【بەتاشار】
سۋ تيانشاندى كورىكتەندىرىپ، كۇللى عالامدى نارلەندىردى. شينجياڭ شي جينپيڭنىڭ ەكولوگيالىق وركەنيەت يدەياسىن ىشكەرىلەي دايەكتىلەندىرىپ، تياناقتاندىرىپ، سۋ حاۋىپسىزدىگىن ءونىمدى قامتاماسىز ەتۋدى، سۋ بايلىعىنان جوعارى ونىمدىلىكپەن پايدالانۋدى، سۋ ەكولوگياسىن كورنەكتى جاقسارتۋدى جۇزەگە اسىرۋدى ىلگەرىلەتتى.
8 - ايدىڭ 29 - كۇنى ورتالىق كوميتەت ۇگىت ءبولىمى ءبىر تۇتاس ورنالاستىرعان ”ءتورت ماۋسىمداعى شينجياڭعا نازاردىڭ“ 2 - ماۋسىمداعى ”وزەن - كولدەردى بويلاي ءجۇرىپ شينجياڭعا كوز جىبەرۋ“ تاقىرىبىنداعى تىلشىلىك قيمىلى باستالدى، ورتالىق مەديالارى، شينجياڭعا كومەكتەسەتىن ولكە، قالالاردىڭ مەديالارى، اۆتونوميالى رايون مەديالارى سياقتىلاردان ۇيىمداسقان جالپىلىق مەديالار حابارلاۋ توبى قۇمىل، تۇرپان، بايىنعولين وبلىسى، اقسۋ، قاشقار، حوتان سياقتى جەرلەرگە بارىپ، وزەن - كولدەردى بويلاي ءجۇرىپ ارالاپ، وزەن - كولدەر تولقىن اتقان كورىكتى شينجياڭدى كوپ تۇرعىدان ايگىلەدى. بۇگىننەن باستاپ، شينجياڭ گازەتى مەكەمەسىنە (توبى) قاراستى مەديالار تۇعىرى ”ءتورت ماۋسىمداعى شينجياڭعا نازاردىڭ“ ”وزەن - كولدەردى بويلاي ءجۇرىپ شينجياڭعا كوز جىبەرۋ“ ارناۋلى تاقىرىپتىق ايدارىن اشىپ، شينجياڭنىڭ ادام مەن سۋ جاراسىم تاپقان كوركەم كورىنىسىن جان - جاقتىلى ايگىلەيدى.
□ انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى ليۋ ي
شينجياڭنىڭ جاسىل القاپ ەكونوميكاسىن دامىتۋداي تيپتىك ەرەكشەلىگى بار. سۋ مەن قالانىڭ جاراسىمدىلىعى شينجياڭنىڭ دامۋىندا مىڭداعان جىلدان بەرى وزگەرمەگەن زاڭدىلىق سانالادى.
ماڭىزدى ستراتەگيالىق ەكونوميكالىق بايلىق بولعان سۋ شينجياڭدا باستان - اياق ماڭىزدى ورىندا تۇرىپ كەلەدى، سۋ بايلىعىنان پايدالانۋ ونىمدىلىگى قانشا جوعارى بولعان سايىن ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋدىڭ ءورىسى سونشالىقتى كەڭ بولادى.
تاياۋ جىلداردان بەرى شينجياڭ ”ءبىر تۇتاس جۇيە“ يدەياسىن بەرىك ورناتىپ، سۋ بايلىعىن تۇتاس تۇلعا رەتىندە جوسپارلاپ، سۋ بايلىعىن جوعارى ءونىمدى ورنالاستىرۋعا جانە ونان ۇيلەسىمدى پايدالانۋعا تۇساۋ بولىپ وتىرعان كورنەكتى ماسەلەلەردى تەرەڭ قاتپاردان الاستاپ، سۋ بايلىعىنىڭ شينجياڭنىڭ ەكونوميكالىق، قوعامدىق، ەكولوگيالىق قۇرىلىسى بارىسىنداعى شەشۋشى رولىن تولىق ساۋلەلەندىردى. سۋ مولشەرى جەتكىلىكتى وزەن - كولدەر تيانشان الابىنداعى كەڭ كوسىلگەن جاسىل القاپتى نارلەندىردى، سۋ مەن قالا جاراسىمدى دامۋ بارىسىندا ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ تابىس سەزىمى، باقىت سەزىمى، حاۋىپسىزدىك سەزىمى ۇزدىكسىز جوعارىلاپ، شينجياڭنىڭ جاڭا دامۋ ارناسىن قالىپتاستىرۋ، جوعارى ساپالى دامۋدى ىلگەرىلەتۋ، جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋ اياق الىسىن ىلگەرىلەتۋ بارىسىندا جاڭا ورايدى يگەرىپ، تىڭ ىسكەرلىك كورسەتۋگە كەڭ وراي جانە قۇنارلى توپىراق ازىرلەدى.
