋىن قامتاماسىز ەتەدى. جوعارى ولشەمدى ەگىنجاي قۇرىلىسىن جەدەل ىلگەرىلەتىپ، ەگىستىك جەردىڭ ”اۋىل شارۋاشىلىعىنا جاتپايتىن ماقساتتا پايدالانىلۋىن“ باتىل تەجەپ، ”استىق وندىرىسىنە جاتپايتىن ماقساتتا پايدالانىلۋىنان“ ساقتانىپ، 320 مىڭ مۋدان استام جوعارى ولشەمدى ەگىنجايدى جاڭادان قۇرادى جانە جاقسارتىپ دەڭگەيىن جوعارىلاتادى. سونىمەن بىرگە جاسىل استىق - مايمەن قامداۋ بازاسى، ساپالى ماقتا بازاسى، ورگانيكالىق ەرەكشە اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرىن ءوندىرۋ بازاسى، وسى زامانعى تۇقىم شارۋاشىلىعى بازاسى، ساپالى اۋىل شارۋاشىلىق ونىمدەرىن يمپورت - ەكسپورت ەتۋ جانە وڭدەۋ بازاسى سىندى ”بەس ءىرى بازا“ قۇرىلىسىن كۇش سالا ىلگەرىلەتىپ، اۋىل شارۋاشىلىق قوسىمشا ونىمدەرى تۇتاس كاسىپ سالاسىنىڭ، تۇتاس تىزبەگىنىڭ دامۋىن بىرتىندەپ قالىپتاستىرادى. مال شارۋاشىلىعىنىڭ ”ون، ءجۇز، مىڭ“ ينجەنەرياسىن جەدەل ىلگەرىلەتىپ، مال، قۇس ونىمدەرىن وڭدەۋ ونەركاسىبىن زور كۇشپەن دامىتىپ، ”جەتەكشى كاسىپورىن + سەلبەستىك كووپەراتيۆى + باعىمشى وتباسى“ سىندى تيجارات ۇلگىسىن ىلگەرىلەتىپ، جەتەكشى كاسىپورىنداردى زورايتىپ، قۋاتتاندىرىپ، مال شارۋاشىلىعىنىڭ تۇتاس كاسىپ سالاسى تىزبەگىنىڭ دامۋىن ونان ارى ىلگەرىلەتەدى.

  ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ باقىت كورسەتكىشىن جوعارىلاتامىز

  حالىق تۇرمىسى − حالىق باقىتىنىڭ نەگىزى، قوعام جاراسىمدىلىعىنىڭ تياناعى. حالىق تۇرمىسى ورنىقتى بولسا جۇرت كوڭىلى ورنىقتى بولادى، قوعام ورنىقتى بولادى.

  ”سوڭعى جىلدارى تارباعاتاي ايماعىنداعى ءارقايسى تاراۋلار ەكونوميكالىق دامۋ مەن حالىق تۇرمىسىن قامتاماسىز ەتۋدى ءبىر تۇتاس جوسپارلاپ ىلگەرىلەتىپ، ەمدەۋ، قارتتاردى كۇتىمدەۋ، بالاباقشا، تۇرعىن ءۇي، وقۋ - اعارتۋ سياقتى سالالاردا حالىق تۇرمىسى قۇت - ىرىسىن ۇزدىكسىز ارتتىرىپ، جۇرت جۇرەگىن جىلىتاتىن ءبىر قىدىرۋ شارالاردى شىعارىپ، ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ تابىس سەزىمى، باقىت سەزىمى، حاۋىپسىزدىك سەزىمى كورنەكتى كۇشەيدى“، - دەدى ايدىن تولەۋقان.

  2022 - جىلى تارباعاتاي ايماعىنىڭ حالىق تۇرمىسى شىعىسى 15 ميلليارد 663 ميلليون يۋان بولىپ، ادەتتەگى الەۋمەتتىك مەجە ەسەپ شىعىسىنىڭ %41. 73ىن يەلەدى. قالا - قالاشىقتاردا تەكسەرىلگەن جۇمىسسىزدىق مولشەرىن %5. 5 ىشىندە تىزگىندەپ، بىردە - ءبىر ادامى جۇمىسقا ورنالاسپاعان وتباسىنان ءبىر تاۋلىك ىشىندە كەمىندە ءبىر ادامدى يكەمدى جۇمىسقا ورنالاستىرىپ، ەڭبەك ىستەۋ قۋاتىنا يە جانە جۇمىستانۋ تىلەگى بارلاردى تۇگەلدەي جۇمىستاندىردى؛ جالپى حالىقتىق دەنساۋلىق تەكسەرتۋ، ”الدىمەن ەمدەپ، سوڭىنان اقى تولەۋ“ سىندى ءبىر بەكەتتىك ەسەپ جاساۋ سياقتى حالىققا تيىمدىلىك جەتكىزۋ ساياساتتارى جاپپاي تياناقتانىپ، اۋىل - قالاشىق شيپاحانالارىنىڭ، اۋىل - قىستاق ەمحانالارىنىڭ ولشەمدەندىرىلۋى، بەساسپاپ شيپاگەرلەردىڭ قامتۋ سالىستىرماسى تۇگەلدەي %100كە جەتتى؛ ءتۇرلى قوعامدىق قامسىزداندىرۋعا قاتىناسۋ سالىستىرماسى تۇگەلدەي %95تەن اسىپ، قالا، اۋىل تۇرعىندارىنىڭ ەڭ تومەنگى تۇرمىسىن قامتاماسىز ەتۋ بويىنشا قامتاماسىز ەتىلۋگە تيىستىلەرى تۇگەلدەي قامتاماسىز ەتىلىپ، قالاۋى بار ”بەستە قامتاماسىز ەتىلەتىن“ قارتتار مەن جەتىم بالالار تۇگەلدەي شوعىرلى باعىلدى؛ لاشىقتى اۋماقتارداعى 3300 تۇرعىن ءۇي جاڭالانىپ، قامتاماسىز ەتۋ سيپاتتى 4443 تۇرعىن ءۇي تىڭنان سالىنىپ، قالا - قالاشىقتارداعى 26 كونە، ەسكى شاعىن اۋماق جاڭالانىپ، ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ تۇراقتى باسپاناسى بولۋىندا تىڭ ىلگەرىلەۋشىلىككە قول جەتتى...

