_ اۆتونوميالى رايوندىق ەمدەۋدى قامتاماسىزداندىرۋ مەكەمەسىنىڭ قاتىستى جاۋاپتىسى ەمدەۋ قامسىزداندىرۋى ساياساتىنىڭ تياناقتاندىرىلۋ احۋالىن تانىستىردى
□ انار بۇلت \ شينجياڭ گازەتىنىڭ ٴتىلشىسى رىن چۇنشياڭ
2 ـ ايدىڭ 27 ـ كۇنى اۆتونوميالى رايوندىق حالىق ۇكىمەتىنىڭ اقپارات كەڭسەسى ”اۆتونوميالى رايوننىڭ كوپ ٴتۇرلى شارانى قاتار قولدانىپ، ەمدەۋ قامسىزداندىرۋى ٴتۇزىمى رەفورماسىن تەرەڭدەتۋى“ تاقىرىبىنداعى اقپار جاريالاۋ ٴماجىلىسىن اشىپ، اۆتونوميالى رايوننىڭ ەمدەۋدى قامتاماسىزداندىرۋى ٴتۇزىمى رەفورماسىن تەرەڭدەتۋ احۋالىن جانە ونىڭ ناتيجەسىن تانىستىردى.
ولكە اتتاپ باسقا جەردە ەمدەلۋ بويىنشا تىكەلەي ەسەپ جابۋ ساياساتىن قالاي ناقتى، ەگجەي ـ تەگجەيلى تياناقتاندىرۋعا بولادى، ەمدەۋ قامسىزداندىرۋ قورىنىڭ حاۋىپسىزدىك تومەنگى شەگىن قالاي ساقتاۋعا بولادى، شيپاگەرلىك ـ دارىگەرلىك بويىنشا شوعىرلى ساتىپ الۋدى ىلگەرىلەتۋ جونىندە تاعى قانداي تىڭ شارالار بار؟ اۆتونوميالى رايوندىق ەمدەۋدى قامتاماسىزداندىرۋ مەكەمەسىنىڭ قاتىستى جاۋاپتىسى حالىققا ٴتيىمدى، حالىققا مەيىرلى، حالىققا قولايلى ەمدەۋ قامسىزداندىرۋى ساياساتىنىڭ تياناقتاندىرىلۋ احۋالىن تانىستىردى.
باسقا جەردە ەمدەلۋ بويىنشا ەستەلىككە الدىرۋ اناعۇرلىم قولايلى بولدى
رايونىمىز ساياساتتى كەمەلدەندىرۋ، بارىستى ارناعا ٴتۇسىرۋ، كولەمدى كەڭەيتۋ، جۇيەنى كەمەلدەندىرۋ ارقىلى ولكە اتتاپ، باسقا جەردە ەمدەلۋ بويىنشا تىكەلەي ەسەپ جابۋ ساياساتىنىڭ ناقتى، ەگجەي ـ تەگجەيلى تياناقتاندىرىلۋىنا شىنايى كەپىلدىك ەتتى.
اۆتونوميالى رايوندىق ەمدەۋدى قامتاماسىزداندىرۋ مەكەمەسى پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسىنىڭ مۇشەسى، ورىنباسار مەكەمە باستىعى جاۋ لي بىلاي دەپ تانىستىردى: ۇزاق ۋاقىت باسقا جەردە ەمدەلۋ بويىنشا ەستەلىككە الدىراتىنداردى قامسىزداندىرۋعا قاتىناسقان جەرىندە جانە ەمدەلگەن جەرىندە قوس باعىتتا ەمدەۋ قامسىزداندىرۋ ەسەبىن جابۋ مامىلەسىنەن يگىلىكتەندىرۋ ارقىلى قامسىزداندىرۋعا قاتىناسقان بۇقارانىڭ رەال قاجەتىنە اناعۇرلىم ۇيلەسىپ، ولكە اتتاپ باسقا جەرگە ورنالاسۋى مەن ۇزاق ۋاقىت باسقا جەردە قونىستانۋىنا، قىزمەتكەرلەردىڭ شينجياڭعا قايتىپ كەلىپ تۋىسشىلاۋىنا، دەمالىس كەزىندە ەمدەلۋ بويىنشا تىكەلەي ەسەپ جابۋىنا اسا زور قولايلىلىق جاسادى.
