بىرنەشە كۇننەن بەرى سۋىق اۋا الا كەلگەن قۇمدى بوران ەلىمىزدىڭ سولتۇستىگىندەگى باسىم كوپ رايوندارعا ۇزدىكسىز ىقپال جاسادى، وسى رەتكى قۇمدى بوران بيىل جىل باسىنان بەرگى ىقپال كولەمى ەڭ كەڭ ٴبىر رەتكى قۇمدى بوران بولدى. قۇمدى بوران كوزگە، تىنىس جولىنا، تەرىگە ىقپال جاسايدى. قۇمدى بوراندى اۋا رايىندا قايتكەندە دۇرىس قورعانۋعا بولادى؟ ماماندار ايتقان قورعانۋ جەتەكشىسى نازارىمىزدا بولسىن.
قۇم – توپىراقتى اۋا رايىندا كوز ۇنەمى وڭاي زاقىمدالادى. ەگەر كوزگە بىرەر نارسە ءتۇسىپ كەتكەندەي سەزىمدە بولساڭىز، شاڭ - توزاڭنىڭ كوز ٴمۇيىز قابىعىندا ەكەنىن تۇسىندىرەدى، كوزدى ۋقالاۋ سياقتى ۇيلەسىمسىز ٴبىر جايلى ەتۋ شارالارى قولدانىلسا، وندا قۇم - توپىراقتار كوزگە كىرىگىپ كەتەدى دە، وڭاي قابىنادى. كوزدى دەر كەزىندە تازا سۋمەن جۋۋ، ەگەر جاعداي اۋىر بولسا، دەرەۋ شيپاحاناعا بارىپ ەمدەتۋ كەرەك. قۇمدى بوراندى كۇندەرى، ەڭ جاقسىسى، كومەسكى كوزىلدىرىك تاقپاۋ كەرەك، ويتكەنى مۇنداي بولعاندا كوز ٴتىپتى وڭاي زاقىمدالادى. ەگەر قۇمدى بوران كۇشتى بولسا، سىرتقا شىققاندا، ەڭ جاقسىسى، تۇيىقتامالى كوزىلدىرىك تاعىپ كوزدى قورعاۋ كەرەك.
شاڭ - توزاڭ تىنىس جولىنىڭ اقاۋسىزدىعىنا دا ەداۋىر زور ىقپال جاسايدى، اتموسفەراداعى سىمىرىلەتىن تۇيىرشىكتەر كوبەيەدى، بۇل تۇيىرشىكتەر تىنىس الۋ ارقىلى كەڭىردەك تارامىنا ەنىپ، وكپە كوپىرشىكتەرىنە شوگىپ، كەڭىردەكشە قابىنۋ، وكپە قابىنۋ، وكپەنىڭ گازدى ىسىگى سياقتى تىنىس جولى اۋرۋلارىن تۋدىرادى.
قۇرعاق اۋاعا شاڭ - توزاڭ ارالاسسا تەرىنىڭ سىرتقى قاباتىنداعى سۋ قۇرامى ازايادى، سۋ قۇرامى تەز تارالىپ، تەرى قۇرعاپ، تۇك تەسىگى ۇلكەيىپ، بوگدە زاتتار تەرىگە جابىسىپ، تەرى ساڭلاۋى بىتەلىپ، تەرى قىزمەتىنە نۇقسان جەتەدى. سۋ تولىقتاۋ، دىمقىلدىقتى ساقتاۋ، كۇن نۇرىنان ۇيلەسىمدى ساقتانۋ قۇمدى بوراندى اۋا رايىندا تەرىنى قورعاۋداعى نەگىزگى شارانىڭ ءبىرى، سىرتقا شىققاندا شاڭ - توزاڭنىڭ تەرىگە تىكەلەي جۇعىسۋىنان مۇمكىندىكتىڭ بارىنشا ساقتانۋ كەرەك، دىمقىلدىقتى ساقتايتىن تەرى قورعاۋ ونىمدەرىن پايدالانۋ، ٴبىراق، وتە مايلى بولسا، كەرىسىنشە شاڭ - توزاڭدى وڭاي سىمىرەدى. بۇدان سىرت، سۋدى كوپ ىشۋگە كوڭىل ٴبولۋ كەرەك.
