− اۆتونوميالى رايوننىڭ كاسىپورىنشىلار اڭگىمە ماجىلىسىنە شولۋ
انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى ۋاڭ يۇڭفي
شەبەرلىكپەن ساياسات جۇرگىزۋ التىن كوپىر سالدى، دامۋ اۋقىمى تولقىنداي ەكپىندى بولدى.
2 - ايدىڭ 24 - كۇنى اۆتونوميالى رايوننىڭ كاسىپورىنشىلار اڭگىمە ءماجىلىسى اشىلدى. بۇل حالىقتىق كاسىپورىندار اڭگىمە ءماجىلىسى، مەملەكەت مەنشىگىندەگى كاسىپورىندار رەفورماسىن، دامۋىن ىلگەرىلەتۋ ءماجىلىسى، شينجياڭ كاسىپورىندارى . ءتوراعالار بەتپە - بەت كەڭەسۋ اڭگىمە ءماجىلىسى اشىلعاننان كەيىن، اۆتونوميالى رايون باسشىلارىنىڭ تاعى ءبىر رەت كاسىپورىنشىلارمەن بەتپە - بەت وتىرىپ، دامۋ ۇلى جوسپارىن بىرگە اقىلداسىپ، زەيىن - زەردە، كۇش - قۋات ۇيىستىرۋى بولىپ تابىلادى.
نەلىكتەن وسى رەتكى اڭگىمە ءماجىلىس اشىلدى؟ مەملەكەت مەنشىگىندەگى كاسىپورىندار باتىلدىقپەن ىستەيتىن، حالىقتىق كاسىپورىندار باتىلدىقپەن اتويلايتىن، شەتەل كاسىپورىندارى باتىلدىقپەن قارجى قوساتىن اناعۇرلىم ساپالى شارۋاشىلىق - ساۋدا ورتاسىن قالىپتاستىرىپ، شينجياڭنىڭ جاڭا دامۋ ارناسىن قالىپتاستىرىپ، جوعارى ساپالى دامۋدى ىلگەرىلەتۋىنە قۋاتتى قوزعاۋشى كۇش جانە بازار ومىرشەڭدىگىن ۇستەپ، جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدىڭ جاندى امالياتى بارىسىندا كۇش - قايراتى تاسقىنداعان شينجياڭ تاراۋىن جازۋ ءۇشىن بولىپ تابىلادى.
ەكونوميكانى شارىقتاتۋعا قايتالاي جۇمىلدىردى
جورىققا اتتانۋعا جىگەرلەندىرۋ شايقاس دابىلى قاعىلدى، قايراتتانا ءىس تىندىرار كەز كەلدى. اڭگىمە ماجىلىسىندە كاسىپورىنشىلار ىركەس - تىركەس ءسوز كەزەگىن الدى، ناتيجەلەردى اۋىزعا العاندا، تابىستىڭ قوماقتى، قۋانارلىق ەكەنىن ءبىلدىردى؛ بولاشاقتى تىلگە تيەك ەتكەندە، جوبا - جوسپاردىڭ ايقىن، سەنىمنىڭ كۇشتى ەكەنىن بايقاتتى.
شينجياڭدا تۇراتىن ورتالىق كاسىپورىندارى، رايونعا قاراستى مەملەكەت مەنشىگىندەگى كاسىپورىندار، حالىقتىق كاسىپورىندار، شەتەل قارجى قوسقان كاسىپورىندار، جۇڭگو مەن شەتەل بىرلەسىپ قارجى قوسقان كاسىپورىندار سياقتىلاردان جيىنى 130 دان استام ءار ءتۇرلى كاسىپورىن ماجىلىسكە قاتىناستى.
ۇكىمەت جاقتان قاتىناسقان قوسىننىڭ قۇرامى كۇشتى بولدى، اۆتونوميالى رايوننىڭ 4 باسشىلىق القاسىنداعى باسشىلار، اۆتونوميالى رايونعا (ورتالىققا) توتە قاراستى قاتىستى ورىندارداعى نەگىزگى جاۋاپتى جولداستار، ءارقايسى ايماق، وبلىس، قالالارداعى جۇمىس ءبولىسى بويىنشا جاۋاپتى جولداستار، شينجياڭعا كومەكتەسۋ الدىڭعى شەپ قولباسشىلىق شتابىنداعى جاۋاپتى جولداستار قاتارلىلار ماجىلىسكە قاتىناستى.
