_ ”14 ـ كەزەكتى قىسقى سپورت جارىسىنىڭ“ باستالۋى بايلانىسىمەن
□ شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ تىلشىلەرى \ ليۋ ۋي، ۋاڭ جيڭ، لۋ شيڭجي، ۋي جيڭيۇي
بالالار كوكحوت قالاسىنداعى دۇڭحى مۇز الاڭىندا اتا ـ انالار مەن بالالاردىڭ قار ـ مۇزداعى قىزىقتى سپورت جارىسىنا قاتىناسۋدا (2024 ـ جىلى 2 ـ ايدىڭ 1 ـ كۇنى تۇسىرىلگەن).
□ شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ ٴتىلشىسى لي جىپىڭ تۇسىرگەن
سولتۇستىك جۇڭگونىڭ كورىنىسى كۇمىستەي بولىپ كوز تارتادى. 2 ـ ايدىڭ 17 ـ كۇنى مەملەكەتتىك 14 ـ كەزەكتى قىسقى سپورت جارىسى حۇلۇنبەر ساحاراسىندا باستالادى.
بەيجيڭ قىسقى وليمپيادا سپورت جارىسىن ٴساتتى وتكىزىپ، ”300 ميلليون ادامدى قار ـ مۇز سپورتىنا ات سالىسۋعا جەتەكتەۋ“ ارمانى رەالدىققا اينالىپ، وليمپيادا تاريحىنا شىعىستىڭ تەرەڭ تاڭباسى باسىلدى. بۇگىنگى تاڭدا قار ـ مۇزدىڭ ارىنداعان كۇيى جۇڭحۋانىڭ بايتاق دالاسىندا شارىقتاپ، حالىق بۇقاراسى ”14 ـ كەزەكتى قىسقى سپورت جارىسىنان“ ٴلاززات الىپ، جۇڭگونىڭ قار ـ مۇز سپورتى دامۋىنىڭ تىڭ پاراعىن اشتى.
وتباسى مەن وتان ارمانداس، حۋاشيا ٴبىر نيەت، ٴبىر تىلەكتە. قار ـ مۇز سپورتىنىڭ دەڭگەيى جوعارىلاپ، قار ـ مۇز كاسىپ سالاسى جەدەل جەتىلىپ، قار ـ مۇز الاۋى سان مىڭداعان وتباسىلارىنا جەتكىزىلدى... ەلىمىز قار ـ مۇز سپورتىنىڭ قارىشتاپ دامۋى دەنە تاربيەدە قۋاتتى ەل قۇرۋعا، سالاماتتى جۇڭگو قۇرۋعا ەسەلەپ ۇلەس قوسۋدا.
ونەر باسەكەسى توعىسىپ باسىپ وزدى
قار ـ مۇز سەنىمدى تاسقىنداتتى
2 ـ ايدىڭ 14 ـ كۇنى ”14 ـ كەزەكتى قىسقى سپورت جارىسى“ ۇلانچاب قالاسى لياڭچىڭ جارىس وڭىرىنەن شاتتىق ٴۇنى كوتەرىلدى. سول كۇنى وتكىزىلگەن دالالىق شاڭعى جاريا گرۋپپاسىنىڭ ەرلەر قوس تۇردە سىرعاناۋ جارىسىندا چۇڭچيڭ كومانداسىنداعى ۋاڭ چياڭ كورنەكتى باسىمدىلىقپەن التىن مەدال الدى.
”14 ـ كەزەكتى قىسقى سپورت جارىسىنا“ دايىندالۋ ٴۇشىن، ۋاڭ چياڭ بىلتىر 9 ـ ايدا نورۆەگياعا بارىپ شوعىرلى جاتتىعۋ جاسادى ٴارى جارىس ارقىلى جاتتىعىپ دۇنيە جۇزىندەگى ەڭ جوعارى دارەجەلى سپورتشىلارمەن باسەكەلەسىپ، باسەكەلىك دەڭگەيىن جوعارىلاتتى. بىلتىر جىل سوڭىندا وتكىزىلگەن 2023 ـ جىلدان 2024 ـ جىلعا دەيىنگى جارىس ماۋسىمىنداعى مەملەكەتتىك دالالىق شاڭعى جۇلدەلى جارىسى جانە 14 ـ كەزەكتى مەملەكەتتىك قىسقى سپورت جارىسىنىڭ دالالىق شاڭعى تولىمدىلىق جارىسىندا ۋاڭ چياڭ 3 التىن مەدال الىپ، كۇشتى ناقتى قۋاتىن ايگىلەدى.
جۇڭگونىڭ دالالىق شاڭعىداعى سەركەسى رەتىندە، 2022 ـ جىلى ۋاڭ چياڭ جۇڭگو اتىنان بەيجيڭ قىسقى وليمپيادا سپورت جارىسىنا، دالالىق شاڭعى دۇنيە جۇزىلىك ساۋىتىنا تالاسۋ جارىسىنا قاتىناسىپ، تاريحي رەكوردتى ىلگەرىندى ـ كەيىندى بۇزىپ، جۇڭگونىڭ دالالىق شاڭعىسىنىڭ ەڭ جاقسى ناتيجەسىن ەكى رەت جاڭالادى.
