تيانشان تورى - شينجياڭ گازەتىنىڭ حابارى (تىلشىلەر لي چۇنشيا، جاۋ چۇنحۋا حابارلايدى). 9 - ايدىڭ 14 - كۇنى اۆتونوميالى رايوندىق پارتكومنىڭ ۇگىت ءبولىمى ۇيىمداستىرعان ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى“ بىرگە قۇرۋ باستاماسى العا قويىلعاندىعىنىڭ 10 جىلدىعى نەگىزگى تاقىرىپتىق شەكارا سىرتىندا تىلشىلىك جاساۋ قيمىلىن حابارلاۋ ۇيىرمەسى قازاقستاننىڭ الماتىسىنا جەتتى، شيان شيڭحاي داڭعىلىندا تيانشان تورى - شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى قازاقستان ءتىلشىسى اليبەك بەكاليەۆتى ۇسىنىس ەتىپ، بىرگە بەينە جازبا ءتۇسىرىپ، ەكى كومپوزيتوردىڭ حيكاياسىن باياندادى.
شيان شيڭحاي داڭعىلى جۇڭگونىڭ ايگىلى كومپوزيتورى شيان شيڭحايدىڭ اتىمەن اتالعان جول. 1940 - جىلى شيان شيڭحاي سوۆەت وداعىنا بارادى، كەيىن وتان قورعاۋ سوعىسى باستالىپ، شيان شيڭحاي اينالىپ الماتىعا بارعاندا، تۋىس - تۋعانى جوق بولىپ، جوقشىلىق پەن ناۋقاس قاتار جەلكەلەگەندە، قازاقستاندىق كومپوزيتور بايقاداموۆ كومەك قولىن ۇسىنىپ، وعان وتباسىنىڭ جىلۋىن سيلايدى.
الماتىدا شيان شيڭحاي «ۇلت ازاتتىعى»، «قاسيەتتى شايقاس»، «مانجياڭحۇڭ» سياقتى ايگىلى مۋزيكالىق تۋىندىلارىن جاراتتى، سونداي - اق قازاق باتىرى امانكەلدىنىڭ حيكايالارىنا نەگىزدەلىپ «امانكەلدى» اتتى سيمفونيالىق داستانىن جازىپ، جۇرتتى فاشيزمگە قارسى كۇرەسۋگە جىگەرلەندىرىپ، جەرگىلىكتى ورىنداعى حالىقتىڭ جاپپاي قارسى الۋىنا يە بولدى.
ەكى كومپوزيتوردىڭ ۇلى دوستىعىن ەسكە ءتۇسىرۋ ءۇشىن الماتى ەكى داڭعىلدى جەكە - جەكە شيان شيڭحاي داڭعىلى جانە بايقاداموۆ داڭعىلى دەپ اتاپ، جۇڭگو مەن قازاقستان دوستىعىنىڭ سيموۆلى رەتىندە ۇرپاقتان - ۇرپاققا جالعاستىردى.
تيانشان تورى - شينجياڭ گازەتىنىڭ تىلشىلەرى قازاقستان ءتىلشىسى اليبەك بەكاليەۆپەن (ورتادا) بىرگە شيان شيڭحاي ەسكەرتكىشىنىڭ الدىندا سۋرەتكە ءتۇستى. سۋرەتتى تيانشان تورى - شينجياڭ گازەتىنىڭ ءتىلشىسى لي چۇنشيا تۇسىرگەن
”شيان شيڭحاي داڭعىلى دەيسىز بە؟ ول ارانىڭ حيكاياسىن دا بىلەمىن، شيان شيڭحاي جۇڭگونىڭ ايگىلى كومپوزيتورى ەكەنىن دە بىلەمىن“. بۇل 14-كۇنى تىلشىلەردىڭ شيان شيڭحاي داڭعىلىنا بارىپ تىلشىلىك جاسايتىنىن ەستىگەندە اليبەكتىڭ ايتقانى. ول تىلشىلەرمەن بىرگە بارىپ، بىرگە بەينە جازبا ءتۇسىرۋ ۇسىنىسىنا بىردەن ماقۇلدىق ءبىلدىردى.
”سەنىڭ باراتىن جەرىڭ وتانىڭنان جىراقتا ەمەس“، ”سەنىڭ ورنالاستىرعانىڭدى بىلەمىن“، ”ءبىز تەكتەن - تەك ۇشىراسىپ وتىرعامىز جوق“ ... شيان شيڭحاي ەسكەرتكىشىنىڭ الدىندا اليبەك پەن تيانشان تورى - شينجياڭ گازەتىنىڭ تىلشىلەرى تەبىرەنە تۇرىپ «كومپوزيتور» فيلمىنىڭ ءماتىنىن وقىدى. ەكى كومپوزيتوردىڭ حيكاياسىنا نەگىزدەلە وتىرىپ تۇسىرىلگەن بۇل فيلم ”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى“ بىرگە قۇرۋ جۇلگەسىندەگى جۇڭگو مەن قازاقستان بىرلەسىپ تۇسىرگەن تۋىندى، ەكى ەل حالقىنىڭ قىزۋ قارسى الۋىنا بولەنىپ وتىر.
اليبەك قاراپايىم حانزۋ ءتىلىن سويلەي الادى، بەينە جازبا ءتۇسىرۋ كەزىندە ول تىلشىلەرمەن ءالسىن -ءالى سويلەسىپ تۇردى. ول ءوزىنىڭ جۇڭگو مادەنيەتىنە ىقىلاستى ەكەنىن، بەيجيڭ داشۋەسىندە ءبىر جىل بولىپ ارناۋلى تۇردە حانزۋ ءتىلىن ۇيرەنگەنىن، شاڭحاي، لياۋنيڭ، شينجياڭ سياقتى جەرلەرگە ساياحاتتاي بارعانىن ايتتى. ”شينجياڭدى وتە ۇناتامىن، نارات ساحاراسى وتە كوركەم ەكەن“،- دەدى ول.
”ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جولدى“ بىرگە قۇرۋ جايلى ءسوز بولعاندا، اليبەك بىلاي دەدى: باستاما العا قويىلعان ون جىلدان بەرى جۇڭگو مەن قازاقستاننىڭ ساۋدا - ساتتىق جاعىنداعى قارىم - قاتىناسى كوبەيۋمەن قاتار، حالىق بۇقاراسى اراسىنداعى اۋىس - كۇيىستىڭ دە كۇننەن - كۇنگە جيىلەگەنىن ايتادى، ونىڭ پايىمىنشا جۇڭگو مەن قازاقستان جاقسى كورشى، ۇنەمى بارىس - كەلىس جاساپ، ارالاسىپ - قۇرالاسىپ تۇرۋى كەرەك، سوندا عانا سۇيىسپەنشىلىك نىعايا تۇسەدى.
بەينە جازبانى ءتۇسىرىپ بولعاندا كۇن كەشكىرىپ قالعان ەدى، اليبەكتەن ەشقانداي قاجىعان بەينە بايقالمادى. ”جۇڭگو مەن قازاقستان دوستىعىنىڭ ۇرپاقتان - ۇرپاققا جالعاسا بەرۋىن ءۇمىت ەتەمىن“، - دەگەن ول كۇلىمسىرەپ تۇرىپ شيان شيڭحاي ەسكەرتكىشىنە قاشالعان ءماتىندى نۇسقادى.