نەلىكتەن دەڭگەيى وسىنشالىقتى جوعارى بولدى؟ ”بۇل شينجياڭ ەكونوميكاسىنىڭ دامۋىنا بارىنشا ءمان بەرۋدى ايگىلەدى“، - دەدى شينجياڭ تيانشۇن قامداۋ تىزبەگى جارنا شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ القا باستىعى، باس ديرەكتورى ديڭ جىپيڭ.
جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدىڭ جورىعىندا شينجياڭنىڭ قاتاردان قالۋىنا بولمايدى، ءسوز جوق، اسقاق بەينەمەن ارىنداۋى كەرەك!
2022 - جىلى شينجياڭ كولەمنەن جوعارى ونەركاسىپتىڭ ۇستەمە قۇنىنىڭ ارتۋ قارقىنى، تۇراقتى مۇلىككە قارجى قوسۋ جالپى سوماسىنىڭ ارتۋ قارقىنى، تاۋار يمپورت - ەكسپورت جالپى سوماسىنىڭ ارتۋ قارقىنى سياقتى كوپتەگەن ەكونوميكالىق كورسەتكىشتەر بۇكىل ەلدىڭ ورتاشا دەڭگەيىنەن جاقسى بولدى. بۇل قۋىپ جەتكەندىكتى، شينجياڭنىڭ باسىمدىعى بار ەكەندىگىن، كومەسكى كۇشى بار ەكەندىگىن، سەنىمى بار ەكەندىگىن تۇسىندىرەدى.
كاسىپ سالاسى اۆتونوميالى رايوننىڭ 14 ايماق، وبلىس، قالاسى مەن بيڭتۋانعا تارالعان، مال - مۇلىك كولەمى 80 ميلليارد يۋاننان اسادى، ەلەكتر قۋاتى اگراگاتتار سيىمدىلىعى 10 ميلليون كيلوۆاتتان اسادى ... بۇل مەملەكەت ەلەكتر قۋاتى قارجى قوسۋ توبىنىڭ شينجياڭدا قارجى قوسۋىنىڭ، دامۋىنىڭ ناتيجەسى، ونان دا ماڭىزدىسى، جەلكەن كوتەرىپ قايتا ساپارعا اتتانۋىنداعى مىعىم سەنىمى.
”ءبىز بۇدان كەيىن اۆتونوميالى رايوننىڭ’ بۇكىل ەلدەگى ەنەرگيا، بايلىق ستراتەگياسى بويىنشا قامتاماسىزداندىرۋ بازاسىن تۇلعالاۋىمەن‘ بەلسەندى تۇردە ىرىقتىلىقپەن توعىسىپ، جاڭا داۋىردەگى مەملەكەتتىڭ’ ءۇش بازا، ءبىر ارنا‘ قۇرىلىسىنا جاپپاي قىزمەت كورسەتىپ، شينجياڭنىڭ ەكونوميكاسىنىڭ، قوعامىنىڭ اناعۇرلىم ويداعىداي دامۋىنا كۇش - قۋات قوسامىز“، - دەدى مەملەكەت ەلەكتر قۋاتى قارجى قوسۋ توبى شينجياڭ ەنەرگيا - حيميا ونەركاسىپ شەكتى جاۋاپكەرشىلىك سەرىكتەستىگى پارتكومىنىڭ شۋجيى، القا باستىعى جاڭ جيانكاڭ.
وڭىرلىك ورىن باسىمدىعىن ەكونوميكالىق باسىمدىققا اينالدىرۋدىڭ ۋاكىلى بولۋعا شينجياڭ تيانشۇن قامداۋ تىزبەگى جارنا شەكتى سەرىكتەستىگىنەن دە ۇيلەسىمدىسى بولماسا كەرەك. ول − ينتەرنەتتىك زەردەلى زات اينالىمىن وزەك ەتكەن، تاس جول، تەمىر جول، اۆياتسيا، تەڭىز جولى ءبىر تۇلعالاندىرىلعان، حالىقارالانعان، كەشەندى دامىعان زات اينالىمى قامداۋ تىزبەگى بويىنشا قىزمەت كورسەتۋ كاسىپورنى.
