_ شي جينپيڭ مادەنيەت يدەياسىن ىشكەرىلەي ۇيرەنۋ، دايەكتىلەندىرۋ جونىندەگى جەلىلەس شولۋ (8)
□شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ تىلشىلەرى \ لي يانشيا، ليۋ حۇي، ليۋ كايشيۇڭ
حالىقتى وزەك ەتكەن قىزمەت بەتالىسى پارتيامىزدىڭ مادەنيەت قۇرىلىسىنا باسشىلىق ەتۋىنىڭ جانە ونى ىلگەرىلەتۋىنىڭ ايقىن تۇرعىسىن ايگىلەدى.
شي جينپيڭ مادەنيەت يدەياسىن ىشكەرىلەي ۇيرەنۋدە، دايەكتىلەندىرۋدە، ٴسوز جوق، حالىقتىق تۇرعىدا مىزعىماي تۇرىپ، حالىقتىڭ نەگىزگى تۇلعالىق ورنىنا قۇرمەت ەتىپ، حالىقتىڭ مادەنيەت ۇقىق ـ مۇددەسىن قامتاماسىز ەتىپ، حالىقتىڭ مادەنيەت قاجەتىن قاناعاتتاندىرۋ مەن حالىقتىڭ رۋحاني كۇش ـ قۋاتىن ارتتىرۋدىڭ ٴوزارا بىرلىگىن جەبەپ، حالىق بۇقاراسىنىڭ مادەنيەت جاعىنداعى تابىس سەزىمىن، باقىت سەزىمىن كۇشەيتۋ كەرەك.
’”كىم ٴۇشىن، كىمگە سۇيەنەمىن، مەن كىممىن‘ سىندى وسى ٴتۇبىرلى ماسەلەنى ۇزدىكسىز ويداعىداي شەشۋ“ كەرەك
جاڭا جىل باستالعاندا، جۇڭگو دراما شۋەيۋانى سياقتى ورىندار ۇيىمداستىرىپ وتكىزگەن ”جيڭيۇن اۋەنى الىستان تامىلجىپ جەتتى· مادەنيەت جاۋھارى تاراۋى“ اتتى بەيجيڭ تەاترى مۋزيكاسىنىڭ 200 جىلدىق ساپارى مەملەكەتتىك ۇلكەن تەاترحانادا قويىلدى، 100گە تارتا كوركەمونەرشىنىڭ تارتىمدى كونسەرتى كورەرمەندەردىڭ اۋىق ـ اۋىق شاپالاق سوعىپ، القاۋىنا يە بولدى.
حالىقتى وزەك ەتكەن تۋىندىلار عانا جۇرت جۇرەگىنە تەرەڭ ۇيالايدى.
2020 ـ جىلى 10 ـ ايدىڭ 23 ـ كۇنى باس شۋجي شي جينپيڭ جۇڭگو دراما شۋەيۋانىنىڭ وقىتۋشى ـ وقۋشىلارىنا حات جازىپ، ولاردى ”وقىتۋ مەن وقۋ ساپاسىن تەڭ ٴوسىرۋ بارىسىندا كوركەمونەردىڭ شىن ٴمانىن قاراستىرىپ، حالىققا قىزمەت وتەۋ بارىسىندا كوركەمونەرمەن شۇعىلدانۋ اۋەلگى ماقساتىن شىڭداۋعا“ شابىتتاندىردى. 3 جىلدان استام ۋاقىتتان بەرى، وقىتۋشىلار باۋلىعان شاكىرتتەر قانات قاعىپ، ٴمورال مەن ونەرگە تەڭ جەتىلدى.
پارتيا 18 ـ قۇرىلتايىنان بەرى، شي جينپيڭ جولداستى ۇيتقى ەتكەن پارتيا ورتالىق كوميتەتى مادەنيەتتى حالىق ٴۇشىن دامىتۋعا، مادەنيەتتى دامىتۋدا حالىققا سۇيەنۋگە، مادەنيەتتى دامىتۋ جەتىستىكتەرىنەن حالىقتى تەڭ يگىلىكتەندىرۋگە تاباندى بولىپ، سوتسياليستىك مادەنيەتتىڭ گۇلدەنۋىن، دامۋىن ىلگەرىلەتىپ، حالىقتىڭ رۋحاني مادەنيەت تۇرمىسىن بارعان سايىن بايىتا ٴتۇستى.
