تيانشان تورى
تيانشان تورى   ›   جاڭالىقتار   ›   ماڭىزدى حابارلار

«”چاڭ - اندا تاعى قول ۇستاسۋ، التىننان دا قىمبات قايتا كەزدەسۋ“ − ءتوراعا شي جينپيڭنىڭ ”جۇڭگو − ورتا ازيا باسشىلار ءماجىلىسى“ ۋاقىتى جونىندە»

حالىق گازەتى اۆتورلى ماقالا جاريالايدى

«”چاڭ - اندا تاعى قول ۇستاسۋ، التىننان دا قىمبات قايتا كەزدەسۋ“ − ءتوراعا شي جينپيڭنىڭ ”جۇڭگو − ورتا ازيا باسشىلار ءماجىلىسى“ ۋاقىتى جونىندە»

  شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 5 - ايدىڭ 20 - كۇنى بەيجيڭنەن بەرگەن حابارى. حالىق گازەتى 5 - ايدىڭ 21 - كۇنى «”چاڭ - اندا تاعى قول ۇستاسۋ، التىننان دا قىمبات قايتا كەزدەسۋ“ − ءتوراعا شي جينپيڭنىڭ ”جۇڭگو − ورتا ازيا باسشىلار ءماجىلىسى“ ۋاقىتى جونىندە» اتتى اۆتورلى ماقالا جاريالايدى.

  ماقالادا بىلاي دەلىندى: بارشا جۇرت تاريح − ءوتىپ كەتكەن بۇگىنگى كۇن دەسەدى.

  ”13 پاتشالىقتىڭ بايىرعى استاناسىنىڭ“ اڭىزىندا كوپتەگەن تاريحي ۋاقيعالار باياندالعان. ”سان مىڭداعان ءۇي شاحماتتىڭ تاسىنداي ورنالاسقان“ ساۋلەتتى كورىنىس، ”وزەندەرى تارامدانا جوڭكىلگەن“ ايبىندى بەينە، مەملەكەت بىرلىككە كەلگەن، گۇلدەنگەن، حالىق تىنىش ءومىر كەشىرگەن حاننىڭ سالتاناتى مەن تاڭنىڭ كوركى حۋاشيانىڭ ورتاق ەستەمەسىنە اينالدى. گۋانجۇڭ جازىعىنداعى شي - ان جاڭا جورىقتىڭ باستالۋ قارساڭىندا تاعى ءبىر شۇعىلالى داستان جازدى.

  5 - ايدىڭ 18 - كۇنىنەن 19 - كۇنىنە دەيىن جۇڭگو − ورتا ازيا باسشىلار ءماجىلىسى وسى ارادا وتكىزىلدى. ازيا − ەۆروپا ۇلى قۇرلىعىنىڭ سەنترى رەتىندە، ورتا ازيا شىعىس پەن باتىستى بايلانىستىراتىن، وڭتۇستىك پەن سولتۇستىكتى تۇتاستىراتىن توعىز جولدىڭ تۇيىلىسىنە ورنالاسقان، دۇنيە جۇزىلىك وزگەرىس، داۋىرلىك وزگەرىس، تاريحي وزگەرىس بۇرىن بولماعان تاسىلمەن ورىستەگەن ساتتە ستراتەگيالىق ورنى ماڭىزدى بولا ءتۇستى.

  ماقالادا مىنالار اتاپ كورسەتىلدى: بۇگىن − ەرتەڭگى تاريح.

  بۇل كورىنىس تاريحقا جازىلادى: سان مىڭداعان ارماندى ارقالاپ جازىلعان شي - ان جارناماسى دايىن بولدى، 6 ەل اناعۇرلىم تىعىز جۇڭگو − ورتا ازيا تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قول ۇستاسا قۇرۋعا بەل بايلادى، سونىمەن بىرگە جۇڭگو − ورتا ازيا مەملەكەت باسشىلارى ديدارلاسۋ مەحانيزمىنىڭ رەسمي قۇرىلعاندىعىن جاريالادى.

  جۇڭگو − ورتا ازيا، مىڭ جىلعا جالعاسقان دوستىق وزەنى، ديپلوماتيالىق قارىم - قاتىناس ورناتقان 31 جىلدا تىنىق كۇيدە جىلىپ اعىپ، بۇگىنگە جەتكەن اعىسىمەن 6 ەل مەملەكەت باسشىلارىنىڭ تۇڭعىش رەتكى ناقتى باسشىلار ءماجىلىسىن الىپ كەلدى.