شەبەرلىكپەن وڭادى، شەبەرلىكپەن پايدالاندى
تۇنىق سۋ قالانىڭ دامۋىن نارلەندىردى
سۋ − شينجياڭنىڭ ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋىنداعى ماڭىزدى ستراتەگيالىق بايلىق. قالانىڭ دامۋ دەڭگەيى مەن حالىقتىڭ تۇرمىس ساپاسىنا قاتىستى.
تاياۋ جىلداردان بەرى شينجياڭ نازاردى وزەن - كولدەردى وڭاۋعا شوعىرلاندىرىپ، سۋ بايلىعىن باسقارۋدىڭ ەڭ قاتاڭ ءتۇزىمىن تياناقتاندىرىپ، بۇكىل قوعامدى وزەن - كولدەردىڭ ەكولوگيالىق ورتاسىن بىرگە وڭاۋعا جۇمىلدىرىپ، سۋ بايلىعىن قورعاۋ قىزمەتىن تاباندىلىقپەن ويداعىداي ىستەدى. شەبەرلىكپەن وڭاپ، شەبەرلىكپەن پايدالانۋ ارقىلى وزەن ارنالارىنىڭ اناعۇرلىم تۇنىق، قالالاردىڭ اناعۇرلىم جاسىل، دامۋدىڭ اناعۇرلىم تەز بولۋىنا، تۇنىق سۋمەن قالانىڭ دامۋىن نارلەندىرۋگە مۇمكىندىك جاسادى.
كورلا قالاسىنىڭ وڭتۇستىگىندە ”جاسىل وكپە“ جاڭادان قالىپتاسىپ، بۇرىنعى تاقىر ءشول دالانىڭ سۇركەيلى بەينەسى وزگەردى. توڭىرەگىندەگى تۇرعىندار جاسىل ءپۇلىس جامىلعان ەكولوگيالىق سازدىق باقشاسىندا سەرۋەندەپ، تازا اۋامەن تىنىستاپ، سۋ اكەلگەن جايلىلىق پەن راحاتتى سەزىندى.
بۇل ارا دۋجۋان وزەنى قالا سازدىق باقشاسى، سۋدىڭ ارقاسىندا پايدا بولعان جاسىل القاپ، قالانىڭ جاڭا تانىسقىسى.
”بۇرىندارى بۇل ارادا جاسىل جامىلعى جوق ەدى، جازدا قۇرعاق ىستىققا جان توزبەيتىن، قازىر جايقالعان اعاشتاردىڭ ساياسىندا مەن ءار كۇنى بالامدى ەرتىپ سەرۋەندەيمىن“. كورلا قالاسىنىڭ تۇرعىنى ساۋ شۋەگۋاڭ: دۋجۋان وزەنىنىڭ جاعالاۋىنداعى وزگەرىس كىسىنى قايران قالدىرادى، - دەدى.