بۇل باستان ـ اياق وزگەرمەيتىن اۋەلگى ماقسات، بورىش _
1942 ـ جىلى 5 ـ ايدا يان ـ ان ادەبيەت ـ كوركەمونەر اڭگىمە ٴماجىلىسى اشىلدى. ماۋ زىدۇڭ جولداس: ”قانداي ادام ٴۇشىن قىزمەت ەتۋ ماسەلەسى _ ٴتۇبىرلى ماسەلە، پرينسيپتىك ماسەلە“ دەپ اتاپ كورسەتتى.
2014 ـ جىلى 10 ـ ايدا ادەبيەت ـ كوركەمونەر قىزمەت اڭگىمە ٴماجىلىسى بەيجيڭدە اشىلدى. باس شۋجي شي جينپيڭ: ”سوتسياليستىك ادەبيەت ـ كوركەمونەر، ٴمانى جاعىنان ايتقاندا، حالىقتىڭ ادەبيەت ـ كوركەمونەرى“ دەپ باسا دارىپتەدى.
اراعا 72 جىل سالعان ەكى اڭگىمە ٴماجىلىسى حالىق ٴۇشىن قىزمەت ەتۋ نەگىزگى تاقىرىبىن ساباقتاستىردى.
”وزەكتى ارقاۋ ەتۋ، كەلەلى جاعدايعا قىزمەت وتەۋ بارىسىندا كوورديناتا ورنىن ٴدال تاۋىپ، قوعامدىق جاۋاپكەرشىلىكتى ەستە بەرىك ساقتاپ، ’كىم ٴۇشىن، كىمگە سۇيەنەمىن، مەن كىممىن‘ سىندى وسى ٴتۇبىرلى ماسەلەنى ۇزدىكسىز ويداعىداي شەشۋ كەرەك.“ 2016 ـ جىلى 2 ـ ايدا باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ پارتيانىڭ اقپاراتتىق قوعامدىق پىكىر قىزمەتى اڭگىمە ماجىلىسىندەگى ماڭىزدى ٴسوزى ٴتۇبىردى وڭاپ، قايناردى تۇزەدى.
بۇل حالىقتى بارىنەن جوعارى قويۋداعى قۇن تالپىنىسى _
بۇكىل ەلدە سالىنعان الەۋمەتتىك كىتاپحانا 3300دەن استى، مادەنيەت سارايى مەن مۇراجاي 10 مىڭنان استى؛ بارلىق الەۋمەتتىك كىتاپحانالار، مادەنيەت سارايلارى، اسەمونەر سارايلارى، كەشەندى مادەنيەت پۋنكتتەرى جانە %90تىڭ ۇستىندەگى مۇراجايلار تەگىن اشىلدى... ٴبىر قىدىرۋ ”وزەكتى“ ساندى مالىمەتتەر ەلىمىز مادەنيەتىنىڭ ”جۇمساق ناقتى قۋاتىنىڭ“ كوتەرىلگەندىگىن كورسەتتى ٴارى مادەنيەت قۇرىلىسىنىڭ حالىقتى وزەك ەتكەن قۇن ماقساتىن ايگىلەدى.
حالىقتىق سيپات ماركسيزمنىڭ ماندىك سيپاتى، حالىقتىق تۇرعى جۇڭگو كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ ٴتۇبىرلى ساياسي تۇرعىسى.
”ەڭ كەڭ حالىقتىڭ ٴتۇبىرلى مۇددەسىن ويداعىداي جۇزەگە اسىرۋدى، ويداعىداي قورعاۋدى، ويداعىداي دامىتۋدى شىعار ٴتۇيىن جانە تابان تىرەر تياناق ەتۋ كەرەك“، ”حالىقتىڭ رۋحاني مادەنيەت تۇرمىسىنىڭ تىڭ ساتىعا ۇزدىكسىز كوتەرىلۋىنە مۇمكىندىك جاساۋ كەرەك“... باس شۋجي شي جينپيڭنىڭ ماڭىزدى ٴسوزى مادەنيەتتىڭ قانداي ادامعا قىزمەت ەتۋ ماسەلەسىن تەرەڭ بايىمدادى، تەرەڭ حالىقتىق سۇيىسپەنشىلىكتى تولىق ايگىلەدى.