2023 ـ جىلدىڭ سوڭىندا ٴبىر جاعىنان، ماۋسىمدىق ديسسەرتاتسياعا قاتىناسىپ، ەندى ٴبىر جاعىنان، جارىسقا قاتىناسقان گۋ ايليڭ U فورمالى الاڭدا ەركىن شاڭعى تەبۋدىڭ دۇنيە جۇزىلىك ساۋىتىنا تالاسۋ جارىسى چۇڭلي بەكەتىندە اعا جۇلدەگەر بولدى. جارىس الاڭىنان شىققان ول بىلاي دەدى: ”بۇگىن 3 كەزەك جارىستان كەيىن كوڭىل كۇيىم وتە جاقسى، ٴىشىنارا ارەكەتتەردى جاتتىعۋ بارىسىندا ماشىقتانباعان ەدىم. 1 ـ اينالىمداعى ارەكەتتى تولىق ورىنداپ بولدىم، 2 ـ اينالىمدا، 3 ـ اينالىمدا تاعى ٴبىراز قيىندىق قوسىپ، جاڭا ارەكەت جاسادىم“.
وزىنە سەنىمدى ٴارى بايسالدى، ۇزبەي تەبىندى بەينە تانىتىپ كەلگەن گۋ ايليڭ، ۋاڭ چياڭ قاتارلىلار ەلىمىزدىڭ قىسقى جارىس تۇرلەرىندەگى سپورتشىلارىنىڭ باسەكەلىك دەڭگەيى مەن رۋحاني بەت ـ بەينەسىن ايگىلەدى، سونداي ـ اق سىرتقى دۇنيەنىڭ جۇڭگو دەنە تاربيەسى جونىندەگى ”جازدا كۇشتى، قىستا ٴالسىز“، ”مۇزدا كۇشتى، قاردا ٴالسىز“ بولۋداي قاتىپ ـ سەمگەن تۇسىنىگىن وزگەرتتى.
ۋاقىتتى 2022 ـ جىلعى بەيجيڭ قىسقى وليمپيادا سپورت جارىسىنا شەگەرسەك، جۇڭگو كومانداسىنىڭ 9 التىن، 4 كۇمىس، 2 قولا مەدال الىپ، التىن مەدال تاقتاسىندا 3 ـ ورىندى يەلەگەن ناتيجەسى كۇنى بۇگىنگە دەيىن ادامدى جەلپىندىرىپ كەلەدى.
”مۇنداي ناتيجە قاعازى جۇڭگونىڭ قار ـ مۇز سپورتىنىڭ باسەكەلىك ورەسىنىڭ تىڭ دەڭگەيگە كوتەرىلگەندىگىن كورسەتەدى“. قار ـ مۇز كاسىپ سالاسىنىڭ مامانى، مەملەكەتتىك دەنە تاربيە باس مەكەمەسى قىسقى سپورتتى باسقارۋ ورتالىعىنىڭ بۇرىنعى ورىنباسار مەڭگەرۋشىسى جۋ چىڭي بىلاي دەدى: ”جالپى جاقتان ايتقاندا، جۇڭگونىڭ قىسقى سپورتىنىڭ باسەكەلىك ناقتى قۋاتى مەن بۇقارالىق نەگىزى ٴبىرشاما ٴالسىز سانالادى. 2022 ـ جىلعى بەيجيڭ قىسقى وليمپيادا سپورت جارىسى بىزگە تاريحي وراي ازىرلەپ، قار ـ مۇز سپورتىندا قۋاتتى ەل قۇرۋ نىساناسىنا قاراي جەدەل قادام تاستاۋىمىزعا مۇمكىندىك جاسادى“.
جۋ چىڭي مىسال كەلتىرىپ بىلاي دەدى: گۋ ايليڭ، سۋ يۇيميڭ، گاۋ تيڭيۇي ۋاكىل بولعان جاڭا ۇرپاق ٴداۋىرى ەلىمىزدىڭ قىسقى سپورت تۇرلەردى دامىتۋ جولىنىڭ بارعان سايىن كەڭەيگەندىگىنىڭ دالەلى، قار ۇستىندەگى تۇرلەردەن ارت ـ ارتىنان قۋانىشتى حابارلار جەتىپ ۇلگىردى، بۇل جۇڭگونىڭ قار ـ مۇز سپورتىنىڭ شەكارا اتتاۋ، ٴتۇر اتتاۋ سياقتى تاسىلدەر ارقىلى دارىندىلاردى كەڭىنەن قابىلداۋىنىڭ سۇبەلى جەمىسى، حالىقتىق قار شەڭبەرى مەن كاسىپتىك باسەكەلىك سپورتتىڭ ٴتيىمدى ىقپالداستىعىنىڭ سۇبەلى جەمىسى.
