”تۇنىق سۋ، جاسىل تاۋ − باعالى بايلىق“ ۇستانىمىن امالياتتا ايگىلەپ، جوعارى ساپالى دامۋدىڭ جاسىل ءتۇستى نەگىزىن بەكەمدەيىك
گازەتىمىزدىڭ شولۋشىسى
بۇيرات قىرقالار نۋ ورمانمەن كومكەرىلدى، جازىق دالادا كوگىلدەر وزەندەر مەن جاسىل جامىلعىلار توعىستى، قالا مەن اۋىلدا قۇستار سايراپ، گۇلدەر جايقالدى، دامۋ، جاسىلدانۋ، بايۋ ىستەرى بىردەي شالقىدى... تۇڭعىش رەتكى مەملەكەتتىك ەكولوگيا كۇنى قارساڭىندا، شي جينپيڭنىڭ ەكولوگيالىق وركەنيەت يدەياسىن ءتۇسىنىپ، شينجياڭنىڭ ەكولوگيالىق وركەنيەت قۇرىلىسىنداعى كورنەكتى جەتىستىكتەرىنە كوز جىبەرگەنىمىزدە، جاڭا داۋىردە ”تۇنىق سۋ، جاسىل تاۋ − باعالى بايلىق“ ۇستانىمىن امالياتتا ايگىلەۋ سەنىمىمىز اناعۇرلىم بەكەمدەلىپ، جاڭا جورىقتا كورىكتى شينجياڭ قۇرۋ ارەكەتىمىز ءتىپتى دە سانالى بولا ءتۇستى.
تۇنىق سۋ، جاسىل تاۋ − باعالى بايلىق، بۇل ماڭىزدى دامۋ ۇستانىمى، باياندى دامۋدى جۇزەگە اسىرۋدىڭ ىشكى تالابى، سونىمەن بىرگە وسىزامانداندىرۋ قۇرىلىسىن ىلگەرىلەتۋدەگى كەلەلى پرينسيپ. باس شۋجي شي جينپيڭ پارتيا 20 - قۇرىلتايى بايانداماسىندا: ”جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋ − ادام مەن تابيعات جاراسىمدى قاتار ءومىر سۇرەتىن وسىزاماندانۋ“ ەكەندىگىن اتاپ كورسەتتى، مەملەكەتتىك ەكولوگيالىق ورتانى قورعاۋ جينالىسىندا: ”جوعارى ساپالى دامۋدىڭ جاسىل ءتۇستى نەگىزىن بەكدەمدەۋ“ كەرەكتىگىن باسا دارىپتەدى. ەكولوگيالىق ورتانى قورعاۋ مەن ەكونوميكانىڭ دامۋى ءبىر - بىرىنە قايشى كەلگەن قاراما - قارسى قاتىناس ەمەس، قايتا ديالەكتيكالىق بىرلىككە كەلگەن قاتىناس، ەكولوگيالىق ورتانى قورعاۋدىڭ ءوزى جاراتىلىستىق قۇن مەن ۇستەمە جاراتىلىستىق كاپيتالدى قورعاۋ، ياعني ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋدىڭ كومەسكى كۇشى مەن تەبىنىن قورعاپ، تۇنىق سۋ، جاسىل تاۋدى ۇزدىكسىز باعالى بايلىققا اينالدىرۋ بولىپ تابىلادى.