كورلا قالالىق سۋ يگىلىگى مەكەمەسى پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسىنىڭ مۇشەسى، ورىنباسار مەكەمە باستىعى ۋاڭ چۇنگاڭ تانىستىرىپ بىلاي دەدى: وسى سازدىق باقشاسى سۋ بايلىعىنان پايدالانۋ ۇلگىسىندە جاڭالىق اشىپ، تۇرمىستىق لاس سۋلاردى ءبىر جايلى ەتىپ قايتالاي پايدالانۋ ينجەنەرياسىمەن ۇشتاستىرىپ، ءبىر جايلى ەتىلىپ، ولشەمگە جەتكەن سۋدى سازىق باقشاسىنا باستادى. وسى باقشانىڭ جاسىلداندىرۋعا پايدالاناتىن سۋ قاجەتىن قاناعاتتاندىرىپ قانا قويماي، وزەن ارناسىنىڭ ماڭىنداعى 3000 مۋدان استام جەردىڭ ەكولوگيالىق ورتاسى مەن تۇرعىنداردىڭ قونىس ورتاسىن ءونىمدى جاقسارتتى. وسى نەگىزدە كورلا قالاسى جۇرگىنشىلەر سەرۋەن جولى، ۆەلوسيپەد باياۋجولى جۇيەسى سياقتىلاردى سايكەستىرىپ سەپتەپ، قالا تۇرعىندارىنىڭ ساياحاتتاۋىنا، سەيىل - سەرۋەن قۇرۋىنا، دەنە شىنىقتىرۋىنا تاماشا ورىن ازىرلەپ بەردى.
سۋ ارقىلى بەت - بەينەسى وزگەرگەن جەرلەردەن تاعى توقسۇن اۋدانى بار. ءار كۇنى قاس قارايعاندا، اۋدان ورتالىعىنداعى جىلىپ اعىپ جاتقان بايياڭ وزەنى توڭىرەكتەگى تۇرعىنداردى سالقىنداۋعا قىزىقتىرادى، جاسىل جەلەك جامىلعان وزەن جاعاسى ”جالىنداعان ىستىق القاپقا“ ورنالاسقان وسى اۋدانعا جاسىلدىق پەن سالقىندىق سيلادى.
”بۇل وزەن بۇرىندارى قۇبىلمالى بولاتىن“. توقسۇن اۋدانىندا قىزمەت ىستەپ، تۇرمىس كەشىرگەنىنە 60 جىلدان اسقان ما جۇنساي وتكەندى ەسكە الىپ: بۇرىندارى بايياڭ وزەنىندە جازدا ۇنەمى تاسقىن جۇرەتىن، وزەن ارناسىنىڭ ەكى جاعالاۋىنا ارام ءشوپ قاۋلاي وسەتىن، ەشكىم دە بۇل اراعا كەلۋدى قالامايتىن ەدى، - دەدى.
قازىر ۇزدىكسىز وڭاۋدىڭ ارقاسىندا بايياڭ وزەنىنىڭ سۋ ساپاسى بارىنشا جاقسارىپ، توقسۇن اۋدانىنىڭ تەڭ جارىمىنان استام ەگىنجايىن سۋلاندىردى.
شينجياڭدا سۋدى وڭاۋدىڭ ارقاسىندا بەت - بەينەسى وزگەرگەن قالالاردان تالايى بار. تاياۋ جىلداردان بەرى تۇتاس رايونىمىز بويىنشا وزەن - كولدەردىڭ ەكولوگيالىق ورتاسىن ۇزدىكسىز جاقسارتىپ، تاۋ، سۋ، ورمان، ەگىنجاي، كول، جايلىم، قۇمدى ءبىر تۇتاس جوسپارلاپ، جۇيەلى وڭاپ، سۋ ەكولوگيالىق جۇيەسىن جاقسارتۋعا ءمان بەرىپ، وزەن - كولدەردە ”ءتورت بىلىقپالىقتى تازالاپ“، وزەن ارناسىنان زاڭسىز قۇم الۋ سياقتى كورنەكتى ماسەلەلەردى رەتتەۋ - وڭاۋ ارناۋلى ارەكەتىن ورىستەتىپ، قالا - قالاشىقتاردىڭ لاس سۋدى جيۋ جانە ءبىر جايلى ەتۋ قۇرىلعىلارىنداعى ولقىلىقتاردى جەدەل تولىقتاپ، وزەن - كول باسقارۋدى، قورعاۋدى جاپپاي كۇشەيتىپ، سۋدى باسقارۋ، سۋدان پايدالانۋ مەحانيزمىن اناعۇرلىم كەمەلدەندىرىپ، سۋ ەكولوگيالىق ورتاسىن زور مولشەردە جاقسارتتى، جوعارىلاتتى. جەتكىلىكتى سۋ بايلىعى قالانىڭ دامۋ ساپاسىن جوعارىلاتىپ، ءار ۇلت بۇقاراسىنىڭ تۇرمىسىن ءتىپتى باقىتتى، جانعا جايلى ەتتى.
