جىبەك جولى كەرەمەتىن جالعاستىرىپ، سىرتقا ەسىك اشۋدىڭ جاڭا تاراۋىن جازايىق
□ گازەتىمىزدىڭ شولۋشىسى
جىبەك جولى رۋحىن اسقاقتاتىپ، ازيا − ەۆروپا سەلبەستىگىن تەرەڭدەتەيىك. 2023 - جىلعى (جۇڭگو) ازيا − ەۆروپا تاۋار ساۋدا كورمەسىنىڭ اشىلۋ سالتى جانە تيانشان تالقى مىنبەرى 8 - ايدىڭ 17 - كۇنى وتكىزىلدى. جۇڭگو − ازيا − ەۆروپا كورمەسىنىڭ ماڭىزدى قۇرامداس بولىگى رەتىندە، وسى كەزەكتى تاۋار ساۋدا كورمەسى جۇڭگو مەن ازيا، ەۆروپا ەلدەرىنىڭ سەلبەستىگىنىڭ، ەسىك اشۋىنىڭ شىت جاڭا تاراۋىن جازىپ، ”ەلشىلەر ىركەس - تىركەس جولعا شىعىپ، ساۋدا كەرۋەندەرى ۇزىلمەي شۇباعان“ جىبەك جولى كەرەمەتىن جالعاستى جازادى.
”تاريحقا قايىرىلا قاراپ، مەن تاۋ قويناۋىندا جاڭعىرعان كەرۋەن قوڭىراۋىن ەستىگەندەي، ءشول دالادا بۋداقتاي كوتەرىلگەن ءتۇتىندى كورگەندەي بولدىم “. 2013 - جىلى ءتوراعا شي جينپيڭنىڭ جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋىن بىرگە قۇرۋ باستاماسىن تۇڭعىش رەت ورتاعا قويعانداعى تەرەڭ سۇيىسپەنشىلىككە تولى لەكسياسى قۇلاقتان كەتپەيدى، ارادا 10 جىل ءوتتى، وسى كەزەكتى تاۋار ساۋدا كورمەسىن وتكىزۋدىڭ ءمانى اسا وزگەشە. وسى كەزەكتى تاۋار ساۋدا كورمەسى وتكەن ءار كەزەكتەگىدەن دە كولەمى ەڭ ۇلكەن بولىپ قالماستان، اۋەلى 2019 - جىلدان قازىرگە دەيىن شينجياڭدا وتكىزىلگەن كولەمى ەڭ ۇلكەن ءبىر كەزەك كورمە - ءماجىلىس بولىپ تابىلادى. مەيلى 40 مەملەكەت پەن رايوننان، 7 حالىقارالىق ۇيىمنان كەلگەن سيلى قوناقتاردىڭ كورمەگە، ماجىلىسكە قاتىناسۋى بولسىن، الدە 70 مىڭ شارشى مەترلىك كورمە كولەمى، ياكي 30 نەشە رەتتەن اساتىن تالقى مىنبەرى جانە ساۋدانى، قارجى قوسۋدى جەبەۋ قيمىلى بولسىن، ءبارى - ءبارى دە جوعارى دارەجەمەن، بيىك دەڭگەيمەن، ورەلى ولشەممەن دۇنيە جۇزىنە جۇڭگو شينجياڭىنىڭ سىرتقا ەسىك اشۋداعى بەرىك بەكىمى مەن سەنىمىن تاراتىپ، شينجياڭنىڭ جوعارى ساپالى دامۋدى ىلگەرىلەتۋدەگى پارمەندى قوزعاۋشى كۇشىن ايگىلەپ، شينجياڭنىڭ جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋى وزەكتى رايون رەتىندەگى جاۋاپكەرشىلىگى مەن ۇستىنە الۋىن ايگىلەيدى.
ءبىر جىلدىڭ الدىندا، ءتوراعا شي جينپيڭ 7 - كەزەكتى جۇڭگو − ازيا − ەۆروپا كورمەسىنە جولداعان قۇتتىقتاۋ حاتىندا بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: ازيا − ەۆروپا قۇرلىعى دامۋ ومىرشەڭدىگىنە جانە كومەسكى كۇشكە تولى، ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى“ بىرگە قۇرۋ حالىقارالىق سەلبەستىگىندەگى ءتۇيىندى ءوڭىر. جاقىنعى جىلداردان بەرى جۇڭگونىڭ شينجياڭى وڭىرلىك ورىن باسىمدىعىن تولىق ساۋلەلەندىرىپ، جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋى وزەكتى رايونى قۇرىلىسىن بەلسەنە ىلگەرىلەتىپ، جۇڭگو مەن ازيا − ەۆروپا وڭىرىندەگى ەلدەردىڭ ۇلاسۋىن - تۇتاسۋىن، ءوزارا تيىمدىلىك جاساپ سەلبەسۋىن، بىرگە دامۋىن جەبەپ، بەلسەندى ناتيجەگە قول جەتكىزدى. وسى كەزەكتى تاۋار ساۋدا كورمەسىندە اناعۇرلىم كەڭ دوستار شەڭبەرى، اناعۇرلىم زەردەلى جاسامپازدىق، اناعۇرلىم كوپ سەلبەستىك ورايى سياقتى ايقىن ەرەكشەلىكتەر جارىققا شىقتى، بۇل جۇڭگونىڭ ازيا − ەۆروپا ەلدەرىمەن اناعۇرلىم كەڭ كولەمدى، اناعۇرلىم جوعارى دەڭگەيلى، اناعۇرلىم تەرەڭ قاتپارلى وڭىرلىك سەلبەستىكتى جانە ءوزارا تيىمدىلىك جاساپ، تەڭ يگىلىككە كەنەلۋدى جۇزەگە اسىرۋىن ىلگەرىلەتەدى ءارى جۇڭگو شينجياڭىنىڭ جوعارى دەڭگەيلى سىرتقا ەسىك اشۋىنىڭ وراسان زور كومەسكى كۇشىن تاعى ءبىر رەت كورنەكتىلەندىرەدى.