”14 ـ كەزەكتى قىسقى سپورت جارىسى“ بەيجيڭ قىسقى وليمپيادا سپورت جارىسىنان كەيىن تۇڭعىش رەت وتكىزىلەتىن قىسقى سپورت تۇرلەرىنىڭ مەملەكەتتىك كەلەلى دەنە تاربيە جارىسى، سونداي ـ اق ىشكى موڭعۇل تۇڭعىش رەت وتكىزەتىن مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسال سپورت جارىسى، وسى رەتكى ”14 ـ كەزەكتى قىسقى سپورت جارىسى“ حالىقارامەن ۇشتاسىپ، قىسقى وليمپيادا سپورت جارىسىنا جاپپاي تۋرالانۋدىڭ جاندى امالياتى بولماق.
”ميلان 2026 ـ جىلعى قىسقى وليمپيادا سپورت جارىسىنىڭ تۇرلەرى ’14 ـ كەزەكتى قىسقى سپورت جارىسىندا‘ تۇگەلدەي ورنالاستىرىلىپ، جيىنى 8 ۇلكەن ٴتۇر، 16 تارماق ٴتۇر، 176 شاعىن ٴتۇر ورنالاستىرىلدى“. مەملەكەتتىك دەنە تاربيە باس مەكەمەسى باسەكەلىك دەنە تاربيە مەڭگەرمەسىنىڭ ورىنباسار باستىعى ديڭ تاۋ بىلاي دەپ تانىستىردى: تۇرلەردىڭ تولىق بولۋى ٴۇشىن، ىشكى موڭعۇلدىڭ حۇلۇنبەر قالاسى، چىفىڭ قالاسى، ۇلانچاب قالاسى سىندى 3 جەردە 4 جارىس الاڭى قۇرىلدى. ىشكى موڭعۇلدا جارىس شارت ـ جاعدايى ازىرلەنبەگەن تەكشەدەن سەكىرىپ سىرعاناۋ، قار اربا، شانا سياقتى تۇرلەر بەيجيڭ قىسقى وليمپيادا سپورت جارىسى الاڭىندا وتكىزىلەدى.
”ەلىمىز قىسقى سپورت تۇرلەرىنىڭ دەڭگەيى ەڭ جوعارى، كولەمى ەڭ ۇلكەن، ىقپالى ەڭ زور ۋنيۆەرسال سپورت جارىسى رەتىندە، ’14 ـ كەزەكتى قىسقى سپورت جارىسى‘ ’قىسقى وليمپيادا سپورت جارىسىنان كەيىنگى داۋىردەگى‘ ’300 ميلليون ادامنىڭ قار ـ مۇز سپورتىنا ات سالىسۋىنىڭ‘ جەتىستىكتەرىن بەكەمدەۋ جانە كەڭەيتۋ مىندەتىن ارقالاعان، سونىمەن بىرگە ونان دا ماڭىزدىسى، ميلان قىسقى وليمپيادا سپورت جارىسىنىڭ الدىندا ٴبىر رەت زور كولەمدە سپورتشىلاردى جاتتىقتىرىپ، ەلىمىز باسەكەلىك سپورتىنىڭ حالىقارالىق باسەكەلىك قۋاتىن ونان ارى جوعارىلاتۋ بولىپ تابىلادى“، ـ دەدى ديڭ تاۋ.
1 ـ ايدىڭ 14 ـ كۇنى ”14 ـ كەزەكتى قىسقى سپورت جارىسىنىڭ“ مۇزدا تەز سىرعاناۋ (جاريا گرۋپپا) جارىسى اياقتاعان كۇن، لياۋنيڭ كومانداسىنىڭ شەبەرى ۋ يۇي مەملەكەتتىك رەكوردتى بۇزۋ ناتيجەسىمەن ەرلەردىڭ 10 مىڭ مەترلىك جارىسىندا اعا جۇلدەگەر بولىپ، ٴوزى ساقتاپ كەلگەن مەملەكەتتىك رەكوردتى بۇزدى.
”جۇڭگونىڭ ۇزاق ارالىقتى جارىس ٴتۇرى دۇنيە جۇزىلىك جارىس الاڭىندا سالىستىرمالى تۇردە ٴبىرشاما ٴالسىز، الايدا بىلتىردان باستاپ كەيبىر جاقسارۋلار بايقالا باستادى، بۇل دا وتە جاقسى بەتالىس سانالادى“. ۋ يۇي بىلاي دەدى: ”مەنىڭ بيىل مەملەكەتتىك كوماندادا جالپى ناتيجەمنىڭ جوعارىلاعانىن دا كورۋگە بولادى، تۇرلىشە ناتيجە دەڭگەيىندە تۇرلىشە كورىنىستەردى كوردىم، شىنىندا، اناعۇرلىم جوعارى ۇمىتكە يە بولدىم، كەلەسى نىسانانى 2026 ـ جىلعى قىسقى وليمپيادا سپورت جارىسىنا تۋرالادىم“.