بۇل ٴداۋىر دامۋىنىڭ تابيعي تالابى _
حالىقتى وزەك ەتۋ _ تاريحتىڭ جاڭعىرىعى، ونان دا ماڭىزدىسى، ٴداۋىردىڭ تاقىرىبى.
پارتيا 20 ـ قۇرىلتايىنىڭ بايانداماسىندا جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدىڭ 5 ماڭىزدى ەرەكشەلىگى قورىتىندىلاندى، ”ماتەريالدىق وركەنيەت پەن رۋحاني وركەنيەتتى ٴوزارا سايكەستىرەتىن وسىزامانداندىرۋ“ وسىنىڭ ىشىنە قامتىلدى. ”حالىقتىڭ رۋحاني الەمىن بايىتۋ“ جۇڭگو ۇلگىسىندەگى وسىزامانداندىرۋدىڭ ماندىك تالاپتارىنىڭ بىرىنە اينالدى، سونداي ـ اق ول جاڭا داۋىردە تاماشا تۇرمىسقا تالپىنۋدىڭ تيەسەلى ٴمانى دە سانالادى.
جاڭا ٴداۋىردىڭ جاڭا جورىعىندا حالىقتىڭ كۇن سايىن ارتىپ وتىرعان رۋحاني مادەنيەت قاجەتى الدىندا، ٴسوز جوق، حالىقتىق تۇرعىدا مىزعىماي تۇرىپ، حالىقتىڭ مۇددەسىن، حالىقتىڭ ەركىن جانە حالىقتىڭ ٴۇنىن مادەنيەت قۇرىلىسىنىڭ ٴتۇبىرلى بويسۇنۋ ولشەمى ەتىپ، سوتسياليستىك مادەنيەت ىستەرىنىڭ تىڭ ساتىعا كوتەرىلۋىن ىلگەرىلەتۋ كەرەك.
”ەڭ ٴتۇبىرلى، ەڭ شەشۋشى، ەڭ سەنىمدى ٴادىس حالىققا تامىر تارتۋ، تۇرمىسقا تەرەڭ بويلاۋ“ كەرەك
قاقاعان ايازدى قىس كۇنى، 100دەن استام ۇلانمۇچۇر اترەتى مال شارۋاشىلىق وڭىرلەرىن ىشكەرىلەي ارالاپ وزدەرى دايىنداعان كونسەرتتى قويىپ، كەڭ كوسىلگەن ساحاراعا جىلى لەپ ۇستەدى.
”ۇلانمۇچۇردىڭ ۇزاق ۋاقىت كوركەيىپ ـ گۇلدەنۋى حالىقتىڭ كوركەمونەردى قاجەت ەتەتىندىگىن، كوركەمونەردىڭ دە حالىقتى قاجەت ەتەتىندىگىن ايگىلەدى.“ 2017 ـ جىلى 11 ـ ايدا باس شۋجي شي جينپيڭ ىشكى موڭعۇل اۆتونوميالى رايونى سونيد وڭ حوشۇنىنداعى ۇلانمۇچۇر اترەتىنىڭ مۇشەلەرىنە جاۋاپ حات جازىپ، ولاردى ماڭگى ساحاراداعى ”قىزىل ادەبيەت ـ كوركەمونەر جەڭىل اتتى اسكەرلەرى“ بولۋعا شابىتتاندىردى.
حالىق _ تاريحتىڭ جاراتۋشىسى جانە كۋاگەرى، مادەنيەتتە قۋاتتى ەل قۇرىلىسىنىڭ نەگىزگى ارقا سۇيەر كۇشى.
”ادەبيەت ـ كوركەمونەر جاسامپازدىعىندا ٴجۇز ٴتۇرلى، مىڭ ٴتۇرلى ٴادىس بولۋى مۇمكىن، ٴبىراق حالىققا تامىر تارتۋ، تۇرمىسقا تامىر تارتۋ ەڭ ٴتۇبىرلى، ەڭ شەشۋشى، ەڭ سەنىمدى ٴادىس سانالادى“، ”حالىق _ تاريحتىڭ جاراتۋشىسى دەگەن قاعيدانى جەتە ٴتۇسىنىپ، بۇقارانىڭ اراسىنا بارىپ، تۇرمىسقا ىشكەرىلەي ارالاسىپ، شىن نيەت، ادال پەيىلمەن حالىقتىڭ شاكىرتى بولۋ كەرەك“... باس شۋجي شي جينپيڭ مادەنيەت قۇرىلىسىندا حالىقتىڭ نەگىزگى تۇلعالىق ورنىنا تاباندى بولۋ جونىندە تەرەڭ تولعاندى.