  تۇڭعىش رەتكى شاحماتتىڭ باستاۋ جۇرىسىندە نەلىكتەن شي - ان تاڭدالدى؟ تاريحتىڭ سالقار كوشىنە كوز سالىپ، ازيا − ەۆروپا كارتاسىنا كوز جىبەرسەك، قوڭىراۋلى كەرۋەن كوشكەن بايىرعى جولدان بۇگىنگى تاڭداعى تولاسسىز جوڭكىلىپ جاتقان ”قۇرىش كەرۋەندەرگە“ دەيىن ەسكە الساق، ونىڭ تەرەڭ ءمانىن ءتۇسىنۋ قيىن ەمەس.

  ەندەشە، نە ءۇشىن جۇڭگو؟ نە ءۇشىن ورتا ازيا؟ نە ءۇشىن ءدال قازىر بولادى؟

  ورتا ازيا ءبىر ءتۇرلى وڭىرلىك سايكەسۋ تاسىلىمەن جۇڭگومەن قول الىستى. جۇڭگو توڭىرەكتىك ديپلوماتياداعى ىشتەسۋ مەن تارتىسۋ بارىسىندا نازارىن باتىس سولتۇستىك باعىتتاعى ورتا ازياعا اۋداردى. وسى رەتكى باسشىلار ماجىلىسىندە، ورتا ازيا جۇڭگونى تاڭدادى، سونداي - اق جۇڭگو دا ورتا ازيانى تاڭدادى.

  ماقالادا بىلاي دەلىندى: ”چاڭ - اندا تاعى قول ۇستاسۋ، التىننان دا قىمبات قايتا كەزدەسۋ“، ءتوراعا شي جينپيڭ كوپ دالەل - دايەك كەلتىردى. ”التىننان قىمباتتىڭ“ ۇلەس سالماعىندا جىبەك جولىن ”اشۋ“ جونىندەگى تەرەڭ سۇيىسپەنشىلىك بار بولىپ قانا قويماي، جاڭا داۋىردەگى ءىرى ەل ديپلوماتياسىنىڭ مول قورداسى دا قامتىلعان.

  ماقالا 5 بولىككە بولىنگەن: تاعدىرلاسپىز، ءدامى ورتاق؛ شەكسىز ۇزاق ساپار شەگۋ؛ تىرشىلىك اتاۋلىنىڭ ءتۇپ توركىنى بولادى؛ ءبارىن ءبىراق قامتىپ، كوركەمدىكتى ورتاقتاسۋ؛ تاۋلار يىقتاسا بيىكتەيدى، بۇلاقتار جينالا وزەنگە اينالادى.

  ماقالادا بىلاي دەلىندى: كەزىندە اناردىڭ سورتى ”جيڭپيتيان“ بايىرعى جىبەك جولىن بويلاپ، 10 مىڭ شاقىرىم شالعايداعى چاڭ - انعا جەتكىزىلگەن. 5 - ايدىڭ 19 - كۇنى تۇستە باسشىلار ءماجىلىسى شىمىلدىعىن جاپتى. ءتوراعا شي جينپيڭ ورتا ازياداعى 5 ەلدىڭ مەملەكەت باسشىلارىمەن بىرگە ءماجىلىس الاڭىنىڭ سىرتىنداعى كوگالعا بارىپ، ىنتىماقتى بەينەلەيتىن 6 ءتۇپ انار اعاشىن ەكتى.

  ”اعاش ماۋەلەگەندە، انار ءتۇيىن تۇيەدى“، ولار تاياۋ بولاشاق جونىندە ۋادەلەستى.

جاۋاپتى رەداكتور : ريزا حاميت

ەسكەرتۋ:

تورابىمىزداعى مازمۇنداردى پايدالانۋعا تۋرا كەلگەندە، ءسوزسىز جازباشا رۇقساتقا يە بولۋ كەرەك. مازمۇنداردى رۇقساتسىز جالعاپ تاراتۋعا، كەسىپ رەداكسيالاۋعا، وزگەرتۋگە، قىسقارتىپ قۇراستىرۋعا، باسقا ورىنعا كوشىرۋگە نەمەسە باسقا تاسىلدەرمەن كوبەيتۋگە ءارى تاراتۋعا بولمايدى، قايشى كەلگەندەردىڭ زاڭدىق جاۋاپكەرشىلىگى زاڭ بويىنشا قۋزاستىرىلادى.