قىسقى وليمپيادا سپورت جارىسى ارىنداتا ٴتۇستى
قار ـ مۇزدان جالپى حالىق بىرگە يگىلىكتەندى
كوكتەم مەرەكەسىنىڭ 5 ـ كۇنى، حۇلۇنبەر قالاسى حايلار رايونىنىڭ كوشەلەرىندە شامدار جايناپ تۇر، ”14 ـ كەزەكتى قىسقى سپورت جارىسىنىڭ“ ۇرانى، بەلگىسى ەرەكشە كوز تارتادى، دۋماندى ”جۇڭگو قىزىلى“ مەن ”قار ـ مۇز اپپاعى“، ”قىسقى سپورت جارىسىنىڭ كوگى“ ايقاسا ٴىلىنىپ، ٴبىر ـ بىرىنە كورىك قوسىپ تۇر.
”14 ـ كەزەكتى قىسقى سپورت جارىسىنىڭ“ نەگىزگى جينالىس الاڭىنا باراتىن قىسقى سپورت داڭعىلى ”ينتەرنەتتە تانىمال“ ٴسوزسىز باراتىن جەرگە اينالدى، ەكى جاعىنداعى 14 توپ ادەمى مۇز ويمالار مەن قار ويمالار كورىنىستەرىنىڭ اسەمدىگى جەرگىلىكتى بۇقارا مەن سىرت جەرلەردەن كەلگەن ساياحاتشىلاردى ايالداپ كورۋگە باۋرادى. حايلار دۇڭشان شاڭعى الاڭى ٴار كۇنى ادامعا دەرلىك تولىپ، قالا تۇرعىندارىنىڭ كوڭىل اشۋ باقشاسىنا اينالدى. ”حۇلۇنبەر تۇڭعىش رەت مەملەكەتتىك سالتاناتتى جينالىس وتكىزىپ، زور وزگەرىس اكەلدى. قالا بارعان سايىن كورىكتەنىپ، قار ـ مۇز سپورتىنا قاتىناساتىندار بارعان سايىن كوبەيىپ، ادامداردىڭ تۇرمىس ٴتاسىلى بارعان سايىن اقاۋسىز بولا ٴتۇستى“، ـ دەدى قالا تۇرعىنى جۋ جينلي.
”14 ـ كەزەكتى قىسقى سپورت جارىسى“ بۇكىل ەلدەگى 31 ولكە، اۆتونوميالى رايون، قالانىڭ، سونداي ـ اق شياڭگاڭ، اۋمىن ەرەكشە اكىمشىلىك رايوندارىنىڭ ۋاكىلدەر ۇيىرمەسىن جارىسقا قاتىناسۋعا باۋرادى، وعان شينجياڭ ٴوندىرىس ـ قۇرىلىس بيڭتۋانى، جۇڭگو مۇناي كاسىپتىك دەنە تاربيە قوعامى سياقتىلاردى قوسقاندا، 3700دەن استام سپورتشى وسى كەزەكتى قىسقى سپورت جارىسىندا بوي كورسەتىپ، تاريحتاعى قىسقى سپورت جارىسىنىڭ ەڭ جوعارى رەكوردىن جاڭالايدى.
كولەمدى قىسقى سپورت جارىستارىنىڭ دايىندالۋى مەن وتكىزىلۋى قار ـ مۇز سپورتىنىڭ ورلەۋىن كوتەرىپ، جالپى حالىقتىق دەنە شىنىقتىرۋعا شارت ـ جاعداي ازىرلەدى. 2015 ـ جىلى بەيجيڭ جاڭجياكوۋمەن سەلبەسىپ قىسقى وليمپيادا سپورت جارىسىن ٴساتتى وتكىزگەننەن بەرى، بۇكىل ەل بويىنشا قار ـ مۇز سپورتىنا قاتىناسقان تۇرعىندار سانى 346 ميلليونعا، قار ـ مۇز سپورتىنا قاتىناسۋ مولشەرى %24.56كە جەتتى.
بەيجيڭ قىسقى وليمپيادا سپورتىنىڭ شىعىس جەلىنەن پايدالانىپ، كونكيمەن مانەرلەپ سىرعاناۋ، سىڭار شاڭعى سياقتى ”نازارعا ىلىنە بەرمەيتىن“ قار ـ مۇز سپورتىنان ٴبىر توپ اۋەسكەرلەر جينالدى. بەيجيڭدەگى مۇزدا سىرعاناۋ كلۋبىندا 5 _ 4 جاستاعى ”مۇز بالا“ ونەر كورسەتۋگە دايىندالۋدا، كەيبىر ەرەسەكتەر دە سەندەلەكتەي ”ٴتاي ـ ٴتاي باسىپ“ ۇيرەنۋدە.
