شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 8 - ايدىڭ 22 - كۇنى يوحاننەسبۋرگتەن بەرگەن حابارى (تىلشىلەر حاۋ ۋيۋي، تيان حۇڭي). جەرگىلىكتى ۋاقىت 8 - ايدىڭ 22 - كۇنى تۇستەن كەيىن مەملەكەت ءتوراعاسى شي جينپيڭ يوحاننەسبۋرگ بريكس ەلدەرى ساۋدا - ونەركاسىپشىلەر تالقى مىنبەرىنىڭ جابىلۋ سالتىندا «ىنتىماقتى، سەلبەستىكتى تەرەڭدەتىپ، حاۋىپ - قاتەرلەرگە، سىن - سايىستارعا توتەپ بەرىپ، اناعۇرلىم كوركەم دۇنيە ءجۇزىن بىرگە قۇرايىق» دەگەن تاقىرىپتا ارناۋ ءسوز سويلەدى.
شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: قازىرگى ۋاقىتتا دۇنيە ءجۇزىنىڭ وزگەرىسى، ءداۋىردىڭ وزگەرىسى، تاريحتىڭ وزگەرىسى بۇرىن بولماعان تاسىلمەن ءورىس الىپ، ادامزات قوعامى شەشۋشى ساتكە ءدوپ كەلدى. ىنتىماقتاسۋ مەن توعىسۋعا تاباندى بولۋ كەرەك پە، الدە بولشەكتەنۋ مەن قارسىلاسۋعا بەتتەۋ كەرەك پە؟ بەيبىتشىلىكتى، ورنىقتىلىقتى قول ۇستاسا قورعاۋ كەرەك پە، الدە ”جاڭا قىرعي قاباق سوعىسىنىڭ“ شىڭىراۋىنا قاراي قۇلاۋ كەرەك پە؟ اشىقتىق، سيىسىمدىلىق بارىسىندا گۇلدەنۋگە بەت الۋ كەرەك پە، الدە وزبىرلىق، زورەكەرلىك بارىسىندا سۇرەڭسىزدىككە باتۋ كەرەك پە؟ اۋىس - كۇيىس جاساۋ جانە ءوزارا ۇلگى الۋ بارىسىندا ءوزارا سەنىمدىلىكتى ارتتىرۋ كەرەك پە، الدە ىزگىلىكتى تاكاپپارلىق پەن سىڭار جاقتىلىقتىڭ تاساسىندا قالدىرۋ كەرەك پە؟ تاريح ماياتنيگىنىڭ قالاي قاراي بەيىمدەلۋى ءبىزدىڭ تاڭداۋىمىزعا بايلانىستى.
شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: قازىرگى دۇنيە ءجۇزى − ءبىرى گۇلدەنسە ءبارى گۇلدەنەتىن، ءبىرى زيان تارتسا ءبارى زيان تارتاتىن تاعدىرلاس ورتاق تۇلعا. ءار ەل حالقىنىڭ اڭساعانى ”جاڭا قىرعي قاباق سوعىسى“ ەمەس، ”شاعىن شەڭبەر“ دە ەمەس، قايتا ءۇرتىس باياندى، جاپپاي حاۋىپسىز دۇنيە ءجۇزى، بىرگە گۇلدەنەتىن، اشىق تا سيىسىمدى، كىرشىكسىز دە كوركەم دۇنيە ءجۇزى. بۇل تاريح العا باسۋىنىڭ لوگيكاسى، ءداۋىر دامۋىنىڭ اعىمى. ءار ەل دۇرىس دۇنيە كوزقاراسىن، تاريح كوزقاراسىن، كەلەلى جاعداي كوزقاراسىن بەرىك ۇستانىپ، ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قۇرۋ ۇستانىمىن ارەكەتكە اينالدىرۋى، ارماندى رەالدىققا اينالدىرۋى كەرەك.