يدەيامەن جول باستاپ، قايراتتانا العا ۇمتىلدى. بۇرىن بولىپ كورىلمەگەن سەرپىنمەن ”ءۇرىمجى − سانجى − شىحىزى“ ءوڭىرى اتموسفەراسىنىڭ لاستانۋىن سايكەستى جونگە سالىپ، لاستانۋدان ساقتانۋ جانە ونى جونگە سالۋدان قامال الۋ شايقاسىندا باتىل جەڭىسكە قول جەتكىزدى؛ ۇزدىكسىز قاجىماي كۇش سالىپ قۇمايتتانۋدان ساقتانىپ، قۇمدى تىزگىندەپ، شولەيتتەنگەن، قۇمايتتانعان جەر كولەمىنىڭ تۇڭعىش رەت ”قوس ازايۋىن“ جۇزەگە اسىردى؛ جەل ەلەكتر قۋاتى، فوتوۆولتتىق ەلەكتر تاراتۋ سىندى كەلەلى نىسان قۇرىلىستارىن ورنالاستىرىپ، ءشول دالانى، قۇبا ءتۇزدى جاسىل ەلەكتردىڭ ”كوگىلدىر تەڭىزىنە“ اينالدىردى؛ سۋدى ”ءبىر تۇتاس جۇيە“ بويىنشا باسقارىپ، ءاربىر تامشى سۋدان ەڭ ۇلكەن قۇن جاراتۋعا مۇمكىندىك جاسادى... سوڭعى جىلدارى ”تۇنىق سۋ، جاسىل تاۋ − باعالى بايلىق“ ۇستانىمىنىڭ جەتەكشىلىگىندە، شينجياڭ ەكولوگيالىق ورتانى قورعاۋدى ءبىر تۇتاس جوسپارلاۋعا جانە جوعارى ساپالى دامۋدى ىلگەرىلەتۋگە تاباندى بولىپ، تاۋ، سۋ، ورمان، ەگىنجاي، كول، جايلىم، قۇمدى ءبىر تۇلعالاندىرىپ قورعاۋدى جانە جۇيەلى جونگە سالۋدى ءبىر تۇتاس جوسپارلاپ، جاسىل كارتينانى ۇزدىكسىز كەڭگە جايىپ، تيانشان الابىن تىرشىلىك لەبى ەسكەن «مىڭ شاقىرىمدىق جەر - سۋ سۋرەتىنە» اينالدىردى. ادام جاسىل تاۋدى ارداقتاسا، جاسىل تاۋ دا، ءسوز جوق، ادامنىڭ ءۇمىتىن اقتايدى، ءبىز تەك جاسىل دامۋدا ۇستامدىلىق ساقتاپ، دامۋ وي جەلىسىندە جاڭالىق اشىپ، دامۋ تاسىلىنە بۇرىلىس جاساساق بولعانى، ءوندىرىسى دامىعان، تۇرمىسى باي، ەكولوگياسى تاماشا وركەنيەتتى دامۋ جولىن تاماشا باسا الامىز.
ەكولوگيا كوركەيسە وركەنيەت كوركەيەدى، ەكولوگيا ناشارلاسا وركەنيەت قۇلدىرايدى. تاريح مۇنارىن كەسىپ وتسەك، تاكلاماكان ءشولىنىڭ جايىلىپ كەڭەيۋى ءبىر مەزگىل داۋرەندەگەن جىبەك جولىن بوگەدى؛ كروران بايىرعى قالاسى تىڭ اشىپ يگەرۋ، بەتالدى سۋارۋ سەبەبىنەن كونچى وزەنىنىڭ ارناسى بۇزىلىپ، قۇلدىرادى... تاريحتىڭ تەرەڭ ساباعى ىشكەرىلەي تولعانۋعا تاتيدى. بۇگىنگى تاڭدا كورىكتى شينجياڭ قۇرىلىسى نىق قادام تاستادى، الايدا جەتكىلىكتى بولماعان دامۋ مەن دامۋدان تۋىنداعان كەرى اسەردىڭ شينجياڭدا قاتار ورىن تەۋىپ وتىرعاندىعىن كورە ءبىلۋىمىز قاجەت، ەكولوگيالىق جۇيە ءالسىز، بايلىقتىڭ، ورتانىڭ شيەلەنىستى شەكتەمەسى سياقتى ماسەلەلەر، سىن - سايىستار رەال تۇردە الدىمىزعا قويىلدى. ءسوزسىز، ەكولوگيالىق ورتانى قورعاۋدىڭ كوكەي تەستىلىگى مەن جاپالىلىعىن سەرگەكتىكپەن تانىپ، ەكولوگيالىق وركەنيەت قۇرىلىسىن كۇشەيتۋدىڭ ماڭىزدىلىعى مەن قاجەتتىلىگىن ايقىن تانىپ، قامال الىپ، قيىندىقتاردى جەڭىپ، جان - جاقتى ىلگەرىلەتىپ، كورىكتى شينجياڭ قۇرىلىسىنىڭ جاڭا جاعدايىن ۇزدىكسىز اشۋىمىز كەرەك.