”ءبىز بيىل باسقا ولكەلەردىڭ زات اينالىم توپتارىمەن سەلبەسىپ، اناعۇرلىم كوپ تاۋاردى ءۇرىمجى حالىقارالىق قۇرلىقتىق پورت اۋماعىنا شوعىرلاندىرىپ جونەلتۋدى؛ بەلسەندى تۇردە جۋجياڭ اتىراۋىنداعى، چاڭجياڭ اتىراۋىنداعى تاڭداۋلى ەكسپورتتىق جاساۋ كاسىپورىندارىن ۇرىمجىگە ىرگە تەۋىپ، تياناقتاۋعا باۋراپ، كاسىپ سالالارىنىڭ شوعىرلانۋىن قالىپتاستىرىپ، شينجياڭنىڭ سىرتقى ساۋدا ەكسپورتىنىڭ ۇزاق ۋاقىتتىق تىرەگىن جەتىلدىرۋدى جوسپارلاپ وتىرمىز“، - دەدى ديڭ جىپيڭ.
”قالىڭ كاسىپورىندار مەن كاسىپورىنشىلار − شينجياڭنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىنىڭ تىرەكتى كۇشى، جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋ قۇرىلىسىن جاپپاي ىلگەرىلەتۋدىڭ جاڭا جورىعى بارىسىندا زور ءىس تىندىرا الادى“. بۇل اۆتونوميالى رايوندىق پارتكومنىڭ شۋجيى ما شيڭرۇيدىڭ قالىڭ كاسىپورىنشىلارعا بەرگەن شىنايى تاپسىرماسى.
شارۋاشىلىق - ساۋدا ورتاسى تاعى دا ساپالىلاندى
شارۋاشىلىق - ساۋدا ورتاسى − ءبىر ءتۇرلى جۇمساق كۇش. اڭگىمە ماجىلىسىندە شارۋاشىلىق - ساۋدا ورتاسىن قالاي ساپالىلاندىرۋ وزەكتى تۇيىندەردىڭ بىرىنە اينالدى، اۆتونوميالى رايون باسشىلارى توتە سۇرادى، كاسىپورىنشىلار شىن نيەتپەن جاۋاپ قايتاردى.
نىسانداردىڭ راسمياتىن ءبىتىرۋ قارقىنىن جەدەلدەتۋ، كەدەننەن وتكىزۋ ونىمدىلىگىن جوعارىلاتۋ، حالىقتىق كاسىپورىنداردىڭ قارجى قۇراۋ قيىندىعىن باسەيتۋ، بەرەشەكتى الۋ ماسەلەسىن شەشۋ... اڭگىمە ماجىلىسىندە دەرلىكتەي ءاربىر كاسىپورىنشى ماسەلەلەر مەن ۇسىنىستارىن العا قويدى.
”كاسىپورىن شارۋاشىلىق - ساۋدا ورتاسىنىڭ وزگەرىسىن شىنايى سەزىنە الاما؟ جايشىلىقتا قاتىستى ورىنداردىڭ سىزدەرگە قامقورلىعى مەن قولداۋى جەتكىلىكتى مە“؟ ”سىزدەردىڭ ۇكىمەت تاراۋلارىنا تاعى قانداي پىكىرلەرىڭىز جانە ۇسىنىستارىڭىز بار“؟ اڭگىمە ماجىلىسىندە اۆتونوميالى رايون باسشىلارى ءالسىن - ءالى وسىلاي سۇراق قويىپ وتىردى.
وسىنىڭ بارلىعى ءبىر وزەكتى تىكە مەڭزەدى، جۇيەدەن، ول − شارۋاشىلىق - ساۋدا ورتاسىن ساپالىلاندىرۋ.
”شارۋاشىلىق - ساۋدا ورتاسى جاقسى بولسا عانا، كاسىپورىنداردى سىرتتان ەنگىزۋگە، الىپ قالۋعا، ويداعىداي دامىتۋعا بولادى“. شينجياڭ تاڭجين توقىماشىلىق شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ القا باستىعى جاڭ ۋىنماۋ وسىنداي ويىن ءبىلدىردى. اتالعان سەرىكتەستىك 2020 - جىلى 8 - ايدا تۇمسىق قالاسىندا زەردەلى بايپاق كاسىبى كاسىپ سالاسى باقشاسىن قۇردى، ءار دارەجەلى باسشىلار مەن تاراۋلاردىڭ زور كۇشپەن قولداۋىندا، سول جىلى كەلىسىمگە قول قويۋدى، سول جىلى وندىرىسكە قوسۋدى، سول جىلى كولەمنەن جوعارى ونەركاسىپ كاسىپورنىنا اينالۋدى جۇزەگە اسىردى، بۇل ”بيڭتۋان جىلدامدىعى“ دەپ اتالدى.