كونكيمەن مانەرلەپ سىرعاناۋدى اناعۇرلىم ويداعىداي جالپىلاستىرۋ ٴۇشىن، جۇڭگو مانەرلەپ سىرعاناۋ قوعامى مەملەكەتتىك دارەجە سىناعىنىڭ شارتىن تومەندەتتى، 3 تە 6 اي ۇيرەنگەندە ەڭ تومەنگى دارەجە سىناعىن سىناپ كورۋگە بولادى، سونداي ـ اق كلۋبتىڭ بىرلەسكەن جارىسىن ۇيىمداستىرىپ، جالپى قاۋىمنان كاسىپتىك سپورتشىلاردى تاربيەلەۋگە دەيىنگى ورلەۋ ارناسىن اشتى. 2023 ـ جىلى وتكىزىلگەن كلۋب بىرلەسكەن جارىسىنا تىزىمدەلۋ وتكەن جىلداعىدان 3025 ادام (رەت) كوبەيدى؛ سىرعاناۋ مەملەكەتتىك دارەجە سىناعىنا قاتىناسقان ادام سانى دا جىل سايىن ارتىپ، 2023 ـ جىلى 2021 ـ جىلداعىدان %77.94 ارتتى.
دوڭگەلەكتى كونكيمەن سىرعاناۋ شاقايىن كونكي شاقايىنا وزگەرتكەن ىشكى موڭعۇل كوكحوت قالاسىنىڭ تۇرعىنى، 73 جاستاعى جاڭ كاي وسى قىستا دا ”شەكارا اتتاۋدى“ سىناپ كوردى. ”مەن دوڭگەلەكتى سىرعاناۋعا 10 نەشە جىل جاتتىقتىم، ٴبىراق قىس تۇسكەندە جەر بەتىنە قىراۋ قاتىپ، سىرعاناۋعا كەلمەي قالادى“. ول: ” ’14 ـ كەزەكتى قىسقى سپورت جارىسى‘ بىزگە شابىت بەردى، مۇز الاڭىنا بارىپ ويناي الاتىن بولدىق“، ـ دەدى.
جاڭ كاي تۇرعان دوڭگەلەكتى كونكيمەن سىرعاناۋ كومانداسىنىڭ باسىم كوپ ساندىسى 60 جاستان اسقان قارتتار، وسى قىستا ولاردان 40قا جۋىق ادام قار ـ مۇز سپورتىنا قادام تاستادى. ”قازىر مۇز الاڭى بارعان سايىن كوبەيدى، ٴۇيىمىزدىڭ ماڭىنداعى بىرنەشە باقشانىڭ بارىندە سىرتتاعى مۇز الاڭى بار، تاعى كەيبىر مۇز الاڭى 60 جاستان اسقان قارتتارعا تيىمدىلىك جاسايدى” .“قار ـ مۇز سپورتىنا قاتىناسۋدى جاسقا قاراپ بولمەۋ، بارلىق ادام شاتتىقتى سەزىنە الۋى كەرەك“، ـ دەدى جاڭ كاي.
جۋ چىڭي بىلاي دەدى: قار ـ مۇز سپورتىندا ”وڭتۇستىككە قانات جايىپ، باتىسقا كەڭەيىپ، شىعىسقا شەرۋ تارتۋ“ ستراتەگياسىنىڭ ىلگەرىلەۋىنە ىلەسە، ەل ىشىندە قار ـ مۇز سپورتى ۇزدىكسىز ورلەۋگە كوتەرىلىپ، قار ـ مۇز سپورتىن جولعا قويعان قالالار ٴىرى، ورتاشا قالالاردان شاعىن قالالارعا، اۋىل ـ قالاشىقتارعا قاراي كەڭەيدى، الداعى جەردە ورتا، شاعىن قالالار، اۋىل ـ قالاشىق اۋماقتارى دا بۇقارالىق قار ـ مۇز سپورتىن ورىستەتەتىن ماڭىزدى كۇشكە اينالادى.
2022 ـ جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن ەلىمىزدىڭ قار ـ مۇز سپورت الاڭى 2452گە جەتىپ، الدىڭعى جىلداعىدان %8.45 ارتقان، گۇيجوۋ، سىچۋان، يۇننان سياقتى جىل بويى قار جاۋمايتىن وڭتۇستىك وڭىرلەر دە بولمە ىشىندە شاڭعى تەبۋ الاڭىن قۇرۋ سياقتى تاسىلدەر ارقىلى قار ـ مۇز سپورتىن ورىستەتكەن.