كەشەندى شارا قولداندى
دامۋ ”شولدەۋ“ شەكتەمەسىنەن ايىقتى
ادامداردىڭ ءداستۇرلى تۇسىنىگىندە شينجياڭ سۋ تاپشى جەر، ەكونوميكانى، قوعامدى دامىتامىز دەيدى ەكەنبىز، ءسوز جوق، ”شولدەۋ“ شەكتەمەسىنەن ايىعۋىمىز كەرەك.
تەكسەرۋ - زەرتتەۋدە كورسەتىلۋىنشە، شينجياڭدا نەداۋىر دارەجەدە قۇرىلىمدىق سيپاتتى سۋ كەمشىل. سۋ بايلىعى قاينارىن اشىپ - پايدالانۋدىڭ دامۋ ءورىسى كەڭ. ناقتى، جارامدى شارالاردى قولدانعاندا عانا، دامۋداعى ”شولدەۋ“ قيىنشىلىعىن زور دەڭگەيدە باسەڭدەتۋگە بولادى.
تۇرپان − تيپتىك قۇرعاق جەر. جىلدىق جاۋىن - شاشىن مولشەرى نەبارى 16 ميلليمەتر. ال پارلانۋ مولشەرى 3000 ميلليمەتردەن اسادى. سۋعا زارۋلىك تۇرپان حالقىنىڭ ەڭ كوكەي تەستى قاجەتى.
قازىر تاۋ اراسىندا كولدەنەڭ كوسىلىپ جاتقان ءىرى تۇرپاتتى سۋ يگىلىگى تورابى وسى ءوڭىردىڭ ۇزاق ۋاقىتتان بەرگى سۋ تاپشىلىق ماسەلەسىن شەشتى. 2015 - جىلدىڭ سوڭىندا مەملەكەت داحىيان سۋ باستاۋ ينجەنەرياسىن باستاپ اتقارىپ، جەتكىلىكتى سۋ بايلىعى ارقىلى تومەنگى اعارداعى قالالاردىڭ دامۋىنا ءنار بەردى.
2020 - جىلدىڭ سوڭىندا داحىيان سۋ قويماسىنا تيەك قويىلىپ سۋ ساقتالىپ، داحىياننىڭ وزەن سۋ بايلىعىن ۇلەستىرۋدى زور كولەمدە ساپالىلاندىرىپ، قالا - قالاشىقتاردى سۋمەن قامتاماسىز ەتۋ سالىستىرماسىن جوعارىلاتىپ، تومەنگى اعارداعى سۋارىلاتىن ءوڭىردىڭ ماۋسىمدىق سيپاتتى سۋ تاپشى بولۋ ماسەلەسىن شەشتى. تومەنگى اعارىنداعى حۇڭليۋ وزەنى باۋ - باقشا الاڭى سۋ قويماسى سالىنعاننان كەيىنگى يگىلىككە كەنەلۋشىلەردىڭ ءبىرى سانالادى.
”ءجۇزىم وندىرىسىندەگى ’القىمداعان‘ قۋاڭشىلىق كەلمەسكە كەتتى“. حۇڭليۋ وزەنى باۋ - باقشا الاڭىنىڭ قىزمەتكەرى لي شيانشۇي بىلاي دەدى: بۇرىندارى ءار جىلدىڭ 5 - ايى ءجۇزىم گۇل اشاتىن مەزگىل بولىپ، كوپ مولشەردە سۋدى قاجەت ەتەتىندىكتەن، قاندىرىپ سۋارۋعا شاراسىز قالاتىنبىز. 7 -، 8 - ايلاردا وزەن ارناسى تولىسقان كەزدە سۋ اعىنىنا قاراپ وتىرعاننان باسقا ىستەرىمىز جوق ەدى. ال قازىر اۋىل شارۋاشىلىعىنداعى سۋدان پايدالانۋدىڭ قاۋىرت كەزىندە ديقاندار سۋ ىستەتۋ جوسپارىن كۇنى بۇرىن مالىمدەپ قويسا بولعانى، سۋ قويماسى جەتكىلىكتى سۋاراتىن سۋمەن قامداپ، ءجۇزىم وندىرىسىندە ءار مۋىنان 3 توننادان استام ءجۇزىم الىناتىن بولدى، ءونىم مولشەرى كورنەكتى جوعارىلادى.