”تۇنىق سۋ، جاسىل تاۋ − باعالى بايلىق“ ۇستانىمىن شينجياڭنىڭ بايتاق دالاسىندا تەرەڭ تامىر تارتتىرىپ، كورىكتى شينجياڭ قۇرىلىسىنىڭ جاڭا جاعدايىن ۇزدىكسىز اشۋدا باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ مەملەكەتتىك ەكولوگيالىق ورتانى قورعاۋ جينالىسىنداعى ماڭىزدى ءسوزىنىڭ رۋحىن مۇقيات ۇيرەنىپ، دايەكتىلەندىرىپ، كەزەكتە ەكولوگيالىق وركەنيەت قۇرىلىسىندا ءدوپ كەلگەن جاعدايدى تەرەڭ تانىپ، ەكولوگيالىق وركەنيەت قۇرىلىسىن ىلگەرىلەتۋدە ويداعىداي ءبىر جاقتى ەتۋگە ءتيىستى كەلەلى قاتىناستى دۇرىس يگەرىپ، كورىكتى جۇڭگو قۇرىلىسىنداعى ستراتەگيالىق مىندەتتەر مەن كەلەلى شارالاردى جۇيەلى تياناقتاندىرىپ، جان - جاقتى ىلگەرىلەتىپ، شينجياڭنىڭ ەكولوگيالىق ورتاسىنىڭ ساپاسىنىڭ ۇزدىكسىز جاقسارۋىن ىلگەرىلەتۋ كەرەك. نازاردى ءتۇيىندى قىزمەت مىندەتتەرىنە شوعىرلاندىرىپ، لاستانۋدان ساقتانۋ جانە ونى وڭاۋدان قامال الۋ شايقاسىن تاباندىلىقپەن ويداعىداي جۇرگىزىپ، ”ءۇرىمجى − سانجى − شىحىزى“ ءوڭىرى اتموسفەراسىنىڭ لاستانۋىن وڭاۋدى تەرەڭدەتىپ، ەكولوگيالىق جۇيەنىڭ الۋان تۇرلىلىك، ورنىقتىلىق، باياندىلىق دەڭگەيىن جوعارىلاتىپ، ەكولوگيانى قورعاۋدى، قالپىنا كەلتىرۋدى باقىلاۋ - باسقارۋدى كۇشەيتىپ، نازاردى ”كومىر قىشقىل گازىنىڭ شىعارىلۋىن ەڭ جوعارى مانگە جەتكىزۋ، كومىر قىشقىل گازىن بەيتاراپتاندىرۋ“ نىساناسىنا شوعىرلاندىرىپ، دامۋ ءتاسىلىن جاسىل، تومەن كومىر قىشقىل گازدى تيپكە قاراي ويىستىرۋدى جەدەل ىلگەرىلەتىپ، جاسىل، تومەن كومىر قىشقىل گازدى دامۋدى ەكولوگيالىق ورتا ماسەلەسىن شەشۋدىڭ تۇبىرىنەن وڭاۋ شاراسى ەتۋگە تاباندى بولىپ، جاسىل ءوندىرىس ءتاسىلى مەن تۇرمىس ءتاسىلىن جەدەل قالىپتاستىرۋ كەرەك.
ەكولوگيالىق وركەنيەت قۇرىلىسى − قازىر ەڭبەك ءسىڭىرىپ، بولاشاقتا يگىلىگىن كورەتىن ءىس. ءبىز ”مەملەكەتتىڭ زور ءىسىن“ ەستە بەرىك ساقتاپ، شي جينپيڭنىڭ ەكولوگيالىق وركەنيەت يدەياسىن ىشكەرىلەي دايەكتىلەندىرىپ، باياندى تىنىشتىققا ساياتىن ءتۇبىرلى سيپاتتى، نەگىزدىك سيپاتتى، ۇزاق بولاشاقتىق سيپاتتى قىزمەتتەر تۇرعىسىنان ەكولوگيالىق وركەنيەت قۇرىلىسىن جوسپارلاپ، ىلگەرىلەتىپ، تۇنىق سۋ، جاسىل تاۋدى ءتىپتى دە كورىكتەندىرىپ، باعالى بايلىقتى ءتىپتى دە مولايتىپ، جوعارى ساپالى دامۋعا ءتىپتى دە كوپ ”جاسىلمەن قامتۋ مولشەرىن“ ۇستەۋىمىز كەرەك.