چۇڭچيڭدە شاڭعى تەبۋ ٴتۇيىندى سپورتقا اينالدى. قازىر چۇڭچيڭدە دالادا شاڭعى تەبۋگە ارنالعان 8 الاڭ سالىندى، نەگىزگى قالا رايونىندا تاعى بولمە ىشىندە شاڭعى تەبۋ الاڭىنان ەكەۋى بار، شاڭعى تەبۋ اۋەسكەرلەرىنىڭ ٴبىر جىلدىڭ ٴتورت ماۋسىمىندا ”شاڭعى تەبۋ“ قاجەتىن قاناعاتتاندىردى. وڭتۇستىكتەگىلەردىڭ كوبى ەندىگارى قار ـ مۇزدى ”تاڭسىق كورمەيتىن بولدى“، قايتا سپورت، ساياحات، زەرتتەۋ ـ ۇيرەنۋ سياقتى تۇرلىشە تاسىلدەرمەن وعان ىشكەرىلەي ات سالىستى، وڭتۇستىك وڭىرلەردە دە قار ـ مۇز سپورتىنىڭ مادەنيەت رايى قالىپتاستى.
كاسىپ سالاسىنىڭ باۋراۋ كۇشى شار تاراپقا تارادى
قار ـ مۇز قوزعاۋشى كۇشكە اينالدى
قىس تۇسكەننەن بەرى حۇلۇنبەر قار ـ مۇز نادامى، قار ـ مۇز ”يسارىن“، سۋىق ۇيەك مارافونى سياقتى جەلىلەس مادەنيەت ـ ساياحات قيمىلدارىن وتكىزدى، A دارەجەلى 61 ساياحات كورىنىس ٴوڭىرى، جۇلدىز دارەجەلى اۋىل ـ قىستاقتارداعى (مال شارۋاشىلىق ٴوڭىرى) ساياحاتشى قابىلدايتىن وتباسىلار جانە اۋىل ـ قىستاق ساياحاتىنداعى ٴتۇيىندى قىستاقتار اشىلىپ تيجارات جۇرگىزدى، بۇل سايكەس مەزگىلدەگىدەن %52.5 ارتتى، كەيبىر كورىنىس وڭىرلەرى تۇڭعىش رەت قىس ماۋسىمىندا تيجارات جۇرگىزدى.
” ’14 ـ كەزەكتى قىسقى سپورت جارىسى‘ قيمىلدارىنىڭ ىقپالىنىڭ اسەرىندە، بۇرىنعى جىلدارمەن سالىستىرعاندا، قوناق سارايىمىزدىڭ قوناق قابىلداۋ مولشەرى %20 جوعارىلادى، بىلتىر جىل سوڭىندا تاعى ٴۇرتىس بىرنەشە كۇن بويى بولمەلەر لىق تولعان جاعداي جارىققا شىقتى“، ـ دەدى حۇلۇنبەر قالاسى ەۆەنكي اۆتونوميالى حوشۇنى بايىنتوعا قالاشىعى يىنفان ساۋدا ىستەرى قوناق سارايىنىڭ ديرەكتورى جين يۋە. جارىستىڭ جاقىنداۋىنا بايلانىستى قار ـ مۇز سپورتىنىڭ تارتىمدى ٴساتى ٴۇشىن كەلگەن ساياحاتشىلار ۇزىلمەدى. 2024 ـ جىلعى كوكتەم مەرەكەسى دەمالىسىنىڭ الدىڭعى 4 كۇنىندە ىشكى موڭعۇل ەل ىشىنەن 16 ميلليون 924 مىڭ 700 ساياحاتشى (رەت) قابىلدادى، بۇل 2023 ـ جىلداعىنىڭ 6.35 ەسەسىندەي، ساياحات كىرىسى 11 ميلليارد 924 ميلليون يۋان بولىپ، 2023 ـ جىلداعىنىڭ 8.62 ەسەسىندەي بولدى.
اق قار، كوك مۇز دا باعالى بايلىق. جەر ـ جەر، تاراۋلار ەكولوگيالىق قىزىل سىزىقتى بەرىك ساقتاۋ العى شارتىندا، قار ـ مۇز كاسىبى سالاسىنىڭ دامۋىن قولداپ، ”سۋىق بايلىق“ ارقىلى ەكونوميكانىڭ ”ىستىق ونىمدىلىگىن“ تۋىنداتتى. قار ـ مۇز كاسىبى سالاسىنىڭ دامۋى جاڭاشا تۇتىنۋدىڭ ارتۋىن جەبەيتىن پارمەندى قوزعاۋشى كۇشكە اينالىپ، ەكونوميكانىڭ دامۋىنا تىڭ ومىرشەڭدىك كۇش ۇستەدى.
2024 ـ جىلى 1 ـ ايدان بەرى حاربين اۋەجايىنا ٴار كۇنى 72 مىڭنان استام جولاۋشى (رەت) كىرىپ ـ شىقتى، بەيجيڭ، گۋاڭجوۋ سياقتى جەرلەردەن كەلگەن كەزەكشى ۇشاقتاردىڭ جولاۋشى تولۋ مولشەرى %90تەن اسىپ، ”اربين“ ينتەرنەت جەلىسىندە جانە جەلىدەن تىسقارى قىزۋ سوزگە اينالدى... حاربين ”فەنومەنىنىڭ“ ورلەۋىن جەرگىلىكتى ورىننىڭ مول قار ـ مۇز بايلىعىن ارقاۋ ەتىپ، قىزمەت وتەۋ كاسىبىنىڭ دەڭگەيىن جوعارىلاتىپ، شارۋاشىلىق ـ ساۋدا ورتاسىن جاقسارتۋ قۇلشىنىسىنان بولە قاراۋعا بولمايدى.