”ماسەلەن، قامسىزداندىرۋعا قاتىناسقان بۇقارا ۇزاق ۋاقىت شاڭحايدا ەستەلىككە الدىرعان بولسا، وندا ونىڭ شاڭحايداعى امبولاتورياداعى، اۋرۋحاناعا جاتىپ ەمدەلۋدەگى قاراجاتتارىن كارتچكا سۇركەپ تىكەلەي ەسەپ جابۋىنا بولادى، شينجياڭعا قايتىپ كەلگەن سوڭ امبولاتوريادا، اۋرۋحانادا تۋىلعان ەمدەلۋ قاراجاتتارىن كارتچكا سۇركەپ تىكەلەي ەسەپ جابۋىنا بولادى، وزگەرتىپ ەستەلىككە الدىرۋى قاجەتسىز“، ـ دەدى جاۋ لي.
ولكە اتتاپ باسقا جەردە ەمدەلۋ بويىنشا ەستەلىككە الدىرۋ ارناسى اناعۇرلىم كوپ نەگىزدى بولىپ، قول تەلەفون APP، ەمدەۋ قامسىزداندىرۋىن ٴبىتىرۋ تەرەزەسى، اۋىل ـ قالاشىق (ٴمالى)، قىستاق (الەۋمەتتىك اۋماق) ٴبارىنىڭ باسقا جەردە ەمدەلۋ بويىنشا ەستەلىككە الۋدى بىتىرۋىنە بولادى. سونىمەن قاتار ەستەلىككە الدىرۋدا ماتەريالداردى تەكسەرۋ بۋىنىن ازايتىپ، تەكسەرۋ ۋاقىت شەگىن بۇرىنعى 7 جۇمىس كۇنىنەن 48 ساعاتقا قىسقارتتى. 2023 ـ جىلى رايونىمىزدا تىڭنان ارتقان ەستەلىككە الدىرعان ادام سانى 134 مىڭ 700 بولىپ، الدىڭعى جىلداعى سايكەس مەزگىلدەگىدەن %161.52 ارتىپ، باسقا جەردە ەمدەلۋ بويىنشا ەستەلىك الدىرۋدىڭ قولايلىلىعىن ٴونىمدى جوعارىلاتتى.
شينجياڭنىڭ ٴىشى ـ سىرتىندا ولكە اتتاپ باسقا جەردە ەمدەلۋ بويىنشا تىكەلەي ەسەپ جاباتىن ەمدەۋ قۇرىلىمدارى دا ۇزدىكسىز ارتىپ، شينجياڭ ىشىندە امبولاتورياداعى سوزىلمالى، ەرەكشە اۋرۋلارعا قاتىستى 5 ٴتۇرلى ەمدەۋ قاراجاتى بويىنشا ولكە اتتاپ تىكەلەي ەسەپ جابۋعا بەلگىلەنگەن ەمدەۋ قۇرىلىمى 1484 بولىپ، ٴار اۋداندا (قالا، رايون) كەمىندە 2 امبولاتورياداعى سوزىلمالى، ەرەكشە اۋرۋلار قاراجاتى بويىنشا ولكە اتتاپ جەلىگە تۇتاستىرىلعان بەلگىلەنگەن ەمدەۋ قۇرىلىمى بار بولىپ، ولكە اتتاپ باسقا جەردە ەمدەلۋگە بەلگىلەنگەن ەمدەۋ قۇرىلىمىنىڭ تارالۋى اناعۇرلىم ۇيلەسىمدى بولدى.
قوردى باقىلاۋ ـ باسقارۋدا ”ٴتورت توردى“ بەرىك توقىدى
”ەمدەۋدى قامسىزداندىرۋ قورىنىڭ حاۋىپسىزدىك تومەنگى شەگىن باتىل ساقتاپ، باتىل شارا قولدانىپ، تۇزەتۋ مەن قۇرۋدى قاتار جۇرگىزىپ، ’ٴتورت توردى‘ بەرىك قۇرۋ ارقىلى بۇقارانىڭ ’اۋرۋ كورسەتەتىن اقشاسىن‘، ’جانىن قۇتقارۋ اقشاسىن‘ قورعادى“، ـ دەدى اۆتونوميالى رايوندىق ەمدەۋدى قامتاماسىزداندىرۋ مەكەمەسى پارتيا باسشىلىق گرۋپپاسىنىڭ ورىنباسار شۋجيى، مەكەمە باستىعى ۋاڭ جىحۋا.