ءبىز بىرگە دامۋدى، گۇلدەنۋدى جەبەۋىمىز كەرەك. بازارى جاڭادان گۇلدەنگەن ەلدەر مەن وركەندەپ كەلە جاتقان ەلدەر نەبىر جاپا - ماشاقاتتى باستان وتكەرىپ، ۇلتتىق تاۋەلسىزدىككە قول جەتكىزدى، ىستەگەندەرىنىڭ بارلىعى حالىقتى باقىتتى تۇرمىسقا كەنەلتۋ ءۇشىن. ءاربىر ەلدىڭ بارىندە دامۋ ۇقىعى بار، ءار ەل حالقىنىڭ بارىندە باقىتتى تۇرمىسقا ۇمتىلۋ ەركىندىگى بولادى. جۇڭگو جاق ءار ەلمەن بىرگە الەمدىك دامۋ باستاماسى سەلبەستىگىن جەدەل ىلگەرىلەتىپ، ورتاق سايىستارعا توتەپ بەرىپ، ءار ەل حالقىنىڭ قۇت - ىرىسىن ارتتىرۋدى قالايدى.
ءبىز جاپپاي حاۋىپسىزدىكتى قۇلشىنا جۇزەگە اسىرۋىمىز كەرەك. ورتاق بولۋ، جان - جاقتى بولۋ، سەلبەسۋ، باياندى بولۋ سىندى جاڭا حاۋىپسىزدىك كوزقاراسىنا تاباندى بولعاندا عانا، جاپپاي حاۋىپسىز جولىمەن جۇرۋگە بولادى. جۇڭگو جاق ءار جاقپەن بىرگە الەمدىك حاۋىپسىزدىك باستاماسىنىڭ تياناقتانىپ، تامىر تارتۋىن ىلگەرىلەتىپ، قارسىلاسۋدى قويىپ تىلدەسۋگە، وداقتاسۋدى قويىپ سەرىكتەسۋگە، مۇلدە وتاسپاۋدى قويىپ ورتاق يگىلىككە كەنەلۋگە تاباندى بولىپ، حاۋىپسىزدىك ورتاق تۇلعاسىن قول ۇستاسا تۇلعالاۋدى قالايدى.
ءبىز وركەنيەتتەردىڭ اۋىس - كۇيىسىنە، ءوزارا ۇلگى الۋىنا تاباندى بولۋىمىز كەرەك. الۋان تۇرلىلىك − ادامزات وركەنيەتىنىڭ وزىندىك قاسيەتى. ايتىلمىس ”دەموكراتيا جانە كۇشتى ۇقىق“، ”ەركىندىك جانە دارا بيلەۋ“ سىندى ەكى نەگىزدى قاراما - قارسىلىقتى قاساقانا دابىرالاۋ تەك قانا دۇنيە ءجۇزىنىڭ بولشەكتەنۋىنە، وركەنيەتتەر قاقتىعىسىنا اپارىپ سوقتىرادى. جۇڭگو جاق ءار ەلدىڭ الەمدىك وركەنيەت باستاماسى سەلبەستىگىنە بەلسەنە ات سالىسىپ، جالپى ادامزاتتىڭ ورتاق قۇندىلىعىن اسقاقتاتىپ، تۇرلىشە وركەنيەتتەردىڭ جالپى جارىسا ءۇن قاتۋىن، گۇلدەنىپ - كوركەيۋىن جەبەپ، ادامزات وركەنيەتىنىڭ الاۋىن ۇزدىكسىز جالعاستىرۋىن قارسى الادى.
شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: بريكس ەلدەرىن ۋاكىل ەتكەن بازارى جاڭادان گۇلدەنگەن ەلدەر مەن وركەندەپ كەلە جاتقان ەلدەردىڭ شوعىرلانا ەڭسە كوتەرۋى دۇنيە ءجۇزىنىڭ كارتاسىن تۇبىرىنەن وزگەرتۋدە. مەيلى قانشا كەدەرگى بولسا دا، بريكس ەلدەرى سىندى بەلسەندى، تۇراقتى، قايىرىمدى كۇش قارىشتاپ دامي بەرەدى. ءبىز بريكس ستراتەگيالىق سەرىكتەستىك قارىم - قاتىناسىن ۇزدىكسىز تەرەڭدەتىپ، ”بريكس +“ ۇلگىسىن كەڭەيتىپ، مۇشەلەردى كوبەيتۋ اياق الىسىن بەلسەنە ىلگەرىلەتىپ، باسقا دا بازارى جاڭادان گۇلدەنگەن ەلدەرمەن جانە وركەندەپ كەلە جاتقان ەلدەرمەن ىنتىماقتى، سەلبەستىكتى تەرەڭدەتىپ، دۇنيە ءجۇزىنىڭ كوپ ۇيەكتەنۋى مەن حالىقارالىق قارىم - قاتىناستىڭ دەموكراتيالانۋىن ىلگەرىلەتىپ، حالىقارالىق ءتارتىپتىڭ اناعۇرلىم ءادىل دە ۇيلەسىمدى بەتالىسقا قاراي دامۋىن ىلگەرىلەتەمىز. 20 نەشە ەل بريكستىڭ قاقپاسىن قاعۋدا، جۇڭگو جاق كوپشىلىكتىڭ بريكس سەلبەستىگى مەحانيزمىنە قوسىلۋىن شىن پەيىلىمەن قارسى الادى.