  ”كەلەسى قادامدا تارباعاتاي ايماعى بۇقارا ەڭ كوڭىل ءبولىپ وتىرعان، ەڭ تىكە، ەڭ رەال مۇددە ماسەلەسىن مىقتاپ يگەرىپ، قازىنا كىرىسىن ارتتىرۋدى، قالا، اۋىل تۇرعىندارىنىڭ جان باسىندىق ورتاشا قولداعى تابىسىن ارتتىرۋدى قىزمەتتىڭ شىعار ءتۇيىنى ەتىپ، حالىق بۇقاراسىنىڭ شۇعىل، قيىن، الاڭداعان، ءزارۋ، ۋايىمداپ وتىرعان ماسەلەلەرىن كۇش سالا ويداعىداي شەشەدى“، - دەدى ايدىن تولەۋقان.

  2023 - جىلى تارباعاتاي ايماعى جۇمىستاندىرۋدى الدىمەن ويلاسۋ ستراتەگياسىن كۇش سالا اتقارىپ، ءتۇيىندى قاۋىمنىڭ جۇمىستانۋىنا قولداۋ كورسەتۋ جۇيەسىن كەمەلدەندىرىپ، يكەمدى جۇمىستانۋدى، شارۋاشىلىق قۇرىپ كىرىستى ارتتىرۋدى كوپ جولدارمەن جەبەپ، كوپ ءتۇرلى شارانى قاتار قولدانىپ جۇمىسكەرلەردىڭ ەڭبەكاقى ۇقىق - مۇددەسىن قورعايدى. ۇكىمەت باسقارۋىنداعى شيپاحانالاردىڭ جالپىلىق رەفورماسىن ۇزدىكسىز تەرەڭدەتىپ، بەساسپاپ شيپاگەرلەردى ءتۇيىن ەتكەن نەگىزگى ساتى ەمدەۋ - دەنساۋلىق ساقتاۋ دارىندىلار قوسىنى قۇرىلىسىن ىلگەرىلەتەدى. نەگىزگى زەينەتكەرلىك قامسىزداندىرۋ ءتۇزىمىن اقاۋسىزداندىرىپ، ايماقتىڭ نەگىزگى زەينەتكەرلىك قامسىزداندىرۋعا، نەگىزگى ەمدەۋ قامسىزداندىرۋىنا قاتىناسۋ سالىستىرماسىنىڭ %95تەن جوعارى بولۋىن ساقتاۋعا شىنايى كەپىلدىك ەتىپ، مۇگەدەكتەر، ەڭ تومەنگى تۇرمىسى قامتاماسىز ەتىلەتىن وتباسىلار سياقتى قيىنشىلىعى بار بۇقارانى قوعامدىق قۇتقارۋ - كومەك بەرۋ ءتۇزىمىن كەمەلدەندىرىپ، نەگىزگى حالىق تۇرمىسى تومەنگى شەگىن مىقتى يگەرەدى، بەكەمدەيدى. ءوندىرىس، تۇرمىس شارت - جاعدايىن ۇزدىكسىز جاقسارتىپ، قامتاماسىز ەتۋ سيپاتتى تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسىن جۇرگىزىپ، ”تارباعاتايعا تابيعي گاز جەتكىزۋ“ ينجەنەريا قۇرىلىسىن جەدەل ىلگەرىلەتىپ، نەگىزدىك قۇرىلعىلار مەن الەۋمەتتىك قىزمەت وتەۋ جاعىنداعى ولقىلىقتاردى كۇش سالا تولىقتاپ، ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ باقىت كورسەتكىشىن كۇش سالا جوعارىلاتادى.

جاۋاپتى رەداكتور : نۇربولات قابىل

ەسكەرتۋ:

تورابىمىزداعى مازمۇنداردى پايدالانۋعا تۋرا كەلگەندە، ءسوزسىز جازباشا رۇقساتقا يە بولۋ كەرەك. مازمۇنداردى رۇقساتسىز جالعاپ تاراتۋعا، كەسىپ رەداكسيالاۋعا، وزگەرتۋگە، قىسقارتىپ قۇراستىرۋعا، باسقا ورىنعا كوشىرۋگە نەمەسە باسقا تاسىلدەرمەن كوبەيتۋگە ءارى تاراتۋعا بولمايدى، قايشى كەلگەندەردىڭ زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىگى زاڭ بويىنشا قۋزاستىرىلادى.