”اربيننان“ سىرت، التاي، چاڭبايشان، حۇلۇنبەر... بۇرىن ”قىستى بۇعىنىپ وتكىزىپ“ جىم ـ جىرت جاتاتىن باتىس سولتۇستىك، شىعىس سولتۇستىك ساياحاتىنداعى كوزەۋلى جەرلەردىڭ تانىمالدىلىعى كورنەكتى ارتتى.
”300 ميلليون ادامنىڭ قار ـ مۇز سپورتىنا ات سالىسۋ“ ارمانىنىڭ رەالدىققا اينالۋىنا ىلەسە، سەزىنۋى جاقسى، قايتالاي تۇتىنۋ مولشەرى جوعارى قار ـ مۇز سپورتىنىڭ تۇتىنۋ كورىنىستەرى القاۋعا يە بولدى، مىنە بۇل قار ـ مۇز مادەنيەت ـ ساياحات كوزەۋلى جەرىندەگى ساياحاتشىلار ورلەۋىنىڭ ٴبىر سەبەبى.
حيلۇڭجياڭدا يابۋلي شاڭعى تەبۋ ساياحات ـ دەمالىس وڭىرىندە ٴبىر كۇندە ەڭ كوپ ساياحاتشى قابىلداۋ مولشەرى 14 مىڭ ادامعا (رەت) جەتتى. بەيجيڭ قىسقى وليمپيادا سپورت جارىسىندا قار ٴۇستى سپورت تۇرلەرىن وتكىزگەن جاڭجياكوۋ قالاسى چۇڭلي رايونىندا وسى جەر مەن بەيجيڭ اراسىنداعى جوعارى قارقىندى تەمىر جولدىڭ بەلەتىن الۋ قيىنعا سوققان ەدى، تەمىر جول تاراۋلارى، حالىقتىق اۆياتسيا تاراۋلارى وسى ٴۇشىن لەنيا كەزەگىن قوستى. شينجياڭنىڭ، جيليننىڭ شاڭعى تەبۋ نىسانالى جەرى جونىندەگى ەلەكتروندى ساۋدا تۇعىرلارىنىڭ ىزدەۋ مولشەرى زور مولشەردە ارتىپ، ”التاي ايماعىندا شاڭعى تەبۋ“ تۋرالى ىزدەۋ مولشەرى سايكەس مەزگىلدەگىدەن 12 ەسەدەن استام ارتتى.
قار ـ مۇز مادەنيەتى ساياحاتىنىڭ ورلەۋى اۋىل ـ قىستاقتى گۇلدەندىرۋ مەن بۇقارانى جۇمىستاندىرۋدى تىكەلەي جەبەدى. چاڭبايشانداعى، التاي ايماعىنداعى شاڭعى الاڭدارىنىڭ ماڭىنداعى شەت ـ شالعاي تاۋلى قىستاقتار اس ـ سۋ، حالىقتىق تۇسەلحانا سياقتى سايكەستى قىزمەت وتەۋ كاسىپتەرىن دامىتۋ ارقىلى اۋقاتتانۋدىڭ، كىرىستى ارتتىرۋدىڭ جاڭا جولىن قاراستىردى. شاڭعى الاڭى، قوناق ٴۇي سياقتىلارداعى جاڭادان قوسىلعان جۇمىسشى ىستەتۋ قاجەتى دە جەرگىلىكتى ورىنعا قىرۋار جۇمىس ورنىن الا كەلدى. تەك جيلين قالاسىنداعى ٴبىر ٴىرى شاڭعى الاڭى قار ماۋسىمىندا 2000نان استام قىزمەت ورنىن ازىرلەپ بەرەدى؛ التاي ايماعىنداعى كوكتوعاي شاڭعى الاڭىنىڭ ماڭىندا جەرگىلىكتى مالشىلار شاڭعى تەبۋ جاتتىقتىرۋشىسى تولىمدىلىق كۋالىگىن العاننان كەيىن شاڭعى الاڭىنا بارىپ جاتتىقتىرۋشى بولۋعا ۇسىنىس ەتىلدى نەمەسە قار جاساۋ سياقتى ارتقى شەپ قىزمەتىمەن شۇعىلداندى، كەيبىرەۋلەرىنىڭ ايلىق كىرىسى 10 مىڭ يۋاننان استى... حالىق بۇقاراسى قار ـ مۇز كاسىپ سالاسىن دامىتۋ بارىسىندا ناقتى پايداعا كەنەلدى.