بۇگىنگى شينجياڭ ىشكى قۇرلىق قويناۋىنان سىرتقا ەسىك اشۋدىڭ الدىڭعى شەبىنە قاراي بەت الۋدا ءارى جوعارى ساپالى دامۋدىڭ شەشۋشى مەزگىلىندە تۇر، جوعارى دەڭگەيلى سىرتقا ەسىك اشۋ ارقىلى جوعارى ساپالى دامۋدى جەبەۋدى وتكەندەگى ءارقانداي كەزدەگىدەن دە قاجەت ەتەدى. سىرتقا ەسىك اشۋدىڭ ماڭىزدى تۇعىرى رەتىندە، تاۋار ساۋدا كورمەسى 3 كەزەك ءساتتى وتكىزىلىپ، جاپپاي سوتسياليستىك وسىزاماندانعان قۇدىرەتتى ەل قۇرۋداعى شينجياڭنىڭ ستراتەگيالىق ورنىن كوزدەپ، ازيا − ەۆروپا التىن ارناسىن جانە باتىسقا ەسىك اشۋ الدىڭعى شەبىن بەلسەنە تۇلعالاۋ، جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋى وزەكتى رايونىن قۇرۋ، ”8 ءىرى كاسىپ سالاسى شوعىرىن“ تۇلعالاۋ قاتارلىلاردا ماڭىزدى رول اتقارۋدا. وسى كەزەكتى تاۋار ساۋدا كورمەسى ىشكەرىلەي اشىق اۋىس - كۇيىس جاساۋدىڭ، سەلبەستىكتى تەرەڭدەتۋدىڭ ءىس جۇزىندىك ارەكەتى رەتىندە، شينجياڭنىڭ ەكونوميكاسىنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىن ىلگەرىلەتۋگە تاعى دا كۇش ۇستەيتىندىگى ءشۇباسىز.
وسى كەزەكتى تاۋار ساۋدا كورمەسىنىڭ نەگىزگى تاقىرىبى − ”جىبەك جولى رۋحىن اسقاقتاتۋ، ازيا − ەۆروپا سەلبەستىگىن تەرەڭدەتۋ“. 2000 نەشە جىلدىڭ الدىندا، بۇرىنعىلار قاجىرلىلىقپەن ءىز سالىپ، ساحارانى، قۇمدى ءشولدى كەسىپ ءوتىپ، داۋىلدى تولقىنداردى جارىپ، سان مىڭ شاقىرىم جول باسىپ، جىبەك بۇيىمدارىن، تۇقىم الماستىردى... بەيبىت بولۋ جانە سەلبەسۋدى، اشىق جانە سيىسىمدى بولۋدى، ءوزارا ۇيرەنىپ ءوزارا ۇلگى الۋدى، ءوزارا تيىمدىلىك جاساپ تەڭ يگىلىككە كەنەلۋدى وزەك ەتكەن جىبەك جولى رۋحىن قالىپتاستىردى. قازىر ءار ەل ساۋداگەرلەرى ۇشاقپەن قاتىناپ، تاۋ - تەڭىزدى ەندەي ءوتىپ تيانشان تاۋىنىڭ ەتەگىندە باس قوسىپ، وزدەرىنىڭ ەكونوميكا - ساۋدا، عىلىم - تەحنيكا جەتىستىكتەرىن كورمەلەۋدە. جىبەك جولى ەكونوميكالىق بەلدەۋىنىڭ وزەكتى رايونى رەتىندە، شينجياڭنىڭ وسى رەتكى تاۋار ساۋدا كورمەسىن ويداعىداي وتكىزىپ، ازيا − ەۆروپانىڭ سەلبەستىك سالاسىن كەڭەيتىپ، ازيا − ەۆروپا سەلبەستىك دەڭگەيىن جوعارىلاتىپ، ازيا − ەۆروپاداعى ءارقايسى ەلدىڭ ساۋدا بارىس - كەلىسىنە كەڭ وراي جاراتىپ، مىڭ جىلعا جالعاسقان جىبەك جولى رۋحىنىڭ جاڭا داۋىردە جاڭا ومىرشەڭدىك كۇش تاسقىنداتىپ شۇعىلا شاشۋىنا مۇمكىندىك جاساۋعا نەگىزى دە، سەنىمى دە بار.
نيەتتەس بولعاندارعا جول الىستىق ەتپەيدى. قىزعىن، جان - جاقتىلى قىزمەت وتەۋ ارقىلى سەلبەستىك جاساپ تەڭ يگىلىككە كەنەلۋ پوزيتسياسىمەن توڭىرەكتىڭ ءتورت بۇرىشىنان كەلگەن قوناقتارعا، دوستارعا قۇشاقتى ايقارا اشىپ، ەل ءىشى - سىرتىنداعى كورمەگە قاتىناسۋشى ساۋداگەرلەرگە ”وزەكتى رايوننىڭ“ شىن پەيىلى مەن ساپاسىن شىنايى سەزىندىرىپ، دۇنيە جۇزىنە وزىنە سەنىمدى، ەسىك اشقان، قارىشتاپ دامىعان جۇڭگو شينجياڭىن ايگىلەپ، جوعارى دەڭگەيلى سىرتقا ەسىك اشۋدى تاعى دا تىڭ ساتىعا كوتەرۋدى ىلگەرىلەتەيىك.