ٴبىرىنشى، قوردى باقىلاۋ ـ باسقارۋ تورىن بەرىك توقىدى. قوردى باقىلاۋ ـ باسقارۋدىڭ جالپىلىق باعالاۋ ٴتۇزىمىن ورناتىپ، اقاۋسىزداندىرىپ، ”ٴبىر ولشەمدى“ جالپىلىق باعالاۋعا، ”ٴبىر كەستەلى“ ناقتى باعالاۋعا، ”جوعارى مەن تومەننىڭ ۇشتاسىپ“ باعالاۋعا قاتىناسۋىنا تاباندى بولىپ، ”تاڭداۋلىلارىن سيلاۋ، ناشارلارىن جازالاۋ“ سىندى باعالاۋ بەتالىسى ارقىلى جوعارى مەن تومەن بىرلەسىپ قيمىلدايتىن، تەگىس يگەرىپ، تەڭ باسقاراتىن باقىلاۋ ـ باسقارۋ جاعدايىنىڭ قالىپتاسۋىن جەبەدى. باعالاۋ ناتيجەسىن پايدالانۋدى كۇشەيتىپ، ەمدەۋ قامسىزداندىرۋى سالاسىنداعى زاڭعا، ەرەجەگە قايشى ارەكەتتەرگە قاتاڭ سوققى بەرىپ، تيپتىك دەلولاردى اشكەرەلەۋ سەرپىنىن كۇشەيتىپ، ساقتاندىرۋدى، سەسكەندىرۋدى كۇشەيتتى. 2023 ـ جىلى بۇكىل رايونداعى ٴار دارەجەلى ەمدەۋدى قامتاماسىزداندىرۋ تاراۋلارى ەمدەۋ قامسىزداندىرۋ قورىن ەرەجەگە، زاڭعا قايشى پايدالانۋ دەلوسىنان 2637سىن اشكەرەلەدى.
ەكىنشى، حاۋىپسىزدىك قورعانىس تورىن بەرىك توقىدى. مالىمدەۋ، سيلاۋ مەحانيزمىن كەمەلدەندىرىپ، سيلىق سوماسىن اۋەلدەگى ەڭ جوعارى بولعانداعى 100 مىڭ يۋاننان 200 مىڭ يۋانعا كوتەردى، سونىمەن بىرگە ەمدەۋ قامسىزداندىرۋى بويىنشا زاڭعا قايشىلىق جاساۋعا ساياتىن دەلولاردى مالىمدەگەندەرگە ەكىنشى رەت سيلىق بەرۋ شاراسىن بەلگىلەپ، بۇقارانىڭ قوردى باقىلاۋ ـ باسقارۋعا قاتىناسۋ بەلسەندىلىگىن تولىق جۇمىلدىردى. 2023 ـ جىلى بۇكىل رايونداعى ەمدەۋ قامسىزداندىرۋى تاراۋلارى مالىمدەلگەن 87 دەلونى قابىلدادى، 32 مالىمەتتى سيلادى، سيلىق سوماسى 33 مىڭ يۋان بولدى.
ٴۇشىنشى، ىزىنە ٴتۇسىپ تەكسەرۋدىڭ جالپى وڭىرلىك تورىن بەرىك توقىدى. ىزىنە ٴتۇسىپ تەكسەرۋ قىزمەتى مەحانيزمىن كەمەلدەندىرىپ، قوردى باقىلاۋ ـ باسقارۋدىڭ تەگەۋرىندى كۇيىن قالىپتاستىردى جانە بەكەمدەدى. 2023 ـ جىلى بۇكىل رايونداعى ٴار دارەجەلى ەمدەۋدى قامتاماسىزداندىرۋ تاراۋلارى جالپى 10 مىڭ 415 بەلگىلەنگەن ەمدەۋ قۇرىلىمىن تەكسەرىپ، بەلگىلەنگەن ەمدەۋ قۇرىلىمدارىن جانە بەلگىلەنگەن بولشەك ساتاتىن ٴدارى ـ دارمەك دۇكەندەرىن تەكسەرۋدى قامتۋ مولشەرى %100كە جەتتى.
ٴتورتىنشى، شىرىكتەسۋگە قارسى تۇرۋدى باقىلاۋ ـ باسقارۋ تورىن بەرىك توقىدى. نازاردى ماڭىزدى تۇيىندەردى رەتتەۋ ـ وڭاۋعا شوعىرلاندىرىپ، تۇلعالىق جاۋاپكەرشىلىكتى اتقارىپ، ۇقىق ارقىلى پايدا تابۋ سياقتى ماسەلەلەردى شوعىرلى رەتتەۋ ـ وڭاۋدى ورىستەتىپ، 290 رەت ساقتاندىرۋ تاربيەسىن ورىستەتتى.