يدەيا ـ نازاريا سالاسى رەال ماسەلەلەرگە باسا ٴمان بەرىپ، حالىقتىڭ ٴجىتى قاداعالاپ وتىرعان ىستەرىنە جاۋاپ بەرىپ، قاراپايىم، ۇعىنىقتى، ماسەلەنى تىكە كورسەتەتىن نازاريالىق باسىلىمداردى بۇقاراعا جەتكىزدى؛ اقپارات شەبى ”نەگىزگى ساتىنى ارالاۋ، ستيلدە بۇرىلىس جاساۋ، جازۋ ستيلىن جاقسارتۋ“ قيمىلىن ورىستەتىپ، ”جاناسىمدى“، ”ٴنارلى“، ”سونى“ اقپاراتتىق تۋىندىلار جازدى؛ مادەنيەت، ادەبيەت ـ كوركەمونەر قىزمەتكەرلەرى امالياتقا تەرەڭ بويلاپ، حالىق تۇرمىسىنا ٴۇڭىلىپ، ٴداۋىر لەبىنە تولى تاڭداۋلى تۋىندىلاردى ۇسىندى... اماليات سوتسياليستىك مادەنيەتتىڭ گۇلدەنۋىن، دامۋىن ىلگەرىلەتۋدە حالىققا تامىر تارتىپ، حالىققا سۇيەنگەندە عانا، سارقىلماس قوزعاۋشى كۇش قاينارىنا يە بولۋعا بولاتىندىعىن دالەلدەدى.
حالىققا تەرەڭ تامىر تارتىپ، سوتسياليستىك مادەنيەتتىڭ گۇلدەنۋى، دامۋى ٴۇشىن ماڭگى سارقىلماس قاينار بۇلاق سۋىنان ٴنار الدى _
كول سۋى نەگە سونشاما تۇنىق؟ ويتكەنى ول ماڭگى سارقىلماس قاينار بۇلاقتان باستاۋ الادى. ميلليارد حالىقتىڭ ۇلى كۇرەسى، باي مازمۇندى، الۋان ٴتۇرلى قوعامدىق ٴومىرى سوتسياليستىك مادەنيەت ىستەرىن گۇلدەندىرەتىن، دامىتاتىن قۇنارلى توپىراق.
«اۋىل ـ قىستاقتاعى مەملەكەت زور ىستەرى»، «شىبادۇڭ قىستاعىنداعى 18 حيكايا» سياقتى دەرەكتى ادەبيەت كەدەيلىكتەن ارىلتۋدان قامال الۋ حيكاياسىن شىنايى ٴارى جاندى باياندادى؛ «تاۋ ـ وزەن سۇيىسپەنشىلىگى»، «ٴومىر»، «مەن جانە مەنىڭ وتانىم» سياقتى تاڭداۋلى كينو ـ تەلە فيلم تۋىندىلارى ٴداۋىر رايىن بەينەلەپ، حالىق جاسامپازدىعىن جىرلادى... حالىقتى وزەك ەتكەن جاسامپازدىق بەتالىسىنا تاباندى بولىپ، جاڭا داۋىردەگى ادەبيەت ـ كوركەمونەر گۇلزارىندا بارلىق گۇل شەشەك اتىپ، سۇبەلى تابىستارعا قول جەتكىزدى.
جاپپاي سوتسياليستىك وسىزاماندانعان مەملەكەت قۇرۋدىڭ جاڭا جورىعىنا قادام تاستاعاندا، ٴبىر ميلليارد 400 ميلليوننان استام حالىق جاڭا اماليات جۇرگىزىپ، جاڭا تۇرمىستى ايگىلەپ، جاڭا كەرەمەتتەر جاراتىپ، مادەنيەتتىڭ گۇلدەنىپ ـ كوركەيۋىنە، دامۋىنا كەڭ ٴورىس ازىرلەدى. ومىرگە ىشكەرىلەي ارالاسىپ، حالىققا تامىر تارتىپ، جاڭا داۋىرمەن سايكەسەتىن اناعۇرلىم كوپ مادەنيەت سارا تۋىندىلارىن جاراتىپ، ”بيىك بەلەستەن” “اسقار شىڭعا“ قاراي قادام تاستاۋدى جۇزەگە اسىرۋ كەرەك.