”ءبىز بۇكىل دۇنيە جۇزىندەگى جەكە تۇلعالى ءوندىرۋ كولەمى ەڭ زور بايپاق كاسىبى كاسىپورنىن قۇرىپ شىقتىق، بيىل باقشا رايونى قۇرىلىسىن ۇزدىكسىز تەز قارقىنمەن، جوعارى ساپامەن ىلگەرىلەتىپ، كاسىپ سالاسى تىزبەگىنە ساۋداگەر شاقىرۋدى ىلگەرىلەتىپ، جوعارعى، تومەنگى بۋىنداعى كاسىپورىنداردىڭ باقشا رايونىنا ىرگە تەبۋىن ىلگەرىلەتىپ، شينجياڭدا جۇڭگونىڭ باتىس بولىگىندەگى بايپاق كاسىبى ورتالىعىن قۇرامىز“، - دەدى جاڭ ۋىنماۋ.
ال دۇنيە جۇزىندەگى 500 ەگەي كاسىپورىننىڭ ءبىرى تايپيڭياڭ قۇرىلىس توبىنىڭ باس شتابىن نانجيڭنەن ۇرىمجىگە كوشىرۋگە باۋراعانى ءدال شينجياڭنىڭ شارۋاشىلىق - ساۋدا ورتاسى ەدى. ”اكەم جۇڭگو − ازيا − ەۆروپا كورمەسىنە قاتىناسقان، شينجياڭعا تاماشا اسەردە بولدى“. وسى سەرىكتەستىكتىڭ جورالار كەڭەسىنىڭ ءتوراعاسى يان حاۋ مىنانى ءبىلدىردى: شينجياڭ ورناتقان ەتەنە، كىرشىكسىز ۇكىمەت - ساۋدا قاتىناسى حالىقتىق كاسىپورىنداردىڭ دامۋىن الاڭسىز، ويداعىداي ەتتى.
اڭگىمە ماجىلىسىندە ما شيڭرۇي مىنانى اتاپ كورسەتتى: تۇزىمدەنگەن، ۇدايىلانعان ۇكىمەت - ساۋداگەرلەر قارىم - قاتىناس مەحانيزمىن اقاۋسىزداندىرىپ، ءار دارەجەلى باسشى كادرلاردىڭ ىرىقتىلىقپەن ىسكەرلىك كورسەتۋىن، الدا تۇرىپ قىزمەت وتەۋىن ىلگەرىلەتىپ، بەلسەندى تۇردە كاسىپورىندار ءۇشىن قيىن ماسەلەلەردى شەشىپ، ناقتى ءىس ىستەۋ كەرەك.
ءماجىلىس كاسىپورىنشىلار اڭىس ەتكەن ماسەلەلەردى ءبىر - بىردەن سالالاپ، قاتىستى تاراۋلاردى زەرتتەپ شەشۋگە ورنالاستىردى. ءار دارەجەلى باسشىلاردىڭ ءمان بەرۋىندە، شينجياڭنىڭ شارۋاشىلىق - ساۋدا ورتاسى، ءسوز جوق، ۇزدىكسىز ساپالىلانىپ، ءار ءتۇرلى بازار تۇلعالارىنىڭ ومىرشەڭدىگى، ءسوزسىز، جارىسا تۋىنداپ، تولىق جارىققا شىعادى.
تيجارات قۋاتى قايتا سومدالدى
ءبىر ۇزدىك كاسىپورىنشىنىڭ قاجەت ەتەتىنى تەك تيجارات جۇرگىزۋگە شەبەر بولاتىن قابىلەت قانا ەمەس، ونان دا ماڭىزدىسى، كۇللى الەمگە كوز جىبەرەتىن جۇيە، قوعامعا ءوزىن ارنايتىن جاۋاپكەرشىلىك، مىنە بۇل كاسىپورىنشىلار رۋحى بولىپ تابىلادى.
ما شيڭرۇي ماجىلىسىتە مىنالاردى ءبىلدىردى: الەمدىك ستراتەگيالىق كوز اياعا، بازار اشۋ رۋحىنا، باسقارۋ، جاڭالىق اشۋ قابىلەتىنە جانە قوعامدىق جاۋاپكەرشىلىك سەزىمىنە يە تاڭداۋلى كاسىپورىنشىلاردى كۇش سالا جەتىلدىرىپ، ولاردى جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدىڭ شينجياڭ امالياتىنا بەلسەنە ات سالىسۋعا باستاۋ كەرەك.