بەيجيڭ قىسقى وليمپيادا سپورت جارىسى، قىسقى مۇگەدەكتەر وليمپيادا سپورت جارىسى اياقتاعالى 2 جىلعا تاياعان بۇگىنگى كۇندە، بەيجيڭ مەن جاڭجياكوۋ ەكى جەرگە باراتىن جوعارى قارقىندى تەمىر جول شاڭعى تەبۋشىلەر مەن ساياحاتشىلاردى قاربالاس تاسىمالدادى. مەملەكەتتىك بيىك تاۋ شاڭعى ورتالىعى، يۇنديڭ شاڭعى باقشاسى سياقتى بەيجيڭ قىسقى وليمپيادا سپورت جارىسى قۇرىلعىلارى قازىر سىرتقا قاراتا تيجارات جۇرگىزىپ وتىر، بۇقارا قىسقى وليمپيادا سپورت جارىسىنىڭ ”ۇقساس تۇردەگى“ جارىس جولىن وزدەرى سەزىنە الاتىن بولدى، قار ماۋسىمى كەزىندە كۇنىنە ورتا ەسەپپەن نەشە مىڭ ادامدى ”ٴسوزسىز باراتىن جەرگە“ باۋرادى. بەيجيڭ قالا رايونىنا ورنالاسقان دۇنيە جۇزىندەگى تۇڭعىش ماڭگىلىك شاڭعى تەبۋ ٴىرى تۇعىردان سەكىرۋ قۇرىلعىسى _ ”قاردا سامعاۋ“، 2023 ـ جىلى شاڭعى تەبۋدە دۇنيە جۇزىلىك ساۋىتىنا تالاسۋ جارىسىن تاعى قارسى الدى...
قار ـ مۇز سپورتىنا قاتىستى عىلمي زەرتتەۋدىڭ حۇرگىزىلۋىنە، دەربەس ٴبىلىم مەنشىك ۇقىعى ونىمدەرىنىڭ دامۋىنا بايلانىستى، قازىر ەلىمىزدىڭ قار ـ مۇز جابدىقتارىن ەلىمىزدە ٴوندىرۋ مولشەرى كورنەكتى جوعارىلادى، حىبەي جاڭجياكوۋ، شينجياڭ ٴۇرىمجى سياقتى جەرلەردە قار جاساۋ، سىرعىما اربا سياقتى شاڭعى الاڭى قۇرىلعىلارىن جاساۋ كاسىبى دامىدى. ەلىمىز كاسىپورىندارى شاڭعى ماشيناسى، قۇرعاق قار ەلىكتەمەلى جاتتىعۋ قۇرىلعىلارىن زەرتتەۋ ـ اشۋ جانە جاساۋ سالاسىندا دۇنيە ٴجۇزى كولەمىندە الدىڭعى قاتاردا بولىپ، ەل ىشىندەگى شاڭعى باۋلۋ بازارىنىڭ قاۋىرت ارتۋ قاجەتىن قاناعاتتاندىرۋمەن بىرگە، ەۆروپا، امەريكا سياقتى قار ـ مۇز سپورتى الدىمەن دامىعان وڭىرلەرگە ٴونىم شىعاردى. ال قار ـ مۇزعا قاتىستى جەڭىل ونەركاسىپ سالاسىندا بۇرىن ەۆروپا، امەريكا زاۆودتارى اتىنان جۇمىس ىستەپ ٴوندىرىپ كەلگەن كەيبىر كاسىپورىندار كاسىپ سالاسى تىزبەگىنىڭ جوعارى اعارىنا ارالاسىپ، شەتەل ماركالارىن جوبالاۋ مەن وندىرۋگە ىشكەرىلەي قاتىناسۋمەن بىرگە، اۋەلى، ٴتول ماركالاردىڭ دۇنيەگە كەلۋىن دە ىلگەرىلەتتى.
”قاتتى بولشەكتەگى“ قىسقى وليمپيادا مۇرالارى قار ـ مۇز كاسىبىنىڭ دامۋىنا بەرىك نەگىز قالاپ قانا قالماستان، ”جۇمساق بولشەك“ جاعىندا، قىسقى وليمپيادا سپورت جارىسىندا جوعارى ولشەممەن شىڭدالۋدى باستان كەشكەن الاڭ اينالىمى، حاۋىپسىزدىك شارلاۋ، ەمدەۋ، شۇعىل قۇتقارۋ سياقتى جاقتارداعى دارىندىلار دا قىسقى وليمپيادا سپورت جارىسىنان كەيىن جەر ـ جەرگە وركەن جايىپ، دۇنيە جۇزىندەگى ماڭداي الدى اينالىم، باسقارۋ تاجىريبەلەرىن بۇقارانىڭ ماڭايىنداعى قار ـ مۇز قۇرىلعىلارىنا ەنگىزەدى.
(جازۋعا قاتىناسقاندار: لين دىرىن، ۋاڭ چۇنيان) (شينحۋا اگەنتتىگىنىڭ 2 ـ ايدىڭ 15 ـ كۇنى كوكحوتتان بەرگەن حابارى)