جەتكىلىكتى سۋ بەلگىلى دارەجەدەن العاندا شينجياڭنىڭ ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋىنىڭ سارقىلماس قوزعاۋشى كۇشى سانالادى. سوڭعى جىلدارى شينجياڭ سۋ ۇنەمدەۋ، سۋ ساقتاۋ، سۋ جەتكىزۋ جۇمىسىن ويداعىداي ىستەۋدى ارقاۋ ەتىپ، تۇرمىسقا، وندىرىسكە، ەكولوگياعا پايدالانىلاتىن سۋدى ءبىر تۇتاس جوسپارلاپ، ەكونوميكالىق، قوعامدىق دامۋدىڭ جانە ەكولوگيالىق ورتانى قورعاۋدىڭ سۇرانىسىن ءبىر تۇتاس جوسپارلاپ، بيڭتۋان مەن جەرگىلىكتى ورىندى ءبىر تۇتاس جوسپارلاپ، جوعارعى، تومەنگى اعاردى، وڭ - سول جاعالاۋدى، نەگىزگى - تارماق اعىنداردى ءبىر تۇتاس جوسپارلاپ، ەكولوگيانى الدىمەن ويلاستىرۋدى، جۇيەلى ويلاۋدى، عىلمي، دالمە - ءدال بولۋدى، جالپى جاعداي كوزقاراسىن قاي - قاشان دا مۇنىمەن ساباقتاستىرىپ، سۋ بايلىعىنىڭ جالپى مولشەرىن قامتاماسىز ەتۋ مەن يكەمدى ۇلەستىرۋ جۇيەسى العاشقى ادىمدا ونىمدىلىك كورسەتىپ، ەكولوگيانى باسقارۋ، قورعاۋ، قالپىنا كەلتىرۋ نىسانا - مىندەتتەرىن تابىسپەن ورىنداۋمەن قاتار، الاپتىڭ بويىنداعى سۋارمالى وڭىردەگى ەگىستىك جەردىڭ، ورماننىڭ، جايلىمنىڭ دەرلىك تولىق سۋارىلۋىنا مۇمكىندىك جاسادى.
2022 - جىلى بۇكىل شينجياڭداعى سۋ قويمالارىنىڭ جالپى سانى 671گە، جالپى سۋ ساقتاۋ مولشەرى 12 ميلليارد 134 ميلليون تەكشەمەترگە جەتتى؛ اۋىل شارۋاشىلىعىن 54 ميلليارد 270 ميلليون تەكشەمەتر سۋمەن قامدادى، بۇل بىلتىرعىدان 4 ميلليارد 954 ميلليون تەكشەمەتر كوبەيدى؛ ەكولوگيالىق تولىقتاما سۋ 36 ميلليارد 700 ميلليون تەكشەمەتر بولىپ، بىلتىرعىدان 3 ميلليارد 840 ميلليون تەكشەمەتر كوبەيدى. كوپ نىسانانى ءبىر تۇتاس جوسپارلاۋ، كوپ ءتۇرلى شارامەن ساپالىلاندىرۋ، كوپ تۇيىندە كۇش سالۋ ارقىلى كوبىرەك باستاۋ، كوبىرەك قامداۋ، كوبىرەك ساقتاۋ نىساناسىن ءونىمدى جۇزەگە اسىرىپ، سۋ بايلىعىنىڭ قوعامدىق ونىمدىلىگىن، ەكونوميكالىق ونىمدىلىگىن جانە ەكولوگيالىق ونىمدىلىگىن شىنايى ساۋلەلەندىردى.
ءبىر تۇتاس جوسپارلاۋدى كۇشەيتتى
ءتۇيىندى وڭىرلەردىڭ ەكولوگياسىندا تىرشىلىك لەبى ەستى
بۇكىل رايوندا سۋ بايلىعىن باسقارۋدىڭ ءبىر تۇتاس جوعارى ءونىمدى، جۇيەلى عىلمي ارناسى جەدەل قالىپتاسىپ، سۋدى باسقارۋ، سۋدان پايدالانۋ مەحانيزمى اناعۇرلىم ىركىلىسسىزدەنىپ، ونىمدىلىگى ۇزدىكسىز ارتىپ، ناتيجەسى العاشقى ادىمدا كورىنىپ، شينجياڭنىڭ جوعارى ساپالى دامۋىنىڭ سۋ يگىلىگى تىرەگى اناعۇرلىم بەكەمدەلدى.