سىناق تۇيىنىندە بىرلەستىك شوعىرلى ساتىپ الۋدى قاراستىردى
مەملەكەت پەن ولكە دارەجەلى (ولكەلەر ارا بىرلەستىكتى قامتيدى) ٴدارى ـ دارمەك، مەديتسينالىق شىعىن ماتەريالدارىن شوعىرلى مولشەرلەپ ساتىپ الۋ قىزمەتىن ويداعىداي ۇيىمداستىرۋ، ويداعىداي تياناقتاندىرۋمەن بىرگە، اۆتونوميالى رايوندىق ەمدەۋدى قامتاماسىزداندىرۋ مەكەمەسى اۆتونوميالى رايون كولەمىندە بىرلەستىك شوعىرلى ساتىپ الۋدى تۇيىندە سىناق ەتۋگە ىزدەنىس جاساۋدى بەلسەنە ىلگەرىلەتىپ، ”بيڭتۋان مەن جەرگىلىكتى ورىن ٴبىر تۇتاس جۇيە“ توعىسپالى دامۋىن ىلگەرىلەتىپ، ”وڭتۇستىك، سولتۇستىك، ورتا“ وڭىرلىك بىرلەستىگىن قۇردى.
جاۋ لي بىلاي دەپ تانىستىردى: ”اقسۋ ايماعى باستاماشى بولعان ’وڭتۇستىك بولىك بىرلەستىگى‘، تارباعاتاي ايماعى باستاماشى بولعان ’سولتۇستىك بولىك بىرلەستىگى‘، ٴۇرىمجى قالاسى باستاماشى بولعان ’ورتا بولىك بىرلەستىگى‘ بىرلەسىپ ’وڭتۇستىك، سولتۇستىك، ورتا‘ وڭىرلىك بىرلەستىگىن قالىپتاستىرىپ، مەملەكەت جانە ولكە دارەجەلى شوعىرلى ساتىپ الۋ كولەمىنەن تىسقارى كلينيكادا ۇنەمى قولدانىلاتىن ٴدارى ـ دارمەك جانە مەديتسينالىق شىعىن ماتەريالدارىن شوعىرلى ساتىپ الدى“.
ٴاربىر بىرلەستىكتىڭ باعاسىن اقىلداسىپ ساتىپ الاتىن ٴدارى ـ دارمەكتەرى 500 تۇردەن اسىپ، ورتاشا تومەندەتىلگەن باعا %13تەن اسىپ، ەڭ جوعارى تومەندەۋ مولشەرى %94.73 بولدى؛ باعاسىن اقىلداسقان مەديتسينالىق شىعىن ماتەريالدارى كوپ بولعاندا 30 مىڭعا جەتىپ، ورتاشا تومەندەۋ مولشەرى %34تەن اسىپ، ەڭ جوعارى تومەندەۋ مولشەرى %94.25 بولدى. مىسالى، جوعارى قان قىسىمىنا ۇنەمى قولدانىلاتىن ٴدارى كۇردەلى دانسىن تابلەتكاسىنىڭ باعاسى 86 يۋاننان 21 يۋانعا ارزاندادى، وپەراتسياعا پايدالانىلاتىن ٴبىر رەتتىك جانسىزداندىرعىش تىنىس الۋ تۇتىكشە جولى 400 يۋاننان 23 يۋانعا ارزاندادى.
جاۋ لي بىلاي دەدى: ”بىرلەستىك شوعىرلى ساتىپ الۋ مەملەكەت پەن ولكە دارەجەلى شوعىرلى ساتىپ الۋدىڭ پارمەندى تولىقتىرعىشى، ونىمدەردىڭ باعاسىن تومەندەتۋمەن بىرگە، ۇقساس وڭىردە ۇقساس باعا بولۋدى، ساتىپ الۋعا تيىستىلەرىن مۇمكىندىگىنشە ساتىپ الۋدى جۇزەگە اسىرىپ، شالعاي، الىس وڭىرلەردىڭ جانە نەگىزگى ساتىنىڭ ساتىپ الۋ مولشەرى از، باعاسىن اقىلداسۋ قابىلەتى ٴالسىز بولۋ سياقتى قيىن ماسەلەلەردى ٴونىمدى شەشتى“.
سونىمەن بىرگە ”وڭتۇستىك، سولتۇستىك، ورتا“ وڭىرلەردە ۇنەمى كەزىگەتىن اۋرۋ ەرەكشەلىگىنە ۇشتاستىرىپ، وڭىرگە ٴبولىپ باعاسىن اقىلداسۋ ارقىلى كلينيكادا قولدانىلاتىن ونىمدەرگە الدىمەن جاناستىرۋدى جەبەپ، ٴدارى ـ دارمەكتەرمەن جانە مەديتسينالىق شىعىن ماتەريالدارمەن قامداۋدى قامتاماسىز ەتۋ قابىلەتىن جوعارىلاتىپ، ”اۋىرتپاشىلىقتى تومەندەتۋ، دامۋدى جەبەۋ، قامداۋدى قامتاماسىز ەتۋ“ كوپ ٴتۇرلى نىساناسىنىڭ تەپە ـ تەڭدىگىن العاشقى ادىمدا جۇزەگە اسىردى.