حالىققا تىعىز سۇيەنىپ، حالىق بۇقاراسىنىڭ ومىرشەڭدىك كۇشىن، جاسامپازدىق قۋاتىن تولىق تاسقىنداتتى _
2023 ـ جىلى بۇكىل ەل بويىنشا ”قىستاق ساۋىق كەشى“ سىندى ۇلگى كورسەتۋ، كورمەلەۋ قيمىلى 20 مىڭنان استام رەت وتكىزىلىپ، قاتىناسقان ادام شامامەن 130 ميلليونعا (رەت) جەتتى، قازىر ەلىمىزدە تىزىمگە الىنعان بۇقارالىق ادەبيەت ـ كوركەمونەر ۇيىرمەسى 460 مىڭنان استى... جاڭا داۋىردەن بەرى، حالىق بۇقاراسى مادەنيەت قۇرىلىسىندا ساحناعا شىعىپ، باس كەيىپكەر بولۋدا.
باس شۋجي شي جينپيڭ بىلاي دەپ تەرەڭ اتاپ كورسەتتى: ”حالىق تاريحتى جاراتۋشى ٴارى تاريحتىڭ كۋاگەرى، تاريحتىڭ ’كەيىپكەرى‘ ٴارى تاريحتى ’جازۋشى‘ “.
سوتسياليستىك مادەنيەتتىڭ گۇلدەنىپ ـ كوركەيۋىن، دامۋىن ىلگەرىلەتۋدە ٴبىز حالىق بۇقاراسىنا سۇيەنۋ كوزقاراسىن بەرىك ورناتىپ، حالىق بۇقاراسىنىڭ تۇلعالىق ورنى مەن العاشقى جاسامپازدىق رۋحىنا قۇرمەت ەتىپ، حالىق بۇقاراسىنىڭ سوتسياليستىك مادەنيەت قۇرىلىسىنىڭ نەگىزگى كۇشىنە اينالۋىنا ارنا اشىپ، تۇعىر ورناتىپ، شارت ـ جاعداي جاراتىپ، حالىق بۇقاراسىنىڭ ومىرشەڭدىك كۇشىن، جاسامپازدىق قۋاتىن تولىق ايگىلەپ، باسەكەلەسە تۋىنداتۋىمىز كەرەك.
”حالىقتىڭ رۋحاني مادەنيەت تۇرمىسىنداعى تىڭ تىلەگىن اناعۇرلىم ويداعىداي قاناعاتتاندىرۋ“ كەرەك
شۇنياڭ عيماراتىنا شىعىپ، الىپ چاڭجياڭ وزەنىن تاماشالاپ، پيپا سامالدىعىنا كىرىپ، «پيپا جىرى» تەاترحاناسىنان مەيلىنشە ٴلازاتتانىپ، وزەن جاعاسىنداعى جاسىل جولدى بويلاپ قام ـ قايعىسىز سەيىلدەدى... چاڭجياڭ مەملەكەتتىك مادەنيەت باقشاسىنىڭ جيۋجياڭ قالا رايونى بولىگى اشىلعاننان بەرى، قالا تۇرعىندارىنىڭ سەيىل ـ سەرۋەن قۇراتىن، ساياحاتشىلاردىڭ ٴسوزسىز باراتىن تاماشا جەرىنە اينالدى.
مەملەكەتتىك مادەنيەت باقشاسىن قۇرۋ _ مادەنيەتتىڭ گۇلدەنىپ ـ كوركەيۋىن، دامۋىن ىلگەرىلەتۋدەگى كەلەلى مادەنيەت ينجەنەرياسى، حالىقتىڭ رۋحاني مادەنيەت قاجەتىن اناعۇرلىم ويداعىداي قاناعاتتاندىرۋدىڭ جاندى تۇسىندىرمەسى.