8 - ايدىڭ باس شەنىندە شينجياڭ 24 - رەتكى 2 - كەزەڭدە تارىم وزەنىنىڭ تومەنگى اعارىنا ەكولوگيالىق سۋ جىبەرۋ قىزمەتىن باستادى. بيىل شينجياڭ ”شينجياڭنىڭ سۋ بايلىعىن باسقارۋدىڭ ۇتىمسىز ۇلگىدەن قۇنتتى، عىلمي بولۋعا قاراي بۇرىلىس جاساۋىن ىلگەرىلەتىپ، سۋ بايلىعىن جوعارى ءونىمدى ۇلەستىرۋ جانە ۇيلەسىمدى پايدالانۋ دەڭگەيىن شىنايى جوعارىلاتۋدى“ العا قويىپ، تارىم وزەنىنىڭ تومەنگى اعارىنا ەكولوگيالىق سۋ جىبەرۋ قىزمەتى بۇرىنعى جىلدارداعى ”شۇعىل شەرۋ تارتۋ“ فورماسىن وزگەرتىپ، سۋ جىبەرۋ جالپى مولشەرىن قاتاڭ تىزگىندەۋ نەگىزىندە، پايدالانۋ ونىمدىلىگىن جوعارىلاتۋعا باسا ءمان بەرىپ، سۋدىڭ تەتىما كولىنە قۇيىلماۋىنا مۇمكىندىك جاساپ، ەكولوگيالىق سۋدى تۇگەلدەي تومەنگى اعارداعى 300 نەشە كيلومەتر وزەن ارناسىنىڭ ەكى جاعاسىنداعى تابيعي وسىمدىك جامىلعىلارىن سۋارۋعا ىستەتىپ، كوپ كەزەڭگە ءبولىپ، از مولشەردە، ۇزاق ۋاقىت سۋ جىبەرۋ ۇلگىسىن قولدانىپ، تارىم وزەنىنىڭ كونە اعارىنداعى ەكولوگياسى ءالسىز رايوندارداعى جانە شىبىركول وزەنىنىڭ ەكى جاعاسىنداعى جەر استى سۋىن اناعۇرلىم ويداعىداي تولىقتاپ ساقتاۋ ءارى بۋلانۋ، جەرگە ءسىڭۋ سياقتى تاسىلدەر ارقىلى جاعالاۋداعى ەكولوگيالىق جۇيەنى قامدايدى.
8 - ايدان 9 - ايعا دەيىن تارىم وزەنىنىڭ تومەنگى اعارىنداعى توراڭعى سياقتى وسىمدىكتەر شوعىرلى تۇقىم تاستايتىن مەزگىل، سونداي - اق وسىمدىكتەردىڭ ءوسىپ - ونۋىندەگى باستى سۋ قاجەت ەتەتىن مەزگىل. عىلمي سۋ جىبەرۋ ءتاسىلى تارىم وزەنىنىڭ تاسقىن مەزگىلىندەگى تاسقىن سۋ بايلىعىنان پايدالانۋدى اناعۇرلىم ويداعىداي جەبەۋمەن قاتار، تاسقىننىڭ توراڭعى ورمانى وڭىرىندە ايالداۋ ۋاقىتىن دا ءونىمدى ۇزارتىپ، وسىمدىكتەردىڭ ءوسۋ تارتىبىنە ءتىپتى دە ۇيلەسىپ، وسىمدىك جامىلعىلارىنىڭ ءوسۋدىڭ شەشۋشى مەزگىلىندەگى سۋدى كوپ سارىپ ەتۋ قاجەتىن قاناعاتتاندىردى. ەكولوگيالىق ورتانىڭ ۇزدىكسىز جاقسارۋى وزەن - كولدەردىڭ جاعاسىنداعى اناعۇرلىم كوپ وڭىرلەردى ەكولوگيانىڭ پايداسىنان يگىلىكتەندىرىپ، ساياحات كاسىبى دامىپ، گۇلدەندى.