شي جينپيڭ بىلاي دەپ باسا دارىپتەدى: جۇڭگو دەربەس، وز كۇشىنە سۇيەنۋ سىندى بەيبىت ديپلوماتيا ساياساتىن بۇلجىماي اتقارىپ، ادامزاتتىڭ تاعدىرلاس ورتاق تۇلعاسىن قۇرۋدى ىلگەرىلەتۋگە كۇش سالادى. وركەندەپ كەلە جاتقان ەل، ”الەمدىك وڭتۇستىكتىڭ“ ءبىر مۇشەسى رەتىندە، جۇڭگو باستان - اياق باسقا وركەندەپ كەلە جاتقان ەلدەرمەن تىنىستاس، تاعدىرلاس بولىپ، وركەندەپ كەلە جاتقان ەلدەردىڭ ورتاق مۇددەسىن باتىل قورعاپ، بازارى جاڭادان گۇلدەنگەن ەلدەر مەن وركەندەپ كەلە جاتقان ەلدەردىڭ الەمدىك ىستەردەگى ۋاكىلدىك سيپاتى مەن ءسوز سويلەۋ ۇقىعىنىڭ كۇشەيۋىن ىلگەرىلەتەدى. جۇڭگودا ءامىر جۇرگىزىپ، زورەكەرلىك ىستەيتىن گەن جوق، ءىرى ەلدىك بەلدەسۋ قىزبالىعى جوق، باتىلدىقپەن تاريحتىڭ دۇرىس جاعىندا بۇلجىماي تۇرىپ، ”اقيقات جولى كوپكە ورتاق“ دەگەندى باتىل اتقارادى.
شي جينپيڭ بىلاي دەپ اتاپ كورسەتتى: كەزەكتە جۇڭگو حالقى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ باستاۋىندا، جۇڭحۋا ۇلتىنىڭ ۇلى گۇلدەنۋىن جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋ ارقىلى جاپپاي ىلگەرىلەتۋدە. جۇڭگودا سوتسياليستىك بازار شارۋاشىلىعىنىڭ ءتۇزىلىس باسىمدىعى، اسا زور كولەمدى بازار قاجەتى باسىمدىعى، كاسىپ سالاسى جۇيەسىنىڭ سايكەستى، كەمەلدى قامداۋ باسىمدىعى، قىرۋار جوعارى ساپالى ەڭبەكشىلەر مەن كاسىپورىنشىلار سىندى دارىندىلار باسىمدىعى بار. جۇڭگو ەكونوميكاسىنىڭ سەرپىمدىلىگى كۇشتى، كومەسكى كۇشى زور، ومىرشەڭدىگى جەتكىلىكتى، ۇزاق ۋاقىت جاقسارۋعا بەت الۋ نەگىزگى جاعدايى وزگەرمەيدى. جۇڭگو باستان - اياق دۇنيە ءجۇزى دامۋىنىڭ ماڭىزدى ورايى بولادى، جوعارى دەڭگەيدە ەسىك اشۋدى باتىلدىقپەن ىلگەرىلەتىپ، بازارلانعان، زاڭمەن باسقارىلاتىن، حالىقارالانعان بىرەگەي شارۋاشىلىق - ساۋدا ورتاسىن تۇلعالاپ، الەمگە بەت العان جوعارى ولشەمدى ەركىن ساۋدا اۋماعى جەلىسىن قالىپتاستىرادى. جۇڭگوداعى ءبىر ميلليارد 400 ميلليوننان استام حالىقتىڭ تۇتاس تۇلعا بويىنشا وسىزاماندانۋعا قادام تاستاۋىنا ىلەسە، جۇڭگو، ءسوز جوق، دۇنيە ءجۇزى ەكونوميكاسىنا اناعۇرلىم زور ۇلەس قوسىپ، ءار ەلدىڭ ساۋدا - ونەركاسىپشىلەر سالاسىنا اناعۇرلىم كەڭ ءورىس ازىرلەيتىن بولادى.