جۇڭگوشا سوتسياليزم جاڭا داۋىرگە ٴوتتى، حالىق بۇقاراسىنىڭ تۇرمىس ساپاسىن جاقسارتۋ، بىرگە بايۋعا قاراي بەت الۋ تىڭ تىلەگى مادەنيەت قۇرىلىسىنا تىڭ دا اناعۇرلىم جوعارى تالاپتار قويدى. حالىقتىڭ تاماشا تۇرمىسقا دەگەن تالپىنىسىن جۇزەگە اسىرۋدى مادەنيەتتە قۋاتتى ەل قۇرىلىسىنىڭ شىعار ٴتۇيىنى جانە تابان تىرەر تياناعى ەتىپ، حالىقتى اناعۇرلىم تولىق، اناعۇرلىم باي، اناعۇرلىم جوعارى ساپالى رۋحاني مادەنيەت تۇرمىسىنان يگىلىكتەندىرۋ نىساناسىن مىقتاپ ارقاۋ ەتىپ، سوتسياليستىك مادەنيەتتىڭ گۇلدەنىپ ـ كوركەيۋىن، دامۋىن ىشكەرىلەي ىلگەرىلەتۋ كەرەك.
جوعارى ساپالى دامۋ سىندى وسى ٴتۇبىرلى تالاپتى مىقتاپ يگەرىپ، ساپالى مادەنيەت ونىمدەرىمەن جانە قىزمەت وتەۋمەن قامداۋدى كەڭەيتتى _
”زەرتتەۋ ـ ۇيرەنۋ ورلەۋى“ كوتەرىلىپ، مادەنيەت مۇراجاي كورمە الاڭ ـ سارايلارىندا ٴبىر بەلەت الۋدىڭ ٴوزى قيىنعا سوقتى، ”زىبو قاقتامالارى“، ”حاربين“ ۋاكىلدىك ەتكەن مادەنيەت ساياحاتى ”شەڭبەردەن شىقتى“... مادەنيەت تۇتىنۋىنىڭ جاڭا قۇبىلىسى حالىق بۇقاراسىنىڭ كۇن سايىن الۋان تۇرلىلەنگەن، دارالانعان رۋحاني مادەنيەت قاجەتىن ايگىلەدى.
جۇڭگوشا سوتسياليزم جاڭا داۋىرگە ٴوتتى، مادەنيەتپەن قامداۋداعى باستى قايشىلىق ”بار ما، جوق پا“ دەگەننەن ”جاقسى ما، جوق پا“ دەگەنگە ويىستى. جوعارى ساپالى دامۋدى نەگىزگى جەلى ەتىپ، مادەنيەت كاسىپ سالاسى جوباسى مەن ساياساتىن كەمەلدەندىرىپ، جاڭاشا مادەنيەت كاسىپ كۇيى مەن مادەنيەت تۇتىنۋ ۇلگىسىن جەتىلدىرىپ، ساپالى مادەنيەت ونىمدەرىمەن جانە قىزمەت وتەۋمەن قامداۋدى كەڭەيتىپ، حالىقتى اناعۇرلىم تولىق، اناعۇرلىم باي، اناعۇرلىم جوعارى ساپالى رۋحاني مادەنيەت تۇرمىسىنان يگىلىكتەندىرۋ كەرەك.
رەفورمانى تەرەڭدەتۋ سىندى ٴتۇبىرلى قوزعاۋشى كۇشكە مىقتاپ سۇيەنىپ، جالپى حالىقتى مادەنيەتتىڭ دامۋ جەتىستىكتەرىنەن اناعۇرلىم كوپ، اناعۇرلىم ٴادىل يگىلىكتەندىردى _
حۋناننىڭ ”ەسىك الدىنداعى 10 ـ باستاۋىشى“، بەيجيڭنىڭ ”27 ـ اۋلاسى“، چىڭدۋدىڭ ”كىتاپ بولمەسىنە شىراق قالدىرۋى“... ٴتۇزىلىس ـ مەحانيزم رەفورماسىن تەرەڭدەتىپ، قوعامدىق كۇشتەردى بىرگە قۇرۋعا، بىرگە يگىلىكتەنۋگە باستاپ، جاڭاشا الەۋمەتتىك مادەنيەت كەڭىستىگى بۇقارانىڭ جانىنداعى ”مادەنيەت بولمەسىنە“ اينالدى، ول قازىر بۇكىل ەل بويىنشا 33 مىڭ 500دەن استى.