تاكلاماكان شولىندەگى لوپنۇرلىقتار قىستاعىندا، قۇمدى ءشولدىڭ، توراڭعىنىڭ، تارىم وزەنىنىڭ وزگەشە ەرەكشەلىگى بۇكىل ەلدىڭ جەر - جەرىنەن كەلگەن ساياحاتشىلاردى باۋرادى.
”كوركەم كورىنىس، ءدامدى تاعام، ەرەكشە سالت - سانا، كورىكتى شينجياڭنىڭ جان باۋرار سالت - ساناسىن مۇلتىكسىز بەينەلەدى“، - دەدى 8 - ايدىڭ باسىندا شاندۇڭدىق ساياحاتشى شيە شياۋبو ساياحات اسەرىن اۋىزعا العاندا قايتا - قايتا باسبارماعىن كورسەتىپ.
تاماشا ورتا كورىنىس وڭىرلەرىنىڭ دامۋىنا تىرەك بولدى. لوپنۇرلىقتار قىستاعى كورىنىس ءوڭىرىن باسقارۋ كوميتەتىنىڭ ورىنباسار مەڭگەرۋشىسى تيان چۇنشياڭ بىلاي دەدى: بيىل كورىنىس وڭىرىمىزگە جاپپاي وزگەرىس ەنگىزىپ، حالىققا قولايلى قىزمەت وتەۋ ءتۇيىنىن قۇردىق، ساياحاتشىلار وسى ارادا لوپنۇرلىقتاردىڭ مادەنيەتىن تولىق سەزىنە الاتىن بولدى. بيىل جازدا لوپنۇرلىقتار قىستاعى 3000نان ارتىق ساياحاتشى قابىلدادى.
سوڭعى جىلدارى شينجياڭ الاپتى جالپى تۇلعالىق ءبىر تۇتاس جوسپارلاۋ مەن جۇيەلى ۇلەستىرۋدى ۇزدىكسىز كۇشەيتىپ، اۋىل شارۋاشىلىعىنا ىستەتىلەتىن سۋ سۇرانىسى، ەكولوگيانى قورعاۋ سياقتى نىسانا تالاپتارىن ءبىر تۇتاس جوسپارلاپ، جۇيەلى جوبالاپ، عىلمي ورنالاستىرىپ، وزەن - كولدەردىڭ تۇتاسۋىن، ساقتاۋ مەن اعىتۋدى بىردەي جوسپارلاۋدى، سۋ مول جانە قۋاڭشىلىق مەزگىلىندە ءبىرىن - ءبىرى تولىقتاۋدى جۇزەگە اسىردى. سونىمەن بىرگە تۇتاس رايون تارىم وزەنىنىڭ تومەنگى اعارىنا ەكولوگيالىق سۋ جىبەرۋدى جانە ەرتىس وزەنىندە سۋ ىركىپ سۋارۋ بويىنشا ەكولوگيالىق سۋ جىبەرۋدى اتقارۋمەن قاتار، سازدىقتى قورعاۋدى، قالپىنا كەلتىرۋدى كۇشەيتىپ، سازدىق تۇرىندەگى جاراتىلىستىق قورىقتان، مەملەكەتتىك سازدىق باقشاسىنان جانە اۆتونوميالى رايوننىڭ ماڭىزدى سازدىعىنان، ت، ب جيىنى 74ىن قۇردى، سۋ ەكولوگيالىق ورتاسى ۇزدىكسىز جاقسارىپ، ءتۇيىندى وڭىرلەردىڭ ەكولوگياسىندا تىرشىلىك لەبى ەستى.
2022 - جىلى بۇكىل رايونىمىزدا ەكولوگيالىق تولىقتالعان سۋ 36 ميلليارد 700 ميلليون تەكشەمەتر بولىپ، بىلتىرعىدان 3 ميلليارد 840 ميلليون تەكشەمەتر كوبەيىپ، سۋ بايلىعىن باياندى دامىتۋدىڭ جاراتىلىستىق نەگىزى اناعۇرلىم بەكەمدەلىپ، تۇنىق سۋ، جاسىل تاۋ − باعالى بايلىق ۇستانىمى جۇرت جۇرەگىنە تەرەڭ ۇيالادى.