مەيكى قارجى قوسۋ توبىنىڭ كاسىبى بۇكىل دۇنيە جۇزىنە تارالعان، حالىقارالانۋ دارەجەسى ءبىرشاما جوعارى كاسىپورىن توبى، ءۇي جيھاز بۇيىمدارى بۇكىل دۇنيە ءجۇزىنىڭ 50 نەشە ەلىندەگى 2000 داي دۇكەنىندە ساتىلادى.
”شينجياڭنىڭ وزىندە تولىسىپ - جەتىلگەن مەملەكەتتىك ۇلتتىق سارا ماركا رەتىندە، شينجياڭنىڭ جوعارى ساپالى دامۋى بارىسىندا ءبىزدىڭ بولماۋىمىزعا بولمايدى“، - دەدى مەيكى قارجى قوسۋ توبىنىڭ القا باستىعى فىڭ دۇڭميڭ.
ءۇرىمجى گانچۋانباۋ ەكونوميكالىق، تەحنيكالىق اشۋ رايونىنىڭ ”سۋسىز پورتتى“ حالىقارالىق قۇرلىقتىق پورت اۋماعىنىڭ قامتۋ اۋماعى مەن توراپتىق اۋماعى ەتىپ قۇرۋ شارت - جاعدايىن ازىرلەگەندىگىن كورگەن مەيكى توبى گانچۋانباۋدا وسى زامانعى ەرەكشە زات اينالىمى باقشاسىن سالدى ءارى حالىقارالىق جوعارى ورەدەگى وسى زامانعى زات اينالىمى كاسىپورىندارىن ەنگىزدى.
تايپيڭياڭ قۇرىلىس توبىنىڭ شينجياڭدا تياناقتانىپ قوسقان قارجىسىنىڭ جالپى مولشەرى 30 ميلليارد يۋان بولىپ، تولەگەن سالىعىنىڭ جالپى سوماسى ءبىر ميلليارد 700 ميلليون يۋانعا تايادى. ”جەرگىلىكتى بۇقارانى جۇمىستانۋعا باۋرادى، كەدەيلەردى دالمە - ءدال سۇيەمەلدەۋگە قولداۋ كورسەتتى، ىندەتتەن ساقتانۋ زاتتىق ماتەريالدارىن جىلۋعا اتادى، ءبىز قوعامدىق جاۋاپكەرشىلىكتى بەلسەنە اتقارىپ، اۆتونوميالى رايوننىڭ حالىقتىق كاسىپورىندارىنىڭ مەرەيىن اسىرامىز“، - دەدى يان حاۋ.
قوعامنان الىپ، قوعامعا جۇمساۋ − شينجياڭ تۇڭي كاسىپورنى ازىق - تۇلىك شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ رۋحى.
”ءبىز ۇكىمەتپەن يدەيا، ۇستانىم، ساياسات دەڭگەيىندە تەڭ قادامداستىقتى ساقتاپ، تىعىز سەلبەسىپ، تاماشا ىقپالداستىق جاساپ، بىرگە دامىپ العا باسىپ، قوعامدىق جاۋاپكەرشىلىكتى بەلسەنە اتقارىپ، كورىكتى شينجياڭ قۇرۋعا كۇش - قۋات قوسامىز“، - دەدى شينجياڭ تۇڭي كاسىپورنى ازىق - تۇلىك شەكتى سەرىكتەستىگىنىڭ باس ديرەكتورى چۋ حاڭ.
جۇمىلا كوتەرگەن جۇك جەڭىل! بۇل تاعى ءبىر رەتكى جۇمىلدىرۋ بۇيرىعى، ۇكىمەت شارۋاشىلىق - ساۋدا ورتاسىن ۇزدىكسىز ساپالىلاندىرسا، ءار ءتۇرلى كاسىپورىندار نەگىزگى قوسىندىق رولىن ساۋلەلەندىرسە، جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدى جاپپاي ىلگەرىلەتۋدىڭ جاڭا جورىعىندا شينجياڭ، ءسوز جوق، قارقىنىن تەزدەتىپ، ارىندايتىن بولادى.