رەفورما _ ادەبيەت ـ كوركەمونەردىڭ گۇلدەنىپ ـ كوركەيۋىنىڭ، مادەنيەتتىڭ دامۋىنىڭ قوزعاۋشى كۇشى. مادەنيەت سالاسىنداعى دامۋدىڭ بىركەلكى، تولىق بولماۋ ماسەلەسىن شەشۋدى مىقتى يگەرىپ، مادەنيەت ٴتۇزىلىس رەفورماسىن تەرەڭدەتىپ، قوعامدىق ونىمدىلىكتى ماڭداي الدى ورىنعا قويىپ، الەۋمەتتىك مادەنيەت بويىنشا قىزمەت وتەۋدى ولشەمدەندىرۋدى، بىركەلكىلەندىرۋدى ىلگەرىلەتىپ، قالا مەن اۋىلدىڭ الەۋمەتتىك مادەنيەت بويىنشا قىزمەت وتەۋ جۇيەسىن ٴبىر تۇلعالاندىرۋ قۇرىلىسىن ىلگەرىلەتىپ، جالپى حالىقتى مادەنيەتتىڭ دامۋ جەتىستىكتەرىنەن اناعۇرلىم كوپ، اناعۇرلىم ٴادىل يگىلىكتەندىرۋ كەرەك.
تۋراشىلدىقتان اينىماي جاڭالىق اشۋ سىندى جەڭىسكە جەتۋ اسىلىنا مىقتاپ سۇيەنىپ، مادەنيەتتە جاڭالىق اشۋ، جاسامپازدىق جاراتۋ ومىرشەڭدىك كۇشىن ۇزدىكسىز تاسقىنداتتى _
مۇراجايدا ساقتالعان مادەني ەسكەرتكىش، بايىرعى كىتاپتاردا جازىلعان جازۋلار ”جاندانىپ“، ”مادەنيەت جاسامپازدىعى ستيلى“، ”ولەڭ ـ جىر ورلەۋى“ بىرتىندەپ كوتەرىلدى... جاڭا تەحنيكا، جاڭا ٴتاسىل، جاڭا ۇستانىم ٴداستۇرلى مادەنيەتتىڭ ومىرشەڭدىك كۇشىن تاسقىنداتىپ، حالىقتىڭ تاماشا جاڭا تۇرمىسىن نارلەندىردى.
تۋراشىلدىقتان اينىماعاندا عانا، ٴوزىن جوعالتپاۋعا، بەتالىستان اداسپاۋعا بولادى، جاڭالىق اشقاندا عانا، ٴداۋىردى يگەرۋگە، داۋىرگە جەتەكشىلىك ەتۋگە بولادى. 2023 ـ جىلى 10 ـ ايدا باس شۋجي شي جينپيڭ جياڭشيدىڭ جيڭدى قالاشىعىندا قىزمەت تەكسەرىپ، تەكسەرۋ ـ زەرتتەۋ جۇرگىزگەندە بىلاي دەپ تەرەڭ اتاپ كورسەتتى: ”اتا ـ بابالارىمىزدان جالعاسقان تاڭداۋلى ٴداستۇرلى مادەنيەتتى ۇزدىكسىز قولىمىزدان شىعارماي، داۋىرمەن بىرگە ىلگەرىلەپ، ساۋلەلەندىرە بەرۋىمىز كەرەك“.
جاڭا داۋىردەگى جاڭا جورىقتا مادەنيەتتە قۋاتتى ەل قۇرۋ جاڭا جاعدايعا، جاڭا مىندەتكە ٴدوپ كەلىپ وتىر، ٴبىز تۋراشىلدىقتان اينىماي جاڭالىق اشاتىن دۇرىس سالت پەن ارىن ارقىلى وي جەلىسىندە، ادىستە جاڭالىق اشىپ، ٴسوز جۇيەسىندە جاڭالىق اشىپ، تەحنيكالىق تاسىلدە جاڭالىق اشىپ، ٴتۇزىلىس ـ مەحانيزمدە جاڭالىق اشىپ، ٴداۋىردىڭ دامۋى مەن حالىقتىڭ قاجەتىنىڭ مادەنيەت قۇرىلىسىنا قويعان تىڭ تاقىرىپتارى جونىندە ۇزدىكسىز ىزدەنىس جاساۋىمىز جانە وعان جاۋاپ قايتارۋىمىز كەرەك.
(شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 1 ـ ايدىڭ 29 ـ كۇنى بەيجيڭنەن بەرگەن حابارى)
